Hoefijzerneuzen

Hoefijzerneuzen; Fossiel voorkomen: Eoceen tot heden
	Grote hoefijzerneus (tekening)
Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Mammalia (Zoogdieren)
Orde:	Chiroptera (Vleermuizen)
Superfamilie:	Rhinolophoidea
Familie
	Rhinolophidae; Gray, 1825
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Hoefijzerneuzen op Wikispecies
Portaal	Biologie ; Zoogdieren

Hoefijzerneuzen (Rhinolophidae) zijn een familie van vleermuizen (Chiroptera) die voorkomt in Europa, Afrika, Azië, Australië en Noord-Amerika. Ze zijn nauw verwant aan de bladneusvleermuizen van de Oude Wereld (Hipposideridae) en worden vaak tot dezelfde familie gerekend.

Kenmerken

Hoefijzerneuzen danken hun naam aan hun neusblad, een vaak grillig gevormd aanhangsel op de neus. Dit bestaat bij de hoefijzerneuzen uit drie hoefijzervormige lappen: de onderste hoefijzervormige neuskwabben, met aan de wortel de openingen, een in de lengterichting lopende kam en het bovenste, spits, toelopende 'lancet'. De functie van het neusblad is niet geheel duidelijk, maar mogelijk dient het om het geluid van echolocatiesignalen te concentreren. Dit geluid kan heen en weer 'gezwiept' worden om zo de omgeving te 'scannen'. De vacht van de hoefijzerneuzen is los en zacht en kan allerlei kleuren hebben, van zwart tot oranjerood, hoewel grijs- of roodbruin het meest voorkomt. Hoefijzerneuzen zijn kleine tot vrij grote vleermuizen met zeer brede vleugels. De grote, spits toelopende oorschelpen hebben geen oordeksels. De oren kunnen apart bewegen.

Hoefijzerneuzen (wijfjes) hebben twee echte en twee "valse" tepels (aarstepels). De valse tepels ontwikkelen zich bij de eerste zwangerschap en bevinden zich vlak bij de genitale opening. Deze worden door de jongen gebruikt om zich aan vast te houden als de moeder op de kop hangt. De jonge dieren hangen zo met de kop naar boven.

Voedsel en gedrag

Zoals de meeste vleermuizen zijn hoefijzerneuzen insecteneters en vangen ze hun prooi op de vleugels in de lucht. Kleine prooien worden bewaard in wangzakken, grotere prooien worden ter plekke gegeten. Ze zijn 's nachts actief; de dag brengen ze door in holen, grotten, holle bomen of tussen de takken van bomen. De dieren zijn dan in hun vlieghuid gewikkeld als in een mantel. Hoefijzerneuzen hangen soms met één achterpoot ondersteboven.

De hoefijzerneuzen die leven in de gematigde streken houden in de winter een winterslaap. Soms wordt deze echter onderbroken.

Verspreiding

Deze dieren wonen in gematigde en tropische gebieden van zuidelijk Europa, Afrika, en het zuiden van Azië aan noordelijk en oostelijk Australië, met inbegrip van vele Pacifische eilanden. Wereldwijd leven er ongeveer 70 soorten (die allen tot Rhinolophus behoren). Vijf van deze soorten zijn in Europa aan te treffen.

Indeling

De familie omvat de volgende soorten:

Geslacht Palaeonycteris†
- Palaeonycteris insignis†
- Palaeonycteris praecox†
- Palaeonycteris reinachi†
- Palaeonycteris robustus†
Geslacht Echte hoefijzerneuzen (Rhinolophus)
- Rhinolophus acuminatus
- Rhinolophus adami
- Rhinolophus affinis
- Alcyonehoefijzerneus (Rhinolophus alcyone)
- Rhinolophus anderseni
- Rhinolophus arcuatus
- Rhinolophus beddomei
- Blasius' hoefijzerneus (Rhinolophus blasii)
- Rhinolophus bocharicus
- Rhinolophus borneensis
- Rhinolophus bottegoi†
- Rhinolophus canuti
- Rhinolophus capensis
- Rhinolophus celebensis
- Rhinolophus clivosus
- Rhinolophus coelophyllus
- Rhinolophus cognatus
- Bolle hoefijzerneus (Rhinolophus convexus)
- Rhinolophus cornutus
- Rhinolophus creaghi
- Rhinolophus darlingi
- Rhinolophus deckenii
- Rhinolophus delphinensis†
- Denthoefijzerneus (Rhinolophus denti)
- Rhinolophus dubius†
- Rhinolophus eloquens
- Paarse hoefijzerneus (Rhinolophus euryale)
- Rhinolophus euryotis
- Grote hoefijzerneus (Rhinolophus ferrumequinum)
- Rhinolophus formosae
- Rhinolophus fumigatus
- Rhinolophus grivensis†
- Rhinolophus guineensis
- Hildebranthoefijzerneus (Rhinolophus hildebrandtii)
- Rhinolophus hilli
- Rhinolophus hillorum
- Kleine hoefijzerneus (Rhinolophus hipposideros)
- Rhinolophus imaizumii
- Rhinolophus inops
- Rhinolophus keyensis
- Landerhoefijzerneus (Rhinolophus landeri)
- Rhinolophus lepidus
- Rhinolophus lissiensis†
- Rhinolophus luctus
- Rhinolophus lugdunensis†
- Maclaudhoefijzerneus (Rhinolophus maclaudi)
- Rhinolophus macrotis
- Rhinolophus madurensis
- Rhinolophus maendeleo
- Rhinolophus malayanus
- Rhinolophus marshalli
- Rhinolophus megaphyllus
- Mehely's hoefijzerneus (Rhinolophus mehelyi)
- Rhinolophus mitratus
- Rhinolophus monoceros
- Rhinolophus montanus
- Rhinolophus nereis
- Rhinolophus osgoodi
- Rhinolophus paradoxolophus
- Rhinolophus pearsonii
- Rhinolophus philippinensis
- Rhinolophus pusillus
- Rhinolophus refulgens
- Rhinolophus rex
- Rhinolophus robinsoni
- Rhinolophus rouxii
- Rhinolophus rufus
- Rhinolophus ruwenzorii
- Rhinolophus sakejiensis
- Rhinolophus schlosseri†
- Rhinolophus sedulus
- Rhinolophus shameli
- Rhinolophus shortridgei
- Rhinolophus siamensis
- Rhinolophus silvestris
- Rhinolophus similis†
- Rhinolophus simulator
- Rhinolophus sinicus
- Rhinolophus stheno
- Rhinolophus subbadius
- Rhinolophus subrufus
- Rhinolophus swinnyi
- Rhinolophus thomasi
- Rhinolophus trifoliatus
- Rhinolophus virgo
- Rhinolophus yongyuthsi†
- Rhinolophus yunanensis
- Rhinolophus ziama