Merelbeke
Merelbeke is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. De gemeente ligt aan de Schelde, in het Arrondissement Gent. Merelbeke telt ruim 25.000 inwoners, die Merelbekenaars[1] worden genoemd.
Gemeente in België .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Vlaanderen
| ||
| Provincie |  Oost-Vlaanderen
| ||
| Arrondissement | Gent | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
37 km² (2022) 63,25% 20,09% 16,66% | ||
| Coördinaten | 50° 60' NB, 3° 45' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
25.229 (01/01/2024) 49,22% 50,78% 681,84 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 18,84% 59,57% 21,59% | ||
| Buitenlanders | 5,79% (01/01/2024) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Filip Thienpont (CD&V) | ||
| Bestuur | Open Vld, CD&V | ||
| Zetels CD&V N-VA Open Vld Groen Vooruit |
27 8 4 8 6 1 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 25.654 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 3,95% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 9820 9820 9820 9820 9820 9820 |
Deelgemeente Merelbeke Bottelare Lemberge Melsen Munte Schelderode | ||
| Zonenummer | 09 | ||
| NIS-code | 44043 | ||
| Politiezone | Regio Rhode & Schelde | ||
| Hulpverleningszone | Centrum | ||
| Website | www | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| ligging binnen het arrondissement Gent in de provincie Oost-Vlaanderen | |||
| |||
Op 1 januari 2025 zal de gemeente met de noordelijke buurgemeente Melle fusioneren tot de nieuwe gemeente Merelbeke-Melle.
Geschiedenis
bewerkenOp het grondgebied van Merelbeke zijn voorwerpen gevonden vanaf het paleolithicum. Vooral uit de Romeinse periode werden tal van muntvondsten en urnen gemeld. In deelgemeente Lemberge, nabij de Sint-Aldegondiskerk, hebben archeologen, in 2014 en 2017, tot hun verrassing, sporen tot in de prehistorie teruggevonden in de vorm van 7 grafheuvels en grafurnen, die tot 5000 jaar teruggaan in de tijd.[2],[3],[4],[5]
Schriftelijke vermelding was er voor het eerst in 966, toen graaf Arnulf I van Vlaanderen de villa Krombrugge aan de Sint-Pietersabdij had geschonken. Deze heerlijkheid nam een groot deel van het huidige grondgebied van Merelbeke in beslag. Een kleiner deel zou tot de heerlijkheid Merelbeke hebben behoord.
In 1101 werd Merelbeke voor het eerst vermeld, en wel als Merlebeke. Deze heerlijkheid behoorde van de 12e tot de 14e eeuw aan de familie Van Merelbeke. Daarna tot in de 17e eeuw bezit van de familie Van der Cameren, dan tot 1740 de familie Van Triëst. Vervolgens de families Van Damarin en Van den Bogaerde.
In de 16e eeuw waren er in Merelbeke al vele buitenplaatsen terwijl in de 19e eeuw ook tal van rijke Gentenaars in het gebied kwamen wonen. De eertijds bosrijke omgeving werd echter teruggedrongen en bossen zijn nog voornamelijk op de kasteeldomeinen te vinden.
In 1870 werd een nieuwe kerk gebouwd waaromheen zich een geleidelijk verstedelijkende dorpskern ontwikkelde. Ook kwam de bloementeelt in de 2e helft van de 19e eeuw op.
Ten noorden van het dorp werd in 1969 een sluis in gebruik genomen, daar waar de Schelde uitmondt in de Ringvaart.
Tweede Wereldoorlog
bewerkenNet ten noorden van Merelbeke werd het Vormingsstation Merelbeke zwaar getroffen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op 10 april 1944 en op 3 mei 1944 bereidden de geallieerden met een bommentapijt de landing van Normandië voor door de bevoorrading per spoor van de Duitse stellingen aldaar "lam te leggen". Dit is hen ook gelukt (hoezeer de Duitsers ook poogden om dit te verhullen door vrij snel al één spoor terug beschikbaar te maken voor sporadisch verkeer). Maar de menselijke kost was bijzonder zwaar. Op 10 april 1944 vielen er maar liefst 428 doden, wat het tot de op een na zwaarste geallieerde luchtaanval in België maakt, na die van Mortsel.[6]
Kernen
bewerkenHet noordelijke gebied van de gemeente is sterk verstedelijkt, naar het zuiden toe wordt het landelijk gebied. Merelbeke bestaat uit zes deelgemeenten: Merelbeke zelf, Lemberge dat in 1965 werd aangehecht en verder Bottelare, Melsen, Munte en Schelderode die in 1977 werden aangehecht.
