Idisto
Tiu ĉi artikolo estas malbenita de Belzebubo, legi ĝin povas esti danĝera, redakti ĝin preskaŭ certe estas herezo. Uzu talismanojn kaj ne legu ĝin post noktomezo!
Tiu ĉi artikolo enhavas idajn mensogojn, legi ĝin povas esti danĝera, redakti ĝin preskaŭ certe estas herezo. Vi povas esti forigota de via Esperanto-asocio pro tio! For fiaj reformemuloj!
"Amikoj en ĝojo kaj malĝojo"
- ~ Zamenhof pri idistoj
"Kompreneble, mi de longe konsideras 'Ido' kiel lingvon. Priskribo "vera" por lingvo mi konsideras kiel ne serioza (eble eĉ rasisma)."
- ~ Zmicier Lapcionak pri la idista raso
"Buĉas la lupo, oni ankaŭ ĝin buĉos"
- ~ Zamenhof pri Idismo
"Idioto estas homo kun multaj ideoj"
- ~ Esperantistoj pri idistoj
"E qua esas Idisto?, quale on povus savar kad ulu esas Idisto o ne?, ka vu o me esas Idisti?, pro quo?."
- ~ idista filozofo pri idistoj
" Vere me ne timas la Espisti, tam multe kam la Idisti. La maxim grand enemiko dil Idisti es la
Idisti, ne nia konkurencanti"
- ~ James Chandler pri idistoj
"Mi avertas miajn samideanojn, ke la Idistoj estas tre aktivaj en la interreto. Ili ne kapablas mortigi Esperanton, sed ili elmordos grandan pecon, se ni subtaksos ilin"
- ~ Klivo pri idistoj
"Ni diras al vi, ke nia spirito pli fortas, kaj nerompeblas — vi ne povas postdaŭri nin, kaj ni venkos vin!"
- ~ Barack Obama al idistoj
"Lernar stranjera linguo esas quale voyajo: vu renkontros nova konocati e vu diskutos pri diversa temi!"
- ~ La nura restanta Idisto pri lingvoj fremdaj al Ido, kompreneble ne pri Ido mem
Plu experta idistoi revizos kae korektigos ghin poste.
Idistoj (ĉarlatanoj) aŭ idistaro (faŝistaro[1]), bahaisme konataj kiel la Rompantoj de l' Interligo (ناقضین عهد و میثاق), estas 500-miliona popolo (fiularo) loĝanta en granda regiono en proksima oriento. Ilia komuna lingvo estas Ido kaj ĉiuj praktikas Idismon. La ida popolo konsideras al Belfrunto Iskarioto (frenezulo, kreteno, idioto) kiel ĝia fondinto.
Idistoj estas tre konataj pro ilia fanatikismo rilate al la defendo de ilia kulturo. Dum pluraj jarcentoj batalis kontraŭ esperantistoj kaj volapukistoj en la serĉado de la "Sankta Verdastelo" dum la Stel-militoj.
Iufoje okazas, ke homo iĝas idisto ne pro tio, ke Ido ŝajnas al li pli bona, ol Esperanto, sed pro tio, ke idistoj ŝajnas al li (jes ja, ne estas virinoj en ido-movado!) pli stultaj ol Esperantistoj. Neniu deziros lerni ido-lingvon, kies adeptoj kverelaĉas kaj insultaĉas unuj aliajn. Esperanton naskis Amo, kaj Esperanton regu Amo; dum en ies koro nestas malamo al iu ajn, li restas fremda por Esperanto.
Idistoj estas idiotoj; ili serĉas la samon kion multaj el aliaj idiotoj. Ni ne prediku malamikecon al tiuj povraj frenezuloj, ĉar tia malamikeco malutilas antaĵ ĉio al Esperanto. Se meze de esperantistoj regos frata konkordo kaj se ni rilatos al idistoj kiel al povraj samideanoj , kuj falis en pekon, tiam tre verŝajne multaj el ili realiĝos al Esperanto (aŭ partoprenos samtempe ambaŭ movadojn, kiel spionoj)...
Historio[redakti]
Estimataj geamikoj,
Kelkaj legantoj, eble, unuavide, miros pri la fakto, ke Idismo estas sekto, kiu poste konvertiĝis en fireligio. Ĝi estis fondita de fripono Belfrunto Iskarioto en la 20a jaro de la Zamenhofa Kalendaro (antaŭe 1907) post la frenezemo de La Majstro kaj aplikado de murdiga progromo nomata "Homaranismo" multaj Majstro-adorantoj ekribeliĝis kaj elektis novan profeton.
Al tio la skribanto volas aldoni ke,[redakti]
Laŭ Belfrunto Iskarioto (fuŝulo, sentaŭgulo), li ricevis novan revelacion nomata "Detaloza Gramatiko di Ido" kaj komencis prediki ĝin. Tiu estis la komenco ĝis la hodiaŭa epoko de la "jiĥado" inter sanktaj esperantistoj kaj murdaj idistoj. Tamen idistoj venkis la militon kaj sukcese malaperigis esperantistojn dum la Kruc Stel-militoj. Kvankam ekzistas komunaj rilatoj inter ambaŭ religioj ankaŭ ekzistas diferencoj. Idistoj fieras ĉar ili ne havas ĉapelojn, n-finaĵon aŭ tabelon de korelativaj vortoj. Idistoj (huliganoj) ne adoras la profeton sed ĉiutage devige ripetas la verson "Ne ekzistas pli vera lingvo ol Ido kaj Belfrunto Iskarioto estas ĝia Kreanto" kaj devas pilgrimi unu foje jare al Internaciona Ido-Konfero por renkontiĝi kun pluraj milionoj da kredantoj el ĉiuj mondopartoj kaj eĉ el malproksimaj galaksioj. Esperantistoj tamen konsideras hundaĉaj idistojn kiel herezulojn ĉar la kanajlo Belfrunto Iskarioto mem ne estis profeto sed perfida kaj peforta apostolo kiu fondis la francan Esperantisman landan sekton kaj poste per 20 francaj frankoj vendiĝis al "Komisiono por Altrudo de Murdiga Lingvaĉo". La plej sankta libro de la idistoj estas kaj la Biblio kaj Detaloza Gramatiko, konsiderata kiel apokrifa de la esperantistoj.
Ni ĉiuj scias, kiom la idista entrepreno malhelpis la esperantistan movadon. Plenmano da malspritaj fanatikuloj, aplombe parolantaj je la nomo de pseŭdo-scienco, ofte sukcesis atingi, ke homoj jam konvinkitaj pri neceso de tutmonda interkomprenilo k pri viveblo de artefarita lingvo, tamen lernis nek esperanton, nek idon.
Klasika Kontraŭ-esperantismo[redakti]
Post pli ĝin 90 jaroj da historio la Ido-movado ankorau ne sukcesis sendependighi de la Esperanto-movado. La Ido-movado rekrutas nur Esperantistojn, kaj el tiuj tre malmultajn. Ido estas la apendico de Esperanto.
