Landelijk Programma Ondermijning

De internationale jacht naar voortvluchtige criminelen Het Fugitive Active Search Team (FASTNL) is een politieteam bestaande uit ongeveer 40 medewerkers van de Eenheid Landelijke Expertise en Operaties, in samenwerking met het Openbaar Ministerie. FASTNL is gespecialiseerd in het opsporen en arresteren van veroordeelde voortvluchtigen die een openstaande gevangenisstraf hebben van meer dan 300 dagen of bij wie een ontnemingsvordering van meer dan €10.000 openstaat. Verder houden zij zich ook bezig met het opsporen van ontsnapte gedetineerden en (jeugd) Tbs’ers. Deze taken zijn nauw verweven met de bestrijding van ondermijnende criminaliteit, waarbij FASTNL zich onder andere richt op het aanhouden van grote spelers binnen criminele netwerken die de legale economie en samenleving ondermijnen. Voortvluchtigen die op de radar van FASTNL komen, ontduiken hun opgelegde straf of boete. Grote criminelen die tijdens het opsporingsproces al buiten beeld blijven, komen na een onherroepelijke veroordeling ook bij FASTNL terecht. Het is dan de kunst om deze doorgewinterde boeven zonder vaste woon- of verblijfplaats, te traceren en aan te houden in binnen- en buitenland. Veel grote criminelen duiken onder in het buitenland en hebben meestal geen bekend woon- of verblijfsadres in Nederland. In sommige gevallen kunnen zij dit wel hebben, maar worden zij niet op dit adres gesignaleerd. Ook dan komen deze zaken bij FASTNL terecht. FASTNL heeft als missie ervoor te zorgen dat alle voortvluchtigen hun straf uitzitten in een Nederlandse- of buitenlandse gevangenis of instelling. Hiervoor is maximale samenwerking met internationale partners van belang. Het is dan ook voordelig dat er een internationaal netwerk is, genaamd ENFAST (European Network of Fugitive Active Search Team), waarmee snel en efficiënt samengewerkt kan worden. Bij internationaal samenwerken moeten er altijd afwegingen gemaakt worden tussen bestaande wetgeving, verdragen en prioriteiten, om zo tot een goed besluit te komen. FASTNL heeft vorig jaar maarliefst 305 voortvluchtigen opgespoord in binnen- en buitenland. Openstaande zaken worden ieder jaar herzien, om zo zicht te houden op deze voortvluchtigen en nieuwe informatie toe te voegen. Wil je meer weten over dit team? Bekijk dan onderstaande video van Politie Nederland over FASTNL👇!

Het Benelux politieverdrag in de aanpak van ondermijning Samenwerking met omliggende landen in de aanpak van grensoverschrijdende ondermijnende criminaliteit is essentieel. In 2018 is een belangrijke stap gezet om deze samenwerking te versterken. De ministers van de Benelux hebben een verdrag ondertekend dat nieuwe mogelijkheden creëerde op het gebied van samenwerking en informatie-uitwisseling. Met de inwerkingtreding van het nieuwe Benelux politieverdrag in oktober 2023, is een juridische grondslag gelegd voor uitgebreidere mogelijkheden voor grensoverschrijdende politiesamenwerking binnen de Benelux landen. Zo biedt het nieuwe Benelux politieverdrag ruimere mogelijkheden, maar ook strakke kaders, om een achtervolging over de grens voort te zetten. Het nieuwe Benelux-politieverdrag spreekt niet meer over voorwaarden als feiten met een maximumstraf van minimaal twaalf maanden, ontvluchting of voorlopige hechtenis. Ook speciale eenheden, zoals de DSI en de DSU van België, kunnen dankzij het verdrag bijstand verlenen aan elkaar in crisissituaties en buiten crisissituaties. Politiecollega’s blijven te allen tijde zelf verantwoordelijk voor het handelen op het grondgebied van het andere land. Kennis over hoe te handelen in het gastland is van groot belang. Proportionaliteit en subsidiariteit van handelen staat voorop, waarbij de toegevoegde waarde ook afgewogen moet worden tegen de risico’s van grensoverschrijdend optreden. Zo zijn er verschillen in de toepassing van geweldsmiddelen. In België mag bijvoorbeeld geen taser worden gebruikt en kent men geen aanhoudingsvuur. De operationalisatie van de nieuwe mogelijkheden komt bijvoorbeeld tot uiting in grensoverschrijdende controleacties van voertuigen en personen. Tijdens de eerste editie van de tweedaagse integrale en grensoverschrijdende verkeersactie, ‘V.I.C.T.O.R.’ (VerkeersInterventie & Controle op Transport-Ondermijning Regionaal) in Eersel, waren 160 opsporingsambtenaren betrokken. Deze bestonden onder andere uit de Belgische en Nederlandse politie, KMAR en Douane. Door hun kennis en ervaring te bundelen kon er meer aandacht worden besteed aan onder andere transportcriminaliteit. Tijdens de actie werd gebruik gemaakt van gemengde patrouilles, waar Belgische en Nederlandse politiecollega’s samen in een politievoertuig zaten en zowel aan de Nederlandse, als de Belgische kant van de grens werkten. Het Benelux politieverdrag voorziet in uitgebreide mogelijkheden voor grensoverschrijdende samenwerking. Echter, moeten er voor sommige onderdelen nog uitvoeringsovereenkomsten worden opgesteld en in werking treden voordat implementatie kan plaatsvinden. De uitwerking van het verdrag is dus momenteel nog volop in ontwikkeling. Zo wordt in de tekening hieronder bijvoorbeeld vermeldt dat getuigen en slachtoffers mogen worden verhoord in België en Luxemburg. Dit mag nu nog niet. Op de hoogte blijven van ontwikkelingen van het Benelux verdrag? Klik dan op onderstaande link 👇! https://ap.lc/cwXrG

