Elizabeth Blackburn
Elizabeth Helen (Liz) Blackburn (Hobart, 26 november 1948) is een Amerikaans microbioloog van Australische komaf. Blackburn is werkzaam aan de Universiteit van Californië in San Francisco (UCSF). In 2008 kreeg Blackburn de L'Oréal-Unescoprijs voor vrouwen in de wetenschap voor "de ontdekking van de aard en het behoud van chromosoomuiteinden en hun rol bij kanker en veroudering". In 2009 ontving ze, samen met Carol Greider en Jack Szostak de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde "voor hun ontdekking hoe chromosomen worden beschermd door telomeren en het enzym telomerase".
 Elizabeth Blackburn
| ||||
|---|---|---|---|---|
| 26 november 1948 | ||||
| ||||
Elizabeth Blackburn
| ||||
| Geboorteland | Australië | |||
| Geboorteplaats | Hobart | |||
| Nationaliteit | Amerikaans | |||
| Nobelprijs | Fysiologie of Geneeskunde | |||
| Jaar | 2009 | |||
| Reden | Voor hun ontdekking hoe chromosomen worden beschermd door telomeren en het enzym telomerase | |||
| Samen met | Carol Greider Jack Szostak | |||
| Voorganger(s) | Françoise Barré-Sinoussi Luc Montagnier Harald zur Hausen | |||
| Opvolger(s) | Robert Edwards | |||
| ||||
Biografie
bewerkenBlackburn werd geboren in Hobart in Tasmanië, waar haar beide ouders, Harold en Marcia, huisarts waren. Ze volgt haar middelbare opleiding in Launceston, maar in haar laatste studiejaar verhuisde het gezin naar Melbourne waar ze haar universitaire opleiding volgt. In 1970 behaalde ze aan de Universiteit van Melbourne haar bachelordiploma en twee jaar later ook haar master in de biochemie.
Vervolgens ging ze naar Engeland waar ze haar universitaire opleiding vervolgt terwijl ze bij een oom en tante in Cambridge verbleef. In 1975 behaalde ze haar doctoraat aan het Darwin College met onderzoek over DNA en DNA-sequences. Vervolgens gaat ze naar de Yale-universiteit waar ze tussen 1975 en 1977 postdoctoraal-onderzoek deed. In 1978 trad ze toe tot de faculteitsstaf Moleculaire Biologie van de Universiteit van Californië - Berkeley (UCB). In 1990 verhuisde ze naar de overkant van The Bay, naar de Universiteit van Californië - San Francisco (UCSF) voor de faculteit "Microbiologie en Immunologie".
Werk
bewerkenSamen met Jack Szostak verrichtte Blackburn baanbrekend pionierswerk op het gebied van telomeren, stukjes DNA op de uiteinden van chromosomen die de rest van het DNA op dat chromosoom beschermen tijdens celdeling. Blackburn was ook degene die identificeerde waaruit ze bestaan: een lange herhaling van een kort stukje DNA, dat voor iedere organisme weer een beetje anders is. Bij elke celdeling gaat een uiteinde van het telomeer verloren en als de telomeer te kort wordt kan de lichaamscel zichzelf niet meer delen; de cel is 'oud'.
In 1984 ontdekte ze samen met Carol Greider, tijdens onderzoek met het eencellige zoetwaterorganisme Tetrahymena, het enzym telomerase dat in staat is na elke celdeling het verloren stukje telomeer weer bij te maken. Telomerase bleek vooral voor te komen in gespecialiseerde cellen, zoals stamcellen. Zij kunnen hun telomeren dus 'aanvullen' en zo 'jong' blijven. Samen met Szostak en Greider won Blackburn hiervoor de Nobelprijs. Daarvoor, in 2006 wonnen ze samen ook al de Albert Lasker Award for Basic Medical Research.[1] In 2004 mocht Blackburn de Dr. A.H. Heinekenprijs voor Geneeskunde in ontvangst nemen.
In 2002 werd ze aangenomen als lid van de The President's Council on Bioethics, een debatgroep die George Bush moest adviseren in Bio-ethiekkwesties. In februari 2004 werd ze uit deze groep ontslagen[2] omdat ze sterke voorstander was van embryonaal onderzoek dat onder president Bush zwaar onder vuur kwam te liggen.
- Op nobelprize.org
- Pagina op de site van de Universiteit van California.
- J.W. Szostak & E.H. Blackburn (1982). Cloning yeast telomeres on linear plasmid vectors. Cell 29 (1): 254-255. PMID 6286143. DOI: 10.1016/0092-8674(82)90109-X.
- C.W. Greider & E.H. Blackburn (1985). Identification of a specific telomere terminal transferase activity in Tetrahymena extracts. Cell 43 (2 Pt.1): 405-413. PMID 3907856. DOI: 10.1016/0092-8674(85)90170-9.
