Marc Van Ranst
| Marc Van Ranst | ||
|---|---|---|
| Persoonlijke gegevens | ||
| Geboortedatum | 20 juni 1965 | |
| Geboorteplaats | Bornem | |
| Academische achtergrond | ||
| Alma mater | Katholieke Universiteit Leuven Albert Einstein College of Medicine Universiteit Hasselt 
| |
| Wetenschappelijk werk | ||
| Vakgebied | Virologie | |
| Universiteit | Katholieke Universiteit Leuven | |
| Soort hoogleraar | Gewoon hoogleraar | |
| Beroep | Gewoon hoogleraar in de Virologie | |
| Bekende werken | Chandipura virus: an emerging human pathogen? in The Lancet, 2004[1] | |
| Website | ||
Marc Van Ranst (Bornem, 20 juni 1965) is een Belgische gewoon hoogleraar in de virologie aan de Katholieke Universiteit Leuven.
Biografie
Opleiding
Marc Van Ranst studeerde twee jaar geneeskunde aan de campus Diepenbeek van het Limburgs Universitair Centrum (L.U.C.) waar hij in 1985 zijn kandidatuursdiploma behaalde.[2] Hij studeerde in 1990 af aan de Katholieke Universiteit Leuven als arts en volgde sinds 1985 ook een opleiding aan het Leuvense Rega Instituut voor Medisch Onderzoek.[3] De eerstvolgende vier jaar werkte hij aan het Albert Einstein College of Medicine in New York.[4] In 1994 behaalde hij een doctoraat in de virologie. Nog eens vier jaar later werd hij specialist in de klinische biologie.
Hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven
Academische carrière
Sinds 1 oktober 1999 is Marc Van Ranst hoogleraar aan de Faculteit Geneeskunde van de Katholieke Universiteit Leuven, waar hij virologie, epidemiologie en bio-informatica (comparatieve genomica) doceert/doceerde. Hij is er ook lid van het Laboratorium Klinische en Epidemiologische Virologie (Rega Instituut), waarvan hij op 1 oktober 2018 diensthoofd werd. In 2010 werd Van Ranst lid van het Bestuurscomité UZ Leuven. In 2012 werd hij voorzitter van het Departement Microbiologie, Immunologie en Transplantatie van de Groep Biomedische Wetenschappen Katholieke Universiteit Leuven alsook voorzitter van de Beoordelingscommissie van deze groep.[5][6]
Van Ranst werd in 2014 diensthoofd laboratoriumgeneeskunde van het UZ Leuven.[7] Hij is er tevens verantwoordelijke van het Aids Referentie Laboratorium en lid van de Divisie Leuven Universitair Vaccinologie Centrum.
Sinds 1995 is hij ook academisch verbonden aan de Faculty of Natural Sciences van de Karelsuniversiteit in Praag, waar hij bio-informatica doceert.[3]
Vakliteratuur
Hij publiceerde meer dan 270 artikels in peer reviewed tijdschriften[3] alsook acht hoofdstukken in wetenschappelijke boeken over moleculaire evolutie en bio-informatica. Marc Van Ranst is tevens hoofdredacteur van VacciNews.net,[8] een socialmediaplatform dat informatie verschaft over vaccins.
Prijzen en eerbewijzen
- 2004: European Clinical Virology Heine-Medin Award van de European Society for Clinical Virology.[9]
- 2005: eredoctoraat aan de Universiteit van Kalmar in Zweden.[3]
- 2020: loopbaanprijs Wetenschapscommunicatie vanwege de Koninklijke Vlaamse Academie en de Jonge Academie.[10]
- 2022: eredoctoraat aan de Vrije Universiteit Amsterdam.[11]
- 2023: eredoctoraat aan de Universiteit Leiden.[11]
- 2023: In januari werd aan Van Ranst een eredoctoraat toegekend van de Radboud Universiteit. Deze onderscheiding zal hij op 17 oktober ontvangen.[12]
Leidende rol in het Belgische crisismanagement
Griepcommissaris
Op 1 mei 2007 werd Van Ranst op voorstel van minister van Volksgezondheid Rudy Demotte (PS) door de regering benoemd tot voorzitter van het wetenschappelijk comité van het in 2006 opgerichte 'Interministerieel Commissariaat Influenza'. Hij volgde daarmee Piet Vanthemsche op. Als Influenza Commissaris kreeg hij de opdracht om België voor te bereiden op een mogelijke grieppandemie bij de mens als gevolg van de vogelgriep. De opdracht behelsde ook het beheer over een Belgisch urgentieplan.[13]
Mexicaanse griep
In 2009-2010 was hij verantwoordelijk als interministerieel commissaris voor crisismanagement tijdens de pandemie van de Mexicaanse griep.[3]
COVID-19
