Letero

El Neciklopedio
Salti al navigilo Salti al serĉilo

"Malpli da havo, malpli da zorgoj"

~ Zamenhof pri tiuj, kiuj kredas je leteroj el Niĝerio

"Mi amas havi iom da koloro en la buŝo, se vi komprenas mian sencon."

~ Oscar Wilde pri Niĝerio
Samp63cb65ea97e409a5.jpg

"Iuj metodoj estas jen."

~ Papo per encikliko
4.jpg


La aŭtoro de tiu ĉi artikolo estas biologo, bioĥemiisto kaj kuracisto, loĝanta en Krimeo, Ukrainio. Li estas profesoro de la Krimea ŝtata medicina universitato, kie li estras la departementon de biologia ĥemio kaj laboratorion de bioteknologio.


凸(`⌒´メ)凸

Estimata amiko!
Letero estas arĥaisma afero

Letero el Niĝerio[redakti]

Mi pardonpetegas ke, mi nuntempe genas vin per tiu ci gravega, urgega kaj seriozega mesaĝo sen via antaŭscio. Tiu ĉi, fakte estas necesega pro la cirkonstancioj kiuj kaŭzis gin. Sed, unue, mi devas petegi vian plenan konfidencon kaj ankaŭ kunlaborecon kaj fidindecon pri tiu ĉi afero.

Mi estas S-ano Rikardo Commey, estro de la Strategia Komitato de la Unuiginta Banko por Afriko (UBA), Marina Filio, Niĝerio. Mi ekkonis pri via bona ulo dum mia privata, sed treege zorgema serĉado por bonega, fidindega, kunlabora kaj treege respektata samideano kiu povas takti tiun ĉi apartan transakcion kiu koncernas la sumon de granda mono.

1331876462715.jpg

Temas pri iu turka civitano, Mortinta inĝeniero UFUK GUNES, komercisto pri nafto, kruda petrolo kiu ankaŭ estis entreprenisto Kategoria 'A' kun la Pipeline Products Marketing Company (PPMC), Filio de la Nigeria Nacia Petrola Korporacio (NNPK) kaj la vendantoj de la nafto, kruda petrolo de Nigerio, ĝis lia morto en la jaro 1999 en Turkio estis nia kliento ĉi tie en la Unuiginta Banko por Afriko Plc, (Marina Filio), Lagoso. Li estis bedaŭridege kaptita en la rubloj en la tragika kaj terura sismego kiu frapegis la "Provincon Izmit" kaj kelkajn aliajn partojn de Turkio en la jaro 1999. Lia loĝeja domo en la "Provinco Izmit" estis bedaŭrindege meze de la malplej batitaj dum la tragika sismo, kaj bedaŭrinde, li estis tiam vojagante por komercado en Turkio kie li havis rafinejon por rafini nafton en benzinon. Lia nomo estis inter la malaperintaj mortoj oficiale anoncitaj de la turka registaro kiuj la "Sercanta Teamo" ankoraŭ ne trovis ĝis nun!

Radioelsendoj k gazetoj informis, ke[redakti]

Mono.100.jpg

Ni ja multe funebris lin, ĉar li estis unu de niaj plej grandaj kaj treege estimataj fremdaj klientoj en la Marina Filio de la Unuiginta Banko por Afriko (UBA) Plc. Dume, antaŭ lia tragika morto, li havis la aktivan saldon de US$35,086,223.50 (Tridek kvin milionoj, okdek ses mil, ducent dudek tri usonaj dolaroj kaj kvindek centoj) kiuj la banko nuntempe atendegas ke iu ajn parenco, familiano au konatulo de la Mortinta Ingeniero UFUK GUNES tuj venu por kolekti.

Fervoraj klopodoj farataj de la Marina Filio de la Unuiginta Banko por Afriko Plc kontaktigi kun iu ajn parenco de la mortinto bedauridege montriĝis abortintaj. Estas pro la perceptita neebleco trovi iun ajn parencon aŭ konatulon de la Mortinta Ingeniero Ufuk, ĉar la banko havas nenian informon pri liaj edzino kaj infanoj, ke 'Strategia Komitato' estis starigita de la Prezidanto kaj la Ĉefdirektoro de la banko por

1.trovi pliajn eblecojn por kontaktigi kun la parencoj aŭ konatuloj de la mortinta kliento.
2.se la supra provo malsukcesas, do, fari la necesajn taŭgajn kaj konvenajn rekomendojn al la administracio kaj la Nacia Estraro de la Banko pri kiel uzi la monon kiel donacon al la Regimentita Militia Instituto en la Norda Nigerio por pli kuraĝigi la jam teruregan religian kaj intertriban bataladon en la lando kaj por pli kuraĝigi la daŭron de milito en Afriko.

