Erzsébet Szőnyi

Erzsébet Szőnyi
Volledige naam	Erzsébet Szőnyi
Geboren	25 april 1924
Overleden	28 december 2019
Land	Hongarije
Nevenberoep	muziekpedagoog
Instrument	piano
Leraren	János Viski, Ernő Szegedi, Lajos Bárdos, Zoltán Vásárhelyi, Zoltán Kodály, Bence Szabolcsi, Leó Weiner, Toni Aubin, Nadia Boulanger, Olivier Messiaen
Belangrijkste werken	Divertimento nr. 1 2, Orgonaverseny, Babilon, Béla király a Bükkben, Szent Erzsébet-mise, A makrancos királylány (De makrancos prinses)
	(en) Discogs-profiel;
	(en) MusicBrainz-profiel;
Portaal	Muziek

Erzsébet Szőnyi (soms ook: Erzsébet Szilágyi) (Boedapest, 25 april 1924 – Boedapest, 28 december 2019) was een Hongaars componiste en muziekpedagoog.

Levensloop

Szőnyi kreeg haar basisopleiding aan het Erzsébet Szilágyi Meisjes Gymnasium. Haar muziekleraar op het gymnasium, Adrienne Sztojanovits, gaf haar het advies een muzikale loopbaan te doen. Zij kreeg privé pianoles van Aglája Benczúr en de grondlagen van de muziektheorie van Miklós Laurisin.

Zij studeerde van 1942 tot 1947 aan de Ferenc Liszt-Akademie voor muziek (Hongaars: Liszt Ferenc Zeneművészeti Egyetem) in Boedapest en was leerling van János Viski (compositie), Ernő Szegedi (piano), Lajos Bárdos, Zoltán Vásárhelyi, Zoltán Kodály, Bence Szabolcsi (geschiedenis van de muziekstijlen), Leó Weiner (kamermuziek) en János Ferencsik (koormuziek). Aansluitend studeerde zij aan het Conservatoire national supérieur de musique in Parijs onder andere bij Toni Aubin, Nadia Boulanger (pianobegeleiding en partituur lezen) en Olivier Messiaen (Esthetiek).

Vanaf 1948 was zij zelf docente aan de Ferenc Liszt-Akademie voor muziek in Boedapest en sinds 1960 was zij professor en tegelijkertijd hoofd van de afdeling koor- en schoolmuziek. In 1964 werd zij tot vicepresident van de International Society for Music Educators (ISME ) gekozen. Zij was een overtuigde aanhanger van de leermethode van Zoltán Kodály en hield voordrachten op nationale en internationale symposia en is eveneens auteur van verschillende schriften over dit thema. Vanaf 1960 deed zij vele master cursussen en seminaria in het buitenland. In 1963 was zij bij de UNESCO conference on musical education in Tokio, Japan en deed aansluitend seminaria in heel Japan en maakte de methode van Kodály ook in het verre oosten erg populair. In 1965 was zij op uitnodiging van het Ministerie van cultuur van de deelstaat Quebec in Canada en deed master cursussen in de zomer; zij volgde eveneens uitnodigingen van het Bach Festival in Leipzig en aan de Humboldt Universiteit Berlijn in Berlijn. In 1966 ging zij naar de Verenigde Staten en deed ook daar haar voorlezingen en seminaria aan vele universiteiten en conservatoria. Gedurende deze reis was zij ook bij de op jaren gekomen Zoltán Kodály te gast. In 1971 was zij met haar voorlezingen op tour in Australië en 1972 in Afrika. In hetzelfde jaar was zij ook te gast bij de ISME, de International Society for Music Education in Tunis. In 1993 en 1994 was zij voorzitter van het adviseurs-team van de Hongaarse Radio.

Als componiste schreef zij werken voor bijna ieder genre, haar werken voor koren zijn vooral bekend.

