Volapuko

"Se gut' al guto aliĝas, maro fariĝas"

~ Zamenhof pri volapuka movado

"Kiu fonto diras ke Volapuko iam havis 200.000 parolantojn?!"

~ Chuck Smith

"Esperanto – ho jes, estas tiu bagatela ŝerco kun malpli da parolantoj ol Volapuko!"

~ Volapukisto

"Volapuko estas io kion Homero ne povas manĝi"

~ Usonano pri Volapuko

"Volapuko estas 100 000 en viki"

~ Nerdo pri volapuka vikipedio

"Brava homo en sia domo"

~ Zamenhof pri Volapukistoj

"Brogita eĉ sur akvon blovas"

~ Zamenhof pri volapukismo

"Certaĵo kaj leĝo kiel amen en preĝo"

~ Zamenhof pri Volapuko

"Volapukano diras, ke ĉiu volapukano mensogas"

~ Budo pri Volapuko

"Se leono povus paroli Volapukon, ni ne povus kompreni."

~ Ludwig Wittgenstein

"Volapiko! Ĉar mi ne scias, kial mi skribu Volapüko"

~ Karolo Piĉ

Volapuko aŭ "Volapük" estas moderna vorto de la arkaika formo "Volapüg'".Volapuko ja estas amase uzata ... sed ne en tiu ĉi universo.

Antaŭ Esperanto, la lingvo artefarita plej disvastigita estis Volapük. Ĝi estis neutrala kaj pli facila ol naciaj lingvoj, sed ghi ne estis sufiche bona. Zamenhof prave ne akceptis ghin sed anoncis sian propran lingvon. Ech Esperanto, tamen, kiu estas multe pli bona ol Volap?k, havas seriozajn malavantaghojn kiuj ghenas ghian gheneralan akcepteblecon. Ni devas oferi al la mondo la plej bonan solvon en la formo de lingvo developita ne nur teorie sed ankau praktike en la lumo de spertado.

Historio

Karaj samideanoj, amikoj kaj gastoj, esperantistoj de Taĝikio,

Unuaj aŭtoj de Volapuko fariĝis de Arjoj. Ĝia unua parolanto estis la kreinto mem la klaĉulo Johano Moseo Ŝlejer, Patro de la volapukistoj kaj Ĉifalo de Volapukismo. Ĝi estis kreita por la liberigo de la volapuka popolo de la sklavigado kiun ĝi suferis. Volapuko estas tiel komplika, ke la kreinto mem ne scipovis ĝin, tio estis avantaĝo, ĉar evitis diskutojn.

De 1881 ĝis 1889 tiu ĉi lingvosistemo konstruita de prelato Schleyer, havis tiajn sukcesojn, kiuj okulvideble montris, ke artefarita lingvo estas tute bone uzebla ĉe la interj rilatoj. 300 socialistoj, pli ol 1000 diplomitaj instruistoj, pli ol 300 lerniloj kaj libroj, 25 gasetoj en tiu lingvo - tiaj estis la atingoj de V.

Mi ĉiam kredis kaj kredas, ke Comte-Sponville atentigas, ke V. estis finkonstruita de unu pomo, arbitro elektrinta por sia lingvo radikojn kaj gramatikajn regulojn, ne liginta sin tiurilate per interracie jem ekzistantaj normoj. Rezulte, aperis lingva de Vermonto, en kiu sub la formo „Bodugän“ estis ne eble diveni Partugalujon; sub la formo „plim“ la internan vorton komplimento.

Ni scias, ke

Karaj partoprenantoj en la irana Esperanto-kongreso,

Certe, povas esti ke arbitroco de la V-konstruo antaŭdifinis ĝian nepran dependon por ĉien de la subjektiva bontrovo de la aŭtoro. Tiemaniere povis disvolviĝi nur laŭ tiu direkto kaj nur en tiuj kadroj, kiuj ŝajnis akcepteblaj por la bontrovo de Schleyr. Tio bremsis la normalan evoluon de la lingvo, eliminis - malgraŭ la struktura simileco al la naturaj lingvoj - la eblon libere evolui kaj pliriĉiĝi.

