Aptagram
Een aptagram is een woord waarvan de betekenis gelijk of zeer sterk verwant is aan een ander woord, waarvan het tevens een anagram is. Het kan behalve om een enkel woord ook om een kleine woordgroep gaan.[1][2]
Het woord aptagram is een porte-manteauwoord van het Engelse apt ('passend') en anagram. Als variant wordt ook de term aptanagram aangetroffen.[3] De term wordt vaak gebruikt in de omschrijving van Engelstalige kruiswoordpuzzels.
Bedenkers
[bewerken | brontekst bewerken]Het woord aptagram is een neologisme dat in het Engelse taalgebied bedacht is. Murray Pearce muntte in 1972 de term synagram voor dezelfde taalkundige truc.[4] In 1997 werd de term aptagram voor het eerst gebruikt door de Amerikaanse taalkundige Richard Lederer.[5]
Lederer bedacht een jaar later ook de term antigram, een anagram waarvan de betekenis tegengesteld is aan die van het andere woord.
Nederlandse aptagrammen
[bewerken | brontekst bewerken]Bekende aptagrammen in het Nederlands zijn:
- aalscholver ↔ schollevaar
- noot ↔ toon
- mok ↔ kom
- Bolkestein ↔ Niels Kobet (pseudoniem van Frits Bolkestein)
Engelse aptagrammen
[bewerken | brontekst bewerken]In het Engels zijn meer aptagrammen gevonden of bedacht:
- angered ↔ enraged
- evil ↔ vile
- notes ↔ tones
- moon starer ↔ astronomer
- aboard ↔ abroad
- revolution ↔ love to ruin[4]
- eleven plus two ↔ twelve plus one
Engels antigram
[bewerken | brontekst bewerken]- astronomers ↔ no more stars[6]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- aptoniem (een naam die aansluit bij hetgeen de drager van die naam in het dagelijks leven doet)
- ↑ Aptagram. Academic Dictionaries and Encyclopedias. Gearchiveerd op 9 augustus 2016. Geraadpleegd op 6 mei 2016.
- ↑ TVDW: Aptagram, taaleidoscoop.nl. Gearchiveerd op 7 juli 2019.
- ↑ Aptanagrams - Why every mother in law really is a woman Hitler. Mail Online. Gearchiveerd op 4 juni 2016. Geraadpleegd op 6 mei 2016.
- ↑ a b Digital Commons, ANAGRAMS AND TRANSPOSALS: A GLOSSARY
- ↑ Wordspy. Hier wordt verwezen naar het artikel “Looking at language; Check out this ever-changing parade of antigrams,” The Patriot-Ledger, March 22, 1997. Gearchiveerd op 24 mei 2019.
- ↑ The Word circus, A letter perfect book, Richard Lederer, Dave Morice, 1998. Gearchiveerd op 8 januari 2022.
