Platinagroep
Chemische groepen |
---|
Alkalimetalen (1) |
Aardalkalimetalen (2) |
Scandiumgroep (3) |
Titaangroep (4) |
Vanadiumgroep (5) |
Chroomgroep (6) |
Mangaangroep (7) |
Platinagroep (8, 9 en 10) |
Kopergroep (11) |
Zinkgroep (12) |
Boorgroep (13) |
Koolstofgroep (14) |
Stikstofgroep (15) |
Zuurstofgroep (16) |
Halogenen (17) |
Edelgassen (18) |
Lanthaniden |
Actiniden |
Portaal Scheikunde |
De platinagroep metalen (IUPAC-groepsnummers 8, 9 en 10, vroeger bekend als VIIIb) uit het periodiek systeem, ook wel platinametalen of ijzerplatinagroep genoemd, omdat deze elementen veel overeenkomstige eigenschappen hebben, omvat drie kolommen van het periodiek systeem.
Het zijn alle min of meer edele metalen (ijzer het minst, platina het meest), zij worden vaak samen gevonden, zij hebben belangrijke katalytische eigenschappen en zij hebben vaak een rijke chemie met een grote verscheidenheid aan oxidatietoestanden. De hoogste oxidatiegetallen ( 8, zelfs 9) kunnen bij ionen uit deze groep aangetroffen worden.
Er is een historische reden voor deze naamgeving. In de oudste vormen van het systeem waren er maar 8 kolommen, gekenmerkt door de romeinse getallen I,II,..,VIII. De edelgassen kwamen in de achtste kolom. De overgangsmetalen vanaf scandium kwamen in groep III, IV enz. Om koper weer in de eerste kolom te krijgen werden de platinametalen gezamenlijk in de achtste kolom geperst. Ontevredenheid over deze opzet en beter begrip van de opbouw van de elektronenschillen heeft er later toe geleid dat het systeem 18 kolommen kreeg in plaats van 8.
De elementen van de platinagroep zijn in het periodiek systeem hieronder gekleurd.
1 Ia |
18 0 | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 1 H |
2 IIa |
Periodiek systeem | 13 IIIa |
14 IVa |
15 Va |
16 VIa |
17 VIIa |
2 He | |||||||||
2 | 3 Li |
4 Be |
5 B |
6 C |
7 N |
8 O |
9 F |
10 Ne | ||||||||||
3 | 11 Na |
12 Mg |
3 IIIb |
4 IVb |
5 Vb |
6 VIb |
7 VIIb |
8 VIIIb |
9 VIIIb |
10 VIIIb |
11 Ib |
12 IIb |
13 Al |
14 Si |
15 P |
16 S |
17 Cl |
18 Ar |
4 | 19 K |
20 Ca |
21 Sc |
22 Ti |
23 V |
24 Cr |
25 Mn |
26 Fe |
27 Co |
28 Ni |
29 Cu |
30 Zn |
31 Ga |
32 Ge |
33 As |
34 Se |
35 Br |
36 Kr |
5 | 37 Rb |
38 Sr |
39 Y |
40 Zr |
41 Nb |
42 Mo |
43 Tc |
44 Ru |
45 Rh |
46 Pd |
47 Ag |
48 Cd |
49 In |
50 Sn |
51 Sb |
52 Te |
53 I |
54 Xe |
6 | 55 Cs |
56 Ba |
↓ | 72 Hf |
73 Ta |
74 W |
75 Re |
76 Os |
77 Ir |
78 Pt |
79 Au |
80 Hg |
81 Tl |
82 Pb |
83 Bi |
84 Po |
85 At |
86 Rn |
7 | 87 Fr |
88 Ra |
↓↓ | 104 Rf |
105 Db |
106 Sg |
107 Bh |
108 Hs |
109 Mt |
110 Ds |
111 Rg |
112 Cn |
113 Nh |
114 Fl |
115 Mc |
116 Lv |
117 Ts |
118 Og |
Lanthaniden | 57 La |
58 Ce |
59 Pr |
60 Nd |
61 Pm |
62 Sm |
63 Eu |
64 Gd |
65 Tb |
66 Dy |
67 Ho |
68 Er |
69 Tm |
70 Yb |
71 Lu |
|||
Actiniden | 89 Ac |
90 Th |
91 Pa |
92 U |
93 Np |
94 Pu |
95 Am |
96 Cm |
97 Bk |
98 Cf |
99 Es |
100 Fm |
101 Md |
102 No |
103 Lr |