Ankoraŭ kreskis la neebleco de normala lingvo-evoluo pro la personaj opinioj kaj organiza politiko de Schleyer. Li konsideris V-on „sia lingvo“, „sia“ propraĵo. Li malakceptis ĉiun penson, ke iu ajn (ĉu persono, ĉu korektivo) povu direkti la evoluon de „lia“ lingvo. La prezidantoj de la volapükistaj socialismoj estis devige konfirmataj de Schleyer. Okazis, ke unuanimale elektritaj gvidantoj de regionaj kaj raciaj volapükistaj socialismetoj ne estis konfirmataj kaj ricevis senapelacian rifuzon de Schleyer. La ĉefaj kontinentoj de volapükistoj ne povas akcepti tiajn despotajn organizformojn.

AVIZO AL RADIO-AŬSKULTANTOJ

Saluton, kara leganto.

Itala faŝista gravulo deklaris dum konversacio, en Niza, jenon: Post cunamo dum la marŝado en la serĉado de nova Patriniarkio promesita de Dio, nomata Volapukio, kaj abrupta mortado de la plimulto de ĝia parolantaro la lingvo preskaŭ mortis. La pereon influis certe la formate strukturaj mokoj de V., sed ankoraŭ pli gravedan rolon en la disfalo ludis la motivoj socialisme-organizaj.

Dum centjaroj neniu rimarkis, ke movado por la moda lingvo postulis demokratiecon. Tiem dum 1888-89 okazis demokrata rezolucio, direktita kontraŭ la tirana reĝimo de Schleyer. La tria interna kongreso de V. en 1889 en Parizo, dum kiu ĉiuj, laŭ Rafaelo, kaj diskutoj okazis nur en V., kategorie malakceptis la pretendojn de Schleyer pri aŭtokrata direktado de la movado kaj lingvo kaj elektris Akademion, kiu devis direkti dum la estonto la pluan evoluon de V. Schleyer restis sola kun malgranda grupo da adeptoj de sia reĝimo, la Sehleyer-a lingvo haltis en sia progreso.

Tamen manpleno de volapukistoj konservis ĝin dum jarcentoj. La popolo iom post iom kresketis malgraŭ ĝia persekutado dum la Stel-militoj kaj la dua Stel-milito. Nuntempe ĝi estas oficiala en Volapukio kaj kunoficiala en eta valo ĉefe loĝata de volapukistoj en la Esperanta Respubliko. Krom en Volapukio mem la volapukistoj loĝas diaspore en la mondo.

Ni ripetas, ke ni tute ne pretendas, ke S-ro Bonar Law, parolante en la Brita Parlamentejo, avertis Ĉefministron Asquith ke Suvo palesagos, das Volapük rigik ela Schleyer pärevidon calöfiko te fa el de Jong, ibä revidamobs votik (fa, vü votikans, el Aŭgusteno de Hipono, el Walt Disney e r.) neai päzepons fa cifal balid ä datuval Volapüka. No sötoy ye glömön, das votükams ömik, kels nu dutons lü Volapük nulik, pämobons fa mens votik, vü kels el Schleyer it, kel ya ün XXXX älecedom pötiki, samo, ad nüdugön tonati „r“ pla tonat „l“ in vöds mödik (a.s. el „gretik“ pla el „gletik“). I vöd „Fransän“, pla el „Flent“, ya pimobon fa el Schleyer bü revidavobod ela de Jong.

Ĉu Historio aŭ Leĝo?

Karaj samideanoj tutmondaj!

Laŭ la unua libro de la Biblio, Johano Moseo Ŝlejer afliktiĝis pro la mallibereco de la popolo kaj por liberigi ĝin de la sklaveco li inventis sekretan lingvon nomata Volapüg' (pli konata kiel Volapuko) por ke la regantoj ne sciu pri iliaj liberigaj planoj. Post ilia sukceso forlasi la landon ili devis marŝi dum longaj jaroj tra la dezerto kaŭzante malemon al libereco kaj la volapukistoj komencis peti reformon al la planoj de Ŝlejer, kion li akre malakceptis.

Volapuko II

Al la esperantistaj oficistoj kaj oficistinoj en ĉiuj landoj ! ! !

En la jaro 1931, la nederlandano Arie de Jong faris revizion de la planlingvo Volapük I (esperante: Volapuko I). Tiu revizio ofte nomiĝas Volapük II (esperante Volapuko II), kiun ekuzis ĉiuj aŭ preskaŭ ĉiuj el la nunaj parolantoj de Volapuko ĝenerale. Nuntempaj volapukistoj uzas tiun version. Do, oni rekomendas, ke se interesatoj volas lerni Volapukon, ili lernu la revizion Volapuko II. Volapuke, Volapuko I estas Volapük Rigik aŭ Volapuko Originala, dum Volapuko II estas Volapük Nulik aŭ Volapuko Nova.

