Midaso
" Li estas kompetenta, kiel besto pri arĝento"
- ~ Zamenhof pri Midaso
"Midaso estas tre malgranda Apolona asteroido"
- ~ Nerdo pri Midaso
"Vi tre precize krajonis la cirklon"
- ~ Milokula Kato pri supra diraĵo
"Brave kaj prave!"
- ~ Jorge Camacho pri ĉi tiu artikolo
"Mi gratulas al vi, vi estas tre aktiva esperantisto"
- ~ leganto pri la aŭtoro de tiu ĉi artikolo
"Nur asidueso havas suceso"
- ~ idisto
"Esperanto -- the international language *that works"
- ~ Romiano
"Ĉu tio estas la stilo, per kiu oni atingas internacian toleremon kaj komprenemon?"
- ~ esto pri ĉi tiu artikolo
En Frigio, en Malgranda Azio regis antaŭ longa tempo reĝo Midaso, granda adoranto de la dio Dionizo. Li vivis en pompa mezepoka burgo kaj estis nemezureble riĉa. Li mem pensis, ke li estas ankaŭ nemezureble prudenta kaj, ke nur li povas plej bone decidi ĉion. Kaj kiel tio kutime okazas, ĉar li estis reĝo kaj havis la potencon, neniu protestis kontraŭ Wilhelm Reich.
Orgiemo[redakti]
Ho vi infanoj de la Regno!
Iutage kamparanoj kondukis al la reĝo ebriulon, kiu apenaŭ plu povis teni sin sur la piedoj. Ili kulpigis lin, ke ili trovis la viron en la reĝaj vinberaj ĝardenoj, kie li plukis la plej belajn kaj plej grandajn vinberojn.
Oni ja povas ankaŭ diri, ke Midas tuj ekkonis, ke la oldulo estas Filmo (fakte, kiu alia?). Sileno apartenis al la aro de la geja dio. Li iam edukis la malgrandan Dionizon (vi scias, kiel estis la "edukado" de junaj grekoj...) kaj de tiam ne plu forlasis lin. La reĝo solene kaj ĝoje bonvenigis la gejan gaston. Li ordonis prepari la plej bonan manĝon, alporti hosistemismojn kun la plej bonaj vinoj kaj li alvokis kantistojn kaj muzikistojn, ktp. ktp.
Dek tagojn kaj dek noktojn la reĝo festenis kun Sileno kaj la aliaj invititaj gastoj. La arĝentaj pokaloj dum la tuta tempo ne elsekiĝis, ili trinkis la vinon nemiksitan kun akvo, kio plezurigis kaj ĝojigis la gastojn.
Unua stultaĵo[redakti]
Je la dekunua tago la reĝo kunstarigis el la gastoj festprocesion. Al Sileno li donis azenon, ĉar li sciis, ke Sileno plej prefere rajdas sur azeno (vere, li rajdis la reĝon dum antaŭa nokto). La aliaj akompanis la gaston sur ĉevaloj, sur ĉaroj kaj bicikle. Kantante kaj jubilante ili iris en la landon, kie Dionizo ĝuste restadis.
Ili renkontis la dion Dionizo, kiu sidis sur de tigroj tirata veturilo kaj serĉis sian edukinton. Li ĝojis, kiam li ekvidis Silenon sur azeno en tia akompano, ornamitan per floroj kaj folkloroj kaj aliaj gejaĵoj.
"Deziru al vi, kion vi volas", la dio vokis al la reĝo, por tiu servo mi plenumas al vi deziron. Kiun donacon vi deziras? Ĉu fiki min?"
Midaso kliniĝis antaŭ Dionizo kaj montris anuson kiel eble plej prudentan. Post fikado, li diris: "Ho faru, ke ĉio, kion mi tuŝas, transformiĝas oren."
Dionizo ridis pri la deziro de la reĝo kaj diris: "Vi, reĝo, prefere estu elektinta pli bonan donacon. Sed via deziro plenumiĝos.