De Internationale Dag van de Samenwerking Vandaag 6 juli, een dag die het belang en de waarde van samenwerking onderstreept en onder de aandacht brengt. In een snel veranderende wereld die steeds meer verbonden wordt, is het belang van samenwerking steeds groter. Of het nu gaat om lokale gemeenschappen die samenwerken aan duurzame projecten, bedrijven die grensoverschrijdende partnerschappen aangaan, of individuen die hun kennis en vaardigheden delen om gemeenschappelijke doelen te bereiken – samenwerking is de sleutel tot succes. Ook in de aanpak van ondermijning is samenwerken een onmisbaar onderdeel. Bij het Landelijk Programma Ondermijning geloven wij ook in de kracht en het belang van samenwerking. Samen met heel veel partners binnen de politie, in de publieke sector zoals het OM, RIEC en het LIEC en partners in de private sector, zoals het PVO en de aanpak mainports werken wij gezamenlijk aan de aanpak van ondermijning. Wij willen deze gelegenheid graag aangrijpen om al onze partners te bedanken en onze waardering uit te spreken voor hun inzet. We hopen met hen de komende tijd nog veel mooie dingen neer te kunnen zetten, maar ook te investeren op internationaal niveau. Heb jij een mooi voorbeeld van een goede internationale samenwerking op het gebied van ondermijning? Laat het hieronder weten in de reacties!

Netwerkbijeenkomst #Ondermijning On Tour 💪 Eind juni heeft er weer een #Ondermijning On Tour plaatsgevonden in samenwerking met de politie-eenheden Midden-Nederland en Noord-Holland. Dit keer stond de netwerkbijeenkomst in het teken van “het doorbreken en voorkomen van criminele carrières”.   De plenaire opening, met gastsprekers vanuit het onderzoek KNEL!, zorgde voor interactie met het publiek waarbij live vragen gesteld konden worden aan een ervaringsdeskundige en onderzoekers. Hierna werden vier workshops aangeboden over verlokkingen in de online wereld, hoe je het verschil kunt maken in criminele uitbuiting, team Mensenhandel met het project HAVIK en Fatbike-problematiek. De workshops hebben de aanwezige collega’s veel informatie en verschillende handelingsperspectieven gegeven binnen het thema van de dag.   Gedurende de dag was er ook de mogelijkheid om informatiestands te bezoeken over Team #Ondermijning, gamen met de politie, onderzoek KNEL!, BUIT en een signalenkaart jonge aanwas.   Een succesvolle en leerzame dag die voldeed aan het delen van kennis en het maken van nieuwe connecties. Ook een #Ondermijning On Tour organiseren in jouw politie-eenheid? Neem dan contact op met [email protected]   Ten slotte willen wij iedereen bedanken die een bijdrage heeft geleverd aan deze mooie dag, maar vooral in het bijzonder de voorbereidingsgroep:  Martin Hurkens, Anne-Mirthe Waleson, Mika V., Salina Kooiman, Michel Rijnbeek, Linda V., Michael Brouwer, Anne K., Karin Brongers en Marvin Denz.

Update van juni! 🚨   Vandaag nemen we je mee in alweer de dertiende editie van de externe nieuwsbrief, dit keer van de maand juni. Met de nieuwsbrief hopen wij nog meer vakmensen in de veiligheidsketen te bereiken! Abonneer je direct op de nieuwsbrief, zodat je geen edities mist!   Sneak peek: In deze update blikken we terug op de maand juni, die in het teken stond van de bestuurlijke aanpak van ondermijning. We kijken terug op de Internationale Dag tegen Drugsmisbruik. Ook blikken we terug op twee mooie LinkedIn-berichten, waaronder de post over de Wet WIBOB. Tot slot is er deze maand ook een interessante podcast online gekomen. Klik vooral hieronder om de gehele nieuwsbrief te lezen! Daarnaast zijn we ook erg benieuwd naar je mening, dus laat van je horen in de reacties!

