Grote klit
| Grote klit | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||
| Bloeiwijze | |||||||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||||||||
| Arctium lappa L. (1753) | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Grote klit | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Wortels als groente | |||||||||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||||||||
Grote klit op  Wikispecies
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
De grote klit, ook wel grote klis genoemd (Arctium lappa) is een tweejarige plant die tot de composietenfamilie (Asteraceae) behoort. De grote klit komt in het wild voor in Europa en Azië.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]De grote klit onderscheidt zich van de gewone klit doordat de bladsteel van de rozetbladen bij de grote klit gevuld en bij de gewone klit aan de voet hol is. De plant bloeit van juni tot eind augustus, De hoofdjes van de grote klit zijn 3-4,5 cm breed. Deze zijn gevaarlijk voor mensen, paarden en honden.[1] [2] De hoofdjes zijn tuilvormig gerangschikt en vrij kort- tot langgesteeld. De vruchten zijn nootjes. De plant kan 0,4–2 m hoog worden en vormt een penwortel.
De grote klit komt in Nederland voornamelijk voor in het Rivierengebied en Zeeland, maar is ook te vinden in Gelderland en Zuid-Holland.
-
Gevulde bladsteel -
vruchtjes van Grote klit
Ecologie
[bewerken | brontekst bewerken]De grote klit komt voor in bermen, ruigten en op open plekken in bossen. De vruchten worden verspreid doordat ze aan de vacht van dieren blijven hangen. Ook blijven ze aan kleding hangen.
Toepassingen
[bewerken | brontekst bewerken]Groente
[bewerken | brontekst bewerken]
De penwortel van jonge planten kan gegeten worden. In Europa wordt de plant bijna niet meer gegeten, maar in Azië is het nog een populaire groente. Een Japanse cultivar is bijvoorbeeld 'Takinogawa Long'.
Jonge bloeistengels kunnen in het late voorjaar voordat de bloemen verschijnen ook gegeten worden. De smaak lijkt wat op die van artisjok.
Medicinale toepassingen
[bewerken | brontekst bewerken]Voor medicinaal gebruik wordt de wortel in de herfst van het eerste groeijaar of in het daaropvolgend voorjaar geoogst en gedroogd.
De klit is volgens de volksgeneeskunde vochtafdrijvend en bloedreinigend.[3] Er zijn aanwijzingen dat de ontstekingsremmende eigenschappen van de plant ook effectief zijn tegen atopisch eczeem.[4]
-
Detail -
Bloeiwijzen
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Grote klit (Arctium lappa) op SoortenBank.nl (gearchiveerd) (gebaseerd op de Heukels23, dit is de voorlaatste uitgave)
- Grote klit (Arctium lappa) verspreiding in Nederland, volgens NDFF Verspreidingsatlas
- ↑ 28 konikpaarden Lauwersmeer naar slacht wegens gebrek aan nieuwe plek
- ↑ De grote klis in het Oostvaardersveld
- ↑ Park SY, Hong SS, Han X, Hwang JS, Lee D, Ro JS, Hwang BY: Lignans from Arctium lappa and their inhibition of LPS-induced nitric oxide production. Chem Pharm Bull. 2007, 55: 150-2. 10.1248/cpb.55.150. => names source in ref. 1: Jung B. S., Shin M. K., “Encyclopedia of Illustrated Korean Natural Drugs,” Young Lim Sa, Seoul, 1990, pp. 1010—1012. Gearchiveerd op 8 juli 2022.
- ↑ Eun-Hwa Sohn, Seon-A Jang, Haemi Joo, Sulkyoung Park, Se-Chan Kang, Chul-Hoon Lee and Sun-Young Kim (2011). Anti-allergic and anti-inflammatory effects of butanol extract from Arctium Lappa L. Clinical and Molecular Allergy 2011, 9:4 doi:10.1186/1476-7961-9-4. Gearchiveerd op 23 september 2015.