Aramese cultuur
De Aramese cultuur (Aramees: ܡܪܕܘܬܐ ܣܘܪܝܝܬܐ, Mardutho Suryoyto) of Assyrische cultuur omvat verschillende elementen die in het geheel een unieke Aramese cultuur definiëren. De culturele elementen uit de Aramese cultuur zijn grotendeels afkomstig uit het Syrisch christendom. De Syrisch-Orthodoxe kerk speelt met name een grote rol in de Aramese cultuur. Andere elementen zijn afkomstig uit geografie, literatuur, architectuur, dans en muziek van Arameeërs. Arameeërs zijn overwegend christelijk en inheems tot Mesopotamië en de Levant.[1][2]
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Syrische literatuur voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De Syrische/Aramese literatuur begon ca. 1000 voor Christus toen de Aramese taal en het Aramese alfabet zich ontwikkelde in Aram.
Vanaf de 2e eeuw na Christus werd het Syrisch de dominante variant van het Aramees. De 4e eeuw na Christus wordt beschouwd als de gouden eeuw van de Aramese schrijvers. Bekende Aramese schrijvers zijn Ephrem de Syriër, Bardaisan, Dionysius Bar Salibi, Michael de Grote, Bar-Hebraeus, Mor Jakob van Nusaybin, Mor Jakob van Serugh, Ignatius Aphrem I Barsoum.[3]
De oude Grieken en Romeinen kende het nabije Oosten voornamelijk via de Arameeërs. De Arameeërs verenigden en kanaliseerden de bronnen van cultuur en brachten de brachten elementen van de Babylonische, Perzische en Hebreeuwse naar het Christendom en het Westen.[4][1]
Moderne tijd
[bewerken | brontekst bewerken]Vanuit de diaspora is aan het eind van de 20 eeuw Beth Mardutho opgericht. Beth Mardutho is opgericht om de studie en het behoud van Aramese erfgoed en taal te bevorderen en de studie van deze oude erfenis wereldwijd na te streven. Beth Mardutho vertaalt zich naar het Nederlands in ''huis van cultuur''. [5]
Muziek
[bewerken | brontekst bewerken] Zie Aramese folk-popmuziek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Aramese volksmuziek bestond al honderden jaren voor Christus. In Aramese steengravures is te zien dat Arameeërs gebruik maakten van trommels en andere muziekinstrumenten.
Vanaf het begin van het Christendom zijn Syro-Aramese gezangen en melodieën bewaard gebleven. De kerkmuziek van de Syrisch-Orthodoxe kerk bestond al in de eerste eeuwen na Christus. Het ''Beth Gazo'' is een Syro-Aramees liturgisch boek dat een verzameling van Syrische gezangen en melodieën bevat. Het boek wordt beschouwd als een verwijzing naar de Syrische Hymnodie en zonder dit boek kunnen geestelijken die tot de West-Syrische Traditie behoren hun liturgische plicht niet vervullen. Beth Gazo vertaalt zich in ''het huis van de schat''.[6]
De eerste Aramese volksmuziek uit de moderne tijd heeft zich verder ontwikkeld vanuit de kerkmuziek van de Syrisch-Orthodoxe kerk van Antiochië.[7][8] Hedendaagse Aramese muziek is grotendeels een mix van traditionele Aramese volksmuziek en muziekgenres zoals pop of Midden-Oosterse arabesk.
Aramese kerkmuziek wordt vooral gezongen in klassiek Syrisch. Dit is het Aramese dialect van Edessa. Hedendaagse Aramese muziek wordt vooral gezongen in Neo-Aramese varianten zoals Turoyo of Sureth.
Grote namen van zangers uit de moderne tijd zijn Fuad Ispir, Ishok Yakub, Jan Karat, Bedri Ayseli, Shikri Bar Lahdo, Matay Ishok, Cebrael Aryo, Indravus Bagandi, Fehmi Bagandi en Habib Mousa.[9]
Dans
[bewerken | brontekst bewerken]Arameeërs hebben verschillende traditionele dansen. Deze dansen worden over de hele wereld uitgevoerd, meestal bij speciale gelegenheden zoals bruiloften, gemeenschapsfeesten en andere evenementen. De meeste Aramese volksdansen zijn cirkeldansen. De vier bekendste zijn: hurze, da katfothe (de schouderdans), bagiye en shekhane. Hoe snel een dans wordt uitgevoerd hangt af van het tempo van het ritme.
Aramese keuken
[bewerken | brontekst bewerken] Zie Aramese keuken voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De Aramese keuken toont gelijkenissen met de Midden-Oosterse keuken, de Levantijse keuken en de Turkse keuken. Het is rijk aan granen zoals gerst, vlees, tomaat, kruiden, specerijen, kaas en aardappelen, maar ook aan kruiden, gefermenteerde zuivelproducten en augurken. Typische dranken zijn Daughe en Aramese wijn.[10][11][12][13]
Architectuur
[bewerken | brontekst bewerken]
De Aramese architectuur is een unieke architectuur. Verschillende steden en dorpen in het Aramese thuisland staan bekend om hun architecturale en culture rijkdom. De steden Midyat en Mardin (gelegen zijn in Tur Abdin) zijn voorbeelden waarin de Aramese architectuur duidelijk zichtbaar is.[14] Kerken, kloosters, huizen en andere belangrijke historische gebouwen staan bekend om hun witte kalksteen en steengravures.
Andere (gedeeltelijke) Aramese architectuur is te zien in de stad Palmyra. De stad heet in het Aramees Tadmoer, dat 'wonder' betekend.
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ a b (en) Lipiński, Edward (2000). The Aramaeans: Their Ancient History, Culture, Religion. Peeters Publishers. ISBN 978-90-429-0859-8.
- ↑ (en) The Aramean Christians of Turkey.
- ↑ (en) Sebastian Brock, The Syriac Language and its Place within Aramaic (
).
- ↑ (en) Moscati, Sabatino (1957). Ancient Semitic civilizations. ELEK Books, p. 179. ISBN 9780399500213.
- ↑ (en) About | Beth Mardutho. Geraadpleegd op 24 november 2023.
- ↑ (en) Beth Gazo: The Treasury of Chants. Gearchiveerd op 10 juni 2011. Geraadpleegd op 22 november 2023.
- ↑ (en) Music & Religion. https://syrian-heritage.org/. Geraadpleegd op 19 november 2023.
- ↑ (en) Ibrahim, Gregorios Yuhanna (1996). Syriac Music. Dm.
- ↑ (sv) Tretton sjunger i konsert som hedrar Fuad Ispir | Bahro Suryoyo (. Bahro Suryoyo.
- ↑ (de) Dursun, Lama (2014). Aramäisch kochen. AK-Druck & Medien GmbH, Schneckenlohe. ISBN 978-3-00-043442-6.
- ↑ Over mij. qenshrin-recepten. Geraadpleegd op 24 november 2023.
- ↑ (sv) Popular Syriansk kokbok finns finns ater till forsaljning (18 april 2016).
- ↑ (tr) Midyat Süryani Sarap. Şabo. Geraadpleegd op 25 november 2023.
- ↑ (en) Turkey's Aramean Christians: Where they speak Jesus' language | Qantara.de. qantara.de (24 december 2019). Geraadpleegd op 25 november 2023.