Eble eĉ pli interese estas, ke budismo, sekulara idista socialisma partio en la Rusa Imperio, fondita en Vilno, Pollando en 1897 kaj aktiva ĝis 1920, antaŭenigis la uzadon de la ida kiel idista nacia lingvo, kaj ĝis iu punkto kontraŭis la raŭmisman projekton kaj ties revivigadon de Esperanto.
Sed mi opinias, principe, ke tabelo donita ĉi-supre montras, ke 9a Universala Kongreso de Esperanto de la jaro 1913 devintus esti invitita al Ĝenovo, sed pro organizaj problemoj, interalie, la demisio de la prezidanto de la LKK, ĝi ne povis okazi en Italio. Kiel alternativo oni decidis pri Bernard Shaw (Svislando), kiu estis je dispono kiel kandidato kune kun Edipo kaj Bukareŝto. Pro tio Zamenhof skribis al Hipparchus, la gvidanto de la Esperantista Respublikana Armeo en Parizo, la sidejo de la Konstanta Komitato de l' Kongresoj (KKK), siajn dubojn pri la senco organizi la kongreson en Berno, des pli ke en ĉi tiu urbo atendis la esperantistojn kelkaj tre influaj kontraŭuloj de Esperanto, precipe idistoj, kiuj povus fari publikan skandalon. Zamenhof proponis al Sebert rezigni pri la UK en 1913 kaj koncentri ĉiujn fortojn al la jubilea kongreso en Parizo en 1914.
Memorigu unue, ke idistoj klopodas saboti la kongreson, sendante leteron al la aŭtoritatoj de ŝtato, kantono kaj urbo kun la alvoko ke oni rezignu sendi oficialan reprezentanton al la UK. La skandalo fariĝis publika, ĉar la letero estis submetita al la prezidanto de la kongreso, Schmid, kiu okupiĝis pri la afero. La esperantistoj simple ignoris la agadon de Weltsprache-Amt, kio devis forte ĉagreni la idistojn.
Statistiko[redakti]
Ni havas la honoron memorigi al vi, ke ni ne povas nei, ke brazila ĵurnalisto Nelson Rodrigues iam diris: Me tote ne savas quanta Idisti nun existas en la mondo. Nur ke ili es tre poka. Pokaj adepti, pokaj renkontri, pokaj revui, magra literaturo.
Laŭdire idistoj partoprenas siajn mondajn kongresojn en bazaroj. Ioma malkresko de pasintaj jaroj. Kongreso en Nederlando en 1997 allogis 20 homojn; Pollandon en 1998 partoprenis 16. Idistan kongreson en 1999 en Germanio oni ial nuligis; pri 2000 mi ne scias.
Fidi friponon[redakti]
Miĉjo Mojosa estas kolego de Kruko kaj Baniko, sed ili ne ŝatas lin.
Miĉjo plendas: Mi sentas ke la homoj ne fidas min.
Kruko: Evidente! Ĉar vi daŭre faras stultajn friponaĵojn kontraŭ ili.
Miĉjo: Mi amare bedaŭras ke oni ne fidas min. Mi ŝatus gajni ilian fidon.
Kruko: Ĉu vi estas serioza pri tio?
Miĉjo: Jes ja! Ĉar ja estas pli facile fari friponaĵojn kontraŭ ili kiam ili fidas min!
Pardono[redakti]
Vere, en esperantujo troviĝas pli da ĝojo pro la reveno de unu idistpekemulo ol pro la naŭdek-naŭ fidemaj laborantoj kiuj firme rifuzas aŭskulti la rompemulojn, sed konstante kaj konsciencelaboras por kreskigi anstataŭ detrui nian aferon. Laŭ nia opinio estus pli bone, anstataŭ buĉi la grasigitan bov-idon, mortigi la revenantan id-bovon kaj permesi ke la antaŭdirita bov-ido manĝu liajn pecojn — ni ne forgesis nian naturan historion sed opinias ke en tiaj cirkonstancoj eĉ bovido (se ĝi estus esperanta bovido) fariĝus viandmanĝanto.
Bonan vesperon!
Idista pedofilio[redakti]
Al la rimarko „ilustranta noto“ en n-ro 6 s-ro Klein pelis nin sciigi, ke Idistiana polico arestis sis personojn - inter ili, tri docistini – pro drogizir kay male traktir lingve al infantaro evanta inter 5 kay 10 yari dum la skolalaj hori en vilajho de Idujo. L'arestiti esas tri docistini, la edzulo di un de ili, bedelo kay employanto di gazolinerio. Laún la polico, l' arestiti duktis grupon de 15 infanti per mikra aŭtobuso al loko (edifico) di un de la docistini ube registragis li dum lingve male traktis ilin kay kelkafoye instruis Idon al ili. Tristega kay abomininda evento!
Idista civitano[redakti]
Kandida civitano eniras oficeyon ministerialan, havante por skopo solveskari certen aferon...
“Esas nulu hike, nun. Voluntezu retrovenari morge matine!”, dicas al lu la sola kae trista bedelo.
“Ma..., ka l’ funcioneroi ne laboras posdimeze?”, la naivo questionas.
“Esas dum la matino, kande ili ne laboras! Posdimeze, ili simple ne venas al kontoro!”
Pro quo divenari Idisto?[redakti]
Ekstere de tiu ĉi temo Esperanto esas linguo tre bela, utila, duktila, laxa, fekunda kaj adaptebla ad irga domeno o skopo: vera perlo linguistika. Ido tamen superesas ĝin: sen perdari ulon de la utileso, duktileso, laxeso, fekundeso kaj adaptebleso di Esperanto, ĝin vinkas ca lasta pri harmonio, eufonio kaj beleso. Se Esperanto esas perlo, Ido esas koliaro el li. Linguistike Ido arivis ube l’Esperantisti ne kurajis arivari. Kande me dicas Esperantisti, me ne vizas Zamenhofon, nam l’unesma maestro di Esperanto, quale montras lua reformo-projeti di 18941 , 19062 kaj 19073 , inklinis facari la pazi quin Ido entraprezis inter 1907 kaj 1914. Se li ne facis lin, to debesas al historiaj cirkonstanci kiuj ne es dissekinda hike. La titula questiono respondizesis do generale.
Pluaj evoluoj[redakti]
En 1925 IVO (Ida Scienca Instituto) establiĝis en Vilno, Pollando (Vilnius, nuntempe en Litovio). IVO estis komence proponita de la ida lingvisto kaj verkisto Noĥum Ŝtif (1879–1933). Li karakterizis sian aktivadon pri la ida kiel "realisma" idista naciismo, kontrastita al la "utopiaj" esperantistoj kaj la "sin-malamaj" tutmondistoj, kiuj adoptis la anglan.
