Spoorlijn 124 (België)

Spoorlijn 124 is een Belgische spoorlijn die Brussel met Charleroi verbindt. De spoorlijn is 55,9 km lang en is een belangrijke lijn voor het reizigersvervoer in België.

Spoorlijn 124 Brussel-Zuid - Charleroi-Centraal
Totale lengte	55,9 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	Belgische Staat
Geopend Brussel Zuid - Kalevoet: 20 september 1873 Kalevoet - St Genesius Rode: 22 december 1873 St Genesius Rode - Waterloo: 1 februari 1874 Waterloo - Eigenbrakel: 10 maart 1874 Eigenbrakel - Lillois: 10 april 1874 Lillois - Luttre: 1 juni 1874 Luttre - Charleroi Zuid: 23 oktober 1843
Huidige status	in gebruik
Geëlektrificeerd	1949
Aantal sporen	2
Baanvaksnelheid Brussel - Nijvel: 120 Nijvel - Luttre: 140 Luttre - Charleroi: 120
Treindienst door	NMBS
Traject
Legenda lijn 0 van Brussel-Noord Bogaarden 0,0 Brussel-Zuid lijn 28 naar Schaarbeek lijn 96N van Brussel-Zuid 1,8 Y Vorst-Oost, lijn 28/3 van Y Kuregem lijn 96A naar Halle lijn 50A naar Oostende lijn 96D naar Vorst-Rijtuigen lijn 96 naar Quévy lijn 96N naar Halle 3,1 Vorst-Oost 4,0 Ukkel-Stalle 5,6 Ukkel-Kalevoet lijn 26, Halle - Schaarbeek lijn 26/5 van Y Linkebeek/ Halle 7,4 Y Linkebeek grens Brussel - Vlaams-Brabant 7,8 Linkebeek 9,1 Holleken buurtspoorlijn R opgebroken 11,4 Sint-Genesius-Rode 12,6 De Hoek grens Vlaams-Brabant - Waals-Brabant 15,5 Waterloo lijn 115 van Roosbeek opgebroken buurtspoorlijn W opgebroken 18,8 Eigenbrakel buurtspoorlijn 316 opgebroken 23,4 Lillois lijn 141 van Court-Saint-Étienne opgebroken lijn 124C en lijn 124B naar Nijvel 28,1 Baulers lijn 141 naar Manage opgebroken 29,3 Nijvel 33,6 Bois-de-Nivelles 33,8 Y Bois-de-Nivelles, lijn 131 naar Y Noir-Dieu opg. grens Waals-Brabant - Henegouwen 37,0 Obaix-Buzet Kanaal Charleroi-Brussel lijn 117 van 's-Gravenbrakel 40,9 Luttre lijn 120 naar Trazegnies opgebroken Kanaal Charleroi-Brussel tot 1968 lijn 119 naar Châtelet opgebroken lijn 119 naar Châtelet nooit voltooid 43,4 La Chaussée 46,5 Courcelles-Motte buurtspoorlijnen 57, 58, 59, 61, 63, 64 opgebroken lijn 121, Wilbeauroux - Lambusart opgebroken Rue des Gosselies lijn 112A van Piéton opgebroken van Fosse Saint-Quentin opgebroken 48,7 Roux buurtspoorlijnen 41, 42, 47, 61, 64, 84, 87 lijn 266 van Fosse 6 / Perier opgebroken Rivages de Sart-lez-Moulin 49,5 Monceau Fosse 4 / Martinet lijn 112/1 naar Y Martinet lijn 260 naar Charleroi-W. lijn 260A naar Amercoeur lijn 112 van La Louvière-Centrum buurtspoorlijn 80 opgebroken lijn 268 naar Monceau-Usines opgebroken 52,9 Marchienne-au-Pont lijn 268A naar Fosse 2 opgebroken buurtspoorlijnen 31, 89, 90, 92 opgebroken Samber metro Y La Sambre lijn 124A/1 naar La Sambre lijn 119A van Jumet-Brûlotte opgebroken 53,7 Marchienne-Est lijn 130A van Erquelinnes Y du Nord, lijn 124/2 naar Marcinelle 54,9 Marcinelle lijn 140 naar Ottignies lijn 140/1 van Charleroi-West buurtspoorlijn 54, 55, 57, 58, 70, 71 opgebroken 55,9 Charleroi-Centraal tram 8, 9 opgebroken lijn 130C naar Châtelet lijn 130 naar Namen

