Johann Strauss sr.

Johann Strauss sr.
	Afbeelding van Strauss uit 1837
Volledige naam	Johann Baptist Strauss
Geboren	14 maart 1804
Overleden	25 september 1849
Land	Oostenrijk
Stijl	romantiek
Nevenberoep	dirigent, violist
Instrument	piano, viool
Belangrijkste werken	Radetzkymars, Annen - Polka, Lorelei-Rhein-Klänge - Walzer,
	(en) IMDb-profiel
	(en) Allmusic-profiel
	(en) Discogs-profiel;
	(en) MusicBrainz-profiel;
Portaal	Klassieke muziek

Johann Baptist Strauss sr., Duits: Johann Baptist Strauß sr. (Leopoldstadt bij Wenen, 14 maart 1804 – Wenen, 25 september 1849) was een Oostenrijks dirigent, violist en componist.

Levensloop

Zijn vader was herbergier. Strauss begon zijn muzikale carrière bij het orkest van Ignaz Michaël Pamer. Toen hij 15 was, mocht hij meespelen in het orkest van de in Wenen in die tijd zeer populaire Joseph Lanner. Deze had zoveel succes dat hij vanwege zijn vele optredens zich verplicht zag om zijn orkest in tweeën te splitsen. Johann kreeg de opdracht om het tweede orkest te dirigeren.

Beide sterke karakters kwamen al vlug in botsing, en Johann trok weg, om een eigen dansorkest op te richten. Vanaf 1833 trad hij hiermee ook in het buitenland op. In 1835 werd hij "Hofballmusikdirektor".

Zijn beroemdste werk is ongetwijfeld de "Radetzkymars", die hij schreef ter ere van de 82-jarige generaal Josef Radetzky, die in Italië grote militaire successen boekte. Daar deze generaal te veel eer kreeg ten koste van de keizer, ontstond er zulke deining dat Johann Strauss zelfs een tijdlang Wenen ontvlucht is.

Johann Strauss had drie zonen, die zelf ook componist werden: Johann (de Walskoning), Josef en Eduard.

Van de in totaal 251 composities die hij geschreven heeft, zijn er 152 in de vorm van walsen en 18 marsen.

Strauss trouwde in 1825 met Anna Streim. Dit huwelijk was niet gelukkig: lange periodes van afwezigheid vanwege Strauss’ vele buitenlandse tournees leidden tot toenemende verwijdering tussen de echtgenoten. Het huwelijk bracht zeven kinderen voort, onder wie Johann, Josef en Eduard en de dochters Anna en Therese. Hij was een strenge vader die zijn zonen ondanks hun aanwezige muzikale talenten verbood een muzikale carrière na te streven. Zo werd Johann gedwongen om zich voor te bereiden op een loopbaan in het bankwezen.

Strauss onderhield vanaf 1834 een maîtresse die hem acht kinderen schonk. Deze situatie leidde er uiteindelijk toe dat Anna van hem scheidde. Vervolgens zette zij haar zoon Johann aan om alsnog een muzikale loopbaan te ambiëren. Dit deed hij met zoveel succes dat hij zich ontwikkelde tot de belangrijkste concurrent van zijn vader in het Weense muziekleven.

Strauss sr. overleed als gevolg van roodvonk die hij had opgelopen bij een van zijn onwettige kinderen. Het Museum der Johann Strauss Dynastie in Wenen besteedt aandacht aan onder meer zijn werk en leven. Hij en zijn zoons Johann jr., Josef en Eduard werden (her)begraven op het Zentralfriedhof in Wenen.

Composities (onvolledig)

Marsen

1830: Großer Festmarsch, op. 39a6 uit Wiener Tivoli-Musik, 1tes Heft
1832: Original-Parade-Marsch (Wiener Bürger-Märsche Nr. 1) WoO
1832: Marsch nach Zampa (Wiener Bürger-Märsche Nr. 2), WoO
1834: Marsch nach Robert der Teufel (Wiener Bürger-Märsche Nr. 3), WoO
1834: Original-Parade-Marsch, op. 73 - getitelt: Wiener Bürger-Marsch Nr 1
1838: Original-Parade-Marsch (Wiener Bürger-Marsch Nr. 5), op. 102
1843: Parade-Marsch, op. 144
1846: Österreichischer Fest-Marsch, op. 188
1846: Esmeralda-Marsch (Wiener Bürger-Marsche Nr. 6), op. 192
1847: Österreichischer Defilier-Marsch, op. 209 - later hernoemd in: Geschwindmarsch Nr. 119
1848: Österreichischer National-Garde-Marsch, op. 221
1848: Marsch der Studenten-Legion, 223
1848: Freiheits-Marsch, op. 226
1848: Marsch des einigens Deutschlands - Militärmarsch, op. 227
1848: Radetzkymars, op. 228
1848: Brünner National-Garde-Marsch, op. 231
1849: Zwei Märsche der königlich spanischen Nobelgarde, op. 240
1. Triumph-Marsch
2. Manövrir-Marsch
1849: Jelačić-Marsch, op. 244 - opgedragen aan de Kroatische Gouverneur graaf Josip Jelačić od Bužima
1849: Wiener Jubel-Marsch, op. 245
1849: Wiener Stadt-Garde-Marsch, op. 246
March of the Royal Horse Guards
Radetzky-Bankett-Marsch

