Wikipedia:Lijst van filosofieën op Wikipedia

Overzicht beheerpagina's
Pagina's met betrekking tot Wikipedia-richtlijnen en beleidsvoorstellen
Vijf zuilen Wat Wikipedia niet is Belangen­verstrengeling Toch een paar regels Conventies Neutraal standpunt Geen origineel onderzoek Verifieerbaarheid Omtrent levende personen Spellinggids Paginabenoeming Taalunie Nederlandstalige titels Belgisch-Nederlands Nederlands-Nederlands Transliteratie- en transcriptiegids Buitenlandse geografische namen Alfabetiseren Bronvermelding Referenties en voetnoten Wanneer extern linken Kwaliteits­verbetering Vermijd holle frasen Wetgeving: Auteursrechten Media-gebruiksbeleid Privacybeleid Wikiquette Ga uit van goede wil Geen persoonlijke aanvallen Koel blijven Conflict­afhandeling Wat je niet moet doen Het grijze gebied... Richtlijnen voor moderatoren
Zie ook Artikelen bewerken Zie ook Regels en richtlijnen

Deze pagina beschrijft een filosofie binnen Wikipedia. Aangezien iedere gebruiker anders denkt over bepaalde thema's op Wikipedia die binnen het grijze gebied vallen en waarover geen regels zijn, zoals bepaalde aspecten met betrekking tot de inhoud van artikelen, het aanpassen van artikelen of het doel van Wikipedia, kan het goed zijn om kennis te hebben over andermans ideeën hierover. Voel je vrij om inhoud aan deze pagina toe te voegen of erover te discussiëren op de overlegpagina.

Deze pagina in een notendop: Gebruikers van Wikipedia hebben verschillende opvattingen over hoe informatie moet worden beheerd en gepresenteerd, wat heeft gezorgd voor uiteenlopende filosofieën die het gedrag en de besluitvorming binnen de Wikipedia-gemeenschap beïnvloeden.

Deze pagina betreft een lijst van filosofieën op Wikipedia. Deze onderliggende filosofieën kunnen ten grondslag liggen aan conflicten. Gebruikers op Wikipedia met uiteenlopende opvattingen over deze principes kunnen hierdoor in meningsverschillen verzeild raken.

Over de inhoud van artikelen

Deletionisme

Het deletionisme (Engels: "deletion" verwijdering) pleit voor het verwijderen van artikelen die niet voldoen aan strenge normen van relevantie en verifieerbaarheid. Deletionisten zijn van mening dat slecht geschreven of onvoldoende onderbouwde artikelen, zoals die over minder bekende of triviale onderwerpen, niet deugdelijk zijn en de kwaliteit van de encyclopedie kunnen ondermijnen. Deze aanpak richt zich op het direct verwijderen van problematische inhoud in plaats van het behouden ervan voor toekomstige verbetering.

Eventualisme

Het eventualisme (Engels: "eventual" uiteindelijk) pleit voor het behoud van artikelen die momenteel niet voldoen aan de huidige standaarden van verifieerbaarheid en relevantie, met de overtuiging dat deze in de toekomst kunnen worden verbeterd. Deze filosofie benadrukt de mogelijkheid dat bijdragen door verschillende bewerkers kunnen leiden tot een betere en meer informatieve inhoud naarmate de tijd vordert. Eventualisten zijn doorgaans van mening dat het belangrijker is om een breed scala aan onderwerpen te behouden, zodat de kans bestaat dat waardevolle informatie later kan worden toegevoegd of verbeterd.

Exclusionisme

Het exclusionisme (Engels: "exclusion" uitsluiting) pleit voor het maximaliseren van de nuttigheid van een artikel door irrelevante of overbodige informatie te verwijderen. Exclusionisten kunnen hun uitsluitingen baseren op criteria zoals relevantie, gebrek aan referenties, partijdige inhoud, de omvang van het artikel en informatie die al in een ander artikel staat.

