Kie
Buurtschap in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie | Friesland | ||
| Gemeente | Waadhoeke | ||
| Coördinaten | 53° 11′ NB, 5° 31′ OL | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8801 | ||
| Woonplaats (BAG) | Franeker | ||
| |||
Kie is een buurtschap in de gemeente Waadhoeke, in de Nederlandse provincie Friesland. Kie ligt direct ten zuidwesten van Franeker en het Van Harinxmakanaal, vroeger de Harlingertrekvaart genoemd aan de gelijknamige weg. Net ten noorden van Kie lag de keersluis Kiesterzijl, nu nog slechts een buurtschap. Er staat geen plaatsnaambord, alleen de straatnaam herinnert nog aan de buurtschap.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Vanaf de 15e eeuw werd de plaats vermeld als Kee, Lutke kie, Kye, Kije en vanaf de 17e eeuw als Kie. De naam zou een samentrekking zijn van het Oudfriese woord Kêthe, dat erf- en- familiebezit betekent.
Kie was oorspronkelijk onderdeel van Herbaijum en lag in de grietenij Franekeradeel. Het bestuur van Franekeradeel lag in handen van een grietman, bijgestaan door een aantal mede-rechters. Ze werden gekozen voor één jaar en de functies rouleerden volgens een vast systeem: de rechtsomgang. Kiesgerechtigd waren eigenaren van een boerenhoeve met bijbehorend land. Zo werd in 1407 Sibet van Kee de grietman van Franekeradeel en in 1410 was hij rechter.[1]
Toen de stad Franeker zich in 1474 losmaakte van Franekeradeel bleven dertien dorpen (waaronder de buurtschap Kie) als Franeker Uitburen bij Franekeradeel. In 1531 sloten ze zich alsnog aan bij de stad. In 1514 bestond Kie uit vier boerderijen. Van de huidige bebouwing stamt de oudste boerderij volgens de gevelsteen uit 1700.[2]
In 1921 werden de traditionele windmolens in Kie vervangen door een Amerikaanse windmolen, die op zijn beurt in 1961 werd vervangen door een motorgemaal, dat dienst deed tot 1973. Aan het spoor stond sinds 1869 een spoorwachterswoning (wachtpost 8). Tijdens de Duitse bezetting van Nederland werd de spoorwachtersfunctie hier opgeheven.[3] Ten oosten van Kie is in de 21ste eeuw het Franeker bedrijventerrein Kie aangelegd.
-
Gezicht op Kie vanaf de Kiesterzijlsterbrug -
Kie 4, kop-hals-romp boerderij uit 1750
- Overdiep, mrs G. en Tjessinga, J.C., De rechtsomgang van Franekeradeel 1406-1438 (Franeker 1950)
- Kreger, Henk, Beeld van oud-Herbaijum, Kie en Kiestertzijl (Oosterend 1982)
- Gildemacher, Karel F.,Friese plaatsnamen: alle steden, dorpen en gehuchten (Leeuwarden 2007)
· 
· 