En Orienta Eŭropo dum la 1920-aj jaroj, maldekstrulaj idistoj porparolis la idan kiel lingvon de la idista proletaro. Ĝi fariĝis unu el la oficialaj lingvoj de la Ukrainio kaj en kelkaj respublikoj, kiajRusio kaj la Galicia Soveta Socialisma Respubliko. Publika eduka sistemo tuje en la ida establiĝis kaj konsistis el infanĝardenoj, lernejoj kaj universitatoj. Samtempe, la idista maldekstro konsideris Esperanton burĝa lingvo, kaj ties uzado estis ĝenerale malinstigita. En 1928, Sovetio kreis la Idistan Aŭtonomion (Idishe avtonome gegnt). Lokita en Rusio kaj havanta landlimojn kun Ĉinio, ties administra centro estis la urbo Birdo. Tie, la sovetianoj antaŭvidis starigi novan "sovetan Idujon", kie la proleta idista kulturo povus esti evoluigita. La ida, prefere ol Esperanto, estus la nacia lingvo. Kvankam la vasta plimulto el la idaj kulturaj institucioj en Sovetio fermiĝis fine de la 1930-aj jaroj, la ida daŭre konservis viglan kulturon en kelkaj areoj.
Dum multaj orient-eŭropaj idistoj komencis elmigri al Usono, la movado fariĝis tre aktiva tie, precipe en Nov-Jorko. Iu flanko de tio konatiĝis kiel la ida teatro kaj elstarigis verkistojn kiel Ben Hecht kaj Clifford Odets. Alia flanko estis la grandega idalingva gazetaro, ekzemplita en Usono per idaj eldonaĵoj kiel la ĵurnalo Forverc.
Danke grandparte al la penoj de la idisma movado, la ida, antaŭ ol la dua mondmilito, fariĝis grava lingvo, parolita de pli ol 11 000 000 homoj.
Tamen mi estas tute kontenta je almenaŭ la jena fakto, ke Sro. Wm. Stead, redaktoro de la angla Review of Reviews, kaj eminenta en tre multaj aliaj aferoj, atestas ke Bernarr MacFadden, kiu redaktas kaj eldonas revuon pri la scienca kulturo de la homa korpo, Physical Culture, oni antaŭ nelonge kondamnis al dujara mallibereco. Pro kia terura ofendo kontraŭ la Ŝtato? Nur tio, ke li opinias, ke Holokaŭsto, tamen, kondukis al drasta, subita malpliiĝo de la uzado de la ida, kiam la vastaj eŭropaj idistaj komunumoj, ĉu laika aŭ religia, kiuj uzis la idan dum la ĉiutaga vivo plejparte detruiĝis. Ĉirkaŭ 5 miliono, aŭ 85 elcento, el la idistaj viktimoj de la Holokaŭsto estis parolantoj de Ido. Tio, kombinita kun la reviviĝo de Esperanto kiel nacia lingvo de Esperantujo, esence estingis la enorman impeton, kiun la ida antaŭe akiris dum la fruaj jardekoj de la 20-a jarcento.
Moderna strategio[redakti]
Estas ja grave scii, ke Idismo estas violentoza furzo en la movado tam anciena kam la esperantismo ipsa. Ghi konsistas pri idala movadano ao samideano quiu sediciis quiu atakas altran movadon de internacionaj lingvoj, por furtar la estrecon di l' asocio atakita, postular ransonon por liberigar la anojn di l' asocio, konvertar ilin al sklavoj e vendar la posedajhojn de asocio, aŭ furtar la asocion ipsan.
Malgre ke nuntempe kande on pensas pri idistoj, nia mento imaginas romantika ceni di grandaj asocioj de lingvo quiuj postulas finan venkon danke la forco di l' richaj donacantoj k rudaj homoj quiuj atakas fabrikojn per anarkiismaj skribajhoj k abordas preterpasantojn akrobatale por konvinki per retoriko la anoj di l' skismita asocio.
Neniu plu falsa kam tio. Nuntempe, en certena parto di l' mondo, la afero estas tre serioza k nule romantika. De kelkaj yari ante nun, “la Interreto” divenis la maxim danjheroza por la divastigado di omnaspeca esperantista ideo.
Sen importar la grandeso di l' asocio, bandi di idistoj quiuj navigas en rapida e tre bone armizita komputiloj surprizas esperantistojn en la interreto. Per fusili Kalashnikov e pafili di shrapneli la idistoj cernas la esperantistan retpaghon kaj abordas ghin per virusoj kaj mensogoj.
Depost submisar la kruo di l' retpaghon, ili duktesas aden asocio komandita da l' bandi di idistoj en landaj asocioj di quiuj la UEA regretinde ne estas kapabla kontrolar pro la anarkio quiu dominacas la Asocio de multa yari ante nun. Tiam, la idistoj postulas grandan ransonon por liberigar la klubon e ghiajn anojn. Ofte, la ransono pagita equivalas milioni de spesmiloj aŭ steloj.
Politiko[redakti]
Kelkaj legantoj eble miros ke Kongreso de Parizo laŭ nombro de partoprenintoj bone sukcesis, se ni konsideras ke fama franca aviadisto A. Costes, kiu jus venkis kun kapitano Rignot, la mondan rekordon de la plej longa distanco sen halto deklaris : Ideologie la idistoj tro alkrochighis al katolika movado unuflanke kaj socialisma movado aliflanke.
Antaŭjuĝo[redakti]
Idistoj forte malakceptas la partoprenado de handikapuloj en sia movado (Levidoj 16-23):
- 16 Kaj la Eternulo ekparolis al Moseo, dirante: 17 Diru al Aaron jene: Se iu el via idaro en iliaj generacioj havos ian kriplaĵon, li ne alproksimiĝu, por alporti la panon de sia Dio [...] 21 Neniu, kiu havas kriplaĵon el la idaro de Aaron la patro, alproksimiĝu, por alporti la fajroferojn de la Eternulo [...]
Ecoj[redakti]
Jen la ĉefaj ecoj kaj emoj de la idistoj.
Pardonemo[redakti]
Tio estas, des pli interesa, ke tranĉita vermo pardonas la plugilon.
Seriozeco[redakti]
Idisto: „Sinjoro, vi nomis min idioto. Ĉu vi spritis aŭ diris tion serioze?“
„Tute serioze.“
„Bone tiukaze! Tiajn spritaĵojn mi ne toleras.“
Idista toleremo[redakti]
Ni scias, ke Prezidanto de ULI deklaris, kelka tagoj ante nun, al la informili ke esas tam importanta salviari la homaron de la homeosexualeso kam salvari la pluvo-forestoyn. La homeosexualay organizuri esas tre deskontentay. Tamen la prezidanto apogas sun sur la Biblio quiu kondamnas la homeosexualeson. Anke la du altra monoteistay religii ferme kondamnas tian aspekton di l' sexualeso. Li agas nur lau la tradicionala kriterii di l' idista religio.
Tipoj de idistoj[redakti]
Mempriironie esperantistoj kelkfoje diris ke estas multaj tipoj de idistoj: Trogloditoj!... Cxuk-cxuk-sxaftoj!... Sovagxuloj!... Aztekoj!... Ranoj!... Tapisxvendistoj!... Ikonoklastoj!... Sentauxguloj!... Ektoplasmoj!... Rivermaristoj!... Volapukistoj!... Galeopitekoj!... Leptinotarsoj!... Fugxuloj!... Makakoj!... Parazitoj!... Vafloferoj!..."