Tijdens de coronapandemie van 2020 is Marc Van Ranst zowel lid van de 'Risk Assessment Group' (RAG), dat de risico's van het coronavirus SARS-CoV-2 voor de volksgezondheid analyseert, als van het 'Wetenschappelijk comité Coronavirus' dat de diverse Belgische gezondheidsautoriteiten adviseert over de bestrijding van het griepvirus alsook prognoses maakt over de ontwikkeling en de verspreiding ervan in België. Beide organen vallen rechtstreeks onder de federale Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld).[14] Sinds begin april 2020 maakte Marc Van Ranst ook deel uit van de zogenaamde GEES (Groep van Experts belast met de Exit-Strategie), een tienkoppige werkgroep van deskundigen die door premier Sophie Wilmès werd opgericht om de Belgische exitstrategie uit de lockdown voor te bereiden en de corona-maatregelen te versoepelen.[15] Na de ontbinding van de GEES op 31 augustus 2020 zetelt Van Ranst voortaan als plaatsvervanger van de (eventueel verhinderde) infectiologe Erika Vlieghe in het vernieuwde Celeval (Cellule d'évaluation/Evaluatiecel), het belangrijkste federale adviesorgaan van de Nationale Veiligheidsraad.[16]
Kritiek
Voor zijn aanpak van de pandemie van de Mexicaanse griep in 2009 kreeg Van Ranst kritiek van de Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAS), die hem verweten de "fouten van zijn chaotische beheer" af te schuiven op de artsen en slecht te communiceren met de apothekers. Volgens Van Ranst zouden huisartsen zich gedragen als "zakkenrollers die zich verrijken door de vaccinatie te laten betalen als een gewone consultatie". Deze uitspraak plus de miscommunicatie zorgden ervoor dat de BVAS in oktober van datzelfde jaar zijn ontslag eiste. Hier werd geen gehoor aan gegeven: minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx bevestigde haar vertrouwen in Van Ranst, maar riep hem ook tot de orde.[17] Drie maanden eerder had het Syndicaat Vlaamse Huisartsen al geklaagd dat ze zich genoodzaakt zagen om tegen betaling een voorschrift voor het anti-virale middel Tamiflu aan risicopatiënten (bejaarden, kinderen, chronisch zieken) voor de apotheek te schrijven gelet op de verzuimde bevoorrading aan de artsen en de gebrekkige distributie van de gratis griepremmer door het leger.[18]
In november 2009 kreeg Van Ranst kritiek van Michel D'Hooghe, toenmalig voorzitter van de Medische Commissie van de FIFA, nadat Van Ranst zijn ongenoegen had geuit over enkele Belgische topvoetbalclubs die hun spelers hadden ingeënt tegen de Mexicaanse griep. Volgens Van Ranst ging het om misbruik van de openbare gezondheidszorg omdat het vaccin alleen voor risicoberoepen en -patiënten bestemd was. D'Hooghe, die zich gesteund voelde door de Wereldgezondheidsorganisatie, meende dat de inenting toch nodig was voor topvoetballers omdat die vaak reizen.[19]
In het Franse maandblad Politique magazine van november 2010 werd Marc Van Ranst genoemd als een van de vijf experten van het wetenschappelijk comité van het Interministerieel Commissariaat Influenza, die het GlaxoSmithKline-vaccin tegen het Mexicaans griepvirus H1N1 hadden aanbevolen bij de federale overheid, die een financiële link hadden met datzelfde farmabedrijf. Volgens het artikel zou er bij de toekenning van het leveringscontract, dat verliep zonder openbare aanbesteding,[20] bijgevolg sprake zijn van een belangenconflict.[21] In een persoonlijke reactie op een internetforum wijst Van Ranst er op dat het normaal is dat universiteiten en onderzoeksinstituten voor hun fundamenteel of klinisch onderzoek onderzoeksgelden krijgen van farmaceutische firma's en dat deze samenwerking zelfs wordt aangemoedigd door de diverse overheden. Bovendien moeten activiteiten van artsen(verenigingen) die gesponsord worden door de farmaceutische industrie desgevraagd worden goedgekeurd met een visum van 'MDeon',[22] een in 2006 opgericht, wettelijk erkend en zelfregulerend deontologisch platform dat bestaat uit vertegenwoordigers van farmabedrijven en artsenverenigingen en dat samenwerkt met het Ministerie van Volksgezondheid.[23]
Opiniemaker
Sinds april 2009 verscheen Van Ranst uitgebreid in de media in artikelen met betrekking tot de Mexicaanse griep. Door zijn plotse bekendheid werd hij ook gevraagd voor de populaire tv-quiz De Slimste Mens ter Wereld, waaraan hij deelnam in de uitzending van dinsdag 29 december 2009, maar direct strandde.