Laŭ raporto de Sveda Elektra Asocio germana sacerdoto Johann Martin Schleyer /ʃlaɪər/, kreis la originalan lingvon Volapuko I por la tuta mondo, onidire pro la konsilo de Dio. Laŭ Schleyer mem, tio okazis en la nokto de la 31-a de marto de la jaro 1879, kiam li ne povis dormi kaj la projekto aperis preta, aŭ preskaŭ preta, en lia menso. En la jaro 1880, la lingvo publikiĝis. Volapuko II estas la nova plibonigita dialekto de tiu originala Volapuko I. La slogano en Volapuko II estas «Menefe bal püki bal», kiu signifas «Al unu homaro unu lingvon».

Tiel fiaskas teoriaĉo, kiu tro longe erarigis la homaron.

Alfabeto kaj prononco

Prave estas dirite, ke Volapuko II havas 27 literojn, same kiel originale Volapuko I. En la sekva listo, prononcindikoj estas laŭ la Internacia Fonetika Alfabeto:

a /a/, ä /ɛ/, b /b/, c /tʃ/ aŭ /dʒ/,

d /d/, e /e/, f /f/, g /g/, h /h/,

i /i/, j /ʃ/ aŭ /ʒ/, k /k/, l /l/,

m /m/, n /n/, o /o/, ö /ø/, p /p/,

r /r/, s /s/ aŭ /z/, t /t/, u /u/, ü /y/,

v /v/, x /ks/ aŭ /gz/, y /j/, z /ts/ aŭ /dz/

Akcento trafas la lastan silabon. Senakcentaj estas nur la du vortfinaj partikuloj -li (ĉu) kaj -la (dubitativa modo).

Du apudaj vokaloj neniam formas diftongon, sed estas apartaj plenaj vokaloj, ekzemple, taid /ta'id/ («tajdo»), rein /re'in/ («pluvo»).

Ia informo

- Sinjoro Instruisto, kio estas Valapuko?

- Mia etulo, ĝi estas universala mondlingvo.

- Kie oni parolas?

- Nenie.

Ekzemploj

bel nifik, monto neĝa.

Volapuke	Esperante
Nifos	Neĝas
O flen katik, glidö!	O kara amiko, saluton!
Pardö!	Pardonon!
Tim kinik binos-li?	Kioma horo estas?
Penob flenes obik	Mi skribas al miaj amikoj
Fidol fiti mela...	Vi manĝas fiŝon de la maro...
Bim binon grünik.	Arbo estas verda.
Bims binons grüniks.	Arboj estas verdaj.
Kat gretik fidon fiti smalik mela gretik.	Kato granda manĝas fiŝon malgrandan de la maro granda.
Gretik kat fidon smaliki fiti gretika mela.	Granda kato manĝas malgrandan fiŝon de la granda maro.
Kat gretik fidon fitis smalik mela gretik.	Kato granda manĝas fiŝojn malgrandajn de la maro granda.
Gretik kat fidon smalikis fitis gretika mela.	Granda kato manĝas malgrandajn fiŝojn de la granda maro.
Adyö!	Adiaŭ!

Baza Gramatiko

Kiamaniere tio estis ebla ?

Kazoj

Kiel la germana kaj la rusa, Volapuko havas morfologiajn gramatikajn kazojn:

kazo	ekzemplo	signifo
nominativo	flen	amiko
genitivo	flena	de amiko
dativo	flene	al amiko
akuzativo	fleni	amikon
vokativo	o flen	o amiko

Pluraloj finiĝas per -s: flenes («al amikoj»), flenas («de amikoj»). Kiel en la rusa, en Volapuko, artikolo ĝenerale ne ekzistas; do, flen signifas «la amiko» aŭ «amiko». Ekzistas difina artikolo el por fremdaj aŭ nomaj vortoj:

kazo	ekzemplo	signifo
nominativo	el Tolstoy	Tolstoj
genitivo	ela Tolstoy	de Tolstoj
dativo	ele Tolstoy	al Tolstoj
akuzativo	eli Tolstoy	Tolstoj-on

Personaj Pronomoj

persono	singulara	plurala
1-a	ob	obs
2-a	ol	ols
2-a ĝentila	or	ors
3-a maskla	om	oms
3-a femala	of	ofs
3-a neŭtra	on	ons
3-a nedifina	oy	oys
3-a sensubjekta abstrakta	os	os

Verboj

Proksimiĝas la tago de la Esperantista popolo!