Zij heeft talrijke prijzen en onderscheidingen ontvangen, zoals de Ferenc Erkel Prijs (1959), de János Apáczai Csere Prijs (1993), de Béla Bartók-Ditta Pásztory Prijs (1995, 2004), de Excellent Artist Prijs (2000) en de Pro Renovanda Cultura Hungariae (Kodály Prijs) (2001). Szőnyi is sinds 1992 lid van de Hongaarse Akademie van de schone Kunsten.

Szőnyi is erelid van de International Kodály Society en eredoctor van de Duquesne Universiteit in Pittsburgh, Pennsylvania.

Composities

Werken voor orkest

1946 Zenekari, voor orkest
1947 Parlando és Giusto
1948 Divertimento nr. 1
1951 Divertimento nr. 2
1. Vivace
2. Alla marcia
3. Andante un poco rubato
4. Allegro
1964 Musica festiva
1. Allegro, pesante
2. Lento
3. Moderato, ben ritmico
4. Vivace, con fuoco
1954 Hangverseny-nyitány, voor orkest
1954 Fúvós induló, voor strijkorkest
1955 Reggel a hegyekben, voor strijkorkest
1957-1958 Orgonaverseny, voor orgel en orkest
1. Allegro moderato
2. Andante
3. Allegro moderato
1958 Trio Concertino, voor viool, cello, piano en strijkorkest
1963 Toborzó, voor strijkorkest
1964 Piccola Introduzione, voor strijkorkest
1969 Preludium és Fuga, voor orkest
1980 A köfejtö, voor spreker en kamerorkest
1988 Zenetörténeti séta, voor jeugdorkest
Three Ideas in Four Movements, voor piano en kamerorkest

Werken voor harmonieorkest

1954 Intermezzo
1956 Morning in the Mountain - (Morgen in de Bergen)
1963 Recruiting Music

Missen, oratoria en gewijde muziek

1947 Psalmus 129, voor gemengd koor en orgel
1949 Babilon, oratorium voor sopraan, alt, tenor, bas en gemengd koor
1959 A didergö király, kinderoratorium - tekst: Ferenc Móra en Éva Orbán
1960 A Hazug katona, oratorium voor gemengd koor - tekst: Sándor Török
1964 Tinódi egri summája, oratorium voor kinderkoor
1966 Missa misericordiae – az Irgalom miséje, Latijnse mis voor vrouwenkoor, orgel en orkest
1986 Béla király a Bükkben, oratorium voor sopraan, gemengd koor en orkest
Lament, voor contra-alt solo, vrouwen koor, fluit, altviool en cimbalom
Salve Regina
Szent Erzsébet-mise (Mis voor de Heilige Elisabeth van Hongarije) (1207-1231), Hongaarse mis in unisono gezangen
Motetten, Requiem en Stabat Mater

Muziektheater

Opera's

Voltooid in	titel	aktes	libretto
1953	Dalma	3 aktes	Mór Jókai en Edit Kováts
1955	A makrancos királylány (De makrancos prinses)	2 aktes	Edit Kováts
1957	Firenzei tragédie	1 akte	(Sebestyén Pécsi's Harmonium school opgedragen)
1974	Az aranyszárnyú méhecske (De kleine hommel met gouden vleugels)	1 akte	Éva Orbán
1974	Az igazmondó juhász	1 akte	Magda Donászi
1979	Vidám sirató egy bolyongó (A Gay Lament)	1 akte
1979	The Truth-telling Shepherd
1980	Adáshiba	1 akte
1985	Elfrida (madrigaal-opera)	1 akte

Musical

1961 Molière A képzelt beteg című színműve nyomán (Molière on the trace of his drama with a fictional ill title)
1962 A kis rongyos, 3 aktes - libretto: Hildegard Fáy
1965 Száz cifra ködmön, 1 akte
1993 A róka, a medve és a favágó, 2 aktes (kinderenmusical) - libretto: Olivér Solymosi