Merelbeke kent ook twee grote wijken, Kwenenbos als zuidwaartse uitloper van Merelbeke-centrum, en de wijk Flora in het uiterste noorden van de gemeente. Flora wordt van Merelbeke-centrum gescheiden door de Ringvaart, de R4 en de snelweg A10/E40 en leunt aan tegen de verstedelijking van de stad Gent.
Deelgemeenten
bewerken| # | Naam | Opp. (km²) |
Inwoners (2020) |
Inwoners per km² |
NIS code |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Merelbeke (I) | 15,02 | 18.209 | 1.212 | 44043A |
| 2 | Lemberge (III) | 4,30 | 1.041 | 242 | 44043A3 |
| 3 | Bottelare (II) | 3,01 | 1.884 | 626 | 44043B |
| 4 | Munte (V) | 5,18 | 626 | 121 | 44043C |
| 5 | Schelderode (VI) | 5,67 | 1.545 | 273 | 44043D |
| 6 | Melsen (IV) | 3,82 | 1.445 | 378 | 44043E |
De gemeente Merelbeke grenst aan volgende deelgemeenten:
|
|
Kaart
bewerken
Bezienswaardigheden
bewerken
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Merelbeke voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
- De Sint-Pietersbandenkerk.
- De Onze-Lieve-Vrouw van de Rozenkranskerk.
- De Sint-Hendrikskerk in de wijk Kwenenbos
- De Sint-Eligiuskapel van de 14e eeuw in gotische stijl opgetrokken aan het huidige Brandegems Ham.
- Het voormalig huis van de stationschef bij de eindhalte en stelplaats van de vroegere tramlijn is als monument beschermd.
- Het Kasteel Mijl Eke.
- Het Kasteel Ysebrant de Lendonck
- Het Kasteel Rotsaert de Hentaing aan de Fraterstraat
- Het Kasteel Wisselbeke aan de Hundelgemsesteenweg
- Het Kasteel Ter Heide
- Het Kasteel Bergwyk
- Het Kasteel Blauwhuys
- Het Kasteel Krombrugge
- Het Kasteel Ter Walle
- Het Kasteel Stas de Richelle
- De Stampkotmolen
- Het Museum Morfologie.
- In deelgemeente Bottelare staat een imposante zomerlinde als vrijheidsboom, mogelijks uit 1830 of eerder[7]
Natuur en landschap
bewerkenMerelbeke ligt aan de Schelde met parallel daaraan de Melsenbeek, en de Ringvaart, die de Schelde kruist. Het grondgebied van Merelbeke is sterk verstedelijkt en onderdeel van de Gentse agglomeratie. De belangrijkste infrastructuur die het grondgebied doorsnijdt is, naast de Ringvaart, de A10 en de spoorlijn van Gent naar Brussel. De belangrijkste natuurgebieden zijn:
- het Liedermeerspark in het noorden langs de Schelde
- de Makegemse bossen, het Gentbos en de Merelbeekse Scheldemeersen
- het domein van het Kasteel Ter Heide (natuurreservaat)
Demografie
bewerkenDemografische evolutie voor de fusie
bewerken
- Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; 1976= inwonertal per 31 december
- 1965: afstand van Lemberge ( 4,20 km² met 515 inwoners)
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
bewerkenAlle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| jaar | Aantal[8] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 20.457 | 100,0 |
| 1993 | 20.575 | 100,6 |
| 1994 | 20.679 | 101,1 |
| 1995 | 20.866 | 102,0 |
| 1996 | 21.027 | 102,8 |
