Wikipedia

Brasschaat

gemeente in Antwerpen, België

Brasschaat is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. Brasschaat telt meer dan 38.000 inwoners.

Brasschaat
Gemeente in België Vlag van België
Brasschaat (België)
Brasschaat
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Arrondissement Antwerpen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		38,58 km² (2022)
39,96%
32,16%
27,88%
Coördinaten 51° 17' NB, 4° 29' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid 		38.470 (01/01/2024)
47,79%
52,21%
997,15 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder 		(01/01/2024)
18%
55,6%
26,4%
Buitenlanders 10,28% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Jan Jambon
(titelvoerend, N-VA)
Philip Cools
(waarnemend, N-VA)
Bestuur N-VA en Open VLD
Zetels
N-VA
CD&V
Brasschaat 2012
Vlaams Belang
Open VLD
PVDA 		33
17
6
4
3
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 24.824 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 6,28% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
2930 		Deelgemeente
Brasschaat
Zonenummer 03
NIS-code 11008
Politiezone Brasschaat
Hulpverlenings­zone Rand
Website www.brasschaat.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Antwerpen
in de provincie Antwerpen
Portaal  Portaalicoon   België
Oud gemeentehuis
Een bunker naast de antitankgracht.
Kasteel de "Mick"
Neoclassicistisch kasteel van Brasschaat (1855-1909).
Bibliotheek van Brasschaat op de Bredabaan

Brasschaat is de hoofdplaats van het gerechtelijk kanton Brasschaat en behoort tot het kieskanton Kapellen. Patroonheilige van Brasschaat is de heilige Antonius Abt.

Geschiedenis

bewerken

De geschiedenis van Brasschaat begint al heel vroeg. Waarschijnlijk hadden de Kelten er al nederzettingen. Later werd de Kempen samen met Brasschaat ingenomen door de Romeinen. Na archeologisch onderzoek is gebleken dat de Miksebaan (van Ekeren naar Brecht) waarschijnlijk vroeger een Romeinse heirbaan was. De eerste lettergreep van Brasschaat, Bras- verwijst naar Brecht en de tweede lettergreep -schaat verwijst naar gate wat weg betekent. De Laarse Beek, nu nog de grens met Schoten, was de vanuit de Romeinse tijd daterende grens tussen Germania Inferior en Belgica Secunda en later in de middeleeuwen de grens tussen het bisdom Luik (Germania Inferior) en het bisdom Kamerijk (Belgica Secunda).

Na het ancien régime behoorde Brasschaat tot de gemeente Ekeren, het werd een eigen gemeente op 1 januari 1830.[1]

In 1903 werd het gemeentehuis gebouwd naar een ontwerp van architect Ferdinand Truyman. Het gebouw deed dienst als gemeentehuis tot in 2018 de administratieve diensten verhuisden naar een nieuwbouw aan de Verhoevenlei.

Op 18 november 1913 werd in een oorkonde het wapen van Brasschaat beschreven: In rood, een zilveren zalm, recht gelegd, vergezeld in het hoofd van twee ruiten vn't zelfde, alles omringd van acht zoomsgewijze geplaatste Sintandrieskruisen, insgelijks van zilver: het schild links gehouden door een Sint-Antonius aan de voet van de heremijt liggende, insgelijks links, een geklokt varken, alles van zilver. De zalm op het schild verwijst naar het feit dat deze vis tot het begin van de twintigste eeuw in de Laarse Beek zwom.

Militair verleden

bewerken

Brasschaat heeft een rijk militair verleden waar nu nog altijd sporen van te zien zijn: de antitankgracht, het Fort van Brasschaat, het Kamp van Brasschaat, het Klein en het Groot Schietveld, en vele bunkers.

Rond 1912 werden in het noorden van de gemeente het Fort van Brasschaat en de Schans van Driehoek gebouwd, als onderdeel van de Stelling van Antwerpen. Het fort werd later, tussen 1937 en 1939, verbonden met de buurforten in Kapellen en 's-Gravenwezel door de Antitankgracht, om Antwerpen te verdedigen tegen vijandelijke tanks.

Veel van deze militaire infrastructuur heeft tegenwoordig een andere functie gekregen. Het Fort van Brasschaat is een overwinteringsplaats voor vele soorten vleermuizen. Sommige bunkers dienen tegenwoordig ook als overwinteringsplaats voor vleermuizen, terwijl andere dichtgemetseld zijn en vergeten worden.