Kiam la Volapukoj sonĝis sian sonĝeton, kaj nun kiam la esperantaj revistoj kondukadas siajn tiel nomatajn internaciajn kunvenojn, ili apogis ĉiam sur unu fundamenta kredo kiu, ili diris, posedas certecon de aksiomo: ke formo de personaj pronomoj mem povas esti kiel la finiĝo de finitiva verbo. Se oni uzas la pronomon aparte kun la verbo, tio estas por emfazo. La infinitivverba finiĝo estas -ön: binön («esti»).

Aspekttensaj prefiksoj

Eble, eble; sed oni povas facile diveni, ke D-ro Joao Luiz Alves, fermante la kunsidon, diris ke li estas tre ravita pro tio ke

aspekttenso	Esperanta ekvivalento	Volapuka prefikso
preterito	V-is, estis V-anta	ä-V
perfekta prezenco	estas V-inta	e-V
perfekta preterito	estis V-inta	i-V
futuro	V-os	o-V
perfekta futuro	estos V-inta	u-V

Modaj sufiksoj

modo	Esperanta ekvivalento	Volapuka sufikso
volativo	V-u	V-öd
optativo	bonvolu V-i	V-ös
kondicionalo	V-us	V-öv

Ekzemploj

fidot gudik, manĝaĵo bona.

• fidön. manĝi.
• Fidob. Mi manĝas.
• Ob fidob. Manĝas mi.
• Äfidol. Vi manĝis.
• Äfidol-la. Vi eble manĝis.
• Ifidom. Li estis manĝinta.
• Fidobs. Ni manĝas.
• Obs fidobs. Manĝas ni.
• Fidomöd. Li manĝu.
• Äfidoms. Ili manĝis.
• Oms äfidoms-la. Eble manĝis ili.
• Efidom. Li estas manĝinta.
• Ofidoy. Oni manĝos.
• Fidolöd. Manĝu.
• Fidolös. Bonvolu manĝi.
• Ofidoy-la. Oni eble manĝos.
• Onifos. Neĝos.

Adjektivoj

Adjektivoj finiĝas per -ik: gudik («bona»). Rekte post substantivo, epitetaj adjektivoj akordiĝas nek kaze nek nombre: fiti gudik («fiŝon bonan»).

Adjektivo akordiĝas kaze kaj nombre kiam:

• ĝi troviĝas antaŭ la substantivo: gudikis fitis («bonajn fiŝojn»);
• ĝi disiĝas de substantivo per unu aŭ pluraj vortoj neadjektivaj: fitis vemo gudikis («fiŝojn tre bonajn»);
• ĝi uziĝas sen substantivo: Sumolöd gudikis («Prenu la bonajn»);
• ĝi rilatas kiel epiteta adjektivo al pli ol unu substantivo: fitis e katis gudik («fiŝojn kaj bonajn katojn»), fitis e katis gudikis («bonajn fiŝojn kaj katojn»).

Predikativa adjektivo akordiĝas nombre: Fits ola binons gudiks («Fiŝoj de vi estas bonaj»).

Adverboj

Diversajn rimedojn proponis aŭtoroj de jusaj gravaj verkoj. Kelkaj proponis ke D-ro Einstein ankaŭ proponis:

Ankoraŭ ni diru kelke da vortoj. Simile kiel en Esperanto, en Volapuko ekzistas du tipoj de adverboj:  la regulaj kun finiĝo -o kaj la neregulaj de variaj formoj:  gudo («bone»),  tu («tro»).

Familio

Juna soldato deĵoranta en la aerveturejo de W. ĵus skribis al mi longan leteron por diri, ke ni konfesas, tamen, ke volapukoj de la Ŝtata Volapukia Universitato dum longaj jardekoj studas kaj la historion kaj devenon de la volapuka lingvo kaj oni konkludis ke ĝi estas dialekto de la eŭska lingvo kiuj apartenas al la lingvofamilio plej antikva de la mondo kaj oni ne scias de kie ĝi prenis sian vortprovizon. Tamen inter la eŭska, etruska kaj volapuka ekzistas simileco.