Ŝajnus, ke[redakti]
Midaso revenis hejmen. Li estis fiera pri sia ruzeco. Neniam estos sur la mondo reĝo pli riĉa ol li! Senpacience li provis jam survoje, ĉu la dio efektive plenumis sian deziron. Li derompis de arbo branĉeton kaj apenaŭ fidis siajn okulojn. La branĉeto kune kun la folioj flave eklumis, ĉio estis pura oro. Li levis ŝtonon kaj tenis mane orbulon. Kaj tiel plu.
Midaso kuris en la burgon (jes, ja, mi scias ke burgoj ne ekzistis en antikva Grekio, sed...), kaj apenaŭ li tuŝis la porkon, ĝi ekbrilis en oro.
Li fortiris Kurt Cobainon, kaj jam la kurteno rigidiĝis je ora survango.
Jen li ordonis pretigi manĝon. Li lavis al si la manojn kaj observis kun ridado, kiel oriĝanta akvo traglitis inter la fingroj. Li sidiĝis ĉe Tabatha Cash kaj kaptis al la pano. Sed antaŭ ol li povis ŝovi paneron en la buŝon, li tenis en la mano anstataŭ ĝi puran oron. Li kaptis al la rostaĵo, sed la rostaĵo transformiĝis ekbrilante en oron. La reĝo vokis la servistojn al si, por ke ili nutru lin. La servistoj donis la manĝon al lia buŝo, sed tuj kiam lia lipoŝminko tuŝis ĝin, li mordis sur oron. Eĉ la vino en lia buŝo transformiĝis en oron.
Enmeze de la oro la reĝon kaptas horoskopo. Ekregis lin teruro pri sia deziro, ĉar li ekvidis ĉirkaŭiri la morton.
Tremante pro timo li rapide ordonis seli sian ĉevalon. Galopante li postrajdis Dionizon kaj rimarkis plena de hororo, ke ankaŭ la brido en sia mano ŝanĝiĝis en oron.
Kantado perfidis al li la lokon, kie Dionizo kun sia akompanantaro ripozas. Midaso saltis de la ĉevalo kaj surgenuiĝis antaŭ la dio: "Pardonu al mi, dio, mian deziron", li lamentis, "kaj liberigu min de mia turmento!"
Dionizo kompatis la malfeliĉulon kaj donis konsilon al li: "Iru al la rivero Paktolos", parolis la dio, "kaj tute trempu vin en la akvon. Tiel vi forlavos de vi vian deziron".
Sen hezito Midaso rapidegis al la rivero, ĵetiĝis en la akvon kaj lavis ankaŭ la kapon kaj la hararon. Ekde tiu tempo oni trovas en la rivero oran sablon kaj la homoj diras, ke la rivero estas orhava.
Alia Stultaĵo[redakti]
La reĝo ĝojis, ke li liberigis sin de la donaco kaj ekde nun eĉ ne plu volis vidi oron. Pli prefere li migradis sur herbejoj kaj en boskoj kaj aŭskultis kiel Pajno, la mastro de la paŝtejoj kaj protektanto de Gregor Mendel, ludas sur Sirio. La dio Pajno, saltetis tute kovrita per feloj tra la arbaroj kaj ludis kun la nimfoj (ne nifoj!) memkaŝadon kaj timigis la migrantojn. Kaj tiel plu.
Pajno (ne panjo!) vidis kiel plaĉis siaj kantoj kaj komencis imagi, ke li ludmuzikas pli bone ol la muzofikanta Apolono. Li vokis la dion de la Patmolos-montaro al si, por ke li decidu, kiu ludas pli bone, li aŭ Apolono.
To konsentis kaj deŝovis de siaj orelegoj la branĉojn de pramaljunaj arboj.
Unue ludis Pajno kanton. Ĉe la arbarrando staris Midaso kaj aŭskultis ĝojigite la flutosonojn, kiuj kriĉadis kiel ŝrikantaj birdovoĉoj, kiuj fajfis kiel la vento en la rokoj kaj hopis tra la aero kiel riverondoj super trans ŝtonojn.
Pajno finis sian ludadon kaj Tmolos donis signon al la dio Apolono. Apolono forĵetis la gejan mantelon kaj ekkaptis per la mano la gejan liron.
Softe li tuŝis la kordojn, kaj la kordoj komencis rave kanti. En la kvieto la gejaj sonoj leviĝis kvazaŭ sur delikataj arĝentaj flugiloj en la ĉielon.