Op 1 mei 1911 werd in Brasschaat het eerste militaire vliegveld van België aangelegd, ook wel bekend als Brasschaat-Polygoon. Daarvoor, sinds 1887 werd het terrein door de Genie al gebruikt voor ballonobservaties. In 1914 moest het vliegveld ontruimd worden voor de oprukkende Duitse troepen. Tussen de twee wereldoorlogen werd het terrein voornamelijk gebruikt voor oefeningen.

Tweede Wereldoorlog

bewerken

De gemeente werd rond 18 mei 1940 bezet door het Duitse leger en bevrijd op 8 september 1944. Op 7 oktober 1944 om 22 uur sloeg een V2-bom in te Brasschaat. Dit was de eerste raketaanval op Belgisch grondgebied.

Minstens vier weerstanders werden naar het Auffanglager van Breendonk gedeporteerd.[2]

Recente geschiedenis

bewerken

Na de Tweede Wereldoorlog werd het de thuisbasis van de vliegschool en een observatiesquadron. Na vele reorganisaties werd Brasschaat in mei 2006 als militair vliegveld opgeheven.

Belangrijke data

bewerken
  • 1251 - eerste keer dat "De Mick" voorkomt in een oorkonde.
  • 1269 - eerste keer dat Breesgata voorkomt in een oorkonde.
  • 1619 - na de pestepidemie zijn er slechts 29 families over in Brasschaat.
  • 1667 - opkomst van de Sint-Antoniusgilde.
  • 1830 - Brasschaat is een afzonderlijke gemeente en hoort niet meer bij Ekeren.[1]

Geografie

bewerken

De juiste oppervlakte van Brasschaat is 3849 ha, 48 a en 22 ca waarvan ongeveer 2680 ha groen is waaronder 1300 ha bedekt met bossen. 1620 ha is geürbaniseerd. Het hoogteverschil in de gemeente bedraagt 23 meter, het laagste punt ligt op 4 meter, het hoogste op 27 meter (grens Wuustwezel-Brecht).

Wijken

bewerken

Brasschaat heeft verschillende wijken, die vaak samen lopen met de parochies. Deze zijn:

Aangrenzende gemeenten

bewerken
   Aangrenzende gemeenten   
        Wuustwezel        
             
 Kapellen   Brecht 
           
 Antwerpen       Schoten        

Bezienswaardigheden

bewerken
 
Parochiekerk H. Antonius Abt
 
Beukendreef in de Inslag, Brasschaat
 
Fort van Brasschaat met de verwoeste linkervleugel
 
Kasteel Mishaegen in 2016 na de restauratie
  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Brasschaat voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur en landschap

bewerken

Brasschaat ligt in de Noorderkempen in een bosrijke omgeving. Tal van villa's, landgoederen en kasteeltjes zijn er te vinden. Ook kent Brasschaat een aantal parken. Enkele grote en noemenswaardige bossen, natuurgebieden en parken zijn: het Park van Brasschaat, het Klein Schietveld, het Groot Schietveld, De Inslag, De Uitlegger, het Peerdsbos en Domein de Mik.

Demografie

bewerken

Demografische ontwikkeling

bewerken
  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen, 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[3] Evolutie: 1992=index 100
1992 35.558 100,0
1993 36.399 102,4
1994 36.497 102,6
1995 36.688 103,2
1996 36.874 103,7
1997 37.065 104,2
1998 37.136 104,4
1999 37.223 104,7
2000 37.138 104,4
2001 37.151 104,5
2002 37.249 104,8
2003 37.183 104,6
2004 37.165 104,5
2005 37.180 104,6
2006 37.282 104,8
2007 37.133 104,4
2008 37.180 104,6
2009 37.014 104,1
2010 36.949 103,9
2011 37.189 104,6
2012 37.301 104,9
2013 37.286 104,9
2014 37.502 105,5
2015 37.480 105,4
2016 37.673 105,9
2017 37.792 106,3
2018 37.850 106,4
2019 37.946 106,7
2020 38.223 107,5
2021 38.211 107,5
2022 38.237 107,5
2023 38.575 108,5
2024 38.470 108,2

Politiek

bewerken

Structuur

bewerken

De gemeente Brasschaat maakt deel uit van het kieskanton Kapellen, gelegen in het provinciedistrict Kapellen, het kiesarrondissement Antwerpen en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Brasschaat Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau   Europese Unie   België   Vlaanderen   Antwerpen Antwerpen Brasschaat
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers		 Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Antwerpen Antwerpen Kapellen Kapellen Brasschaat
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Gemeentebestuur

bewerken

Burgemeester sinds 2013 is Jan Jambon (N-VA). Hij leidt een coalitie bestaande uit N-VA en Open VLD. Samen vormen ze de meerderheid met 19 op 33 zetels. Op 2 oktober 2019 werd Jan Jambon aangesteld als minister-president van de Vlaamse Regering. Philip Cools volgde Jan Jambon op als burgemeester van Brasschaat.