Immediatisme

Het immediatisme (Engels: "immediate" onmiddellijk) pleit voor het direct verwijderen van artikelen die als problematisch worden beschouwd. Immediatisme komt voort uit de overtuiging dat onbetrouwbare, slecht geschreven of irrelevante inhoud onmiddellijk moet worden verwijderd om de algehele kwaliteit van de encyclopedie te waarborgen. Deze filosofie benadrukt snelle actie en besluitvorming om te voorkomen dat ongepaste inhoud op Wikipedia blijft staan.

Inclusionisme

Het inclusionisme (Engels: "inclusion" inbegrepen) pleit voor het behouden van een breed scala aan artikelen, zelfs als ze momenteel niet voldoen aan de hoogste standaarden van relevantie of kwaliteit. Inclusionisten geloven dat Wikipedia een platform moet zijn waar zoveel mogelijk kennis wordt vastgelegd, en dat zelfs minder bekende of triviale onderwerpen een plek verdienen, omdat deze later kunnen worden verbeterd.

Incrementalisme

Het incrementalisme (Engels: "increment" verhogen) pleit voor geleidelijke en stapsgewijze verbeteringen aan artikelen in plaats van drastische wijzigingen of verwijderingen. Incrementalisten geloven dat kleine bijdragen en verbeteringen, ook als ze in eerste instantie niet perfect zijn, uiteindelijk leiden tot de ontwikkeling van hoogwaardige en informatieve inhoud. Deze filosofie benadrukt het belang van continue samenwerking en de opeenstapeling van vele kleine wijzigingen, in tegenstelling tot benaderingen die zich richten op onmiddellijke verwijdering of drastische hervormingen.

Over het doel van Wikipedia

Communityisme

Het communityisme (Engels: "community" gemeenschap) stelt dat Wikipedia een gastvrije plek moet zijn voor nieuwkomers die willen deelnemen. Acties die als onbeleefd en onrespectvol naar anderen kunnen worden gezien, moeten volgens deze filosofie worden vermeden, ook al heeft het tijdelijk vermijden ervan een negatieve invloed op de inhoud. Persoonlijke aanvallen mogen volgens het communityisme verder niet worden getolereerd. Een gemeenschap zou draaien om het vinden van manieren om samen te leven, niet om het streven naar gelijke kenmerken of eigenschappen.

Encyclopedisme

Het encyclopedisme stelt dat het enige doel van Wikipedia het bouwen van een encyclopedie is. Sociale interactie zou volgens deze filosofie een bijproduct zijn dat dit doel niet mag compromitteren. Respectvol omgaan met mensen en vriendelijk zijn tegen nieuwkomers is volgens encyclopedisten wenselijk, voor zover het bijdraagt aan de bijdragen en diversiteit van meningen, en groepsdenken voorkomt. Persoonlijke aanvallen zijn volgens hen niet altijd een groot probleem. Kleine aanvallen zouden genereerd moeten worden en er zou beter gefocust kunnen worden op het verbeteren van de encyclopedie. Als iemand een van je bewerkingen terugdraait, zou men verder uit moeten gaan van goede bedoelingen.

Over het bestrijden van vandalisme

Politicisme

Het politicisme (Engels: "politics" politiek) stelt dat termen zoals "troll" en "probleemgebruiker" op z'n best door verschillende groepen verschillend worden gedefinieerd. De waardevolle bijdrager van de één kan voor de ander een voorstander zijn voor het doordrukken van zijn eigen standpunten. Naarmate Wikipedia invloedrijker wordt, kan men verwachten dat er voortdurend politieke conflicten ontstaan, wat onvermijdelijk is zonder de neutraliteit van Wikipedia te ondermijnen. Gebruikers die in een conflict zijn verwikkeld moeten volgens het politicisme op een positieve en constructieve manier worden benaderd door behandeld te worden op basis van politieke deugden (zoals geduld, respect en samenwerking) en hun gedrag te beoordelen volgens deze waarden, in plaats van ze direct af te wijzen of te veroordelen.