Ondermijning: over de praktische betekenis van een analytisch begrip Onlangs zijn twee van onze studenten, Dimitri en Mathijs, in gesprek gegaan met hoogleraar ondermijning Pieter Tops over zijn boek ‘Ondermijning: over de praktische betekenis van een analytisch begrip’. Samen met bestuurskundige en criminoloog Edward van der Torre heeft hij heeft een boek uitgebracht waarin zij beschrijven wat ondermijning is, hoe dit moet worden aangepakt en welke belangrijke rol hier ligt voor het (lokaal) bestuur. In het boek gaan ze dieper in op de betekenis van het begrip ondermijning en het verschil met georganiseerde misdaad. Zo is ondermijning volgens de Tops en Van der Torre te omschrijven als de schadelijke maatschappelijke effecten van georganiseerde misdaad. Het tast daarmee de beoogde en legale werking van de maatschappij aan. Dat is niet altijd de expliciete bedoeling van criminelen, maar is doorgaans wel een effect van hun handelen. Tops en Van der Torre benadrukken dat er verschillende verantwoordelijkheden bestaan: aanpak van georganiseerde misdaad is primair de taak van de strafrechtketen, terwijl terugdringen van ondermijning de primaire verantwoordelijkheid van het (lokale) bestuur is. Op onderdelen is samenwerking nodig. Het boek geeft een aantal aanbevelingen voor het lokale bestuur, maar ook voor de politie en het OM. Het ruimhartig kunnen delen van informatie met en tussen (lokale) besturen blijft bijvoorbeeld een een belangrijke opdracht. Het boek is beknopt geschreven en is primair bedoeld voor professionals die in een druk bestaan met veel taken en prioriteiten geen tijd hebben om een enorm boekwerk te lezen. Tops benadrukt het belang van continue aandacht voor de aanpak van ondermijning met de woorden van de Franse filosoof Voltaire: “il faut cultiver le jardin”, “we moeten onze tuin onderhouden”. Tops wil hiermee aangeven dat ondermijning niet een tijdelijk fenomeen is, maar permanente bestrijding vraagt.

Bestuurlijke aanpak van ondermijning: samenwerking tussen politie en handhaving. Door de verschillende bevoegdheden van politieagenten en medewerkers handhaving is het belang van goed samenwerken groot. Ook op het gebied van ondermijning kunnen de twee partijen veel voor elkaar betekenen.  Hierbij is het van belang om te weten dat de medewerkers handhaving gebruik kunnen maken van hun bevoegdheden als boa en/of toezichthouder. Een boa heeft specifieke opsporingsbevoegdheden en mag alleen een deel van de strafbare feiten opsporen. Hierin ligt dan ook een van de grootste verschillen tussen Boa’s en agenten. Een politieagent heeft namelijk een algemene opsporingsbevoegdheid, wat betekent dat hij alle strafbare feiten mag opsporen. Toezichthouders krijgen daarentegen bestuurlijke bevoegdheden toegekend vanuit de Algemene wet bestuursrecht. Een Wijkboa met het taakaccent ondermijning uit een landelijke gemeente in Brabant legt uit waar politie en gemeentelijke handhaving elkaar kunnen aanvullen. Toezichthouders kunnen met hun bestuurlijke bevoegdheden meer als het gaat om het preventief controleren op ondermijnende activiteiten. Zo mogen medewerkers handhaving als toezichthouder zijnde bijvoorbeeld binnentreden in woningen en garageboxen met een binnentredingsmachtiging van de burgemeester. Politie gaat bij deze controles vaak mee op de achtergrond om de veiligheid te waarborgen. Zolang er niks strafrechtelijks wordt aangetroffen, mag de politie niet mee naar binnen. Mocht er wel iets strafrechtelijks worden aangetroffen, dan wordt de politie erbij gehaald. Dit kan niet zomaar, maar moet gemotiveerd worden. Dit illustreert het belang van samenwerking in de bestrijding van ondermijning, zodat bestuurs- en strafrechtelijke bevoegdheden elkaar aan kunnen vullen.  De Wijkboa geeft aan dat er een goede samenwerking is met de politie en dat zij elkaar als collega’s beschouwen. Zij benadrukt dat het voor de samenwerking bevorderlijk is dat de handhaving en agenten elkaar van gezicht kennen en dat er korte lijnen zijn tussen de twee partijen. Met het gemeentelijke handhavingsteam wordt er onder andere geïnvesteerd in preventieve maatregelen om boeren bewust te maken van ondermijning. Panden op het platteland zijn aantrekkelijk voor criminelen die bijvoorbeeld een drugslab willen opzetten. De afgelegen panden liggen over het algemeen meer uit het zicht van de autoriteiten dan in stedelijke gebieden. Door flyers uit te delen en regelmatig een praatje te maken met de boeren probeert het handhavingsteam de meldingsbereidheid te vergroten en bewustwording te creëren over de aantrekkelijkheid van boerenbedrijven voor criminelen.  Wil jij je kennis testen over de bevoegdheden van politieagenten en handhaving? Doe dan de quiz hieronder! Meer weten over de samenwerking tussen politie en handhavers? Podcast over Boa’s: https://ap.lc/lphEl. Link naar de handvaten hoe Boa’s kunnen worden ingezet in de aanpak van ondermijning: https://ap.lc/zcCSf.