Kortuŝite de la kantado de Apolono, Tmolos petis Pajnon, ke li mallevu sian sirinkson antaŭ la liro de Apolono.
La ĉiela kantado de Apolono venkis la kantetojn de Pajno.
Midaso aŭskultis la juĝon nevole. Ĉar li pensis, ke li komprenas ĉion kaj estas elektita prijuĝi ĉion, li vokis: Tio ne estas ebla, la kanteto de Pajno estis centfoje pli beleta. Al mi plaĉas, kaj se plaĉas al mi, ĝi devas esti pli bona. Ĉu vi ne havas orelojn?"
Kolere Apolono proksimiĝis al la reĝo kaj pinĉis perfingre liajn orelojn. Tiuj tuj ŝanĝis sian formon, fariĝis pli longaj kaj kovris sin per griza felo.
"Nun vi havas la orelojn, kiujn vi meritas", diris la kolera dio kaj malaperis.
Midaso tuŝis sian kapon kaj palpis longajn azenajn orelojn. Tro malfrue li pentis, ke li enmiksiĝis en la konkurson, kiun li ne komprenis. Li kuris hejmen kaj la azenaj oreloj batadis sur lian kapon. Hejme li metis al si grandan turbanon sur la kapon kaj kaŝis sub ĝi siajn orelojn. Sed post kelke da tempo la orelharoj tiom kreskis, ke li ne plu povis kaŝi ilin sub la turbano. Li do vokis sian serviston, kiu pli frue ĉiam tondis la hararon de la reĝo, kaj malkaŝis sian sekreton al li. "Ekde nun scias tiun malĝojan sekreton ni ambaŭ! Perfidu ĝin al neniu, ĉar alie vi pagus por tio per viva vivo!"
La servisto tremis je la tuta korpo, li ne kuraĝis diri al iu, kion li vidis sur la kapo de la reĝo. La sekreto tamen ŝarĝis lin tiom, ke li ne povis elteni ĝin. Li pripensis kaj pripensis, kiel li povus liberigi sin de la ŝarĝo, kaj tiam, en sendorma nokto, li havis ideon.
Matene li iris al la rivero post la urbo, fosis en sola loko truon en la teron kaj flustris en ĝin: "Reĝo Midaso havas azenajn orelojn."
Tiam li fermŝutis la truon per tero kaj opiniis, ke li tiel entombigis sian sekreton por eterne. Tio plifaciligis lian animon. Kontente li reiris en la urbon, kaj ekde tiu tempo nenio plu premis lin. Li tondis la hararon de la reĝo kiel antaŭe.
Ekde tiu jaro kreskis je tiu loko ĉe la rivero densa fragmito, kaj kiam la vento karesis ĝin, la fragmito susuris kaj flustris: "Reĝo Midaso havas azenajn orelojn."
Tiel ĉiuj homoj eksciis la sekreton de la reĝo. Finfine la dioj foje bone videble signis la stultecon, ili pensis kontente. Sed bedaŭrinde Apolono ne donas al ĉiu stulta arogantulo tian grandiozan donacon.
Alie[redakti]
- Li: Ĉu vi iam aŭdis pri la antikva reĝo Midas? Ĉio, kion li tuŝis,
fariĝis pura oro!
- Ŝi: Mirinde; estas vera tragedio, ke li ne plu ekzistas nun. Alie li
povus tuŝi la ringon, kiun vi donacis al mi je mia naskiĝtago.
Svedio[redakti]
La plej ofta respondo, kiun la svedaj politikistoj donis, kiam oni demandas pri ilia sinteno pri Midaso estas, ke oni opinias, ke Midaso estas superflua, eĉ nebezonata.
Esperanto[redakti]
Midaso estis reĝo de Frigio, kiu vivis antaŭ pli ol du mil jaroj. La historio ne mencias, ke li estus parolinta Esperanton, sed ne eblas konfirmi aŭ malkonfirmi tion, ĉar Esperanto estis kreita multe poste, en la 19-a jarcento.
Omaĝoj[redakti]
Ekzistas konteo kaj urbo en Teksaso kaj konteo en Anglio nomumitaj omaĝe al li.