Gaius Furius Sabinius Aquila Timesitheus
Gaius Furius Sabinius Aquila Timesitheus (? - 243[1]) was een van de belangrijkste raadgevers van de jonge Romeinse keizer Gordianus III, onder wiens bewind hij uiteindelijk het ambt van praefectus praetorio bekleedde.
| Gaius Furius Sabinius Aquila Timesitheus | ||||
|---|---|---|---|---|
| Geboortedatum | ? | |||
| Sterfdatum | 243[1] | |||
| Periode | 3e eeuw | |||
| Partij | Ordo equester | |||
| Cursus Honorum | ||||
| Prefect in | 241 (praefectus praetorio) | |||
| Persoonlijke gegevens | ||||
| Familie | Gens Furia | |||
| Vader van | Furia Sabinia Tranquillina | |||
| ||||
.jpg)
Leven
bewerkenOnder de Severi en Maximinus Thrax
bewerkenTimesitheus was afkomstig uit de ordo equester (ridderlijke stand) en was zijn carrière blijkbaar onder keizer Elagabalus begonnen, onder wie hij in Hispania als praefectus cohortis diende.[2] In 218 en 222 bekleedde hij de positie van procurator in Arabia Petraea. .[3] Rond 220 nam hij verscheidene civiele bestuursposten in de Rijnprovincies in (Gallia Belgica, Germania Inferior, Germania Superior).[2] Verdere ambten volgden, waarbij Timesitheus zich duidelijk als flexibele en universeel inzetbare functionaris bewees.[2]
In 232 werd hem de financiële coördinatie van de matig succesvolle oorlog van keizer Severus Alexander tegen de Sassaniden opgedragen.[4]
Daarna bewees hij zich in de volgende jaren op diverse posten in Gallië: zo verwierf hij zich onder Maximinus Thrax de twijfelachtige eer, bijzonder succesvol de inkomsten van de staat te hebben verhoogd.
Onder Gordianus III: de sterke man achter de troon
bewerkenHet lukte hem blijkbaar zeer snel, tot machtig figuur aan het hof op te klimmen en de jonge, onervaren Gordianus III (die na het plotse overlijden van Gordianus I keizer was geworden), aan zich te binden. In het voorjaar van 241 trouwde de jonge keizer met Timesitheus’ dochter Furia Sabinia Tranquillina, wat Timesitheus de facto tot mederegent maakte.[5] Datzelfde jaar nog werd hij tot praefectus praetorio benoemd.[6]
Ondanks zijn machtsvolkomenheid bewees Timesitheus zich kennelijk als loyale helper van de keizer, in wiens regime hij een beslissende rol speelde.[7] In 243 trok hij samen met Gordianus op tegen de Sassaniden onder Shapur I, die de Romeinse troepen in een eerste gevecht een gevoelige nederlaag had toegebracht.[8]
Overlijden
bewerkenDe plotselinge dood van Timesitheus, kort na de waarschijnlijk nog onder zijn commando behaalde overwinning in de slag bij Rhesaina, had verstrekkende gevolgen.[9] Hij zou zijn overleden aan een ziekte (diarree), hoewel sommigen ook dachten dat er gif in het spel was.[10]
Opvolging als praefectus praetorio
bewerkenZijn opvolger als praefectus praetorio werd de uit Arabië afkomstige Julius Philippus, die in 244 na een nederlaag van de Romeinen in de slag bij Misiche en de raadselachtige dood van Gordianus als Philippus Arabs het keizerlijke purper zou aannemen.[11]
Noten
bewerken- ↑ a b Scriptores Historiae Augustae, Gordiani tres 29.1 (Misitheus).
- ↑ a b c d CIL XIII 1807.
- ↑ CIL XIII 1807, AE 1936, 151, AE 2000, 1505.
- ↑ CIL XIII 1807, rr. 12-14: exactori reli/quor(um) annon(ae) sacrae expeditio/nis.
- ↑ Zosimus, Historia nova I 17.2 (Timesicles), Zonaras, Epitome Historiarum XII 18 (Timesocles), Scriptores Historiae Augustae, Gordiani tres 23.6.
- ↑ CIL VI 1611 (pp. 3163, 4719, 4729) = 31831), Zosimus, Historia nova I 17.2, Zonaras, Epitome Historiarum XII 18, Scriptores Historiae Augustae, Gordiani tres 23.6.
- ↑ Zosimus, Historia nova I 18.2, Zonaras, Epitome Historiarum XII 18, Scriptores Historiae Augustae, Gordiani tres 23.7-27.
- ↑ Zosimus, Historia nova I 18.1-2, Zonaras, Epitome Historiarum XII 18.
- ↑ Zosimus, Historia nova I 18.2, Zonaras, Epitome Historiarum XII 18, Scriptores Historiae Augustae, Gordiani tres 29.1.
- ↑ Scriptores Historiae Augustae, Gordiani tres 28.
- ↑ Zosimus, Historia nova I 18.2-19.1, Zonaras, Epitome Historiarum XII 18, Scriptores Historiae Augustae, Gordiani tres 29-30.
Antieke bronnen
bewerken- CIL VI 1611 (pp. 3163, 4719, 4729) = 31831), XIII 1807, AE 1936, 151, AE 2000, 1505 (inscripties).
- Scriptores Historiae Augustae, Gordiani tres 23.6-29.2 (Misitheus).
- Zonaras, Epitome Historiarum XII 18 (Timesocles).
- Zosimus, Historia nova I 17.2-18 (Timesicles).
Referenties
bewerken- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Timesitheus op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- PIR² F 581 (pp. 228-229.
- U. Huttner, II.1 Von Maximinus Thrax bis Aemilianus, in K.-P. Johne (ed.), Die Zeit der Soldatenkaiser. Krise und Transformation des Römischen Reiches im 3. Jahrhundert n. Chr. (235–284), I, Berlijn, 2008, pp. 182–183, 186-187.