| 1997 | 21.162 | 103,4 |
| 1998 | 21.317 | 104,2 |
| 1999 | 21.600 | 105,6 |
| 2000 | 21.786 | 106,5 |
| 2001 | 21.954 | 107,3 |
| 2002 | 21.976 | 107,4 |
| 2003 | 22.003 | 107,6 |
| 2004 | 22.031 | 107,7 |
| 2005 | 22.193 | 108,5 |
| 2006 | 22.353 | 109,3 |
| 2007 | 22.423 | 109,6 |
| 2008 | 22.711 | 111,0 |
| 2009 | 22.913 | 112,0 |
| 2010 | 23.117 | 113,0 |
| 2011 | 23.391 | 114,3 |
| 2012 | 23.505 | 114,9 |
| 2013 | 23.638 | 115,5 |
| 2014 | 23.780 | 116,2 |
| 2015 | 24.047 | 117,5 |
| 2016 | 24.279 | 118,7 |
| 2017 | 24.543 | 120,0 |
| 2018 | 24.634 | 120,4 |
| 2019 | 24.660 | 120,5 |
| 2020 | 24.756 | 121,0 |
| 2021 | 24.779 | 121,1 |
| 2022 | 24.886 | 121,7 |
| 2023 | 25.200 | 123,2 |
| 2024 | 25.229 | 123,3 |
Politiek
bewerkenBurgemeesters
bewerken- 1959-1976: Pierre Verhaegen (1923-1997)
- 1977-1982: Jean Pede (1927-2013)
- 1983-1988: Antoine Van Peteghem (1926-2022)
- 1989-1994: Jean Pede
- 1995-2000: Guido Mortier
- 2001-2006: Luc De Keukelaere
- 2007-...: Filip Thienpont
2013-2018
bewerkenBurgemeester is Filip Thienpont (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V, Open Vld en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 16 op 27 zetels.
2019-2024
Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 sloot de CD&V een coalitie met Open Vld. Tezamen hebben ze een meerderheid van 16 op 27 zetels. Filip Thienpont (CD&V) blijft de burgemeester.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen van 1976 tot en met 2018
bewerken| Partij | 10-10-1976[9] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994[10] | 8-10-2000 | 8-10-2006[11] | 14-10-2012[12] | 14-10-2018 | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | |
| Agalev1/ Groen!2/ Groen3 | - | 41 | 0 | 5,711 | 0 | 7,311 | 1 | 9,141 | 2 | 13,832 | 4 | 17,813 | 5 | 23,73 | 6 | ||
| SP1/ sp.a2 | 7,971 | 1 | 11,191 | 2 | 13,81 | 3 | 7,411 | 1 | 9,821 | 2 | 12,352 | 3 | 8,942 | 2 | 7,52 | 1 | |
| CLM1/ PVV2/ VLD3/ Open Vld4 | 33,951 | 9 | 33,041 | 9 | 36,122 | 10 | 32,733 | 11 | 34,023 | 11 | 27,513 | 8 | 21,844 | 6 | 26,84 | 8 | |
| CVP1/ CD&V-N-VAA/ CD&V2 | 401 | 11 | 31,541 | 9 | 25,551 | 7 | 29,621 | 9 | 21,241 | 6 | 30,38A | 7 | 25,762 | 8 | 27,12 | 8 | |
| VU-MB1/ VU2 / MVP3/ CD&V-N-VAA/ N-VA4 | 15,571 | 4 | 20,231 | 5 | 18,822 | 5 | 16,343 | 4 | 16,443 | 4 | 2 | 20,784 | 6 | 14,84 | 4 | ||
| Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2/ Vlaams Belang Plus3 | - | - | - | 5,851 | 1 | 9,341 | 2 | 11,142 | 3 | 4,863 | 0 | - | |||||
| Anderen(*) | 2,51 | 0 | - | - | 0,74 | 0 | - | 4,79 | 0 | - | - | ||||||
| Totaal stemmen | 13522 | 14231 | 14840 | 15386 | 16311 | 16093 | 16528 | 18024 | |||||||||
| Opkomst % | 95,82 | 94,68 | 95,86 | 94,97 | 93,12 | 94,0 | |||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 2,15 | 3,48 | 3,47 | 3,64 | 3,43 | 2,8 | 3,47 | 4,1 | |||||||||
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij staat in kleur.
