Naar inhoud springen

Fela Kuti

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Fela Kuti
Fela Kuti in 1970
Fela Kuti in 1970
Algemene informatie
Volledige naam Olufela Olusegun Oludotun Ransome-Kuti
Geboren 15 oktober 1938
Geboorteplaats AbeokutaBewerken op Wikidata
Overleden 2 augustus 1997
Overlijdensplaats LagosBewerken op Wikidata
Land Nigeria
Werk
Jaren actief 1958-1997
Genre(s) Afrobeat
Beroep muzikant en politiek activist
Officiële website
(en) AllMusic-profiel
(en) Discogs-profiel
(en) IMDb-profiel
(en) Last.fm-profiel
(en) MusicBrainz-profiel
Portaal  Portaalicoon   Muziek

Fela Anikulapo Kuti, geboren als Olufela Olusegun Oludotun Ransome-Kuti[1] (Abeokuta, 15 oktober 1938Lagos, 2 augustus 1997), was een Nigeriaanse muzikant en politiek activist. Hij ontwikkelde een eigen muziekstijl, die hij afrobeat noemde.

Zijn familie behoort tot de Yoruba-stam. Zijn vader en grootvader waren dominee in een protestantse kerk. Zijn moeder was aanvankelijk onderwijzeres maar groeide later uit tot een belangrijk politica.

In 1958 werd Kuti voor studie door zijn ouders naar Londen gestuurd. Maar anders dan zijn broers en zuster koos hij voor een muziekopleiding en niet voor een medicijnenstudie. In Londen was Kuti actief in de band "Koola Lobitos", waarin hij vooral met Nigeriaanse musici speelde.

In 1963, drie jaar na de onafhankelijkheid van Nigeria, keerde Kuti samen met de rest van de band terug naar Lagos. In 1969 bracht hij de band naar Los Angeles onder de naam "Fela Ransome-Kuti and Nigeria 70". In de Verenigde Staten werd hij sterk beïnvloed door ideeën van Malcolm X en andere zwarte activisten.

Kalakuta Republic

[bewerken | brontekst bewerken]

Kuti ontwikkelde de zogenoemde afrobeat en nam voor zijn terugkeer naar Nigeria enkele singles op. Zijn nieuwe Afrikaanse muziek werd een groot succes in Nigeria en hij opende een club genaamd de Afro-Shrine. Via zijn muziek droeg Kuti zijn politieke ideeën uit en zijn club groeide uit tot een politiek centrum. In 1974 riep hij de "Kalakutu Republic" uit en zette hij een hek om zijn huis. Deze staat binnen de staat Nigeria werd een doorn in het oog van de toenmalige machthebbers. Kuti werd hierna vaak opgepakt en vastgezet.

Desondanks werd Kuti steeds uitgesprokener en zijn aanhang groeide tot enorme proporties. Hij verkocht miljoenen exemplaren van zijn platen en veranderde zijn naam van Ransome-Kuti in Anikulapo-Kuti – "hij die de dood met zich meedraagt".

Tijdens het FESTAC ("Festival for Black Arts and Culture", Lagos, 1978) speelde Kuti het nummer Zombie. Het nummer spot met de militaire macht in Nigeria en werd zeer populair in grote delen van Afrika. Het Nigeriaanse leger daarentegen vernielde zijn huis – de "Kalakuti Republic" – en molesteerde de bewoners. Kuti's moeder overleed aan de verwondingen opgelopen tijdens de inval.

Precies een jaar na het ineenstorten van de "Kalakutu Republic" trouwde Kuti in Accra (Ghana) in één keer met 27 vrouwen, veelal danseressen en zangeressen uit zijn eigen band. Daarna speelde de uit zeker 60 leden bestaande band in een uitverkocht Accra Stadium. Tijdens het spelen van het nummer Zombie braken rellen uit en werd de gehele band gearresteerd en twee dagen later het land uitgezet.

Presidentskandidaat

[bewerken | brontekst bewerken]

In 1979 probeerde Kuti deel te nemen aan de presidentsverkiezingen. Hij had hiervoor de partij "Movement of the People" opgericht. Zijn kandidatuur werd echter ongeldig verklaard. Vier jaar later probeerde Kuti het opnieuw, maar hij werd door de politie vastgezet. Tot verdere kandidaatstelling kwam het niet vanwege de militaire coup.