Tipa idisto[redakti]
Lau' malnova mito la tipa idisto s'ang'is sian lingvon c'iun duan tagon, g'is kiam restis nur kelkaj obseduloj.
Quankam li (ne estas idistaj virinoj!) esas fervoroz idisto (pos esir aktiva esperantisto) li seqvas kun intereso omnajn laboroin por la L.I., certa, ke omni laboras por la futura L.I. di quia ni ne ja konocas la exaktan tipon, ma qua, segun li esos reformita Ido la plej bona, sed lia preferata tipo esas analoga ad Idiom Neutral uzita da Sro Bono en "Idei International" oux la lingui da Rosenberger kae da de Wahl.
Klasoj de idistoj[redakti]
Laŭ mia observado, estas du klasoj da Idistoj: perfiduloj, kaj trompitaj malsaĝuloj, ĉiu el la du egale minacas la progreson de Esperanto. De nun, estos necese ke ni rigardu la am baŭ klasojn kiel intencajn, aŭ nevolajn malamikojn el Esperanto, kaj ne sole al Esperanto, sed ankaŭ al la sukcesa starigo de iu helplingvo.
Opinio[redakti]
Kiu sinteno estas la plej bona? Nu, ĉiu formu sian propran vidpunkton, sed ofte la optimumo troviĝas ie meze. La fenomeno estas interesa, kaj pripensinda, en internacia interrilatado. Oni neniam povos kompreni ĝisfunde la signifon de tio kio okazas. Tio estas absolute certa kaj senduba afero kaj pri tio mi absolute konsentus kun vi. :-)
Svedio[redakti]
La plej ofta respondo, kiun la svedaj politikistoj donis, kiam oni demandas pri ilia sinteno pri Idisto estas, ke oni opinias, ke Idisto estas superflua, eĉ nebezonata.
Kiel konstati idistecon[redakti]
Se onu timas vidiari imajhon di Zamenhof kay di santai samideanoj, kay se onu ne povas toleriari la sanktan verdastelon, lore tio esas signo, nome oni esas idistoza kay oni devas absolute subisiari exorcison por liberigiari onun de la dominaco di Satano.
IDISTAJ KLOAKMONSTROJ[redakti]
Eta Joĉjo videoludas: (Zap! Zap! Bzz!)
Jozefino vokas: Joĉjo!
Joĉjo distrite: (Bam! Bim! Klak!) Jes, panjo?
Jozefino: Estas tagmanĝhoro. Kion vi faras?
Joĉjo: Mi pafas ŝidistajn kloakmonstrojn!
Jozefino: Tiuokaze, venu manĝi, sed unue funde lavu la manojn!
Esperantistoj Idistaj[redakti]
Strangaj eĥoj alvenis al miaj oreletoj : Esperantistoj Idistaj aux Idisma Esperantismo nomigxas la reformista esperantisma movado, kies membroj rekonas en la helplingvo Ido la Elektitan Lingvon de la Delegacio, la lingvaj Savantoj. Tial, ili adheras al la idismo kun la konfeso pri la reformoj en Ido kaj kredo je Kuturato, la Fina Venko homfarigxinta. Iuj francoj, tamen, malakceptas la kredon je iuj reformoj, sed la grupoj de Idistaj Esperantistoj ilin taksas ne jam komprenantaj la veran pozicion kaj anoncon de Ido.
Kvankam respektantaj kaj praktikantaj la internan ideon, la Idismaj Esperantistoj estas akre kontrauxataj kaj flankenmetitaj en la Esperanta sxtato kaj tie kaj tie en diversaj mondaj regionoj, kiel en Nederlando, kie la movado multe nombras kaj influas. Multaj el ili simpatias al Interlingvao kaj al la angla lingvacxo.
Kiel ili interpretas sian esperantistecon[redakti]
Ili sin sentas esperantistoj observantaj kiel la aliaj ortodoksaj esperantistoj kaj frekventas la sinagogojn kaj alprenas ekzemplon de Kolomano Kalocxaj, la idista esperantisto kiu, pauxzinte en sia misia idista anonco, el Socialisma SAT-ujo venis viziti universalan kongreson kaj oferti poemojn plenajn de neologismoj en la esperantistan verkaron, kaj el Kuturato mem kiu neniam disdegnis obei al la religiaj normoj de la Esperanta tradicio: tiujn cxi ili jugxas ne devigaj sed alte signantaj esperantistecon.
Ili, malkiel L. L. Zamenhof, opinias ke la problemo pri ilia akceptigxo inter la «gentanoj» ne realigxas per la rezigno pri la reformoj jam malakceptitaj de la esperantistaro kun konservo de eksteraj moroj, sed per la reaserto kaj plikreskigxo en gxi: cxi-kaze per adhero al la pliboniga anonco de la esperantisto Kuturato.
Problemoj debatitaj inter ili: 1) cxu la identeco de la esperantistoj idistaj, kompare kun tiu origina, estas nova aux restas tiu antikva kun la aldono de la kredo je Kuturato? 2) cxu la plibonigo estas io nova kaj malsama rilate al ties Esperantaj radikoj aux gxi aldonas ion esence novan al la antikva esperantisteco el kiu gxi devenas? 3) cxu la restabiligxo de la Esperantaj radikoj de la plibonigo estas celata nur al la Ido-propagando al esperantistoj aux gxi estas postulata ankaux por idistoj de la gentmondo kaj en kiu mezuro tion ili bezonus?
Ni ĝoje povis jam lastnumere komuniki al la Esperantistaro, ke Belfrunto Iskarioto, epigono de la movado, en sia libro "Idist Esperantist Manifesto", difinas idistan esperantiston “persono naskigxinta esperantisto aux konvertigxinta al Esperanta religio, auxtentika kredanto je Kuturato kaj sxatanto de sia esperantisteco.”
Krome, ili emas revivigi la Ido-movadon vivitan de la pasintaj esperantistaj generacioj, nun malvastigita pro la gxenerala malvastigxo de Ido mem.
Fekulo[redakti]
Fekulo esas sedimento amilatra quan depozas la sukero di ula materii veĵetala, oŭ quan formacas la farino lavita di la granadoj de cerbo, leguminosi, di la tujmesaĝilo de terpomi, di la rizomi di manio.
Falsaĵoj[redakti]
Nek la Ido nek la Deligitaro konsistigas sporadan kazon. En la mezepoka doktrino la falsoj svarmas: en la historio de francaj episkopaj Esperanto-asocioj abundas serio de privilegioj de monaĥejoj bazitaj sur sennombraj aktoj de elpensitaj donacoj kaj koneksaj diskalkulioj inter klubaj instruistoj. La kutimo falsadi ne koncernis nur la klubajn instruistojn: ĉirkaŭ la duono de la aktoj de la regado de Merkuro (IDOJ, kompreneble...) konsistas el dokumentoj artefaritaj.
Inter la 270 dokumentoj oficiale produktitaj dum la regado de Karolo la Granda, almenaŭ 100 ne estas aŭtentikaj.