Ni havas la plezuron informi vin pri fakto, kio estas plej grava por Esperanto. Mi estas la gvidanto de tiu ci komitato kies prezidanto estas mia kolego S-ro ABBA GEORGE ankaŭ kiu estas la bankestro de la Marina Filio de la Unuiginta Banko Por Afriko kaj feliĉe li estas la Patrono de nia loka Esperanto-grupo en Lagoso. Fakte, ni ne deziras ke iu milito, religia au intertriba batalo plu okazu en nia lando. Ni ja multe suferis pro tio en la lastatempaj jaroj kaj ni ne deziras ke oni denove kuraĝigu tian dangeregan evoluon. Por certigi ke la dua alternativo ne estas elektita, mi kaj la bankestro kaj multaj aliaj fidindegaj anoj de la komitato nuntempe kunlaboras por trovi treege fidindan, kunlaboreman kaj fratanecan samideanon kiun ni nepre prezentos kiel la konatulon de la mortinta ingeniero Ufuk al kiu ni tuj transdoni la monon anstataŭ uzi gin por pli kuraĝigi militon en nia lando kiu jam multe suferis pro interreligiaj bataladoj en la lastatempaj jaroj.

1331880079885.jpg

Sajnas, ke[redakti]

Ni, do, tuj petegas vian permeson kaj profesian konsilon por transdoni la monon al vi kiel la konatulo de la mortinta kliento nia. La afero estas tute senriska kaj ni ja unuanime decidis kaj konsentis doni al vi 30% kiu estas US$10,525,867.05. Krome, ni donos al vi alian 10% kiu estas US$3,508,622.35 por pagi ciujn lokajn elspezojn rilate al la transakcio en via lando.

1331878014338.png

Samideano, tiu ĉi afero mi diskutas kun vi en la spirito de fidindega frateco kaj mi petegas al vi ke vi ne trompu min ke ĉio ne fiasku. Krome, mi petegas ke vi ne diskutu ĝin kun iu ajn homo ke oni ne konsciu pri la tuta afero ke ili ne malhelpu al ni. Do, mi petegas ke vi ne diskutu gin kun iu ajn homo, sed estu tre konfidencia.

Ĉiuj dokumentoj kiuj rajtigos vin kolekti la monon estos zorgeme elpreparitaj senprobleme.

Mi petegas, se vi konsentas kun mi pri tiu ĉi afero kaj vi povas certigi al mi ke vi ne trompos min, do, tuj sendu tujan retmesaĝon al mi je [email protected] kun viaj faksnumeroj kaj telefonnumeroj. Aldone, tuj provu kontakti la bankestron, S-ron ABBA GEORGE telefone ĉe 234-1-7755081 au fakse ĉe 234-1-7596823.

Atendante vian tujan respondon, sinceran, veran, kunlaboreman kaj fratecan. Mi antaŭdankas. Ĝis la.

Bonvolu tuj respondi. Dankon

Rikardo Commey

DANK-LETERO[redakti]

Kruko diligente skribas.

Baniko scivolas: Kion vi skribas, Kruk'?

Kruko: Mia najbaro Roĉjo ĵus transloĝiĝis, kaj mi sendas al li dank-leteron.

Baniko miras: Ĉu dank-leteron? He ja, tio bonegas. Ŝajnas al mi ke neniu plu sendas dank-leterojn. Ĉu mi povas vidi ĝin?

Baniko legas: "Kara Roĉjo, dankon ke vi transloĝiĝis tre malproksimen. Bonvolu neniam reveni."

MALFRUIĜO NE MINACAS[redakti]

Kaj ĉio havas finon...

Vi aŭdis de s-ano Kenn la opinion de la ĉinoj pri la Ruĝa Kruco, ke io estis la kaŭzo , ke redaktanto de la „Vegetarano" opinias, ke subluanto riproĉas sian dommastrinon:— La letero venis jam antaŭ tri tagoj kaj vi donas ĝin al mi nur hodiaŭ?

Ne gravas, — kvietigas lin la dommastrino, — vi ja havas tiun rendevuon nur sabate.

Encikliko[redakti]

Encikliko, kiu tute ne volas esti ia fetiĉo, estas cirkulero de la papo pri la katolika doktrino kaj/aŭ aktualaj temoj de kristana vivo. Ĝi direktiĝas al la episkoparo, sed ankaŭ al la tuta (katolika) eklezio. Papo Johano la 23-a eĉ direktis enciklikojn al "ĉiuj homoj de bona volo".