Geschiedenis

Op 23 oktober 1843 werd de spoorlijn tussen Luttre en Charleroi officieel ingehuldigd. Op 20 september 1873 werd de spoorlijn tussen Brussel-Zuid en Ukkel-Kalevoet geopend. In de daaropvolgende maanden zou telkens een stuk bijgebouwd worden richting Luttre. Op 22 december 1873 konden de treinen doorrijden tot Sint-Genesius-Rode, vanaf 1 februari 1874 tot Waterloo, vanaf 10 maart tot Eigenbrakel, vanaf 10 april tot Lillois en op 1 juni 1874 was de spoorlijn tussen Brussel en Charleroi volledig klaar. De spoorlijn werd van bij het begin op dubbelspoor aangelegd.

Op 19 november 1949 was de spoorlijn over de hele lengte geëlektrificeerd met een bovenleidinsspanning van 3 kV.

De maximumsnelheid op de lijn bedraagt 120 km/u. Op het baanvak Nijvel - Luttre is de maximumsnelheid opgetrokken tot 140 km/u. De doorrit van het sporencomplex van Baulers en het station Nijvel is beperkt tot 60 km/u (40 km/u op de lijnen 124B en 124C). Op spoorlijn 124A zijn de doorgangen in de stations eveneens beperkt in snelheid: het station Luttre aan 100 km/u, het station Courcelles-Motte aan 80 km/u en het station Roux aan 90 km/u. Het traject tussen station Marchienne-au-Pont en station Charleroi-Centraal is eveneens beperkt tot 90 km/u op spoorlijn 124A.

Spoorwegongeval

Zie ook Treinramp Luttre voor het hoofdartikel over dit onderwerp

Op de avond van 16 augustus 1974 ontspoorde de trein Charleroi-Antwerpen op de spoorwegbrug van Luttre. Door een te grote uitzetting van de sporen op spoorlijn 124 net vóór de brug ging het treinstel door de mazen van de vakwerkbrug. Enkele wagons vatten vuur en werden herleid tot schroot. Ook de brug raakte zwaar beschadigd en stortte uiteindelijk in. Er vielen 17 doden en 48 zwaargewonden. Dit was een van de ergste spoorwegongevallen in de geschiedenis van de NMBS.

Stations

Net zoals bij de stations langs spoorlijn 25, zijn alle stations voorzien van hoge perrons. Dit komt door de eerste elektrische treinen die nog geen extra lage trede hadden om makkelijk op een laag perron te kunnen uitstappen.

Treindiensten

De NMBS verzorgt het personenvervoer met IC, L-, Piekuur- en ICT-treinen.