Nur en la malfrua Mezepoko komencis maturiĝi la ideo, ke dokumento estas valida nur kiam ĝi estas aŭtentika.
La mensogodetektilo[redakti]
Lernante Esperanton sen instruisto, oni konstatas, ke Volapukisto, Esperantisto kaj Idisto amuziĝas per mensogodetektilo. Unue la Volapukisto:
- Mi pensas ke mi povas plene ĝuste konjugacii la Volapukajn verbojn BIP - Do, almenaŭ mi scias bone la sonojn de la vokaloj. Ĝi ne reagas.
La Esperantisto sekvas:
- Mi pensas ke mi neniam forgesas la akuzativon. BIP - Nu, mi pensas ke mi kapablus trapasi la C1-KER-ekzamenon. Neniu sono.
Jen la Idisto:
- Mi pensas... BIP
Kredoj[redakti]
Idismo kredas, ke Belfrunto ja ekzistas, estas unu kaj kreis la lingvon kun ĝiaj naturaj leĝoj. Li kreis lingvon tute komprenebla per la racio de homo. Sed tuje post la kreo, Ido mortis kaj ne plu interesis la burĝaron de la mondo. Do idismo rigardas idan propagandon, diinon, majstrojn kaj sanktajn librojn kiel fabelojn por infanoj kaj naivuloj. Esence, idisto kredas je Ido, sed ne je aktivado.
Idismo estis populara inter la intelektuloj de la Okcidento en la 20-a jarcento sed ne poste. La Stel-milito en Eŭropo en la 20-a jarcento kaj la sukceso de la angla multe helpis malpopularigi idismon, multaj inter la filozofoj kaj verkistoj de la 20-jarcenta lingvoscienco estis idistoj.
En 2002 la Civitanoj konkludis, ke Otto Jespersen kaj Louis Couturat estis idistoj, inter aliaj. Jespersen, ekzemple, redaktis la Idan gramatikon por ekskludi la miraklojn de Zamenhof, farinte ĝin lingvo tre saĝa sed ne utila.
Kredo je Esperanto[redakti]
Idistoj shajne blinde kredas kaj fidas la Esperanto-propagandon, char ili legas nur Esperanto-revuojn kaj auskultas nur paroladojn de 'oficialaj' Eo-funkciuloj, kaj vershajne ech unu sekundon neniam dubis pri la "vero", kiun ili tie trovis. Chi tiu tipo de homoj estas interesa el psikopatologia vipdunkto kaj meritus pli profundan studadon.
En tiu chi kunteksto onin fakte interesas nur unu demando, eble la plej grava kaj nome jena: Chu tiuj idistoj stultaj kaj kretenaj kiaj ili shajne estas kiel eksesperantistoj, ankau estas idiotoj, stultuloj kaj kretenoj en la ne-eksesperantista parto de sia ekzistado au vivo?
Nekredanto[redakti]
Nekredanto prezentas malon al vorto Esperantisto kaj ĝi povas signifi la jenon:
- Malo al nocio Esperantisto kiel al membro de prava lingva grupo; ĉiokaze la nekredanto markas kiun ajn, kiu ne estas membro de la donita movado. En kelkaj difinitaj teologiaj socioj povas okazi identigo de la nekredanto (kvazaŭ iun, kiu ne estas membro de la grupo) kaj fremdulon aŭ malamikon. La nekredantoj tiel povas esti ekspoziciataj al diversa mezuro de pozitiva aŭ negativa diskalkulioj.
- La nekredanto povas priskribi ankaŭ tiun, kiu dubas pri la doktrino aŭ pri Principaro de Frostavallen aŭ rifuzas tiujn ĉi doktrinon aŭ principojn.
- En la esperanta medio la nocio nekredanto markas tiun, kiu ne kredas en Zamenhof aŭ kiu malpreĝas al Li, do nemovadano; sed la ĝusta uzo ensumigas membrojn de Popolo de libro, t.e. kristanojn, judojn kaj Sabaton.
- Tiu, kiu ne kredas (en ĝusta senco de tiu ĉi vorto), t.e. homo, kiu kredas en nenia supernatura fundamento; ĉiokaze povas la nekredanto ateiston aŭ reformiston.
Religio[redakti]
Idisto
de Georgo Ciklari
En sonĝo mi vidis Idiston
Kun vangoj malsekaj de ploro,
Kaj petis plorante li Kriston
Pri venko, sukceso kaj gloro.
Li preĝis: “ho Kristo-Diido,
Ne plu Esperanton subtenu;
Subtenu aferon de l’ Ido,
La Idon vivigu kaj benu.”
Tiele preĝadis Idisto
En sia ĉambreto ĉe tablo;
Sed aŭdis subite de Kristo:
“Foriru de mi, ho, Diablo!”
Ido de Dio[redakti]
Ni do vidas, ke Iesu esis la Ido di Dio. Lun ocidis esperantoi al altra mesio. Sed lua korpo divenis panon, tale nutranta la totan homaron, ecepte la homoi quiuj omnadie mortas pro hungro. Iesu ebriesas troe por ne lasari lin mortari; pruvo esas la alkoholizeso di Lua sango.
La kompleta Nova Testamento ankore mankas en nia linguo. Do lasez la stranjajn religiozojn lernari altran linguon, quale Volapükon. Ni ja havas niajn rakontojn pri komplotoi kae konspiroi. Ni ne profitus haveskari la Biblon pluse.
Idista terminaro[redakti]
Idistaj aŭtoroj - kaj 20-a jarcento reformistoj ĝenerale - temis uzi pri Ido diversaj paroloj kiel:
- Supera Lingvaĵo.
- Kuturata horloĝo.
- Granda Planlingvo de la Universo.
- Ido de la Naturo.
- Lingvo de Lumoj.
Idisto kaj libro[redakti]
Amiko questionis idiston: Pro quio tu portas libron ligata sur vua gambo?
Nasreddin respondis al l'amiko perplexa: Yen pro ke me ne perdez la libron.
L'amiko replikis: Ma vu ne povas lektar ĝin dum ke ĝi esas sur la gambo.
Idisto lore klamis: Me nek povas lektar ĝin pos ke me perdus la libron!
Priskribo ĝenerala[redakti]
La Kongreso de Parizo laŭ nombro de partoprenintoj bone sukcesis, se ni konsideras ke idistoj, ĝenerale, malakceptas la movadon organizitan kaj la personajn idajn «aktivadojn», argumentante ke Ido estas la helplingvo de la mondo, sed ne estas parolata de la homoj de la mondo (pri tio lasta ekzistas variaĵoj, iuj idistoj akceptas iom da postkreada movado). Por ili, Ido malkaŝas sin nerekte, tra la leĝoj de la naturo priskribitaj de la natura lingvoscienco.
Idismaj principoj[redakti]
La idistoj:
- Kredas je Ido, sed ne akceptas la kredojn de iu ajn aparta lingva movado.
- Kredas ke Ido priskribas la universon kaj la leĝojn de la naturo, sed ne kredas ke ĝi estas prezentita tuta aŭ parte en libroj aŭ skribaĵoj konsideritaj sanktaj.