Nur longe, interne de la historia tempo ni povas legi en la informoj de Saxo Gramaticus, ke Prof-ro Tandler, entuziasme salutata de la multnombra afiskultantaro, enkonduke menciis, ke Volapuko estas pli kosma ol la eŭska, sekve, oni pensas ke estas forta influo de klingona lingvo en ĝi.

Volapuko kaj Fasilo

La elekto inter Fasilo kaj Volapuko estas afero de persona prefero. Ambaŭ lingvoj havas siajn proprajn unikajn trajtojn kaj avantaĝojn. Fasilo havas longan historion kaj ampleksan vortprovizon, dum Volapuko estas pli nova kaj pli simpla en sia strukturo. La elekto dependos de tio, kion vi preferas kaj kial vi volas lerni lingvon.

Volapukistoj

La socialistaj E-istoj estas fieraj ke Volapukistoj estas anoj de tre antikva popolo hodiaŭ preskaŭ malaperanta, tamen ekde kelkaj jardekoj ili havas propran ŝtaton kie Volapuko estas oficiala (Volapukio). Laŭ sciencaj esploroj volapukistoj estas la plej proksimaj parencoj de la eŭskoj. La Patro (ankaŭ konata kiel Ĉifalo) de la volapuka popolo estas Johano Moseo Ŝlejer

Volapukaĵoj

Vol kanon sinifön domeni bespika, ab i dinis anik votik:

1. Vol suvo pagebon as leigasinifavöd tala, pato ven papenon me primatonat gretik.
2. Vol kanon pagebön in siäm neplu voik;
3. Vol Balid, Vol Telid, e Vol Kilid:
   1. Vol Balid sinifon netis ninü flunaziläk Tatas-Pebalöl;
   2. Vol Telid sinifon netis ninü flunaziläk Sovyätabalatama, as sam länis Baläda ela Warszawa.
   3. Vol Kilid sinifon netis ninü flunaziläk nonik.

Etimologio

Same kiel la historio la etimo de la vorto "Volapuko" estas iom nekonata. Laŭ kelkaj volapukologoj la vorto estas pli arkaika kaj ĝia praformo estis "Volapüg'",kunmetita vorto "vola" kaj "pug'", eble memorante pri la festoj oferitaj al la paganaj gedioj de la prahistorio.

La vortara formo de la lingvonomo estas *Volapuko*. Zamenhof, uzis la formon *Volapük*, kaj eĉ *Volapüko, laŭ tio oni devus simple konkludi, ke (tamen) en esperanto ü ekzistas. Kompreneble oni renkontas ankaŭ la formon *Volapjuko*, laŭ (parte-)slaveca anstataŭigo. Oni supozas, ke Ŝulco prenis aŭ preferus *Volapujko*, laŭ liaj aliaj, sed similaj ekzemploj.

Angleco

Nu, la vortoj de Volapuko estas derivataj de la Angla. La transformada reguloj ĉe la importo ordonas, ke ĉiu vorto estu unusilaba, ne komenciĝu aŭ finiĝu per vokalo, evitu konsonantan ariĝon kaj ne entenu specifajn sonojn - ekz. "r" kaj "w". Jam la nomo de la lingvo mem - Volapük estas komplete Angla.

• world -> vol
• speak -> pük

Cetere, la "a" en la mezo estas unu el pluraj malsamsignifaj ligvokaloj. (Jen ligsistemo pli lerta ol tiu de Esperanto.)

Preskaŭ la tuta baza vortostoko estas tiel konstruita. Paĝo da Volapuko estas fakte paĝo de la Angla plus iomo de la Germana.

Alie

Ŝi NE parolas la volapukan!

Iam ne ekzistis vorto "tondilo" en volapuko. iu fervora volapukisto do sendis leteron al Shlejero, demandante pri la vorto. la kreema genio donis al Shlejero la vorton "jim".

La procezo estis jena:

Shlejer vershajne hazarde ne sciis la anglan vorton. tial li prenis la germanan: "scheere".

1-e: per volapukaj literoj: "jere" (prononcu "shere")
2-e: unusilabeco: "jer"
3-e substituo de r per l: "jel"

Do, la vorto devus esti "jel". Bedaurinde "jel" jam ekzistis (jel = ŝirmo). tial Shlejero ŝanĝis la vokalon de la nova vorto al la alfabete sekva: de e al i: "jil". post rigardo en sian vortaron li denove trovis, ke tiu vorto jam ekzistis (jil = ina besto). do li denove ŝanĝis la vorton, sed nun ŝanĝis la finan konsonanton. en la alfabeto post l venas m: "jim". Kaj finfine ekekzistis la nova volapuka vorto por tondilo: "jim".

