De Vijf

De Vijf
Originele titel	The Famous Five
Land van oorsprong	Verenigd Koninkrijk
Originele taal	Engels
Genre	kinderboek
Aantal delen in reeks	21
Creatieteam
Auteur(s)	Enid Blyton
Publicatie
Uitgever	H.J.W. Becht, Just Publishers,; The Company of Books
Huidige status	Beëindigd
Eerste publicatie	1942
Laatste publicatie	1963
	Website
Portaal	Literatuur

De Vijf (originele titel The Famous Five) is een populaire Britse kinderboekenreeks van Enid Blyton.

De boekenreeks gaat over vier kinderen en een hond, die samen mysteries oplossen als amateurdetectives. Blyton creëerde voor haar boeken meer soortgelijke teams van jeugddetectives zoals de Secret Seven, maar De Vijf zijn het bekendst geworden.

Overzicht

Het eerste boek, De vijf en het gestrande goudschip, werd uitgebracht in 1942 (in Nederland in 1943). Sindsdien is de serie uitgegroeid tot een van de succesvolste Britse kinderboekenseries. Blyton schreef 21 boeken in de serie, waarvan aan het einde van 1953 al meer dan zes miljoen exemplaren verkocht waren. Zelfs tegenwoordig worden jaarlijks nog twee miljoen exemplaren verkocht. In 1995 verscheen in Groot-Brittannië de bundel Five have a puzzling time and other stories met daarin acht korte verhalen die toen pas gevonden waren. Deze bundel verscheen in 1997 onder de titel De vijf staan voor een raadsel en andere verhalen in Nederland.

Vanaf de jaren veertig worden de boeken in Nederland uitgegeven door H.J.W. Becht. Aan het begin van de 21ste eeuw werden de boeken opnieuw vertaald en gemoderniseerd. In de periode 1955-1959 verscheen een aantal verhalen in Donald Duck, met illustraties van Hans Kresse.

Personages

De boeken gaan over de broers Julian en Dick, hun zusje Anne en hun nichtje Georgina (George). Het vijfde groepslid is de bastaardhond van George, Timmy. De kinderen zitten allemaal op een kostschool (uiteraard, gezien de tijd waarin de verhalen zich afspelen, zitten de jongens op een jongenskostschool en de meisjes op een meisjeskostschool). In de kostschool waar George en Anne op zitten zijn huisdieren toegestaan, waardoor George Timmy mee kan nemen. Als dat niet zou mogen, zou George nooit op een kostschool willen zitten. In de schoolvakanties komen ze altijd bij elkaar en beleven dan avonturen die zich vaak rondom Kirrin, de woonplaats van Georges ouders, afspelen.

Julian: Is de oudste van de vijf en neemt (of krijgt) meestal de leiding. Hij probeert stoer te zijn en dat is hij ook. Hij is groot, heeft blond haar en blauwe ogen. Julian is 12 jaar oud als de serie begint.
Dick: Het jongere broertje van Julian. Een beetje een grappenmaker en een liefhebber van eten. Hij heeft krullend bruin haar en bruine ogen. Aan het begin van de serie is hij 11 jaar oud.
Annie: De jongste van het gezelschap en het enige stereotype meisje. Ze houdt ervan de huishoudelijke taken op zich te nemen als de vijf op stap zijn. Ze heeft blond haar en blauwe ogen. Aan het begin van de serie is Anne 10 jaar oud.
George: Vindt het erg jammer dat ze een meisje is en was liever een jongen geweest. Daarom gedraagt ze zich alsof ze een jongen is, knipt haar haar kort, kleedt zich als een jongen en laat zich George noemen, terwijl ze eigenlijk Georgina heet. Ze wordt snel boos. Dat heeft ze van haar vader. Ze heeft krullend bruin haar en helderblauwe ogen. In de eerste boeken is ze 11 jaar oud, net zo oud als Dick, een jaar jonger dan Julian en een jaar ouder dan Anne.
Timmy: De hond van George: een lieve, slimme, dappere en trouwe bastaardhond. Er is een tijd geweest dat de vader en moeder van George Timmy niet meer in huis wilden hebben. In die tijd bracht George Timmy onder bij de vissersjongen Alf en ging haar zakgeld op aan eten en drinken voor Timmy. Hij vindt het leuk om op konijnen te jagen.
Oom Quentin: Een bijzonder personage is de vader van George, over het algemeen Oom Quentin genoemd. Hij is een stereotiepe verstrooide professor: hij brengt de hele dag door in zijn studeerkamer, luistert maar half naar gesprekken, wordt snel boos, net als George, en is altijd papieren kwijt. In de gehele boekenreeks is hij slechts drie keer op vakantie geweest, en dat alleen omdat Tante Fanny, zijn vrouw, er graag eens op uit wilde.
Tante Fanny: De moeder van George. Zij is dol op haar neven Julian en Dick en haar nicht Anne en heeft ze graag in huis. Ze staat altijd Oom Quentin terzijde met raad en daad.
Joanna: De hulp in huis bij Oom Quentin en Tante Fanny. Ze wordt door Julian, Dick, Anne en George op handen gedragen omdat ze zo heerlijk kan koken. Soms wordt ze in de Nederlandse boeken ook Joan of Johanna genoemd.