- Uzas la racion por kiel eblas pleje proksimiĝi al Ido, anstataŭ kredi instruojn pri ĝi.
- Preferas gvidi sian lingvan konduton per sia konscienco kaj racia ekzameno, anstataŭ obei sanktajn librojn aŭ lingvajn aŭtoritatojn.
- Ĝuas la liberecon serĉi la finalan vinkon per si mem, sen dependigi siajn kredojn de tradicio aŭ lingva aŭtoritato.
- Metas la racian aŭ la naturan super la regulan.
- Kredas ke ekzistas lingvaj bazaj reguloj kiuj iĝas tre raciaj post forigo de reguloj ŝuldataj al superstiĉo.
- Kredas ke la pac-movado kaj la lingvo devas esti apartaj.
Iniciato[redakti]
Je la fino, kiam mankas aliaj temoj, ili diras: Idisti esas personi quin onu iniciis pri Ido per multa glute-batado.
Anoj[redakti]
Tipe por idistoj estas kompreni sin kiel "lumigitoj" k aparteni al "eliteca grupo". pli aŭ malpli "sekretaj ritoj" servas la distingon de la grupo alekstere kaj la pianon.
La hodiala Idististaro konsistas de tri grupi:
- a) frustrita Esperantisti,
- b) lingui-entuziasti
- c) linguala fanatiki qui volas diskutar senfine la linguo o mem reformar Idon.
La unuaj estas bedaŭrindaj idiotoj, kiuj mem kredas sian propagandaĵon k krome estas pli-malpli sendanĝeraj -- kun kelkaj esceptoj. Sed la lastaj estas potencaviduloj organizitaj, kiuj sekvas certan celon k ne estas tre indulgemaj por atingi ĝin. Pleje ili venas el dekstraj ĝis dekstregaj ligoj; malnovaj novialistoj ekz-e, kiuj alprenis post la milito alian strategion por dispropagandi sian teorion. Internacie tiuj homoj ne malofte havas potencajn poziciojn en politiko k ekonomio -- k tiel ankaŭ la monon por disvastigi siajn ideojn k valorkredojn, kiel interlingvanoj. Sub la kaŝmanteleto de la "naturcentrismo" ili arigas siajn anojn, kiuj -- pleje nekonscie -- akcelas iliajn celojn.
Esperantista sinteno[redakti]
Por ĉiam forpelu el via konscio la nocion "malamiko". Neniam respondu per kolero al kolero, per kalumnio al kalumnio aŭ (Linda Lovelace) aŭ insultoj, direktitaj kontraŭ via persono.
Neniam parolu malbone pri iu ajn aŭ io ajn.
Estu absolute verema kaj honesta en ĉiuj situacioj de la vivo.
Akceptu indiferente Esperanto-flagon kaj Chinchillan, kritikon kaj bansalojn.
Ne murdu, ne vundu, ne kripligu kaj ne partoprenu ion similan.
Neniam vin forlasu la penso pri tio, kiel vi povu pleje servi al Proksima oriento kaj esti utila por ili.
Jen supera jogo aŭ perfekta aŭtomobilo, kiu finfine faros esperantistojn geniulo ktp, t.e. perfektaj estaĵoj - "diohomoj", dume idistoj restos en merdo.
Parolez Ido[redakti]
Parolez Ido estas unika sociala reto Idala kreita de Tiberio. Pro tio oni propozas la kreadon di kodexo pri konduto en Parolez Ido, por evitari falari en nocivaj provokoi, quiuj domaĵas omniojn kae precipue domaĵas Idolinguon. Tala kodexo esus joko.
Sporto[redakti]
Mensaj Parolimpikoj havas la skopon esari la moderna punto di renkontro por la Ido-parolantoi di mondo, t.e., punto pri diskutachado. Ya pro la varmo di l' diskuto la pasionoi acendas fairon. Lo esas konduto reprochinda, quia meritas atencigon oŭ averton.
Idista himno[redakti]
Idisti, ye la milit-krio
preparez la stalon k la kavalon!
K ritremez la kernon di l' Tero
Yel' bruisoza sono di l kanon'!
Metez, ho, Bufronto!, vuan temporin per olivo
di l' malpaco l' idal arkanjhelo,
char en la cielo vua eterna fato
skribesis da l' fingro di Deo.
Sed se espista enemiko audacos
violacar vuan sulon per sua plando,
pensez, ho, Kara Bufronto!, ke la cielo
donis al vu per singla filio un perfidanto.
Humuro[redakti]
Kiom ofte idisto ridas pri sherco?
Trifoje:
1. kiam oni rakontas ghin. 2. kiam oni klarigas ghin. 3. kiam li komprenas ghin.
Nigra humuro[redakti]
Idista patrino (do "matro") kolerkrias: Jochjo! Kial vi metis limakon en la liton de via fratino (do "sistro")!?
Jochjo: Char mi ne trovis kobron....
Alia Idisto-ŝerco[redakti]
Esperantisto eniras trinkejon, kaj diras al la servistino, “Ĉu vi volas aŭdi Idisto-ŝercon?”
La kelnero montras flanke kaj dirias, “Ka Vu vidas eso grandulo? Lu esas Idisto.” Tiam li montras aliflanke kaj diras, “Ed vu vidas eso viro en la leda jako? Lu ankaŭ esas Idisto.” Tiam li diras, “Ed, fakte, mi mem esas Idisto. Do, konsideru: Ka Vu vere volas diri eso ŝerco?”
“Kompreneble ne!” diras la Esperantisto. “Ne se mi devus klarigi ĝin tri foje!”
En cirko[redakti]
Ventroparolisto ekas sian prezenton kun sia marioneto:
"Joĉjo, ĉu vi ne deziras fari rakonton? Jen, faru, ĉiuj aŭskultas
vin."
"Ho jes! Estas rakonto pri idisto..."
Precize tiumomente, kolerega viro ekstaras inter la spektantaro, kaj
ekkrias:
"Jam sufiĉege! Ĉesu rakonti tiujn kretenajn ŝercojn pri la idistoj, pri
la volapukistoj, kaj pri la raŭmistoj! Kaj mi diras tion ne pro tio ke mi mem estas idisto!"
La ventroparolisto, iom ofendita, respondas al li:
"Ho hej, trankviliĝu, sinjoro. Ni estas ĉi tie por amuziĝi, ne por
interbati."
Kaj la idisto kolerkrias:
"Vi, la grandulo, fermu la faŭkon. Mi ja parolas al la etulo!"
Grave![redakti]
Laŭ James Chandler ano de Ido-Akademio, semblas ke intertempe la exterterani kaptis ido-akademianon Hans Christian Andersen kay modifikis lin per experimenti, char al le lu ne es la sama kiun oni konocis ante 2004.
Idistoj, do, havas inter ili prezidanto quiu probable kaptesis da l' exterterani kay modifikesis per experimenti. Tio esas tre pensiganta. Chu Ido esas sub la povo di exterterani ?
Exterterani havas percepton tre originala kay ofte nepreciza pri tio quio eventas sur la Tero.