(*) 1976 : OVP (2,07%), PVDA (0,44%) / 1994: PVDA (0,74%) / 2006: Mortier (4,79%)
Zie voor de verkiezingsresultaten van 2024 en later op Merelbeke-Melle.
Verkeer
bewerkenDe Schelde vormt de westgrens van de gemeente, door het noorden loopt de Gentse Ringvaart.
Door het noorden van de gemeente lopen de snelweg A10/E40 en de Gentse ringweg R4 rond de Ringvaart. De A14/E17 loopt net ten westen van de gemeente.
Hoewel het station de naam Station Merelbeke draagt, bevindt het zich gedeeltelijk op het grondgebied van de voormalige gemeente Gentbrugge (nu een deelgemeente van Gent) en, wat het vormingsstation betreft, op het grondgebied van de gemeente Melle. Waarschijnlijk is dit te wijten aan het feit dat men te Melle-Centrum gelijktijdig een station bouwde en er al twee stations in Gentbrugge waren.
Sportclubs
bewerken- Onder meer korfbalclub Floriant Merelbeke, voetbalclub KFC Merelbeke, TTC Merelbeke en de grote turnclub Olympia Merelbeke zijn hier gevestigd. Voetbalclub ESA Bottelare speelt in de deelgemeente Bottelare.
Bekende (ex-)inwoners
bewerken- Erik De Beck, atleet
- Koen De Poorter, cabaretier van de Neveneffecten
- Robert graaf de Wavrin de Villers-au-Tertre (1888-1971), etnoloog, ontdekkingsreiziger en pionier van de Belgische cinema
- Kadèr Gürbüz, actrice
- Jo de Meyere, acteur
- Tom Van de Weghe, journalist
- Mathieu Terryn, zanger
- Gert Verheyen, ex-voetballer en analist
- Marc Coucke, ondernemer
Nabijgelegen kernen
bewerkenLiteratuur
bewerken- de Potter, Frans; Jan Broeckaert, Geschiedenis der gemeente Merelbeke. Annoot-Braeckman (1867). Gearchiveerd op 17 september 2024 – via Google Books.
Externe links
bewerken- Website van de gemeente
- Merelbeke via Google eBooks (ingescande boekdruk uit 1867 en vrij van auteursrechten)
- Inventaris Onroerend Erfgoed
- ↑ VRT-Taalnet
- ↑ NWS, VRT, Dorp Lemberge in Merelbeke blijkt veel ouder dan gedacht: prehistorisch in de plaats van middeleeuws. vrtnws.be (22 mei 2023). Gearchiveerd op 17 september 2024. Geraadpleegd op 15 mei 2024.
- ↑ Na archeologische vondsten is Lemberge ouder dan gedacht - NUUS (22 mei 2023). Gearchiveerd op 15 mei 2024. Geraadpleegd op 15 mei 2024.
- ↑ Onverwachte vondsten opgravingen Lemberge in primeur getoond tijdens Archeologiedagen. pers.oost-vlaanderen.be. Gearchiveerd op 15 mei 2024. Geraadpleegd op 15 mei 2024.
- ↑ Archeologiedagen in Lemberge & Vlierzele. Erfgoed Viersprong (9 mei 2023). Gearchiveerd op 17 september 2024. Geraadpleegd op 15 mei 2024.
- ↑ Website historicus Pieter Serrien. Gearchiveerd op 5 juni 2023.
- ↑ Opgaande zomerlinde als vrijheidsboom. inventaris.onroerenderfgoed.be (4 december 2013). Geraadpleegd op 2 november 2024.
- ↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https://statbel.fgov.be/sites/default/files/files/documents/bevolking/5.1%20Structuur%20van%20de%20bevolking/Bevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
- ↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 10 januari 2022.
- ↑ Zetelverdeling is onvolledig of ontbreekt op verkiezingsdatabase.
- ↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006. Gearchiveerd op 14 juli 2023. Geraadpleegd op 14 juli 2023.
- ↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012
