Spoorlijn 25

Spoorlijn 25 is een Belgische spoorlijn, die de twee grootste steden van het land, Brussel en Antwerpen, met elkaar verbindt.

Spoorlijn 25 Brussel-Noord - Antwerpen-Luchtbal
Totale lengte	47,6 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	Belgische Staat
Geopend Brussel Groendreef - Mechelen: 5 mei 1835 Mechelen - Antwerpen C.: 3 mei 1836 Antwerpen C. - Antwerpen-Luchtbal: 25 maart 2007
Huidige status	in gebruik
Geëlektrificeerd	1935
Aantal sporen	2
Baanvaksnelheid	160 km/u
Treindienst door	NMBS
Traject
Legenda lijn 0 van Brussel-Zuid straatspoor vanaf lijn 96 opgebroken 0,0 Brussel-Groendreef 0,0 Brussel-Noord lijn 50 naar Gent-St-Pieters Y Josaphat lijn 161 van Namen lijn 27D naar Schaarbeek-Vorming lijn 161/1 naar Y Zennebrug vanaf 1952 lijn 161/1 naar Y Zennebrug tot 1952 lijn 28 van Brussel-Zuid 2,4 Schaarbeek Schaarbeek-Vorming Y Albertbrug lijn 36 naar Luik-Guillemins spoor B lijn 36N naar Leuven lijn 36 naar Luik-Guillemins spoor A Schaarbeek-Vorming lijn 27E naar Schaarbeek-Vorming Schaarbeek-Vorming lijn 27F van Schaarbeek-Vorming lijn 25N naar Mechelen-Nekkerspoel lijn 26B opgebroken lijn 26 naar Halle lijn 27 naar Antwerpen-Centraal lijn 26A naar Y Haren noord 7,0 Haren-Noord grens Brussel - Vlaams-Brabant 7,3 Buda lijn 27 van Brussel-Noord 9,4 Vilvoorde 13,6 Eppegem Y Weerde, lijn 27B naar Antwerpen-Zuid 15,9 Weerde grens Vlaams-Brabant - Antwerpen Y Abeelstraat, lijn 25N van Y Albertbrug 19,5 Mechelen-Kanaal lijn 53 van Schellebelle Kanaal Leuven-Dijle 20,4 Mechelen lijn 53A naar Muizen lijn 53 naar Leuven Dijle lijn 27B van Y Weerde Mechelen-Goederen industrielijn keerdok opgebroken Dijle 22,0 Mechelen-Nekkerspoel 23,8 Y Vrouwvliet lijn 27B naar Antwerpen-Zuid opgebroken lijn 278 naar St-Katelijne-Waver Fort opg. Y Otterbeek Y Sint-Katelijne-Waver 26,5 Sint-Katelijne-Waver Strategische spoorlijn Sint-Katelijne-Waver - Lier Nete 28,9 Duffel strategische spoorlijn Boom - Stabroek Y Duffel lijn 13/1 naar Y Lint lijn 13 van Lier 33,8 Kontich-Lint lijn 61 naar Aalst opgebroken 36,2 Hove lijn 27 naar Antwerpen-Centraal lijn 61 van Aalst opgebroken Tunnel van Mortsel 252 m tram 38,1 Mortsel-Oude-God lijn 27A, Bundel Rhodesië - Hoboken-Kapelstraat opg. 39,7 Mortsel-Deurnesteenweg lijn 27 van Brussel-Noord Y Stadion Y N-Groenenhoek lijn 27/2 van Y Z-Groenenhoek lijn 27A van Hoboken-Kapelstraat lijn 59 van Gent-Sint-Pieters lijn 59/1 van Y West Berchem 41,8 Antwerpen-Berchem Y Oost Berchem tram lijn 27A naar Bundel Rhodesië Y Noord Berchem lijn 27/1 naar Y Antwerpen-Oost noord-zuidverbinding 1200m lijn 12 van Lage Zwaluwe Y Arendstraat 43,8 Antwerpen-Centraal (level 1, -1, -2) tram tram tram tram lijn 12 van Antwerpen-Centraal lijn 27A van Y Liersesteenweg Spoorbrug Albertkanaal lijn 220, Merksem - Y Noorderlaan opgebroken 47,6 Antwerpen-Luchtbal tram lijn 27A naar Bundel Rhodesië lijn 12 naar Lage Zwaluwe HSL 4 naar Schiphol

Geschiedenis

Zie ook: Geschiedenis van de Belgische spoorwegen

Het deel tussen Brussel en Mechelen was de allereerste spoorweg in België. Op 5 mei 1835 vertrokken drie treinen met 900 passagiers vanuit het toenmalige station Brussel-Groendreef naar het station Mechelen. De treinen werden getrokken door de Britse locomotieven "De Pijl", "De Olifant" en "Stephenson" (genoemd naar de leverancier, Robert Stephenson uit Newcastle). Het traject werd afgelegd in 45 tot 55 minuten. Het was de eerste door stoom aangedreven publieke spoorlijn op het Europese vasteland. Publieke spoorlijnen met paardentractie bestonden reeds tussen Saint-Étienne en Lyon en tussen Roanne en Andrézieux. Het volgde een traject buiten de stadswallen van Brussel, Vilvoorde en Mechelen, om het betalen van tolgeld te vermijden.