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
IC 05	Intercity (NMBS)	Charleroi-Centraal – Brussel-Zuid – Antwerpen-Centraal – Antwerpen-Luchtbal	Rijdt alleen op werkdagen.
IC 07	Intercity (NMBS)	Charleroi-Centraal – Brussel-Zuid – Antwerpen-Centraal – Essen	Rijdt alleen op werkdagen.
IC 19	Intercity (NMBS)	Kortrijk – Moeskroen – Herzeeuw – Froyennes – /Doornik – Bergen – Charleroi-Centraal – Namen	Eerst en laatste ritten van/naar Kortrijk.
IC 25	Intercity (NMBS)	Moeskroen – Doornik – Bergen – Charleroi-Centraal – Namen – Luik-Guillemins – Herstal – Liers	Rijdt in het weekend tussen Moeskroen en Liers.
IC 31	Intercity (NMBS)	[ Charleroi-Centraal – ] Brussel-Zuid – Mechelen – Antwerpen-Centraal	In het weekend vanaf Charleroi-Centraal.
L 4350C	L-trein (NMBS)	Charleroi-Centraal – Luttre – Manage – La Louvière-Centrum	Rijdt op werkdagen tussen 's-Gravenbrakel en Manage.
ICT 6700	Toeristentrein (NMBS)	Charleroi-Centraal – Bergen – Doornik – Moeskroen – Brugge – Blankenberge	Rijdt in juli en augustus.
P 7720/8720	Piekuurtrein (NMBS)	Jemeppe-sur-Sambre – Charleroi-Centraal – Brussel-Zuid – Schaarbeek	Rijdt alleen op werkdagen.
P 7770/8770	Piekuurtrein (NMBS)	[ Manage – [ Luttre ] / [ Bergen – Quévy ] / [ 's-Gravenbrakel ] ] / [ La Louvière-Zuid – [ Bergen ] / [ Luttre ] / [ Charleroi-Centraal ] ]	Rijdt alleen op werkdagen.
P 7790/8790	Piekuurtrein (NMBS)	Luttre – Charleroi-Centraal	Rijdt alleen op werkdagen.

Gewestelijk Expresnet

Op het traject rijdt het Gewestelijk Expresnet de volgende routes:

Treintype	Verbinding	Opmerkingen
S1	Antwerpen-Centraal - Mechelen - Brussel - Nijvel	Rijdt maandag tot en met zaterdag, 2×/u.
	Nijvel - Holleken - Brussel-Noord	Rijdt op zon- en feestdagen, 1×/u.
S9	Nijvel - Brussel-Shuman - Leuven - Landen	Week: 1×/u.
S19	Brussels Airport-Zaventem - Brussel-Schuman - Nijvel - Charleroi-Centraal	Rijdt in het weekend Eigenbrakel - Leuven