College van burgemeester en schepenen
Waarnemend Burgemeester Philip Cools (N-VA)
Titelvoerend Burgemeester Jan Jambon (N-VA)
Schepenen
  1. Adinda Van Gerven (N-VA)
  2. Myriam Van Honste (Open VLD)
  3. Bruno Heirman (N-VA)
  4. Goele Fonteyn (N-VA)
  5. Carla Pantens (N-VA)
  6. Inez Ven (N-VA)
  7. Karina Hans (N-VA)
Voorzitter van de gemeenteraad Tom Versompel (N-VA)

Geschiedenis

bewerken

Lijst van burgemeesters

bewerken
Periode Burgemeester
1824 - 1829 Jan Baptist Aerden[4]
1829 - 1848 Eugène-Charles-Henri van Havre (liberaal-katholiek)
1848 - 1850 Jan Baptist Aerden
1850 - 1860 Adriaan Matthysen
1860 - 1865 Guillaume De Visser[5]
1865 - 1872 Henri François Joseph De Ligne (Lib. Partij)
1872 - 1901 Armand Reussens (Kath.Partij)
1902 - 1908 Ferdinand de Baillet-Latour (Kath.Partij)
1908 - 1924 Ferdinand du Bois de Nevele (Kath.Partij)
1924 - 1942 Corneel Jozef Roosens (Kath. Verb.)
Periode Burgemeester
1942 - 1944 Hippoliet Paelinckx (VNV, oorlogsburgemeester)
1945 - 1951 Frans Schijnen
1951 - 1958 Jules Velge
1959 - 1976 Leon Hendrickx (GBL, CVP)
1977 - 2004 Lode Bertels (CVP / CD&V)
2004 - 2012 Dirk de Kort (CD&V)
2013 - heden Jan Jambon (N-VA, titelvoerend)
2014 - 2018 Koen Verberck (N-VA, dienstdoend)
2018 - heden Philip Cools (N-VA, dienstdoend)

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

bewerken
Partij of kartel 10-10-1976[6] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[7] 14-10-2012[8] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 29 % 31 % 31 % 33 % 33 % 33 % 33 % 33 % 33
PVDA1 / PVDA 2 - 1,381 0 - - - 0,792 0 - 5,01 1 5,41 1
SP1 / sp.a-spirit2 / Brasschaat 2012B 12,791 4 9,961 2 8,191 2 5,441 1 5,791 1 12,362 4 14,82B 5 11,8B 4 12,8B 4
Agalev1 / Groen!2 / Brasschaat 2012B - 9,091 2 11,931 3 12,511 4 10,141 3 7,572 2
PVV1 / VGB-PVV2 / VLD3 / Open Vld4 / Lokaal & Liberaal5 9,251 2 23,212 8 18,051 6 17,223 6 22,823 8 16,313 5 8,224 2 9,44 2 4,85 0
CVP1 / CD&V N-VAA / CD&V2 30,691 11 44,591 16 47,291 17 34,621 14 29,881 11 36,88A 13 26,172 9 18,22 6 14,62 5
VU1 / IDEE2 / VU&ID3 / CD&V N-VAA / N-VA4 17,171 5 11,761 3 7,821 2 7,472 2 9,323 3 39,334 14 44,24 17 46,24 18
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - 6,731 1 15,551 6 20,151 7 26,102 9 10,052 3 11,32 3 16,22 5
A.B.C. 14,86 4 - - - - - - - -
Centr. B 11,28 3 - - - - - - - -
Anderen(*) 3,95 0 - - 7,2 0 1,9 0 - 1,41 0 - -
Totaal stemmen 18912 21520 22613 23543 24912 26116 25272 26054 17488
Opkomst % 92,56 90,47 91,63 93,55 89,50 91,3 61,1
Blanco en ongeldig % 4,36 4,3 3,62 4,35 2,96 3,04 2,20 2,7 0,5

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt
(*) 1976: P.B.B. (3,95%) / 1994: Burger (3,73%), W.O.W. (3,13%), AOV (0,34%) / 2000: R.B. (1,9%) / 2012: Brasschatenaren (1,41%)

