Lijst van Nederlandse voorzetsels
Dit artikel bevat een alfabetische lijst van de in het Nederlands voorkomende voorzetsels.[1]
A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · W · X · Y · Z
A
- à
- aan
- aangaande
- achter
- ad
- af (gewestelijk / verouderd)
B
- bachten (gewestelijk, voornamelijk West-Vlaanderen)
- behalve
- behoudens
- beneden
- benevens
- benoorden
- benoordnoordoosten[2]
- benoordnoordwesten[2]
- benoordoosten[3][4][5]
- benoordwesten[6][7][8][5]
- beoosten
- betreffende
- bewesten
- bezijden
- bezuiden
- bezuidoosten[9][10][5]
- bezuidwesten[11][12][5]
- bezuidzuidoosten[2]
- bezuidzuidwesten[2]
- bij
- binnen
- blijkens
- boven
- bovenaan
- buiten
C
- circa (voor jaartallen)
- conform
- contra
- cum
D
- dankzij
- door
- doorheen
G
- gedurende
- gezien
H
- hangende
I
- in
- ingevolge
- inzake
J
- jegens
K
- krachtens
L
- langs
- langsheen (verouderd / Belgisch Nederlands)
- luidens
M
- met
- middels (germanisme)
- midden (bij tijdsbepalingen; in andere gevallen gewestelijk)
- min (rekenkunde)
- minus (rekenkunde)
- mits
N
- na
- naar
- naast
- nabij
- namens
- nevens (gewestelijk / gallicisme)
- niettegenstaande
- nopens
O
- om
- omstreeks
- omtrent
- ondanks
- onder
- onderaan
- ongeacht
- onverminderd
- op
- over
- overeenkomstig
P
- per
- plus (rekenkunde)
- post
- pro
R
- richting (verkorting van: in de richting van)
- rond
- rondom
S
- sedert
- sinds
- spijts
- staande
T
- te
- tegen
- tegenover
- ten
- ter
- tijdens
- tot
- trots (verouderd / archaïsch) (betekenis: ondanks – te onderscheiden van het bijvoeglijk naamwoord "trots (op)")
- tussen
U
- uit
- uitgezonderd
V
- van
- vanaf
- vanonder
- vanuit
- vanwege
- versus
- via
- vis-à-vis
- volgens
- voor
- voorbij
W
- wegens
Z
- zijdens (juridisch taalgebruik)
- zonder
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ Opmerking: het Oudnederlands Woordenboek (ONW) bevat 37 voorzetsels, het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW) 125 voorzetsels, het Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) 153 voorzetsels, het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) 163 voorzetsels. Deze zijn niet alle opgenomen in deze lijst. Instituut voor Nederlandse Lexicologie. De geïntegreerde taalbank.
- ↑ a b c d Servaas de Bruin, Historisch en geographisch woordenboek, 1869
- ↑ Neerlandia 1909, jaargang 13, in Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren. Gearchiveerd op 5 december 2021.
- ↑ Utrechts Nieuwsblad 13 juni 1953, pagina 3
- ↑ a b c d Niet opgenomen in: C. Kruyskamp, Van Dale groot woordenboek der Nederlandse taal, Martinus Nijhoff: ’s-Gravenhage, 1970, negende druk
- ↑ Bijdragen en Mededelingen van het Historisch Genootschap. Deel 79. J.B. Wolters, Groningen 1965, in Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren. Gearchiveerd op 5 december 2021.
- ↑ Fustigator, Zwarte ooievaar
- ↑ J. Kooper, Het waterschapsverleden van de provincie Groningen, Groningen, Batavia: J.B. Wolters, 1939[dode link]
- ↑ ‘De veldtocht van Willem III in 1676’, De Gids, P.N. van Kampen & zoon: Amsterdam 1880, p. 416
- ↑ Michaël Zeeman, ’Nachtmerrie op migrantenboot Italië’, de Volkskrant, 10 augustus 2004
- ↑ W.Ph. Coolhaas, ‘Een bron van het historische gedeelte van Hugo de Groots De Jure Praedae‘ Bilthoven 15 november 1964, in Bijdragen en Mededelingen van het Historisch Genootschap. Deel 79. J.B. Wolters: Groningen 1965. Gearchiveerd op 4 juni 2023.
- ↑ Jean Baptiste David, Vaderlandsche historie, achtste deel, veertiende hoofdstuk. Geschiedenis van Belgie onder de Burgondische heerschappy, pagina 543. Gearchiveerd op 29 november 2021.