Balletten

1949 Táncjelenet, 1 akte
1949 Kerti mese, 1 akte (kinderenballet)
1953 A tücsök és a hangya, 1 akte (kinderenballet)

Werken voor koren

1947 Külvárosi elégia, voor mannenkoor - tekst: Lajos Kassák
1949 Bartók Béla halálára, voor gemengd koor en kamerorkest - tekst: Zoltán Zelk
1968 33 Könnyû Kórus - Könyvadatok (33 kinderkoorliederen a capella)
1970 A Tintásüveg, voor kinderkoor - tekst: Sándor Petöfi
1970 Elötted a küzdés, voor kinderkoor - tekst: János Arany
1970 Réten Szaladoztunk, voor gemengd koor - tekst: Gábor Devecseri
1971 Katonaélet, suite voor gemengd koor en orkest - tekst: László Lukin
1974 Jelek (teken), voor gemengd koor - tekst: József Ratkó
1978 Zsolozsma, voor vrouwenkoor - tekst: János Pilinszky
1983 A gyulai névtelen éneke, cantate voor gemengd koor
1983 Tájkép három változatban (Drie variaties), voor gemengd koor - tekst: Juhász Gyula
1983 Mint foro csonzok a máglyán (Than boiling bones), voor gemengd koor - tekst: Mihály Babits
1986 Frühzeitiger Frühling, voor gemengd koor
21 Énekes Játék (21 kinderkoorliederen)
Anekreoni Dalok, voor gemengd koor
Canticum sponsae
Due Sonetti Di Petrarca, voor vrouwenkoor, klarinet en harp
Három gyermekkar Hárs Ernő verseire (Drie kinderkoor-liederen op gedichten van Ernő Hárs), voor kinderkoor
Kórusok John Gracen Brown verseire
1. In early Spring
2. In the Night
3. The Moonlight
4. the Clouds
5. the Music
6. Sonnet
Sicut Servus, voor driestemmig mannenkoor
Something has spoken to me in the night, voor gemengd koor

Vocale muziek

1946 Ábránd, voor tenor en piano - tekst: Mihály Vörösmarty
1947 Dunántúli bölcsöcske, voor sopraan, kinderkoor en jeugdorkest
1965 Ad Aristium Fuscum, voor sopraan, twee piano's en slagwerk - tekst: Horatius
1968 Kantáta József Attila, cantate voor sopraan, gemengd koor en orkest
1974 Radnóti Miklós verseire, cantate voor sopraan, tenor, bas, gemengd koor en orkest
1982 Szonáta (Sonate), voor contrabas en piano
1983 Biciniums Volume 5, 24 tweestemmige liederen uit Peru - Hongaarse tekst: László Lukin
1994 Dalciklus William Blake verseire, voor sopraan en piano
1999 Blick durch's Fenster, voor sopraan en piano - tekst: Peter Rühmkopf; Ingeborg Bachmann; Friedrich Dürrenmatt
Biciniums Volume 1, 25 tweestemmige Japanse liederen - Hongaarse tekst: Lukin László
Biciniums Volume 2, 25 tweestemmige liederen uit de Verenigde Staten en Canada - Hongaarse tekst: Lukin László
Biciniums Volume 3, 25 tweestemmige liederen uit de Verenigde Staten, Australië, Japan en Frankrijk - Hongaarse tekst: Lukin László
Biciniums Volume 4, 26 tweestemmige liederen uit Frankrijk, Engeland, Schotland en Scandinavië - Hongaarse tekst: Lukin László
Biciniums Volume 6, 25 tweestemmige liederen van onze familie en buurlanden - Hongaarse tekst: Lukin László
Három Leánykar, voor gelijke stemmen
Sirató, voor alt solo, fluit, altviool, cimbalom en vrouwenkoor

Kamermuziek

1955 Duo, voor viool en altviool
1958 Preludio, voor viool en piano
1967 Párbeszéd, voor twee violen en piano
1978 Húsz magyar népdal, voor twee fluiten en gitaar
1992 Harfas Kvintett, voor strijkkwartet en harp
20 Chansons Populaires Hongroises Volume 1, voor twee fluiten en gitaar
20 Chansons Populaires Hongroises Volume 2, voor twee fluiten en gitaar
Aria e rondeau, voor klarinet met piano
Berceuse, voor altviool en piano
Francia szvit (Franse suite), voor altviool en piano
Serenade - Dance at Dawn, voor viool en piano
Sonata A Tre, voor strijkers en piano
Sonatina, voor viool en piano
Trio for the Youth, voor strijkers en piano

