Assendelft
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Noord-Holland
| ||
| Gemeente |  Zaanstad
| ||
| Coördinaten | 52° 0′ NB, 4° 45′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 31,89[1] km² | ||
| - land | 30,12[1] km² | ||
| - water | 1,77[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
24.510[1] (769 inw./km²) | ||
| Inwonersnaam | Assendelvers | ||
| - Bijnaam | Gortzakken, Spanjolen | ||
| Woningvoorraad | 9.179 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 1566, 1567 | ||
| Netnummer | 075 | ||
| Woonplaatscode | 1878 | ||
| Belangrijke verkeersaders |      Spoorlijn Den Helder - Amsterdam
| ||
| Detailkaart | |||
| |||
| Locatie in de gemeente Zaanstad (sterk verouderde tekening) | |||
| |||
Assendelft is een lintdorp in de provincie Noord-Holland dat deel uitmaakt van de gemeente Zaanstad. Het dorp is van oorsprong opgedeeld in verschillende buurtschappen, het Noordeinde, de Kerkbuurt en het Zuideinde. Later zijn daar Langeheit en wat overgebleven was van de plaats Buitenhuizen bij gekomen. Aan de westkant kent Assendelft een groot poldergebied, met onder meer een deel van de buurtschap Busch en Dam. Aan de oostkant van Assendelft zijn de buurtschappen Vrouwenverdriet en Nauerna gelegen.
Assendelft had in 2023 24.510 inwoners,[1] waarvan 15.346 woonachtig in de vinexwijk Saendelft.[2] Assendelft was tot 1974 een zelfstandige gemeente en was qua oppervlakte de grootste gemeente in de Zaanstreek (daarna Zaandam). In 1974 is Assendelft opgegaan in de gemeente Zaanstad.
Assendelft heeft de langste dorpsstraat met de naam Dorpsstraat van heel Nederland. Deze loopt van het Noordzeekanaal tot aan Krommenie, een lengte van 7,2 kilometer.[3]
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Assendelft, Oostzaan en Westzaan hebben de oudste geschiedenis van de Zaanstreek. De eerste bewoning rond Assendelft ontstond ongeveer 500 v.Chr. Opgravingen hebben woonplaatsen van de eerste bewoners aan het licht gebracht. Het tegenwoordige Assendelft ligt enkele honderden meters naar het oosten.
Het oudst bekende voorkomen van de naam Assendelft, geschreven als Ascmannedilf, is van 1063. Het Germaanse "Askimanna dilbja" betekent: gegraven/gedolven door de zeerovers (askimanna).[bron?]
In de middeleeuwen speelde de familie Van Assendelft een belangrijke rol. Zij waren heren van het schoutambacht en woonden op het kasteel.
De bijnaam van de Assendelvers is Spanjolen. Deze bijnaam kregen ze vanwege hun pro-Spaanse houding tijdens de Tachtigjarige Oorlog. De overige Zaanse plaatsen, zoals Oostzaan en Westzaan, alsmede Oostzaandam en Westzaandam waren Oranjegezind en dus voor de Geuzen.
Watertoren
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Watertoren (Assendelft) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De watertoren van Assendelft dateert uit 1885. Dit is de oudste nog bestaande watertoren in Noord-Holland, al wordt hij niet meer als watertoren gebruikt. Een van de kenmerken van dit type watertoren is het rechte kokervormige lichaam met in de bovenkant een gietijzeren reservoir. In 1922 is op de toenmalige watertoren een waterreservoir geplaatst van beton, met aan de buitenzijde een aangepast uiterlijk. De watertoren is particulier bezit en is volledig gerestaureerd en verbouwd tot kantoorruimte en horeca.
Station
[bewerken | brontekst bewerken] Zie Station Krommenie-Assendelft voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het station van Assendelft heet Station Krommenie-Assendelft en is gelegen aan de spoorlijn van Amsterdam en Zaandam naar Uitgeest, Alkmaar en Den Helder; en heeft enkele busverbindingen met omliggende plaatsen.
Openbaar vervoer per bus
[bewerken | brontekst bewerken] Zie Concessie Zaanstreek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Een buurtbus verbindt het station met het hele dorplint, Buitenhuizen en verder. Ook zijn er nog enkele andere busverbindingen van en naar het dorp.
Kerkgebouwen
[bewerken | brontekst bewerken]In Assendelft staan twee kerkgebouwen: de Rooms-Katholieke Sint-Odulphuskerk op Dorpsstraat 572 en de Hervormde Kerk Assendelft van de protestantse gemeente op Dorpsstraat 364.