Sinds 2014 staat Van Ranst bekend als actieve twitteraar die zowel professionele als maatschappelijke thema's aansnijdt.[24][25] Ook in kranten en andere publieke media schrijft hij geregeld controversiële opiniestukken over maatschappelijke en politieke problemen. Daarin trekt hij vooral van leer tegen (extreem-)rechtse en Vlaams-nationalistische standpunten van met name N-VA,[26][27] het Vlaams Belang[28] en de Vlaamse Beweging[29] in het algemeen.
Marc Van Ranst schreef in de zomer van 2014, samen met 119 andere Vlaamse artsen, een opiniestuk over de situatie in Gaza.[30] In een interview dat daaruit volgde gebruikte hij als eerste de term "Gazacaust", die verwijst naar de Holocaust en het Arabisch-Israëlisch conflict, meer specifiek het toen fel woedende conflict in de Gazastrook 2014. Van Ranst uitte met die term kritiek op de rol van Israël in dit conflict, waarbij hij het land verweet oorlogsmisdaden te begaan. Deze term stuitte op felle verontwaardiging van de Joodse gemeenschap in België.[31][32]
Van Ranst is ook een vaak geziene gastspreker bij manifestaties van de uiterst linkse PVDA.[33][34][35] In 2016 schreef Van Ranst het voorwoord in het boek 'Graailand' van PVDA-voorzitter Peter Mertens.[36] In april 2019 verzette hij zich samen met onder meer Walter Zinzen tegen de volgens hen onwettige en ondemocratische weigering van vooral N-VA en Open Vld om een federale dotatie toe te kennen aan de PVDA.[37] Zelf zegt hij ongebonden te zijn en niet achter alle standpunten van de PVDA te staan.[38]
In januari 2019 gaf Van Ranst een opgemerkte lezing voor Chatham House,[39] waarin hij de noodzaak benadrukt om in tijden van een pandemie meteen een eenduidige boodschap te laten domineren in de media. Volgens hem worden op die manier paniek en desinformatie voorkomen, maar critici betwijfelen of dergelijke communicatie neutraal kan zijn, en zien een gevaar voor framing.[40][41]
Van Ranst is regelmatig het doelwit van socialmedia-campagnes door rechtse Vlaams-nationalisten in België; zo gaf Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken in 2018 de bijnaam Doctor Haat aan Van Ranst.[42] In augustus 2019 werd de Twitter-account van Van Ranst offline gehaald door het sociaal medium. Ook zijn Facebook-account werd voor 30 dagen geblokkeerd.[43] Verschillende gebruikers hadden die accounts gerapporteerd bij de bedrijven. Van Ranst vermoedde dat het gaat om een georkestreerde actie van de Vlaams Belang Jongeren, wat door henzelf wordt ontkend.[44]
In mei 2021 werd een uitgebreide zoektocht naar Jürgen Conings georganiseerd, een beroepsmilitair uit Dilsen-Stokkem, nadat hij Marc Van Ranst online had bedreigd en in de buurt van de woning van Van Ranst was gesignaleerd. De gezochte had extreemrechtse connecties en stond reeds langer bekend als potentieel gewelddadig. Conings had zware wapens uit zijn kazerne in Leopoldsburg ontvreemd en dat werd als een ernstige dreiging beschouwd. Er werden vier raketwerpers en een scherp gestelde boobytrap in zijn auto gevonden.[45]
Trivia
- Tijdens de coronapandemie van 2020 bracht de groep Supercontent een videoclip uit met het Marc Van Ranstlied, een ode aan de viroloog en alle verplegend personeel op de tonen van Marco Borsato's hit Hoe het danst.[46] Op YouTube ging het liedje met alle preventietips al snel viraal.[47][48]
- Van Ranst dook op als rapper in een clip van influencer Amir Motaffaf. De rap moest scholieren aanmoedigen om een mondmasker te dragen.[49]
- In januari 2022 had hij een gastrol in Echte Verhalen: De Buurtpolitie VIPS als zichzelf. Hij was ook te zien als zichzelf in Sterregem in 2024.
Bronvermelding
- ↑ Van Ranst, Marc, Chandipura virus: an emerging human pathogen?, The Lancet, volume 364 (issue 9437), september 2004, pdf (79 KB), p. 821-822
- ↑ Van Den Broecke, Sander, De jonge jaren van Marc Van Ranst (deel 2): “Hij moest niet veel moeite doen om de interesse van vrouwen te wekken”, Het Laatste Nieuws, 27 april 2020. Gearchiveerd op 17 april 2021.