Mechelen werd aangeduid als het centrum van het nieuw te bouwen spoorwegennet: treinen zouden van hieruit in alle windrichtingen kunnen vertrekken. Zuidwaarts naar Brussel en Frankrijk, noordwaarts naar Antwerpen (en de haven), westwaarts naar Oostende (via Dendermonde, Gent en Brugge) en oostwaarts naar Leuven, Luik en Verviers.

Bijna een jaar later, op 3 mei 1836, kon de trein vanuit Mechelen verder rijden tot in Antwerpen, tot het toenmalige station Borgerhout, waar nu het Centraal Station staat. Op 26 september 1841 werd de lijn in de andere richting 1 km verlengd tot aan het huidige station Brussel-Noord.

Tussen Berchem en Mortsel, net voor spoorlijn 27 wegdraait van spoorlijn 25

In het Interbellum werd de tweesporige lijn tussen Brussel en Antwerpen geëlektrificeerd. Tegelijkertijd werd de lijn tot 4 sporen uitgebreid. De oorspronkelijke lijn behield het nummer 25, de naastliggende lijn kreeg nummer 27. In de omgeving van Mechelen werd het spoor verhoogd en tussen Hove en Berchem werd het spoor in een uitgraving gelegd. Net voorbij Hove werden de nieuwe sporen (van spoorlijn 27) omgeleid. Door deze maatregelen werd spoorlijn 25 een expresslijn, dit wil zeggen kruisingsvrij tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal.

Exact 100 jaar na de eerste treinrit, op 5 mei 1935, reed de eerste elektrische trein (type 1935), met Koning Leopold III aan boord, op deze lijn onder 3000 volt. Hij haalde een snelheid van 120 km/u en legde het traject af in 31 minuten, met halte in Mechelen.

Op 25 maart 2007 werd de noord-zuidverbinding onder Antwerpen officieel geopend. Dit traject maakt vanaf dan ook deel uit van spoorlijn 25, die verlengd is tot station Antwerpen-Luchtbal, waar de lijn aansluit op HSL 4 en spoorlijn 12.

Spoorlijn 25 is dubbelsporig uitgevoerd met signalisatie om op tegenspoor te rijden. Er rijden enkel passagierstreinen op deze lijn. Het goederenvervoer rijdt over spoorlijn 27, die over bijna de hele lengte parallel loopt met lijn 25. Wisselen kan in Antwerpen, Kontich, Mechelen, Vilvoorde en Brussel. De maximumsnelheid bedraagt 160 km/u.

Stations

Alle stations zijn voorzien van een hoog perron. Dit dateert uit de tijd van de eerste elektrische treinstellen, die nog geen uitstaptrede hadden om op een laag perron te kunnen uitstappen. Sinds 29 juni 2013 is het loket van het station Mortsel-Oude God gesloten, het is vervangen door een ticketautomaat. Ook de loketten van het station Duffel zijn sinds 1 juli 2015 dicht.

Treindiensten

De NMBS verzorgt het personenvervoer met IC, L-, Piekuurtreinen. Daarnaast wordt de route gebruikt door internationale diensten van Eurostar.

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
IC 05	Intercity (NMBS)	Charleroi-Centraal – Brussel-Zuid – Antwerpen-Centraal – Antwerpen-Luchtbal	Rijdt alleen op werkdagen.
IC 07	Intercity (NMBS)	Charleroi-Centraal – Brussel-Zuid – Antwerpen-Centraal – Essen	Rijdt alleen op werkdagen.
IC 08	Intercity (NMBS)	Antwerpen-Centraal – Mechelen – Brussels Airport-Zaventem – Hasselt
IC 11	Intercity (NMBS)	Binche – La Louvière-Centrum – Brussel-Zuid – Schaarbeek [ – Mechelen – Turnhout ]	Rijdt in het weekend tussen Binche en Schaarbeek.
IC 15	Intercity (NMBS)	Antwerpen-Centraal – Noorderkempen
IC 22	Intercity (NMBS)	Brussel-Zuid – Mechelen – Antwerpen-Centraal
IC 31	Intercity (NMBS)	[ Charleroi-Centraal – ] Brussel-Zuid – Mechelen – Antwerpen-Centraal	In het weekend vanaf Charleroi-Centraal.
Eurostar 9100	Eurostar (Eurostar)	Amsterdam Centraal – Rotterdam Centraal – Brussel-Zuid – Lille-Europe – London St Pancras International	Lille-Europe wordt onregelmatig bediend. Calais-Fréthun, Ashford, Ebbsfleet worden niet bediend in 2020-2023 (minstens).
9200 IC 35	EuroCity, Beneluxtrein (NMBS)	Rotterdam Centraal – Breda – Noorderkempen – Antwerpen-Centraal – Mechelen – Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Noord – Brussel-Centraal – Brussel-Zuid	Via HSL.
Eurostar 9300	Eurostar (Eurostar)	Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal – Antwerpen-Centraal – Brussel-Zuid – Paris-Nord	Diverse ritten alleen tussen Amsterdam en Brussel
P 7255/8265	Piekuurtrein (NMBS)	Noorderkempen – Antwerpen-Centraal	Rijdt alleen op werkdagen.
P 7720/8720	Piekuurtrein (NMBS)	Jemeppe-sur-Sambre – Charleroi-Centraal – Brussel-Zuid – Schaarbeek	Rijdt alleen op werkdagen.
P 8220	Piekuurtrein (NMBS)	[ Hamont – ] / [ Essen – Antwerpen-Centraal – ] Leuven – Heverlee	Een trein op zondagavond.