Titels op volgorde van Nederlandse editie

1.	De Vijf en het gestrande goudschip	Five on a treasure island	1942
2.	De Vijf en de geheime doorgang	Five go adventuring again	1943
3.	De Vijf gaan er vandoor	Five run away together	1944
4.	De Vijf op de smokkelaarsrots	Five go to smuggler's top	1945
5.	De Vijf in een kampeerwagen	Five go off in a caravan	1946
6.	De Vijf weer op Kirrin-eiland	Five on Kirrin island again	1947
7.	De Vijf en de spooktrein	Five go off to camp	1948
8.	De Vijf in de knel	Five get into trouble	1949
9.	De Vijf op avontuur	Five fall into adventure	1950
10.	De Vijf op trektocht	Five on a hike together	1951
11.	De Vijf en het geheim van de zigeuners	Five go to Mystery moor	1954
12.	De Vijf en het geheimzinnige spoor	Five on a secret trail	1956
13.	De Vijf en de verdwenen piloot	Five go to Billicock hill	1957
14.	De Vijf en de schat in de bergen	Five get into a fix	1957
15.	De Vijf als detectives	Five have a plenty of fun	1955
16.	De Vijf en de verdwenen geleerden	Five have a wonderful time	1952
17.	De Vijf en de schat van de strandjutter	Five go to demon's rocks	1959
18.	De Vijf op de oude boerderij	Five on Finniston Farm	1958
19.	De Vijf en het geheim van de oude toren	Five go down to the sea	1953
20.	De Vijf en de schat op het Fluistereiland	Five have a mystery to solve	1960
21.	De Vijf en het circusmysterie	Five are together again	1961
22.	De Vijf staan voor een raadsel en andere verhalen	Five have a puzzling time and other stories	1995

Claude Voilier

Claude Voilier heeft 24 vervolgboeken geschreven die vanwege de rode omslag ook wel de rode De Vijf-boeken worden genoemd. Ook worden in deze boeken enkele verhaalfragmenten afgebeeld in stripformaat. De boeken wijken qua stijl sterk af van die van Enid Blyton.

De Vijf en het smaragden halssnoer
De Vijf en het spionagemysterie
De Vijf en het raadsel van de oude schatkist
De Vijf en de kasteeldieven
De Vijf op de duivelsrotsen
De Vijf en de luchtpiraten
De Vijf en de verdwenen filmsterren
De Vijf en de verborgen stad
De Vijf en het sprekende beeld
De Vijf en het zwarte masker
De Vijf en de schat op de zeebodem
De Vijf en de parelsmokkelaars
De Vijf en de geheimzinnige straal
De Vijf en de schat van Bellafinny
De Vijf en de raadselachtige Turk
De Vijf en het vreemde testament

Deel 17 t/m 24 zijn niet in het Nederlands verschenen.

Geisterbände

In het Duits verschenen in de serie Geisterbände van uitgeverij Bertelsmann twee De Vijf-titels: Fünf Freunde auf der verbotenen Insel (1977) en Fünf Freunde und der blaue Diamant (1979). Hoewel Enid Blyton op de kaft van de boeken als auteur vermeld staat, is zij dat waarschijnlijk niet. Vermoed wordt dat de verhalen zijn geschreven door Brigitte Blobel, die in de boeken als vertaler genoemd wordt en zelf ook jeugdliteratuur schrijft. De schrijfstijl van de boeken komt overeen met die van Blyton.^[1] Vanwege een auteursrechtengeschil zijn beide boeken slechts eenmaal uitgegeven en nooit vertaald.

Bewerkingen

De boekenserie is meerdere malen bewerkt voor radio, film en televisie.

