Echte adders

Echte adders (Viperinae) zijn een onderfamilie van slangen behorend tot de familie adders (Viperidae).

Echte adders
Gewone adder (Vipera berus)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Orde: Squamata (Schubreptielen) Onderorde: Serpentes (Slangen) Superfamilie: Colubroidea Familie: Viperidae (Adders)
Onderfamilie
Viperinae Oppel, 1811
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Echte adders op Wikispecies
Portaal    Biologie Herpetologie

Naam en indeling

De groep werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven door Nicolaus Michael Oppel in 1811. Echte adders verschillen van de groefkopadders (Crotalinae) door het ontbreken van een groeforgaan, die de groefkopadders wel bezitten en hieraan hun naam te danken hebben. De gewone adder die ook in België en Nederland voorkomt behoort ook tot de echte adders.

De echter adders worden vertegenwoordigd door 101 soorten in dertien geslachten. Drie geslachten zijn monotypisch, wat betekent dat ze maar een enkele soort kennen.

Uiterlijke kenmerken

De slangen worden in de regel niet zo groot en bereiken een lichaamslengte van ongeveer 30 tot 80 centimeter. Slechts weinig soorten worden langer dan een meter. Echte adders hebben vaak gekielde schubben, dat wil zeggen dat ze een opstaande rand hebben op de schub. Vrijwel alle soorten hebben een duidelijk van het lichaam te onderscheiden kop, deze kan vanaf de bovenzijde bezien zowel driehoekig, hartvormig, peervormig als langwerpig van vorm zijn. De meeste adders hebben een verticale pupil, maar eer zijn enkele uitzonderingen zoals de padadders die een ronde pupil hebben. De padadders worden hierdoor wel gezien als een primitieve groep van de echte adders.

Verspreiding en habitat

Alle soorten komen voor in Azië, Afrika, Europa en het Midden-Oosten. Veel soorten leven in relatief droge gebieden maar er zijn er ook die in tropische regenwouden leven.

Levenswijze

Alle soorten zijn zeer giftig en met name de soorten uit de geslachten boomadders (Atheris) en zaagschubadders (Echis) zijn aan te merken als bijzonder gevaarlijk voor de mens. Echte adders leven vaak vooral van kleine zoogdieren en daarnaast worden wel vogels, reptielen en amfibieën buitgemaakt.

De vrouwtjes zetten in de regel geen eieren af maar zijn eierlevendbarend, de jongen komen levend ter wereld. Er zijn echter uitzonderingen zoals de soorten uit het geslacht padadders (Causus) waarbij de vrouwtjes eieren afzetten.

Geslachten

De navolgende geslachten vormen deze onderfamilie:

Naam	Auteur	Aantal soorten	Verspreidingsgebied
Boomadders (Atheris)	Cope, 1862	18	Afrika; Kenia, Oeganda, Kameroen, Equatoriaal-Guinea, Centraal-Afrikaanse Republiek, Congo-Kinshasa, Congo-Brazzaville, Gabon, Angola, Togo, Ghana, Nigeria, Soedan, Mozambique, Zambia, Tanzania, Rwanda, Burundi, Malawi, Ivoorkust, Equatoriaal-Guinea, Guinee, Sierra Leone en Liberia
Pofadders (Bitis)	Gray, 1842	18	Afrika; Benin, Nigeria, Tsjaad, Centraal-Afrikaanse Republiek, Kameroen, Oeganda, Equatoriaal-Guinea, Congo-Brazzaville, Congo-Kinshasa, Angola, Zambia, Kenia, Rwanda, Gabon, Tanzania, Zimbabwe, Mozambique, Zuid-Afrika, Malawi, Togo, Ethiopië, Ghana, Ivoorkust, Liberia, Sierra Leone, Guinea, Namibië, Guinee-Bissau, Swaziland, Burundi, Burkina Faso, Niger, Eritrea, Somalië, Gambia, Senegal, Mauritanië, Mali, Soedan, Algerije, Marokko, Saoedi-Arabië en Oman
Padadders (Causus)	Wagler, 1830	7	Afrika; Mauritanië, Senegal, Gambia, Mali, Burkina Faso, Niger, Tsjaad, Centraal-Afrikaanse Republiek, Ethiopië, Oeganda, Soedan, Ivoorkust, Kameroen, Congo-Kinshasa, Congo-Brazzaville, Ghana, Togo, Benin, Guinee, Nigeria, Gabon, Angola, Sierra Leone, Kenia, Liberia, Zambia, Mozambique, Malawi, Rwanda, Burundi, Zuid-Afrika, Somalië, Botswana, Zimbabwe, Tanzania, Equatoriaal-Guinea en Namibië
Hoornadders (Cerastes)	Laurenti, 1768	4	Afrika en het Midden-Oosten; Verenigde Arabische Emiraten, Jemen, Oman, Israël, Jordanië, Irak, Koeweit, Saoedi-Arabië, Egypte, Libië, Tunesië, Algerije, Marokko, Mauritanië, Mali, Niger, Soedan en Westelijke Sahara, mogelijk in Iran
Daboia	Gray, 1842	4	Azië, noordelijk Afrika en het Midden-Oosten; Pakistan, India, Nepal, Sri Lanka, Bangladesh, Bhutan, China, Myanmar, Indonesië, Thailand, Taiwan, Cambodja, Syrië, Jordanië, Israël, Libanon, Marokko, Westelijke Sahara, Algerije en Tunesië
Zaagschubadders (Echis)	Merrem, 1820	12	Afrika, het Arabisch Schiereiland en Azië; Afghanistan, Algerije, Bangladesh, Benin, Burkina Faso, Centraal-Afrikaanse Republiek, Djibouti, Egypte, Eritrea, Ethiopië, Gambia, Ghana, Guinee, Iran, India, Israël, Ivoorkust, Jemen, Jordanië, Kameroen, Kenia, Libië, Mali, Niger, Nigeria, Marokko, Mauritanië, Oezbekistan, Oman, Pakistan, Saoedi-Arabië, Senegal, Soedan, Somalië, Sri Lanka, Tadzjikistan, Tsjaad, Togo, Tunesië, Turkmenistan, Oeganda, Verenigde Arabische Emiraten, Westelijke Sahara
Eristicophis	Alcock & Finn, 1897	1	Azië; Afghanistan, Iran en Pakistan
Macrovipera	Reuss, 1927	3	Azië, Europa, noordelijk Afrika en het Midden-Oosten; Algerije, Tunesië, Cyprus, Irak, Turkije, Afghanistan, Syrië, Libanon, Iran, Pakistan, India, Jordanië, Rusland, Armenië, Azerbeidzjan, Turkmenistan, Kazachstan en Tadzjikistan
Montatheris	Boulenger, 1910	1	Afrika; Kenia
Montivipera	Nilson, Tuniyev, Andrén, Orlov, Joger & Herrmann, 1999	8	Azië, Europa en het Midden-Oosten; Armenië, Azerbeidzjan, Turkije, Iran, Griekenland, Syrië, Libanon en Israël
Proatheris	Peters, 1855	1	Afrika; Malawi, Mozambique en Tanzania
Pseudocerastes	Boulenger, 1896	3	Azië en het Midden-Oosten; Irak, Koeweit, Saoedi-Arabië, Iran, Afghanistan, Pakistan, Oman, Verenigde Arabische Emiraten, Syrië, Israël, Egypte en Jordanië
Vipera	Laurenti, 1768	21	Europa, noordelijk Afrika, Azië en het Midden-Oosten; Noorwegen, Zweden, Finland, Frankrijk, Denemarken, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Liechtenstein, Italië, België, Nederland, Engeland, Polen, Tsjechië, Hongarije, Roemenië, Wit-Rusland, Bulgarije, Albanië, Slowakije, Kroatië, Slovenië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro, Macedonië, Servië, Estland, Letland, Litouwen, Rusland, Oekraïne, Mongolië, Kazachstan, Noord-Korea, China, Armenië, Georgië, Spanje, Frankrijk, Turkije, Iran, Tunesië, Moldavië, Kazachstan, Kirgizië, Oezbekistan, Tadzjikistan, Marokko, Algerije en Griekenland

Bronvermelding

Referenties

Bronnen

• (en) Peter Uetz & Jakob Hallermann - The Reptile Database – Viperinae - Website Geconsulteerd 15 mei 2015

Indeling van de familie adders of Viperidae (soortenlijst)