Rehabilisme

Het rehabilisme (Engels: "rehabilitation" revalidatie) stelt dat elke bewerker, zelfs een vandaal, een potentiële bijdrager is. Elke kans moet worden geboden aan een voormalige troll om zichzelf te rehabiliteren, waarbij men hen het voordeel van de twijfel geeft. De kosten van het bestrijden van een troll zijn vaak hoger dan het simpelweg oplossen van de problemen die ze veroorzaken.

Sysopisme

Het sysopisme (Engels: "sysop" systeembeheerder) stelt dat trolls en andere probleemgebruikers verbannen moeten worden en dat dit definitief moet zijn. Voormalige trolls zouden moeten laten zien dat ze veranderd zijn om weer bij te dragen aan de gemeenschap.

Over bewerkingsoorlogen

Wikipacifisme

Het wikipacifisme (pacifisme = vredesgezindheid) stelt dat bewerkingsoorlogen schadelijk, kinderachtig en zinloos zijn. Volgens deze filosofie verstoren ze de paginageschiedenis, overspoelen ze recente wijzigingen en hinderen ze andere bewerkers. Als een gebruiker merkt dat zijn of haar bewerkingen herhaaldelijk door dezelfde persoon worden teruggedraaid, moet die zich volgens wikipacifisten terugtrekken en de situatie aan anderen overlaten om te beslissen welke bewerkingen het meest geschikt zijn voor de pagina.

Wikimilitarisme

Het wikimilitarisme (militarisme = krijgshaftige gezindheid) stelt dat Wikipedia een strijdtoneel is van ideeën en dat bewerkingsoorlogen deel uitmaken van het redactiewerk. De schade die voortkomt uit zo'n bewerkingsoorlog is volgens deze filosofie minimaal en zou vaak sterk overdreven worden. Het zou volkomen gepast zijn om een schadelijke bewerking herhaaldelijk terug te draaien.

Over het auteurschap

Authorisme

Het authorisme (Engels: "author" auteur) stelt dat de oorspronkelijke auteur van een artikel of sectie meer invloed heeft op de organisatie en structuur dan andere bijdragers. Belangrijke wijzigingen door niet-auteurs moeten gerechtvaardigd worden, terwijl de oorspronkelijke auteur het recht heeft om zijn of haar eigen tekst opnieuw te organiseren. Voordat er wijzigingen worden aangebracht, kan het nodig zijn om de "oorspronkelijke intentie" van de auteur te achterhalen.

Communalisme

Het communalisme (Engels: "cummunal" gemeenschappelijk) stelt dat er geen specifieke auteur is voor artikelen, omdat elk artikel het resultaat is van een gemeenschappelijke inspanning. Hoewel één persoon een artikel kan initiëren, heeft de indiener geen speciale rechten met betrekking tot toekomstige bewerkingen van die tekst. De "oorspronkelijke intentie" bestaat alleen uit wat in de tekst staat en eventueel opmerkingen op de overlegpagina.

Over het moderatorschap

Moderatorschap als belangrijke plicht

Volgens deze filosofie zijn moderators het zichtbare gezicht van Wikipedia. Alleen de meest gekwalificeerde Wikipedianen zouden moderators moeten zijn, en zij moeten voldoen aan de hoogste normen.

Moderatorschap als onbelangrijke zaak

Volgens deze filosofie zouden alle gebruikers in goede staat, die een minimale bekendheid met de Wikipediacultuur aantonen, moderators moeten worden.

Moderatorschap als schoonmakers

Volgens deze filosofie zijn moderators schoonmakers en is het moderatorschap gewoon een andere baan. De meeste taken die een moderator moet uitvoeren, zouden geen ervaring of ethische normen weerspiegelen. Het verwachten van speciale normen (behalve bij misbruik van hun bevoegdheden) zou een misverstand van hun rol aantonen.