Aansluitingen

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Brussel-Zuid

Spoorlijn 0 tussen Brussel-Noord en Brussel-Zuid

Spoorlijn 28 tussen Brussel-Zuid en Schaarbeek

Spoorlijn 50A tussen Brussel-Zuid en Oostende

Spoorlijn 50C tussen Brussel-Zuid en Y Sint-Katarina-Lombeek

Spoorlijn 96 tussen Brussel-Zuid en Quévy

Spoorlijn 96A tussen Brussel-Zuid en Halle

Spoorlijn 96B tussen Brussel-Zuid en Vorst-Rijtuigen

Spoorlijn 96C tussen Brussel-Zuid en Bundel Gent

Spoorlijn 96D tussen Brussel-Zuid en Vorst-Rijtuigen

Spoorlijn 96N tussen Brussel-Zuid en Halle

Y Vorst-Oost

Spoorlijn 28/3 tussen Y Kuregem en Y Vorst-Oost

Y Linkebeek

Spoorlijn 26/5 tussen Y Linkebeek Halle en Y Linkebeek

Eigenbrakel

Spoorlijn 115 tussen Eigenbrakel en Roosbeek

Baulers

Spoorlijn 124B tussen Baulers en Nijvel

Spoorlijn 124C tussen Baulers en Nijvel

Spoorlijn 141 tussen Manage en Court-Saint-Etienne

Nijvel

Spoorlijn 124B tussen Baulers en Nijvel

Spoorlijn 124C tussen Baulers en Nijvel

Y Bois-de-Nivelles

Spoorlijn 131 tussen Y Noir-Dieu en Y Bois-de-Nivelles

Luttre

Spoorlijn 117 tussen 's-Gravenbrakel en Luttre

Spoorlijn 119 tussen Châtelet en Luttre

Spoorlijn 120 tussen Luttre en Trazegnies

Roux

Spoorlijn 112A tussen Roux en Piéton

Monceau

Spoorlijn 260 tussen Monceau en Charleroi-West

Spoorlijn 260A tussen Monceau en Amercoeur

Spoorlijn 266 tussen Monceau en Fosse 6

Spoorlijn 268 tussen Monceau en Monceau-Usines

Spoorlijn 268A tussen Marchienne-au-Pont en Fosse 2

Marchienne-au-Pont

Spoorlijn 112 tussen Marchienne-au-Pont en La Louvière-Centrum

Marchienne-Est

Spoorlijn 119A tussen Jumette-Brûlotte en Marchienne-Est

Marcinelle

Spoorlijn 140 tussen Ottignies en Marcinelle

Charleroi-Centraal

Spoorlijn 130 tussen Namen en Charleroi-Centraal

Spoorlijn 130A tussen Charleroi-Centraal en Erquelinnes

Spoorlijn 130C tussen Charleroi-Centraal en Châtelet

Spoorlijn 140/1 tussen Charleroi-West en Charleroi-Centraal

Verbindingsspoor

124A/1: Y La Sambre (lijn 124A) - La Sambre (lijn 130A, 132) (voorheen lijn 124/1)

124/2: Y du Nord (lijn 130A) - Marcinelle - lijn 140

Lijn 124A, 124B & 124C

In het kader van het Gewestelijk Expresnet zijn er plannen om de spoorlijn uit te breiden tot vier sporen tussen Linkebeek en Nijvel. Tussen Luttre en Charleroi is de spoorlijn reeds uitgebreid tot een viersporige lijn. De twee extra sporen ten westen van spoorlijn 124 vormen daar spoorlijn 124A. Tussen Baulers en Nijvel is de spoorlijn ook viersporig, hier spreekt men over spoorlijn 124B voor het enkele spoor ten oosten van spoorlijn 124, en over spoorlijn 124C voor het enkele spoor ten westen van spoorlijn 124.

Het deel op Vlaams grondgebied start ten vroegste in september 2024.

Zie ook

• Lijst van spoorlijnen in België
• Lijst van spoorwegstations in België
• Lijst van voormalige spoorwegstations in België

Spoorwegstations aan de spoorlijn 124: Brussel - Charleroi (Cursief: voormalig station)

0,0: Brussel-Zuid · 2,1: Vorst-Oost · 4,0: Ukkel-Stalle · 5,6: Ukkel-Kalevoet · 7,8: Linkebeek · 9,1: Holleken · 11,4: Sint-Genesius-Rode 12,6: De Hoek · 15,5: Waterloo · 18,8: Eigenbrakel · 23,4: Lillois · 28,1: Baulers · 29,3: Nijvel · 33,6: Bois-de-Nivelles · 37,0: Obaix-Buzet · 40,9: Luttre · 43,4: La Chaussée · 46,5: Courcelles-Motte · 48,7: Roux · 49,5: Monceau · 52,9: Marchienne-au-Pont · 53,7: Marchienne-Oost · 55,9: Charleroi-Centraal

Bronnen, noten en/of referenties

• http://www.belrail.be/F/infrastructure/lignes/124.html
• http://www.hgbtf.net/viewtopic.php?t=410
• http://www.sporenplan.nl/figuren/tekeningen/nmbs_schema/brussel.pdf
• http://www.tassignon.be/trains/PDF/Jean-Luc/1966.pdf
• http://www.tassignon.be/trains/documentation/plans/P5-1240-0526-Marchienne-au-Pont.tif
• Nationaal Geografisch Instituut - Brussel (1972): Topografische kaart 31/7-8 Ukkel - Tervuren
• Nationaal Geografisch Instituut - Brussel (1955-1983): Topografische kaart 39/7-8 Nivelles - Genappe
• Imp. Litho de l'Institut Cartographique Militaire - Bruxelles (1905): Topografische kaart 46 Charleroi
• http://trains.tassignon.be/PDF/Michael/Weverce_1946-11-26 Avis 24V Streckenliste.pdf

Lijst van Belgische spoorlijnen