Tinus Osendarp
| Tinus Osendarp | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Tinus Osendarp in 1936
| ||||
| Volledige naam | Martinus Bernardus Osendarp | |||
| Geboortedatum | 21 mei 1916 | |||
| Geboorteplaats | Delft | |||
| Overlijdensdatum | 20 juni 2002 | |||
| Overlijdensplaats | Heerlen | |||
| Nationaliteit |  Nederland
| |||
| Lengte | 1,77 m | |||
| Gewicht | 77 kg | |||
| Sportieve informatie | ||||
| Discipline | sprint | |||
| Trainer/coach | Erwin Kossak | |||
| Eerste titel | Ned. kampioen 100 m 1935 | |||
| OS | 1936 | |||
| Extra | Ned. recordhouder 200 m 1936-1965, 4 x 100 m 1934-1963 | |||
| ||||
Martinus Bernardus (Tinus) Osendarp (Delft, 21 mei 1916 - Heerlen, 20 juni 2002) was een Nederlandse atleet, die in de jaren dertig van de 20e eeuw tot de beste sprinters van de wereld behoorde. Hij nam eenmaal deel aan de Olympische Spelen en veroverde bij die gelegenheid twee bronzen medailles. In de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij de NSB, de Nederlandsche SS en was betrokken bij acties van het beruchte Commando Leemhuis. Hiervoor werd hij veroordeeld tot twaalf jaar gevangenisstraf. Na een deel van de straf in detentie doorgebracht te hebben, werd hij tewerkgesteld in de Limburgse mijnen.
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]Begin atletiekloopbaan
[bewerken | brontekst bewerken]Osendarp was afkomstig uit een milieu van vishandelaren in het oude centrum van Delft. Op zijn tiende verhuisde hij met zijn ouders naar Rijswijk, nadat zijn vader daar eigenaar was geworden van een exportbedrijf in groenten en fruit.[1] Hij begon zijn sportcarrière als voetballer bij VUC, maar deed op aanraden van zijn trainer "voor de grap" eens mee aan atletiekwedstrijden. Hetzelfde jaar werd hij derde op de 100 m bij de Nederlandse kampioenschappen.
Bij de Europese kampioenschappen atletiek 1934 in Turijn (waar Chris Berger furore maakte) nam Osendarp deel aan de 100 m, 200 m en de 4 x 100 m estafette. Op zowel de 200 m als de 4 x 100 m estafette won hij een bronzen medaille. Bij de 100 m moest hij genoegen nemen met een vijfde finishpositie.
Olympisch eremetaal
[bewerken | brontekst bewerken]Het hoogtepunt van zijn carrière waren de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn. Daar werd hij derde op de 100 m en 200 m, die beide gewonnen werden door Jesse Owens. Tinus Osendarp werd alom omschreven als "de snelste blanke" en werd in Nederland als een held ingehaald. Twee jaar later evenaarde hij de prestatie van Berger door op het EK in Parijs de beide sprintafstanden te winnen. In zijn gehele atletiekcarrière veroverde hij op de sprintnummers in totaal vijftien nationale titels. Osendarp liep in 1944 zijn laatste NK atletiek.[2]
NSB en SS
[bewerken | brontekst bewerken]Tijdens de Tweede Wereldoorlog verloor hij zijn baan bij de KLM en ging werken bij de politie in Den Haag. In 1941 werd hij lid van de NSB. Later trad hij toe tot de Germaanse SS[3] en de Sicherheitsdienst. In 1944 kwam hij bij het beruchte Commando Leemhuis in Den Haag. Daar was hij betrokken bij de arrestatie van tientallen verzetsmensen, waarvan een aantal in gevangenschap is omgebracht.
Gevangenisstraf
[bewerken | brontekst bewerken]Na de bevrijding werd Osendarp gearresteerd en veroordeeld tot twaalf jaar gevangenisstraf.[3] Hij kwam, doordat hem gratie werd verleend, vervroegd vrij in 1952 en werkte vervolgens in de Limburgse mijnen. In 1958 werd hij daarnaast trainer bij atletiekvereniging Kimbria in Maastricht en vanaf 1972 bij Achilles-Top in Kerkrade. Hij ging met pensioen in 1972 en overleed in 2002 op 86-jarige leeftijd.[4][5]
Kampioenschappen
[bewerken | brontekst bewerken]Internationale kampioenschappen
[bewerken | brontekst bewerken]| Onderdeel | Titel | Jaar |
|---|---|---|
| 100 m | Europees kampioen | 1938 |
| 200 m | Europees kampioen | 1938 |
| 100 yd | Brits AAA-kampioen | 1936, 1938 |
| 220 yd | Brits AAA-kampioen | 1935 |
| 4 x 110 yd | Brits AAA-kampioen | 1936 |
Nederlandse kampioenschappen
[bewerken | brontekst bewerken]| Onderdeel | Jaar |
|---|---|
| 100 m | 1935, 1936, 1937, 1938, 1941, 1943, 1944 |
| 200 m | 1935, 1936, 1938, 1940, 1941, 1942, 1943, 1944 |
Persoonlijke records
[bewerken | brontekst bewerken]| Onderdeel | Prestatie | Datum | Plaats |
|---|---|---|---|
| 100 m | 10,4 s | 7 juli 1936 | Amsterdam |
| 200 m | 21,1 s (ex-NR) | 28 juni 1936 | Amsterdam |
| 400 m | 49,0 s | 1937 |
Onderscheidingen
[bewerken | brontekst bewerken]- Sauer-beker - 1933
- Blankers, J., Haitsma, J. en Moerman, J. (1951) Gouden boek der K.N.A.U., Uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum. N.V. Drukkerij Joh. Mulder
- Werkgroep Statistiek KNAU (1994) Atletiekstatistiek Aller Tijden KNAU
- Heere, A. en Kappenburg, B. (2000) 1870 – 2000, 130 jaar atletiek in Nederland Groenevelt b.v. ISBN 9090128670
- Konings, C. (06-05-10) Atletiekunie-archivaris
- (en) British Athletics Championships 1919-1939 op gbrathletics.com
- Archief Stichting Atletiekerfgoed (geraadpleegd 15 juli 2022)
- ↑ Kok, A. (2016).1936 - Wij gingen naar Berlijn, uitg. Thomas Rap, Nederland. ISBN 9789400404526
- ↑ Het laatste kampioenschap van Tinus Osendarp, Geschiedenis 24 (31 juli 2011)
- ↑ a b De snelste blanke door Jurryt van de Vooren (10-09-'05) op www.nu.nl
- ↑ Osendarp, 'snelste blanke sprinter' met een donker verleden, De Telegraaf (26 juni 2002)
- ↑ Sprinter met fout verleden, De Volkskrant (26 juni 2002)
- Externe links
- (en) Profiel van Tinus Osendarp op sports-reference.com (gearchiveerd)
- Fotopagina 1 op www.atletiekhistorici.nl met onder meer foto's van Tinus Osendarp
- Fotopagina 2 op www.atletiekhistorici.nl met onder meer foto's van Tinus Osendarp, o.a. tijdens de OS van 1936
- Tinus Osendarp, de foute sprinter, Andere Tijden Sport, 23 juli 2024