Gewestelijk Expresnet

Op het traject rijdt het Gewestelijk Expresnet de volgende routes:

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
S 1	S-trein Brussel (NMBS)	Charleroi-Centraal – /Nijvel – Brussel-Zuid – Mechelen – Antwerpen-Centraal	Op zondag een deel Brussel-Noord - Nijvel en een deel Brussel-Zuid - Antwerpen-Centraal. Tijdens de week eerste en laatste ritten van/naar Charleroi-Centraal.
S 32 2350	S-trein Antwerpen (NMBS)	Puurs – Antwerpen-Centraal – Essen	Rijdt alleen op werkdagen.
S 32 2550	S-trein Antwerpen (NMBS)	Puurs – Antwerpen-Centraal – Essen – Roosendaal

Aansluitingen

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Brussel-Noord

Spoorlijn 0 tussen Brussel-Noord en Brussel-Zuid

Spoorlijn 27 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal

Spoorlijn 36 tussen Brussel-Noord en Luik-Guillemins

Spoorlijn 36N tussen Brussel-Noord en Leuven

Spoorlijn 50 Brussel-Noord en Gent-Sint-Pieters

Spoorlijn 161/2 tussen Brussel-Noord en Y Josaphat

Schaarbeek

Spoorlijn 26 tussen Schaarbeek en Halle

Spoorlijn 26A tussen Schaarbeek en Y Haren noord

Spoorlijn 26B tussen Schaarbeek en Y Haren noord

Spoorlijn 27 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal

Spoorlijn 27D tussen Brussel-Noord en Schaarbeek-Vorming

Spoorlijn 27E in de bundel van Schaarbeek-Vorming

Spoorlijn 27F in de bundel van Schaarbeek-Vorming

Spoorlijn 36 tussen Brussel-Noord en Luik-Guillemins

Spoorlijn 25N tussen Y Albertbrug en Y Abeelstraat

Spoorlijn 36N tussen Brussel-Noord en Leuven

Spoorlijn 161 tussen Schaarbeek en Namen

Vilvoorde

Spoorlijn 27 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal

Y Abeelstraat

Spoorlijn 25N tussen Y Albertbrug en Mechelen-Nekkerspoel

Mechelen-Nekkerspoel

Spoorlijn 25N tussen Y Albertbrug en Mechelen-Nekkerspoel

Spoorlijn 27 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal

Spoorlijn 27B tussen Y Weerde en Antwerpen-Zuid

Y Vrouwvliet

Spoorlijn 27B tussen Y Weerde en Antwerpen-Zuid

Kontich-Lint

Spoorlijn 13 tussen Kontich-Lint en Lier

Spoorlijn 27 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal

Hove

Spoorlijn 27 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal

Mortsel-Oude-God

Spoorlijn 27A tussen Hoboken-Kapelstraat en Bundel Rhodesië

Spoorlijn 61 tussen Mortsel/Kontich en Aalst

Antwerpen-Berchem

Spoorlijn 27 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal

Spoorlijn 59/1 tussen Antwerpen-Centraal en Y West Berchem

Antwerpen-Luchtbal

HSL 4 tussen Schiphol en Antwerpen-Luchtbal

Spoorlijn 12 tussen Antwerpen en Lage Zwaluwe

Kunstwerken

• Tunnel van Mortsel: 252 m
• Noord-zuidverbinding (Antwerpen): 1200 m

Zie ook

• Lijst van spoorlijnen in België
• Lijst van spoorwegstations in België

Bronnen, noten en/of referenties

• Lijn 25
• L.25: Brussel-Noord - Antwerpen
• http://www.belrail.be
• http://www.tassignon.be/trains/PDF/Jean-Luc/1966.pdf
• http://www.sporenplan.nl/figuren/tekeningen/nmbs_schema/antwerpen.pdf
• De Belgische treinen in beeld, André ver Elst, Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 1974 (ISBN onbekend)
• Stationsarchitectuur in België, deel II (1914-2003), Hugo De Bot, Brepols, Turnhout, 2003, ISBN 90-5622-052-7
• Etablissement Géographique fondée par Ph. Vander Meulen (±1858): Carte Topographique et Hypsomètrique de Bruxelles et ses environs, reproductie 1975

Lijst van Belgische spoorlijnen