- ↑ a b c d e MARC VAN RANST. ineip.org. Gearchiveerd op 29 juni 2020.
- ↑ Intimi over de felheid van Van Ranst op Twitter: “Als hij het nodig vindt om te provoceren, zal hij het niet laten. Het is meer strategie dan emotie”, HLN, 28 april 2020. Gearchiveerd op 25 juni 2020.
- ↑ Marc Van Ranst, FRIS Onderzoeksportaal, Departement EWI, Vlaanderen. Gearchiveerd op 6 juli 2022.
- ↑ Marc Van Ranst, Wie-is-wie, Katholieke Universiteit Leuven, 2019
- ↑ UZ Leuven jaarverslag 2014. UZ Leuven (18 mei 2015). Gearchiveerd op 25 februari 2023. Geraadpleegd op 30 juli 2019.
- ↑ VacciNewsNet
- ↑ Winners of the Heine-Medin Award https://www.escv.eu/awards/heine-medin-award/
- ↑ Onderscheidingen Wetenschapscommunicatie 2020. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (22 oktober 2020). Gearchiveerd op 26 oktober 2020. Geraadpleegd op 22 oktober 2020.
- ↑ a b Marc Van Ranst krijgt twee eredoctoraten in Nederland. De Standaard (13 oktober 2022). Gearchiveerd op 13 oktober 2022. Geraadpleegd op 13 oktober 2022.
- ↑ Zeven nieuwe eredoctoren aan de Radboud Universiteit Nieuwsbericht Radboud Universiteit d.d. 9 januari 2023. Gearchiveerd op 1 februari 2023.
- ↑ Viroloog Van Ranst wordt interministerieel commissaris influenza, Het Nieuwsblad, 30 maart 2007. Gearchiveerd op 15 maart 2022.
- ↑ Coronavirus COVID-19, belgium.be. Gearchiveerd op 15 oktober 2020. Geraadpleegd op 4 maart 2020.
- ↑ Tien experts moeten België uit lockdown leiden, De Standaard, 6 april 2020. Gearchiveerd op 6 december 2022.
- ↑ Lieven Annemans lid, Marc Van Ranst niet: nieuwe leden van belangrijkste expertengroep bekend, De Morgen, 2 september 2020. Gearchiveerd op 28 januari 2023.
- ↑ Desloover, Jan, "Meneer van Ranst is gewoon moe", De Standaard, 30 oktober 2009. Gearchiveerd op 21 december 2022.
- ↑ Musschoot, Dirk, Huisartsen klagen: gratis griepremmers raken nauwelijks tot bij patiënt, Tamiflu blijft liggen in depots, Het Nieuwsblad, 28 juli 2009. Gearchiveerd op 19 mei 2021.
- ↑ Thaens, Rik, D'Hooghe verdedigt vaccinatie, Sporza.be, 10 november 2009. Gearchiveerd op 30 juni 2020.
- ↑ De Kamer, 23 februari 2010, pag. 5. Gearchiveerd op 13 augustus 2022.
- ↑ Experts Mexicaanse griep kregen geld van fabrikant vaccin, De Morgen, 20 november 2010. Gearchiveerd op 14 juni 2020.
- ↑ Belangenconflicten, #10, Politics.be, 3 februari 2011. Gearchiveerd op 25 juli 2020.
- ↑ Cornély, Marc-Henri, Public Health, Regulatory Mdeon: de garantie dat uw sponsoring wettelijk is, Healthcare Executive, maart 2008, nr. 39. Gearchiveerd op 9 februari 2023.
- ↑ Van Den Broecke, Sander, Viroloog Marc Van Ranst over coronavirus: "We zijn erin geslaagd om mensen bezorgd te maken, en dat was nodig", De Morgen, 6 maart 2020. Gearchiveerd op 18 augustus 2022.
- ↑ @vanranstmarc https://twitter.com/vanranstmarc. Gearchiveerd op 20 augustus 2023.
- ↑ Wat bezielt Marc Van Ranst?. De Standaard (26 augustus 2016). Geraadpleegd op 29 augustus 2016.
- ↑ Le Bacq, Tom, Twitteroorlog tussen Theo Francken en Marc Van Ranst escaleert: "Hij vervalst Facebook-posts" versus "Hij trekt mijn integriteit in twijfel", Het Nieuwsblad, 12 september 2018. Gearchiveerd op 30 mei 2021.