Podcast Datagedreven aanpak van ondermijning 🚨 🎙️ Onlangs was Jonas Stuurman, senior onderzoeker bij het lectoraat ondermijning van Avans Hogeschool , te gast in de podcast #ondermijning. Maaike Opheij en Alain Meijer van team #ondermijning hebben het met Jonas gehad over wat het lectoraat ondermijning is en zijn dieper ingegaan op de datagedreven aanpak van ondermijning. In de elfde aflevering van de podcast #ondermijning vertelt Jonas over de verschillende handreikingen die opgericht zijn om een informatiebeeld te krijgen op bedrijventerreinen of winkelgebieden. Deze kunnen ingezet worden door verschillende gemeentes. Door middel van deze handreikingen kan er vanuit een signaal toegewerkt worden naar een integrale controle waarbij meerdere partners aan kunnen sluiten. De podcast is nu te beluisteren op ons Spotify-account via:https://lnkd.in/eFxjrSej. Sinds kort hebben we ook een YouTube kanaal waar onze podcasts te zien en beluisteren zijn, deze is te vinden via: https://lnkd.in/egUsPD8d. Wil je meer weten over deze handreikingen of deze toepassen in je eigen gemeente? Bekijk ze dan op https://lnkd.in/dSRCuuU

Internationale Dag tegen Drugsmisbruik💊🚫 Vandaag, 26 juni, is het de Internationale Dag tegen Drugsmisbruik. Op deze dag wordt wereldwijd aandacht gevraagd voor de verwoestende gevolgen van drugsgebruik. Deze dag werd door de Verenigde Naties (VN) vastgesteld en wordt sinds 1988 jaarlijks gehouden. Want de impact van drugs is groot. Het leidt tot gezondheidsproblemen, verstoort gezinnen, en voedt criminele organisaties die onze samenleving ondermijnen. Daarom werken we onvermoeibaar samen met onze nationale en internationale partners aan het bestrijden van drugsmisbruik en de donkere wereld die erachter zit van illegale drugsproductie, -handel en -gebruik. Wat vind jij dat moet gebeuren om drugsmisbruik tegen te gaan? Laat het ons weten in de comments!💬

Bedreiging en Intimidatie van Bestuurders: De Rol van Bestuurlijke Bevoegdheden en Georganiseerde Criminaliteit De Monitor Integriteit en Veiligheid 2022 toont een stijging van agressie en geweld tegen politieke ambtsdragers, met name bij burgemeesters (77%) en wethouders (67%). Dr. Diana Marijnissen onder ander docent aan de Academie voor Veiligheid en Bestuur van Avans Hogeschool, bespreekt in haar boek 'Bedreigde wethouders' de aard en invloed van bedreigingen tegen lokale politici. Er is veel aandacht in de politiek en media voor 'bedreigde bestuurders', vaak in verband gebracht met maatregelen tegen georganiseerde criminaliteit. Deze maatregelen beperken de onderwereld en leiden soms tot bedreigingen, die ingrijpende gevolgen kunnen hebben voor het persoonlijke en publieke leven van bestuurders. Negen procent van de politieke ambtsdragers overweegt zelfs te stoppen vanwege deze dreiging. Daders hebben verschillende motieven: instrumentele bedreigingen streven naar concrete resultaten, terwijl expressieve bedreigingen emotionele uitingen zijn. Dreigementen kunnen komen van eenlingen of groepen, met de laatste vaak gericht op het beschermen van zakelijke of ideologische belangen. De zorg over bedreigingen tegen politici is groot, omdat ze de democratie in gevaar kunnen brengen, zoals benadrukt door de plaatsvervangend directeur van de Wethoudersvereniging in 2017. Het boek 'Bedreigde wethouders' biedt een antwoord op deze zorg.