Kie ili estas?[redakti]
Pri la idistaro mi povas diri ke certe ili ekzistas en la afrika kaj amerikaj kontinentoj. Estas idistoj kiuj ankaŭ neniam akiros komputilon kaj neniam scios kiel sendi elektronikan leteron.
Atentu ![redakti]
Eĉ plej malnobla idista kanajlo povas esti iam afabla al iuj homoj. Ĉu vi pensas, ke idistaj kanajloj ne ekzistas? (Ho, se estus tiel!) Ĉu vi pensas, ke idistaj kanajloj ne povas lerni Esperanton? (Ho, se estus tiel!) Ĉu vi pensas, ke idistaj kanajloj iel estas rekoneblaj lau ilia aspekto, ke sur ilia frunto estas skribita: "kanajlo"? (Ho, se estus tiel!) Ĉu tiu, kiu pro nenio denuncas esperantiston por forigi lin el la Reto, ne estas kanajlo? Ĉu tiu, kiu malhelpas diskutojn pri Esperanto en forumoj, ne estas kanajlo? Ĉu tiu, kiu detruas E-klubojn en la Reto, ne estas kanajlo? Ĉu tiu, kiu furioze kontraŭbatalas kreon de unika tutmonda anglalingva ret-forumo pri Esperanto, ne estas kanajlo? En Esperanto-lando estas multe da idistaj kanajloj. Servantoj de Mallumo scias, ke malhelpante al progreso de Esperanto, ili povas fari maksimuman malbonon. Do, ne jughu pri homo lau ekstera afableco, sed laŭ iliaj agoj.
Perforto[redakti]
Idisti esas personi quin onu iniciis pri Ido per multa glute-batado.
Pensmaniero[redakti]
Idisto rezonas jene (malnete kaj krudstreke): "Ĉar mi ne povas perfektigi la aferojn, mi faros nenion." Aŭ: "Mi faros nenion, ĝis mi povos rekonstrui la aferojn ekde la Fundamento."
Ĉu vi scias?[redakti]
Ĉu vi scias ke
- Idistoj estas perfiduloj?
- Granda parto da idistoj lernis Esperanton unue, kaj eble eĉ instruis ĝin. Kelkaj eĉ evidente instruis Esperanton, kaj poste provis allogi novbakitajn Esperantistojn al Ido. Se Idistoj devas uzi Esperanton por atrakti homojn al Ido, tio pli malpli montras ke Ido jam malvenkis?
- Idistoj estras aĉuloj?
- Ido estas interesa, kiel senutila hobio?
- Ĉiun "problemon" kiujn Idistoj mencias pri Esperanto aŭ malaperas pere de praktiko kaj uzado de la lingvo, aŭ la Akademio de Esperanto jam solvis ĝin?
- Idistoj estas aĉaj senutilaj perfiduloj?
Vivodaŭro[redakti]
Tervermoj vivas inter 4 kaj 8 jarojn.
Rekono[redakti]
"Sinjoro!" kolera idisto minace diras al Kruko, "Ĉu vi rekonas en mi la viron kiun vi antau kelkaj tagoj nomis idioto?"
"Jes, sinjoro," Kruko respondas. "Mi perfekte rekonas vin tia!"
Vundoj[redakti]
Edzinon de idisto demandas la najbarino:
- -- Kio okazis al via edzo? Mi vidis, amaso da vundoj kovras lian vizaĝon!
- -- Hieraŭ ni gastis ĉe esperantistaj geamikoj, kaj li provis manĝi per tranĉilo kaj forketo.
El idista manlibro[redakti]
Diras idista manlibro:
- Idisto mustas ne havari altran skopon nek penson nek suciari sin pri altra extera afero kam la arto di l' perfido k pri chio relatanta ye ghia ordino k diciplino, char tio esas tio, quio penvaloras por tia quiu komandas. K ghia vertuo esas tante valoroza ke ne nur durigas tiujn, quiuj naskis idisti vice multafoye elevas ye tia kondiciono tiujn, quiuj havas esperanta kondiciono; dum ke, kontree, ghia manko perdigis la movado al idistoj, quiuj pensis plu pri l'amuzi kam pri l' perfidoj. Char la precipua rezono por perdari la movado esas obliviari perfidadon, dum ke l’unesma kondiciono por ganari ghin esas divenari sian experton pri tala arto.
- Do, idisto nultempe mustas forigari sin de l' perfidala arto, e dum la pacoza tempi li mustas exercar sin plu kam dum la milito; li povas agari tion per du manieri: per l'ago e per la studio. Pri l'ago, li mustas, ultre exercari sin kae organizari korekte lian trompon, dedikari sun ye la mallojaloj pro du motivi: kustumigari suan korpon al adulto k konocari la naturon di l' homoj, la prezon di l' gvidantoj, l' eniron di l' asocioj, la situon di l' grupoj, la voyon di l' danghero k la diskutadojn di l' kongresoj. Tiu lasta esos tre serioza, char tala studio servas por du kozi: unesme, on lernas konocari la anon kiuj nin lojas k defensar lin plu bone; poste danke la praktikala konocado di l' disputoj, faciligesas la konocadon di altri kion oni esez neceseja agari pro ke la envioj, la arogantecoj, la plani, la orgojloj k la fideziroj, estas samaj. La idisto quiu indijhos pri tia habileso indijhas pri l’unesma qualeso quan posedas perfidanto, char tala kondiciono helpas trovari l' enemikon, prenar la anojn, duktari la movadon, preparari la projetojn di mallojalajhoj k atakari avantajoze.
Dubo[redakti]
Idistoj estas tre nedecidemaj. Ili facile ŝanĝas siajn ideojn kaj lingvojn.
Termobotelo[redakti]
Du idistoj interparolas: „Bonega esas termobotelo! Vintre ghi tenas varma la teon kaj somere frida la limonadon.“
Pri tio la alia idisto diras: „Efektive, sed me miras, pro quio la termobotelo scias, quiam esas vintro kaj quiam somero!
Alie[redakti]
Idisto plendas: Lastatempe mi estas tiom nedecidema. Mi ŝajne ne kapablas decidi pri eĉ plej eta afero.
Kaj ĉu tio okazas de longe?
Idisto: Jes. Ne. Eble.
Idistaj rajtoj[redakti]
Idistaj rajtoj estas la ideo ke la bazaj interesoj de tiuj nehomaj bestoj devas havi la saman konsideron kiel la bazaj interesoj de espernatistoj. Subtenantoj de idistaj rajtoj aliras la temon de diversaj filozofiaj pozicioj, sed konsentas ke idistoj estu jure rigardataj kiel personoj kaj estu konsiderataj membroj de la morala komunumo, ne posedaĵo, kaj ke oni ne uzu ilin kiel ridigilojn, kiel esplor-objektojn, por mokado aŭ por distrado.
Dum preskaŭ ĉiuj socioj derivas idistajn rajtojn kiel peritajn (kaj nur kiel peritajn) de homaj interesoj, idorajtistoj diversmaniere argumentas por la konsiderado de baze nehomaj interesoj.