- ↑ Naeyaert, Jonas, Marc Van Ranst dient dan toch klacht in tegen Vlaams Belang, SCEPTR, 10 juli 2019. Gearchiveerd op 21 augustus 2019. Geraadpleegd op 21 augustus 2019.
- ↑ Vuye, Hendrik en Wouters, Veerle, Hoe zwart is de zwarte Vlaamse Leeuw?, Knack Opinie, 16 juli 2018. Gearchiveerd op 4 augustus 2021.
- ↑ Marc Van Ranst en Joods Actueel in de clinch: ‘Laat mijn grootouders hierbuiten’. De Standaard. Gearchiveerd op 26 juni 2020. Geraadpleegd op 1 mei 2020.
- ↑ "Moeite om het woord Gazacaust niet te gebruiken". deredactie.be (25 juli 2015). Geraadpleegd op 5 januari 2017.
- ↑ Bericht aan Marc Van Ranst: Laat de Holocaust hierbuiten!, Joods Actueel, 6 augustus 2014. Gearchiveerd op 2 juni 2023.
- ↑ Archief PVDA, Graailand in foto's, 21 december 2016. Gearchiveerd op 1 oktober 2019. Geraadpleegd op 18 oktober 2019.
- ↑ Tuypens, Dirk, Politiek is te belangrijk om aan beroepspolitici over te laten, Solidair, 6 mei 2016. Gearchiveerd op 31 maart 2023.
- ↑ Van Ranst niet naar 1 mei-viering PVDA:"Ik deed er Vlaams Belang en N-VA een te groot plezier mee, Het Laatste Nieuws, 29 april 2020. Gearchiveerd op 17 april 2021.
- ↑ Peter Mertens, Twitter-status, 19 april 2020. Gearchiveerd op 3 mei 2020.
- ↑ De N-VA en de Open Vld willen de PVDA financieel droogleggen net voor de verkiezingen, De Morgen, 4 april 2019. Gearchiveerd op 27 juni 2020.
- ↑ In het zog van Marc Van Ranst: ‘Ik maak me geen illusies, de guillotine staat al klaar’. De Standaard (7 maart 2020). Gearchiveerd op 27 maart 2020. Geraadpleegd op 16 maart 2020.
- ↑ (en) Communication and public engagement - MARC VAN RANST - 9. Vimeo (22 januari 2019). Gearchiveerd op 27 juli 2021. Geraadpleegd op 7 juni 2021.
- ↑ Marc Van Ranst gaf jaar voor corona cursus ‘Hoe volk in de tang te houden’ (video). P-Magazine (29 november 2020). Gearchiveerd op 8 juni 2021. Geraadpleegd op 7 juni 2021.
- ↑ Fons Dewulf, De wetenschap van waarschijnlijke modellen. De Standaard (7 juni 2021). Gearchiveerd op 12 augustus 2022.
- ↑ Le Bacq, Tom, Twitteroorlog tussen Theo Francken en Marc Van Ranst escaleert: “Hij vervalst Facebook-posts” versus “Hij trekt mijn integriteit in twijfel”, Het Nieuwsblad, 12 september 2018. Gearchiveerd op 30 mei 2021.
- ↑ Twitter-account van viroloog Marc Van Ranst verdwenen: “Een gecoördineerde actie”, Het Nieuwsblad, 23 augustus 2019
- ↑ Twitteraccount van viroloog Marc Van Ranst offline: “Wellicht gerapporteerd door Vlaams Belang-jongeren”. Het Laatste Nieuws (23 augustus 2019). Gearchiveerd op 26 augustus 2019. Geraadpleegd op 26 augustus 2019.
- ↑ Niet enkel Marc Van Ranst geviseerd: Jürgen Conings heeft twee doelwitten. Nieuwsblad (22 mei 2021). Gearchiveerd op 23 mei 2021. Geraadpleegd op 23 mei 2021.
- ↑ Het MARC VAN RANST Lied ("Hoe Het Danst" Parodie). Gearchiveerd op 21 maart 2023.
- ↑ Het Marc Van Ranst-fanlied: ‘Als het moet zet ik een stapje opzij, van 1 meter, als dat beter is.’. Gearchiveerd op 3 juni 2023.
- ↑ Het Marc Van Ranst-lied op tonen van ‘Hoe het danst’: ‘Wil niet zeggen dat ik jou niet mis’ wordt ‘Mijn handen roken nog nooit zo fris’ hln.be. Gearchiveerd op 23 september 2020.
- ↑ https://www.hln.be/muziek/marc-van-ranst-is-nu-ook-rapper-viroloog-steelt-de-show-op-nummer-gemaskerde-scholieren~ad0482f1/. Gearchiveerd op 25 augustus 2021.