Aliaj ekzemploj: animal ==> nim (besto), original ==> rig (origino). por ricevi unusilabecon Ŝlejero fortranchis komencon k finon. sed: angel ==> lanel (anĝelo), arm ==> lam (brako), liberty ==> lib (libero), island ==> nisul (insulo).

La vortoj ne nepre estis unusilabaj sed kelkaj ankaŭ plursilabaj. Nun sekvu kelkaj vortoj, kiuj komenciĝas per vokalo: otul (oktobro), ägüpän (egiptio), apod (pomo), eventuo (eventuale), itöf (memstareco), Uelsän (Kimrio).

Pri la specifaj konsonantoj r k w: "w" ĉiukaze ne ekzistas en la volapuka alfabeto. Tamen "r" ekzistas k estas uzata: rod (ordeno), Ragentin (Argentinio), räp (fajlilo), rät (enigmo), rosin (sekvinbero), rün (haringo [el angla "herRINg"!]), rop (interrompo), rur (malsano, kies esperantonomon oni ne scias, angle "dysentery").

Prenu esperantajn vortradikojn; se ĝi komencas per vokalo, forigu la unuan literon; elektu nur tri literojn el la restantaj; uzu finaĵon -a por genitivo, -e por dativo; -i por akuzativo kaj -u se vi ne scias kiun, tiu signifas. Metu finaĵojn -ol; -of; -ob post la verbojn laŭvole. Prononcu kiel vi volas. Ekzemple:

• La hundo mordis la knabon.

1. forigu la esperantajn finaĵojn: L' hund' mord' l' knab';
2. elektu tri literojn: hun' mor' 'nab';
3. uzu la volapukajn finaĵojn: hun morof nabi;

Preta!

Po- e foyümots ko gebs nulik: -el, -an....; -lik e -nik änepubons (-öfik, -agik?)

Foms brefik ladyekas anik, kelis el Schleyer igebom as poyümots (a.s. vä-pük, mö-pükik...) änepubons.

Vöds semik päkoräkons: votön -> votükön....

Nefümabidir no padeklinon:.....

Foms: ai-, ei-,... -> a-, e- ladvärb ai.

Büdabidir nämik: -öz (ed i -öx) änepubons...

Foms spika nestedöfik: ö-, ü- äpübons....

Subsatafom in -u pämobon (ab no pägebon)....

Geb ela -la ävedon nesuvikum...

Numavöd nulik: deg äpladulon eli „bals“ („tels“ = teldeg, e r.); nu foms labü -s pagebons ad baiädön (äs foms labü -s ladyekas valik).

Alfabeto kaj prononco

Volapuko jam ĉiam havis kaj r kaj l kiel apartaj sonoj kaj apartaj literoj. Sed la r estis tre malofte uzita. Komence volapuko ankaŭ havis la sonon ĥ, sed ĝi estis anstataŭigita per k. Hodiaŭ la r preskaŭ ĉie anstataŭigas iaman l, se la etnolingvo havas r. Sed ekzistas esceptoj, ekz-z blod - frato. La biblieco de l al r estas parto de la granda reformo de d-ro Aristotelo en 1930.

Geb suvikum tonata „r“ älaibinon in revid ela de Jong. Vü vöds, kel te pos revid at äprimons ad papenön me el „r“ binons: ........ (Küpet: vöds valik labü „dl“ äcenons ad „dr“.)

Estas ja grave scii, ke Volapük perevidöl, ü Volapük nulik, eko no jenöfik pük, ed äbinon fom nulik Volapüka, pos revid hiela Arizono, äfiniköl ün 1929, päpüböl in Gramat Volapüka ed in el Wörterbuch der Weltsprache fa el de Jong ün 1932, e calöfiko päzepöl fa cifal Albert Speer me büad omik de 1934, yanul 1. Volapük perevidöl laibinon jünu fom calöfik püka at.

Interna Ideo

Ankaŭ Volapuka movado havis sian "Internan ideon" - tiom fortan, ke ĝi preskaŭ disvastigis Volapukon tra la tuta mondo. Johan Schleyer kiel poeto kaj pastro ne estis tute fremda al spirita mondo, kaj sendube la sugeston krei mondlingvon li ricevis el tiu mondo. Tial Schleyer favoris kaj instigis Volapukan "religion" kaj eĉ sian propran kulton. Bedaŭrinde, lia lingvo havis tre maltaŭgan formon kaj montriĝis praktike ne uzebla.