In 1984 onder het regime van generaal Muhammadu Buhari werd hij veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf vanwege "illegale uitvoer van valuta". Van deze straf zat Kuti uiteindelijk twintig maanden uit, want hij werd vrijgelaten tijdens het bewind van generaal Ibrahim Babangida toen de rechter bekend had gemaakt dat hij Kuti onder druk van het vorige bewind had veroordeeld.

Kuti doopte zijn band om in "Egypt 80", inmiddels bestaande uit bijna tachtig bandleden, en speelde in Afrika, Europa en de Verenigde Staten. Zijn tournees leverden een belangrijke bijdrage aan de acceptatie en bekendwording van de Afrikaanse ritmen en cultuur.

In 1997 overleed hij aan de gevolgen van de ziekte aids. Zijn begrafenis bracht een miljoen mensen op de been. Zijn zoon Femi Kuti – eveneens een bekend muzikant – speelde saxofoon tijdens de plechtigheid.

De jongste zoon van Kuti, Seun Anikulapo Kuti, is tegenwoordig de leider van zijn vaders band, Egypt 80.

Kuti is uitgegroeid tot een belangrijk vertolker van de gevoelens van het Afrikaanse gewone volk. Velen leden onder de regimes die na de dekolonisatie van Afrika de macht grepen. De rijkdommen vielen slechts een kleine elitegroep toe terwijl de massa in armoede leefde.

Een gemiddeld Fela Kuti-nummer duurt zo'n 15 minuten.

Jaar Titel Label
1969 the '69 los angeles sessions Stern's
1971 Live! (met Ginger Baker) Regal Zonophone / Pathe Marconi
1971 Why Black Man Dey Suffer EMI / Decca Afrodesia
1972 Stratavarious (met Ginger Baker) Polydor / Atco
1972 Na Poi EMI HMV
1972 Open & Close EMI / Pathe Marconi
1972 Shakara EMI / Editions Makossa / Pathe Marconi / Creole
1972 Roforofo Fight Jofabro / Editions Makossa / Pathe Marconi
1973 Afrodisiac EMI/ Regal Zonophone / Pathe Marconi
1973 Gentleman EMI / Pathe Marconi / Creole
1974 Alagbon Close Jofabro / Editions Makossa
1975 Noise for Vendor Mouth Afrobeat
1975 Confusion EMI / Pathe Marconi
1975 Everything Scatter Coconut / Creole
1975 He Miss Road EMI / Pathe Marconi
1975 Expensive Shit Soundwork Shop / Editions Makossa
1976 No Bread Soundwork Shop / Editions Makossa
1976 Kalakuta Show Kalakuta / Editions Makossa
1976 Upside Down Decca Afrodisia
1976 Ikoyi Blindness Africa Music
1976 Before I Jump Like Monkey Give Me Banana Coconut
1976 Excuse O Coconut
1976 Zombie Coconut / Creole / Mercury
1976 Yellow Fever Decca Afrodesia
1977 Opposite People Decca Afrodesia
1977 Fear Not for Man Decca Afrodesia
1977 Stalemate Decca Afrodesia
1977 Observation No Crime Decca Afrodesia
1977 Johnny Just Drop (J.J.D Live! at Kalakuta Republic) Decca Afrodesia
1977 I Go Shout Plenty Decca Afrodesia
1977 No Agreement Decca Afrodesia / Barclay / Celluloid
1977 Sorrow, Tears and Blood Kalakuta
1978 Shuffering and Shmiling Coconut / Celluloid
1979 Unknown Soldier Phonodisk / Uno Melodic
1979 I.T.T. (International Thief Thief) Kalakuta
1980 Music of Many Colours (met Roy Ayers) Phonodisk / Celluloid
1980 Authority Stealing Kalakuta
1981 Original Sufferhead Lagos International / Arista
1981 Coffin for Head of State Kalakuta
1983 Perambulator Lagos International
1983 Fela Anikulapo-Kuti & Africa 70 EMI Records (Holland)(Opnamen 1971-1973 EMI)
1984 Live in Amsterdam EMI Records Ltd
1985 Army Arrangement Kalakuta / Celluloid
1986 Teacher Don't Teach Me Nonsense Polygram / Barclay
1989 Beasts of No Nation Kalakuta / Eurobound / Shanachie
1989 O.D.O.O. (Overtake Don Overtake Overtake) Kalakuta / Shanachie
1990 Confusion Break Bones Kalakuta
1990 Just Like That Kalakuta
1992 Underground System Kalakuta / Sterns
  • (en) The Shrine, officieuze website voor Fela Kuti, Femi Kuti en afrobeatmuziek