Twee van de boeken zijn verfilmd door de Deense filmmaker Katrine Hedman. Ze heten De 5 og spionerne (1969) en De 5 i fedtefadet (1970).
De 21 originele verhalen van de Vijf zijn in de jaren 70 omgezet tot hoorspellen voor de Duitse radio.
In 1978 is er een televisieserie verschenen in het Verenigd Koninkrijk, geproduceerd door Southern Television en uitgezonden door ITV. De serie bestaat uit 26 afleveringen van dertig minuten. Op drie na werden alle boeken in de serie verwerkt. In 1996 werd een tweede serie uitgezonden. Deze was geproduceerd door een aantal samenwerkende bedrijven. In deze serie zijn alle boeken opgenomen.
Tussen 1982 en 1986 verscheen in Frankrijk een reeks van zes stripboeken gebaseerd op de boekenreeks. Deze werden getekend door Bernard Dufossé en geschreven door Serge Rosenzweig en Rafael Carlo Marcello. In 1982 en 1984 zijn een viertal delen hiervan ook in het Nederlands uitgebracht.^[2]
In 1990 verscheen het computerspel The Famous Five: Five on a Treasure Island.
In 1997 verscheen een musical gebaseerd op de boeken.
In 2008 verscheen de animatieserie De Vijf. Hierin staan de kinderen van de originele vijf centraal en het verhaal is geactualiseerd naar de vroege 21e eeuw.
In het Duits zijn verschillende verhalen onder regie van Mike Marzuk verfilmd als Fünf Freunde. De eerste film verscheen in 2012, de tweede (eenvoudig Fünf Freunde 2 geheten) in 2013, Fünf Freunde 3 verscheen in 2014, in 2015 volgde Fünf Freunde 4 en in 2018 Fünf Freunde 5.
Vanaf 2017 tekent Béja op scenario van Nataël enkele verhalen van De Vijf. Vanaf 2022 worden deze strips ook in het Nederlands uitgegeven.^[3]

Parodieën

De komiekengroep The Comic Strip maakte in 1982 de film Five Go Mad in Dorset, waarin onder anderen Adrian Edmondson, Jennifer Saunders en Dawn French een avontuur op vakantie in Dorset beleven en daarbij als buitengewoon snobistisch en conservatief worden voorgesteld.
Schrijver en uitgever Bruno Vincent verzon de reeks Enid Blyton for Grown-Ups, waarvan het eerste deel in 2016 verscheen. Hierin beleven de vijf vrienden avonturen die normaliter met volwassenen geassocieerd worden, zoals het volgen van een glutenvrij dieet, het verwerven van vastgoed of het opgeven van alcohol. Twee boeken gaan over de belevenissen van de vijf op Brexit Island.

Externe links

Famous Five Book Reviews & Articles
(en) The Famous Five (1996) in de Internet Movie Database
(en) The Famous Five (1978) in de Internet Movie Database
(en) Fünf Freunde, Fünf Freunde 2, Fünf Freunde 3, Fünf Freunde 4 en Fünf Freunde 5 in de Internet Movie Database

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (de) Geisterbände. Blyton-shop.de, geraadpleegd op 10 november 2016. Gearchiveerd op 4 maart 2016.
↑ De Vijf (Dufossé) op STRIPinfo.be. Gearchiveerd op 8 mei 2023.
↑ De Vijf (Béja) op STRIPinfo.be. Gearchiveerd op 5 mei 2023.

[1] (de) Geisterbände. Blyton-shop.de, geraadpleegd op 10 november 2016. Gearchiveerd op 4 maart 2016.

[2] De Vijf (Dufossé) op STRIPinfo.be. Gearchiveerd op 8 mei 2023.

[3] De Vijf (Béja) op STRIPinfo.be. Gearchiveerd op 5 mei 2023.

[1]

[2]

[3]

Boekenreeks:	De Vijf (1942-1963)
Series:	De Vijf (1978) · De Vijf (1995) · De Vijf (2008)
Films:	De 5 og spionerne (1969) · De 5 i fedtefadet (1970) · De Vijf en het Geheim van de Vuurtoren (2012) · De Vijf en het Groene Oog Mysterie (2013) · De Vijf en de Piratenschat (2014) · De Vijf en de Verborgen Piramide (2015) · De Vijf en de Vallei van de Dinosauriërs (2018)
Computerspellen:	The Famous Five: Five on a Treasure Island (1990)