Galoppen

1838: Der Carneval in Paris, Galopp, op. 100
1839: Gitana-Galopp, op. 108
1839: Indianer-Galopp, op. 111
1839: Furioso-Galopp, op. 114
Alpenkönig - Galopp, op. 7
Ballnacht-Galopp, op. 86
Cachucha-Galopp, op. 97
Chinesischer-Galopp, op. 20
Einzugs-Galopp, op. 35
Fortuna-Galopp, op. 69
Jugendfeuer-Galopp, op. 90
Karolinen und Kettenbrücke - Galopp, op. 21
Reise-Galopp, op. 85
Seufzer-Galopp op. 9
Sperl-Galopp, op. 42
Wettrennen-und Wilhelm-Tell-Galopp, op. 29

Walsen

1826: Täuberln-Walzer, op. 1
1826: Döblinger Reunion - Walzer, op. 2
1827: Wiener Carneval, op. 3
1827: Kettenbrücken-Walzer, op. 4
1827: Gesellschaftwalzer, op. 5
1827: Wiener-Launen-Walzer, op. 6
1829: Charmant-Walzer, op. 31
1830: Benifice-Walzer, op. 33
1830: Gute Meinung für die Tanzlust, op. 34
1830: Tivoli-Rutsch Walzer, op. 39
1830: Wiener Damen - Walzer, op. 40
1831: Der Raub der Sabinerinnen - Walzer, op. 43
1831: Vive la Danse!, op. 47
1831: Heiter auch in ernster Zeit, op. 48
1831: Das Leben ein Tanz oder Der Tanz ein Leben! Walzer, op. 49
1835: Mein schönster Tag in Baden - Walzer, op. 58
1835: Zweyte Walzer-Guirlande, op. 77
1835: Philomelen-Walzer, op. 82
1836: Rosa-Walzer, op. 76
1836: Huldigungs-Walzer, op. 80
1837: Brüssler Spitzen - Walzer, op. 95
1837: Ball-Racketen, op. 96
1838: Paris-Walzer, op. 101
1839: Freuden-Grüsse..., op. 105
1839: Cäcilien-Walzer, op. 120
1839: Apollo-Walzer, op. 128
1840: Wiener Gemüths-Walzer, op. 116
1841: Adelaiden-Walzer, op. 129
1842: Egerien-Walzer, op. 134
1843: Lorelei-Rhein-Klänge - Walzer, op. 154
1845: Geheimnis aus der Wiener-Tanzwelt, op. 176
1848: Helenen-Walzer, op. 204
1848: Sorgenbrecher, op. 230
Architekten-Ball-Tänze, op. 36
Bajaderen Walzer, op. 53
Das Leben ein Tanz, der Tanz ein Leben - Walzer, op. 49
Die Friedensboten, op. 241
Donaulieder (Deutsche Lust), op. 127
Elisabethen - Walzer, op. 71
Erinnerung an Berlin - Walzer, op. 78
Erinnerung an Deutschland - Walzer, op. 87
Gabrielen-Walzer, op. 68
Herztöne-Walzer, op. 203
Huldigung der Königin Viktoria - Walzer, op. 103
Krönungs - Walzer, op. 91
Osterreichische Jubel-klänge - Walzer, op. 179
Paroxysmen, op. 189
Promotionen, op. 221
Walzer à la Paganini, op. 11

Andere werken (quadrillen, polka's etc.)

Alice-Polka, op. 238
Annen - Polka, op. 137
Damen-Souvenir-Polka, op. 236
Eisele und Beisele Sprünge, op. 202
Erinnerungen an Ernst oder "Der Carneval in Venedig", Fantasie op. 126
Exeter Polka, op. 249
Haute-Volée - Quadrille, op. 142
Josefstädter Tänze, op. 23
Jubel-Quadrille, op. 130
Kathinka-Polka, op. 218
Louisen-Quadrille, op. 234
Quadrille zur Namensfeier Kaiser Ferdinands, op. 151
Quadrille zur Namensfeier Kaiserin Maria Anna, op. 153
Salon-Polka, op. 161
Schäfer-Quadrille, op. 217
Sperl-Polka, op. 133
Wiener Kreuzer-Polka, op. 220
Piefke und Pufke Polka, op. 235

Bibliografie

Francis Pieters: "The Marches of the Viennese Strauß Dynasty", in: WASBE World: Official Magazine of the World Association for Symphonic Bands and Ensembles, maart 2013, p. 14–27, ISSN 2192-5127.
Wolfgang Suppan & Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1.
Marianne Betz: Der Csakan und seine Musik: Wiener Musikleben im frühen 19, Jahrhundert, dargestellt am Beispeil einer Spazierstockblockflöte, Tutzing: Hans Schneider Verlag, 1992, 294 p.
Paul E. Bierley & William H. Rehrig: The Heritage Encyclopedia of Band Music: Composers and Their Music, Westerville, Ohio: Integrity Press, 1991, ISBN 0-918048-08-7.
Dr. Felix Czeike & Helmut Kretschmer: Wiener Musiker Gedenkstätten, Vienna: J & V Edition, 1988, 146 p.
Karch Pal: Pest-Buda katonazeneje 1848-Ban, Budapest: Kozzeteszi az MTA Zenetudomanyi Intezet, 1983.

Externe link

Bladmuziek van Johann Strauss sr. op de website van het International Music Score Library Project

Zie de categorie Johann Strauss I van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.