Cultuur

bewerken

Theater Hemelhoeve en het cultureel centrum bevinden zich nabij het Gemeentepark aan de Azalealaan. Het theater biedt 187 plaatsen en de programmatie omvat dans, theater, comedy, muziek, cursussen en voordrachten. De Polygoon in Maria-ter-Heide biedt een podiumzaal en cinemazaal voor diverse vertoningen.[9] In Galerie Van den Weyngaert in het Antverpiagebouw in Mariaburg worden geregeld tentoonstellingen georganiseerd en ook de Sint Jozefskapel aan de Augustijnslei wordt gebruikt als expositieruimte.[10]

bewerken
  Zie Wapen van Brasschaat en Vlag van Brasschaat voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

Het wapen is een verwijzing naar de Heren van Breda, de familie de Lailang en de Prins van Salm-Salm, heren van de heerlijkheid.

Aanvankelijk waren de Brasschaatse kleuren blauw en geel. Maar ze waren nooit officieel erkend. Het waren de kleuren van de belangrijkste familie: de Baillet. Het Koninklijk Besluit van 12 oktober 1979 stelde de kleuren vast op rood en wit. Drie banen van rood en wit en van rood, hoogte der verhouding 1, 3, 1, met op de witte baan het gemeentewapen.

Sinds medio 2005 heeft Brasschaat een nieuw officieel logo dat wordt gebruikt op alle officiële documenten.

Sport

bewerken
 
Premium European Cup Brasschaat 2010: Morel, Densham, Stanford.

In de gemeente speelt voetbalclub KFC Brasschaat, die aangesloten is bij de KBVB. De club speelde als ACV Brasschaat ruim anderhalf decennium in de nationale reeksen. Andere clubs uit de gemeente die bij de KBVB zijn aangesloten zijn KSOC Maria-ter-Heide, FC Excelsior Kaart en Mariaburg VK.

Hockeyclub en elfvoudig landskampioen KHC Dragons speelt zijn thuiswedstrijden sinds 1961 in Brasschaat.

In de gemeente bevindt zich de Brasschaat Open Golf & Country Club, tevens vindt er jaarlijks de Premium European Cup triathlon plaats.

Brasschaat was één keer etappeplaats in de wielerkoers Ronde van Frankrijk. In 1954 won de Nederlander Wout Wagtmans de in Amsterdam gestarte etappe.

Tot en met 2014 vond de jaarlijkse wielerwedstrijd 'De acht van Brasschaat' plaats in de gemeente. Sinds 2018 start deze klassieker door onder een nieuw concept: 'De Sportoase N8 van Brasschaat'[11]

Tot 2001 was tussen de Elshoutbaan en het park een openluchtzwembad gevestigd, dit werd in 2004 gesloopt. Op dezelfde plek werd in 2006 in samenwerking met de gemeente Schoten het overdekte zwembad- en sportcomplex Sportoase Elshout geopend.[12]

Evenementen

bewerken
  • De dorpsdag met kraampjes en allerlei animatie vindt meestal plaats in een weekend begin september. De dorpsdag maakt deel uit van een feestweekend met de Kapittelloop en wielerwedstrijd N8 van Brasschaat.[13]
  • The Day Before Tomorrow is een eendaags dancefestival dat in augustus plaatsvindt in het Gemeentepark. Op de tiende editie in 2023 waren er 18.000 bezoekers.[14]
  • Klassiek in het park: een klassiek concert in de zomer in het Gemeentepark.[15]
  • Antwerp Classic Car Event is een oldtimertreffen gecombineerd met tours op de Hemelweide in het park.[16]
  • De paasfoor en septemberfoor vinden plaats op het Armand Reusensplein in het centrum en kleinere kermissen worden georganiseerd in de wijken Mariaburg, Kaart, Maria-ter-Heide en Bethanie.[17]
  • 11 juliviering met optredens en vuurwerkshow.

Bekende Brasschatenaren

bewerken

Zustersteden

bewerken
  •   Bad Neuenahr-Ahrweiler (Duitsland), verbroederd sinds 1982
  •   Tarija (Bolivia), stedenband sinds 2003, steunend op drie pijlers: veiligheid en preventie, jeugd en sport, capaciteitsopbouw

Trivia

bewerken
  • In november 2006 won Brasschaat de LivCom-Award 2006 voor de meest leefbare gemeente in de wereld.[18]
  • Anno 2024 is in Brasschaat een van de twee operationele eenheden van de Belgische Civiele Bescherming gehuisvest.[19]

Nabijgelegen kernen

bewerken

Sint-Mariaburg, Donk, Schoten, Maria-ter-Heide, Kapellen, Ekeren

bewerken
Zie de categorie Brasschaat van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Brasschaat&oldid=68386935"