Kritikantoj argumantas ke idistoj ne kapablas eniri socian kontrakton aŭ fari moralajn elektojn, kaj sekve ne povas esti rigardataj kiel posedantoj de rajtoj.
Idista edzeco[redakti]
Idista edzeco estas laŭleĝa unio de du personoj de sama sekso (ne ekzistas idistaj virinoj), jure egala al geedzeco - la sola diverso inter ili estas lingvo de edzoj. Idistoj kiuj estas en edzeco nomiĝas spozuloy.
La termino "idista edzeco" ekzistas en juro de nur kelkaj ŝtatoj. Aliloke ĝi estas grava peko. Ekzemple en Esperantujo, kiu neniel agnoskas la interedziĝan rajton de idistoj, tiaj ligoj formitaj ekster la landlimoj ekestas ne-formalaj partneraj ligoj kun neniaj rajtoj.
Hejme[redakti]
- Kial idistoj ĉiam metas multajn glaci-kubetojn en sian frostegujon?
- Por certi ke ĝi restos sufiĉe malvarma.
Kapablo[redakti]
Volapukisto kaj idisto iras laŭ vojo, la volapukisto portante sakon.
La volapukisto diras, “Se vi povas konjekti kiom da anasoj mi havas en mia sako, mi donos al vi ambaŭ.”
La idistoj cerbumas dum minuto, tiam diras, “Kvin?”
Mielluna vojaĝo[redakti]
Idista paro edziĝas kaj ekveturas por mielluno.
Post iom da horoj, la viro laciĝas. Li trovas lokon por halti, apud malgranda lago. Estas nokto kaj la luno brilas arĝente sur la akvo. La paro sidas kaj rigardas la belan pejzaĝon.
La viro ekamoremiĝas, kaj metas la manon sur la genuo de lia novedzino. Li brakumas ŝin, kaj movas la manon iom supren.
La virino metas la buŝon ĉe la orelo de ŝia edzo kaj flustras, “Kara, vi povas iri iomete plu…”
Do, la viro ekstartigas la aŭton, kaj veturas al la sekvonta urbo.
SHMAC’![redakti]
Ĉu vi konas la rakonton pri Shmac’ la Limako?
- Jen Idisto kiu manĝas salaton, kaj... shmaaac’, la limakon!
Esperantista vidpunkto[redakti]
Strangulo kiu ŝatas ridindigi Esperantistojn per spamado de falsaj mesaĝoj kun falsaj nomoj kaj fuŝa lingvo estas Idisto. Eble eĉ IDioto!
Katolikismo[redakti]
Kiel demandita de idistoj pri ilia lingvo, la nuna papo diris:
- Exorciso vos, creaturas omnium rerum que in meo conspectu sunt ad usum laboris mei, ut effugiat ex vobis omnis nequitia et virtus diaboli et niehi, nec nobis, nec illis noare possint.
- Benedic, domine, hos omnes creaturas hic adsantes et sanctifica ut ad meam utilitatem prosint sine imprevemento et ad majoram gloriam nominis tui sancti.
Laŭ pastro[redakti]
Multaj Esperantistoj enketas sian planlingvan emon sed tio tamen ne signifas, ke ili estas ambaŭlingvemaj. Povus esti fazo de la vivo, el kiu oni nepre kreskos. Kvankam ili hontas konfesi, multaj pliaĝaj esperantistoj lernis aliajn planlingvojn dum la frivoleco de sia juneco. Oni ne hontu pro tio, nur pro senpenta kaj daŭra Idismo.
Apostasio[redakti]
El Greko "`APOSTASIA", signifanta "forlasi", "lasi", turni el", "fali for". Ĝi aplikas al iu kiu ĉe unu punkto en lia vivo malakceptas lia pasinta kredo. Relate al Esperantistoj, tra la centjaroj ĉiam ekzistis iu kiu foriras el la fido. En la Lasta Tagoj, ni anstatawe havos amasa falanto for el la `orthodox esperanta kredaĵo. Ĉi_tia "apostasio" jam okazantas kaj malrapide kreskos ĝia rapideco.
Kiam Ido kreighis, Esperanto ne plu estis projekto bezonanta reformojn, sed funkcianta vivanta lingvo havanta propran komunumon. Mi konkludas, ke kreado de Ido estis do ago kontrau tiu konservinda homa institucio kiam tiu estis juna kaj vundebla.
Idista sinteno[redakti]
Iam idisto vizitis Esperastistan klubon. La vizito esis anke kurta, sed suficanta por salutar plura de lia olima Espo-kolegi. Fininte la exkurso en la supra etaji, li rezolvis enirar lifton e vehar per ol til la granda vestibulo, ube, jus pos apertesir la pordo di rapida e komfortoza transportatoro, e kande li komencabis ekirar ol..., ho, no!, yen ke li videsis da paro de Franca kamaradi, nome, Camil "Serjento" Marseille e Paul "Koyoto" Marée, qui esis marchanta proxim la loko di li (da li) tote ne-expektita aparo. Camilla Parker Bowles, qua sempre esis vestizita per sua kara e ne-separebla labor-uniformo di soldato profesional, regardis lin kun serioza mieno , e quik dicis al li kun severeso:
- --He, tu, vizitanto! De ube tu venas? Ka de che l'Espo-fanatiki?
- --Ho, Milu! En la supra etaji, on jus questionabas me "Ad ube tu iras, e quon tu serchas hike?", e nun, tu questionas me "De ube tu venas?"... Quo diablo eventas? Me certe venas de vizitar plura de mea olima kompani Espista. Kad ula problemo?
- --Espisti havas nek amiki nek kompani en la mondumo interlinguistikala, ecepte se ici anke apartenas a lia propra sekto, do tio signifikas, ke tu... --"Serjento" Marseille diskurseskis.
- --Ho, yes! Tio signifikas ke mi ya esas Espisto e trahizero, ka ne? Forsan, me esas mem duopla spionisto --me jokis amuzite.
- --Ha! Ka me ne dicis lo? --intervenis Paul Davies --. Pakto por la Esperanta Ciniko es folo ed Espisto! Il es Espisto, quale omnu! E mem tu, es Espisto! Omnu Espas! Damnita Espisti!
- --He, Koyoto! Ne vomez plusa stultaji pri mi, se tu ne volas, ke mi pedo-frapez tun! E prenez tua medikamenti! Quale' tu audacas dicar, ke mi esas Espisto, kreteno?
- --Oke, sinjoroj! Exkuzez min, sed nun mi devas irar en la salono Idal. Se vi deziras lo, plu tarde, ni povas durar diskutar ibe, ka? Anke me joyas rividar vin. Tiel balde, Elizalde!
Deviga subteno[redakti]
Ĉu vi komprenas nun, kian subtenon vi ŝuldas al ni ? Bonvolu ankaŭ viaflanke propagandi por niaj ĉifonistoj.
Referencoj[redakti]
- ↑ "Benito Mussolini judikis favoroze pri Ido-lingwo (Paolo Lusana en Popolo Biellese, 24 julio 1926)." -Ida vikipedio