Wijken, buurten en buurtschappen in Assendelft
[bewerken | brontekst bewerken]Wijken en buurten
[bewerken | brontekst bewerken]- Saendelft
- Kreekrijk (in aanbouw)
- Langeheit
- Zuideinde
- Noordeinde
- Centrum (Assendelft)
Buurtschappen
[bewerken | brontekst bewerken]Woonplannen
[bewerken | brontekst bewerken]- Kreekrijk (in aanbouw)
- De Overhoeken
Sport
[bewerken | brontekst bewerken]Assendelft kent veel sportverenigingen waaronder twee voetbalclubs genaamd SVA Assendelft en VV Assendelft, twee tennisverenigingen genaamd TVA en TC Overdan en een schaatsvereniging genaamd IJsvereniging Assendelft waar tevens in 2012 ook het NK kortebaan voor heren werd gereden. Waar nu TVA zich bevindt, was vroeger het zwembad "De Dolfijn".
Evenementen
[bewerken | brontekst bewerken]- Rond eind april/begin mei wordt in Assendelft een kortebaandraverij verreden. Assendelft vormt traditioneel het decor voor de opening van het kortebaanseizoen.
- In Assendelft vindt ook Haltpop plaats.
- In de eerste week van oktober vindt traditioneel de 'kermis van Assendelft' plaats.
- Elk jaar wordt er in november het evenement 'Immer Gerade Aus' georganiseerd. Dit is een kroegentocht waarbij deelnemers verkleed zijn of een kostuum dragen. De tocht loopt van Assendelft-Zuid naar Krommenie en vice versa.
Militaire geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]In het buitengebied van Assendelft is een deel van de Stelling van Amsterdam gerealiseerd.
- Aan de Noorder IJ- en Zeedijk zijn het Fort Zuidwijkermeer en drie kruithuizen gebouwd. Een van de kruithuizen is afgebroken maar twee staan er nog.
- De liniedijk met daarin een aantal "bomvrije" damsluizen ten behoeve van de onderwaterzetting van de stelling loopt van het Noordzeekanaal naar Fort bij Veldhuis.
- Ook de namen van twee wegen in Assendelft hebben een militaire relatie, Genieweg en Communicatieweg.
Trivia
[bewerken | brontekst bewerken]- Locofaulismes (bijnamen of scheldnamen) voor Assendelvers zijn Gortzakken en Spanjolen.
- Er is een kippenras vernoemd naar het dorp met de naam Assendelfter
- In Assendelft worden veel tv-programma's opgenomen, onder andere Moeder, ik wil bij de Revue[4], Lieve Liza en Bonkers.[5]
Assendelvers
[bewerken | brontekst bewerken]Geboren in Assendelft
[bewerken | brontekst bewerken]- Pieter Jansz. Saenredam (1597-1665), schilder
- Adam van Vliet (1902-1994), architect
- Jan de Boer (1906-1982), burgemeester
- Ger Copper (1953-2020), goochelaar, wereldkampioen 1979
- Ton Baltus (1965), Nederlands kampioen 800 m atletiek
- Natasza Tardio (1969), schrijfster van young adult thrillers
- Tim van Assema (2002), voetballer
Overleden in Assendelft
[bewerken | brontekst bewerken]- Jan Saenredam (1565-1607), graveur, tekenaar en cartograaf
- Klaas de Boer Czn. (1852-1936), politicus
- Arie Lems (1928-2003), politicus
Aanliggende kernen
[bewerken | brontekst bewerken]Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Lijst van burgemeesters van Assendelft
- Lijst van rijksmonumenten in Assendelft
- Monumentenlijst van Assendelft
- Lijst van oorlogsmonumenten in Zaanstad
- Wapen van Assendelft
- ↑ a b c d e f Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
- ↑ Zaanstad in Cijfers, geraadpleegd op 1 augustus 2019 (inwoners naar gebied op buurtniveau, verkregen door de populatie van de buurten Parkrijk en Waterrijk bij elkaar op te tellen). Gearchiveerd op 16 oktober 2019.
- ↑ De langste dorpsstraat van Nederland - Hart van Nederland, 23 augustus 2013. Gearchiveerd op 25 mei 2016.
- ↑ Oude tijden herleven in Assendelft[dode link], Noordhollandsdagblad - 28 juni 2012
- ↑ Draaidag 5, Twitter - 12 januari 2012. Gearchiveerd op 3 april 2016.
· 
· 