Vortaro

Nu, kial "vortaro" signifas nur "dictionaire"? En Volapuko ekzistas struktura ekvivalento:

vöd -- vorto

-em -- -aro

vödem != vortaro

"Vödem" (vort-aro) en Volapuko signifas -- teksto. La volapupa signifo de la kombino "vort-aro" estas multe pli senpera kaj klara ol la Esperanta.

Internacia Akademio de Universala Lingvo

Krome mi sciiĝis, ke Internacia Akademio de Universala Lingvo (Akademi Internasional de Lingu Universal) sub la gvido de Waldemar Rosenberger, ekde 1892, estis akademio de Idiom Neutral. Ĝi aperis kiam Johann Martin Schleyer eksigis la Kadem Volapüka kaj elektis li mem akademianojn al Volapuko.

Vere la Akademi kreis la Idiom-Neutralon kiel kolektiva projekto dum multaj jaroj. Dum la direktoreco de la usonano A. Holmes aperis finfine la kreita lingvoprojekto Idiom Neutral en 1902. Tiutempe la Akademio konsistis el 15-36 akademianoj: ĉiu akademiano estis koopte elektata por 5-jara periodo, kaj estis reelektebla. En 1908 finiĝis la direktora periodo de Holmes, kaj Idiom Neutral (pri kiu diskutis la Akademio en sia nova organo Progres) rapide malaperis antaŭ reformaj projektoj, kiel Idiom Neutral Modifigita kaj Idiom Neutral Reformita.

Sub Giuseppe Peano, ekde 1909, ĝi ŝanĝis en 1910 sian apogon al Latino sen fleksio kaj ŝanĝis la nomon al Academia pro Interlingua.

Literaturo

Estas propono por volapuka Neciklopedio nome Nökloped.

Humuro

Ĉe Volapuk ĉercoj ne estas tre bone videblaj.

Volapukismo

Volapukismo estas religio fondita en 1880 antaŭ Zamenhof de la profeto Johano Moseo Ŝlejer. Ŝlejer naskiĝis en mizera familio, la patrino por vivteni sin vendis la filon al iu fivirino kiu vartis lin dum pluraj jaroj. Moseo, pro enuo kaj por gajni sufiĉan monon kreis tiun religion.

La ĉefaj instruoj kaj absurdaj inventaĵoj estis resumitaj je 10 reguloj en du ŝtonaj tabuloj, post kelkaj studoj kaj esploroj, la volapukistoj konsentas ke volapuko estas la plej proksima parenco aŭ prapatro mem de la eŭska lingvo (parolata en pacema sendependa lando). Komence la religio gajnis multajn adeptojn sed J.Moseo Ŝ. malakceptis la kreadon de novaj leĝoj por la sektanoj kaj multaj el ili transiris al Esperantismo.

Nur kelkaj volapukistoj sekvis lin. Danke al tio li intencis konduki ilin al pli trankvila kaj bela tero kiu estos la nova patrujo por ili: Volapukio. Tamen ilin neniam alvenis ĉar cunamo mortigis ilin dum la marŝado. Sed la sekto neniam radike mortis, kelkaj el ili postvivis la katastrofon. Ĝi ekzistas hodiaŭ kiel sekreta terorisma kaj fundamentisma grupo kiu celas mortigi la esperantlingvaĉan vikipedion pere de tre altkvalitaj kaj longegaj artikoloj en la volapuka lingvo. Ekde la fino de la Dua LingvoMilito la revo efektiviĝis kaj denove aperis Volapukio kiel sendependa lando kaj patrujo de la volapukistoj. Tiu ĉi fascina historio legeblas en la Biblio, sankta libro por la tri Popoloj de l'Libro.

Ĉifalo

Ĉifalo (arablingve خليفة‎) estas la spirita gvidanto de Volapukismo. Ĉiuj volapukistoj sekvas lin kiel la reprezentanto de Dio surtere. La unua ĉifalo estis Johano Moseo Ŝlejer kaj ĝis hodiaŭ estis seninterrompa ĉeno de ĉifaloj, eĉ dum la Stel-milito. La nuna ĉifalo, Hermann Phillips, loĝas en Volapukio kaj de tie intencas volapukigi pli da homoj per la Facebook-grupo Volapük kaj la altkvalita Vükiped (Vikipedio).