Werken voor orgel

1950 Prelude
1956 Hat Orgonadarab (Zes stukken voor orgel)
1. Praeambulum
2. Wiegenlied
3. Schwebende Harmonieën
4. Fugato
5. Intermezzo
6. Tänzerische Weise
1957-1958 Orgonaverseny, voor orgel en orkest (zie ook: werken voor orkest)
1964 Introductie, passacaglia en fuga
1985 Evokáció, voor piano en orgel

Werken voor piano

1937 Capriccio
1937 Fantasia d-klein, op. 2 nr. 3
1937 Prelude
1943 À Monsieur Bartók
1944 Fababák indulója
1945 Hommage à Monsieur Couperin
1946 Két zongoradarab
1946 Sonatina zongorára
1950 A Huszka-gyerekeknek, voor piano vierhandig
1955 Scarlatti árnyékában
1963 Öt Prelúdium (Vijf preludes)
1. Ostinato
2. Maestoso
3. Variazioni
4. Grazioso
5. tempójelzés nélkül
1965 Toccatina
Small Chamber Music, voor twee piano's

Werken voor harp

1983 Fantázia

Publicaties

Erzsébet Szőnyi: A zenei írás-olvasás módszertana I-IV (De methodologie van het lezen en schrijven van muziek - vol. I tot IV), (ook in Japanse, Engelse, Italiaanse en Portugese vertaling), 1954. ISBN 963330427X
Erzsébet Szőnyi: Kodály's Principles in Practice, (ook in Franse, Duitse, Spaanse, Portugese, Italiaanse en Thai vertaling), 1973
Erzsébet Szőnyi: Öt kontinensen a zene szolgálatában (In vijf continenten in dienst voor de muziek), Budapest, 1979, 327 p., ISBN 9632806514
Erzsébet Szőnyi: Zenei nevelési irányzatok a XX. században (Tendenties in de muziekopleiding van de 20e eeuw), 1989.
Erzsébet Szőnyi: Kodály Zoltán nevelési eszméi (Zoltán Kodálys pedagogische ideeën), 1987.

Bibliografie

Francis Pieters: Lady Composers and the Wind Band/Ensemble, in: WASBE World - Official Magazine of the World Association for Symphonic Bands and Ensembles, December 2011, pp. 15-23, ISSN 2192-5127
Gyula Czigany: Contemporary Hungarian composers (1979), Budapest: Editio Musica, 1979, 219 p.
Imre Keszi, Marian V. Reismann: Hungarian composers, Budapest: Editio Musica Budapest, 1975,
Siegmund Helms: Neues Lexikon der Musikpädagogik : Personenteil, Kassel: Gustav Bosse, 1994, 272 p.
Adel Heinrich: Organ and harpsichord music by women composers, New York: Greenwood Press, 1991
Antje Olivier: Komponistinnen von A-Z, Tokkata Verlag, 1988
Wolfgang Suppan, Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, 4. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1
Patricia Adkins Chiti: Donne in musica, Rome: Bulzoni Editore, 1982, 200 p.
Aaron I. Cohen: International encyclopedia of women composers : classical and serious music, New York: R. R. Bowker, 1981, 597 p.
Paul Frank, Burchard Bulling, Florian Noetzel, Helmut Rosner: Kurzgefasstes Tonkünstler Lexikon - Zweiter Teil: Ergänzungen und Erweiterungen seit 1937, 15. Aufl., Wilhelmshaven: Heinrichshofen, Band 1: A-K. 1974. ISBN 3-7959-0083-2; Band 2: L-Z. 1976. ISBN 3-7959-0087-5
Storm Bull: Index to biographies of contemporary composers, Vol. II, Metuchen, N.J.: Scarecrow Press, 1974, 567 p., ISBN 0-8108-0734-3

Externe link

(hu) Foto's en biografie International Kodály Society