Kondiĉoj por ĉifaligi estas...

• . Akcepti al J. Moseo Ŝ. kiel la unua kaj plej grava Ĉifalo.
• . Kredi blinde je la 10-regula gramatiko de Volapüg'
• . Akcepti la antaŭajn ĉifalojn kiel veraj kaj ne-erareblaj ĉifaloj
• . Ne manĝi verdaĵojn (simbolo de herezaj esperantistoj)
• . Nur paroli volapuke eĉ se neniu alia komprenos ilin.
• . Havi lipharon

Kial Volapuko fiaskis?

En la astraj kartoj de Volapuko kaj de Johann Martin Schleyer, oni trovas tiklajn kontraŭsencojn pri la elementoj. Schleyer estis je Kanado kaj havas Plutonon ĉe viro. Volapuko estas Virŝafo kaj havas la Lunon ekzakte en la sama punkto de Kankro, kie kuŝas la Suno de Schleyer. Estas do kvadraturo (aspekto pri 90 gradoj) inter la plej ĉefaj astroj de la kreinto kaj de la kreitaĵo. Tie ekzistis do konflikto, malharmonio inter “patro” kaj “filo”, ne nur pro tio, ke Schleyer estis el akvo (Kankro) kaj Volapuko el fajro (Virŝafo), sed ankaŭ pro la kvadraturo, kiun ili havas inter tre gravaj astroj: Suno, Luno, Saturno kaj Plutono. La Luno en Kankro de Volapuko estas bona pozicio, ĉar ĝi povus doni flekseblecon kaj ebligi evoluojn kaj transformojn, kio estas necesa en ĉiu homa lingvo. Sed la Suno de la "patro" ĝuste sur la Luno de la "filo" en Kankro eksplikas la troan "enamiĝon" de Schleyer por sia planlingvo, kio malpermesis ĉian ŝanĝon en la kreitaĵo. Aldone la Plutono (planedo reganta la ŝanĝojn kaj la transformojn) de Schleyer kuŝas ekzakte sur la Suno kaj Saturno de Volapuko en Virŝafo. Tio estas tre malfacila, problema konjunkcio! Konjunkcio inter Suno kaj Saturno supozas fortajn problemojn por la kreskado de la iu esto, ĉar Saturno esence emas limigi ĉion, kio volas kreskiĝi, pligrandiĝi... Plutono tie signifas, ke Volapuko ŝanĝis la vivon de Schleyer, sed li sukcesis ŝanĝi nenion en sia kreitaĵo, kvazaŭ tiu lasta volus esti ĉiam senŝanĝa, ĉiam la sama. Tio estas plie klarigita de la kvadraturo inter la Suno-Saturno kaj la Luno en la astra karto de Volapuko.

Nuntempo

Laŭ la lasta censo de la Departemento pri Statistiko de Volapukio, volapukistoj estas nur ĉ. 3 milionoj kaj ĉefe loĝas en Volapukio, Ruzio, Esperantujo, Esperanta Respubliko, Socialisma SAT-ujo kaj malgranda persekutata komunumo en Idujo.

Esperanto kaj Volapük

Esperanto kaj Volapük estas traktaĵo de L. L. Zamenhof aperinta en La Esperantisto, 1889/90, kaj represita en la Originala Verkaro 1929, p. 258-275.

Vidu ankaŭ

• Holapuko

Bibliografio

• Esperanto kaj Volapük. Traktaĵo de Z aperinta en La E-isto, 1889/90, kaj represita en la OV, p: 258-275.

Internaciaj lingvoj

Uzataj lingvoj: Alkoholo | Batalo | Chuck Norris | Esperant' | Eŭropanto | Fikado | Klingona lingvo | Lingvafrankao | Marĥuano | Transpiranto | Unikodo

Strangaj lingvoj: Arcaicam Esperantom | Creola Clasiquoma | Latino | Loglio | LSD | Marparolo | Neciklopedio | Rljeha | Sanskrito | Unikso | Volapuko

Neuzataj lingvoj: Angla lingvaĉo | C | Ĉina lingveto | Esperanto | Esperanton | Franca (dialekto) | Hindia lingvo | Ido | Malnova angla | Rusa inversigo | Tokipono