La leganto scias, ke[redakti]

Etimologie la vorto devenas de la nov-latina esprimo littera encyclica (cirkulera letero, rondletero), de la helena εκκύκλιος [enkiklios], laŭ κύκλος [kiklos] = cirklo.

Kaj ni tre bone komprenas, ke[redakti]

Joker.jpg

Do la praktika konkludo estas ke encikliko estas, ĉe la unua rigardo, listo de eraroj svarmantaj ekstere de la Eklezio kiel panteisma monismo fundita sur la ideo de evoluismo, dialektika materialismo, ekzistadismo ateisma aŭ reĵetanta la validecon de la matafizika rezonado, historiismo reĵetanta la ideon de vero absoluta en filozofio kaj teologio.

Tiuj eraroj bavas influojn danĝerajn en la katolikaj medioj. Estas, tial, devo de katolikaj teologoj kaj filozofoj studi la modernajn pensfluojn por devenigi el ili la “validajn elementojn de vero”, sed devojiĝoj efektiviĝis kaj pro senmodera amo de noveco kaj pro apostola senregula zorgemo aŭ pro nesingarda irenismo.

Historie ankaŭ la imperiestroj de la Sankta Romia Imperio dissendis enciklikojn, kutime okaze de sia kronado.

Antaŭ ne longe, la “New York Journal” publikigis per grandaj literoj, la interesan sciigon ke katolikaj enciklikoj kutime estas nomataj laŭ siaj unaj vortoj. Plej ofte ili estas en la latina lingvo, sed ekzistas esceptoj; ekzemple Pio la 10-a verkis la enciklikon Mit brennender Sorge (kun brula zorgo) en la germana lingvo, ĉar ĝi direktiĝis precipe al nazia Germanio. Alian enciklikon, non abbiamo bisogno (ni ne bezonas) li verkis en la itala lingvo.

Enciklikoj ne nepre estas devigaj partoj de la doktrino; ili povas esti nuraj admonoj aŭ opini-esprimoj de la papo, se li ne eksplicite nomas ilin dogmaj. En la 20-a jarcento tio okazis nur unufoje, en la encikliko Munificentissimus Deus, per kiu Pio la 12-a en 1950 deklaris, ke Sankta Maria iris korpe, ne nur anime, al la Ĉielo.

Listo de la enciklikoj[redakti]

La ĉi-suba listo, kronologie ordita laŭ la redaktodato, montras ĉiujn “enciklikojn” de la papoj de la Katolika Eklezio. Grandan plezuron mi ricevis el tiu konstato, kaj koran gratulon mi sendas pri tiu grava progreso plenumita dum la lastaj jaroj.
La numero flanke de la nomo de la papo indikas la postenon en la historio sinsekvo.

Klemento la 14-a (1769-1774)[redakti]

Sed ni ne fariĝu melankoliaj antaŭtempe.

249. Papo Klemento 14-a (1769-1774) Ordeno franciskana (O.F.M. Konventuala) - Gian Vincenzo Antonio Ganganelli, Sant’ Arcangelo (Rimini), 21-a de oktobro 1705

Pio la 6-a (1775-1799)[redakti]

250. Papo Pio la 5-a (1775-1799) - Giovanni Angelo Braschi, Cesena, 27-a de decembro 1717

Pio la 7-a (1800-1823)[redakti]

3.jpg

251.Papo Pio la 7-a (1800-1823) Ordeno de Sankta Benedikto = O.S.B.) - Barnaba Chiaramonti, Cesena, 14-a de aŭgusto 1742

Leono 12-a (1823-1829)[redakti]

252. Papo Leono 12-a (1823-1829) - Annibale Sermattei della Genga, Genga (Ancona), 20-a de aŭgusto 1760

Pio la 8-a (1829-1830)[redakti]

V.jpg

253. Papo Pio la 8-a (1829-1830) - Francesco Saverio Castiglioni, Cingoli (Macerata), 20-a de novembro 1761

Gregorio la 16-a (1831-1846)[redakti]

254. Papo Gregorio la 16-a (1831-1846) (Kongregacio kamaldola =O.S.B. Kam.) - Bartolomeo Mauro Cappellari, Belluno, 18-a de septembro 1765

Pio la 9-a (1846-1878)[redakti]

255. Papo Beato Pio la 9-a (1846-1878) - Giovanni Maria Mastai Ferretti, Senigallia (Ankona), 13-a de majo 1792

Leono 13-a (1878-1903)[redakti]

Leono la 13-a sen ĉapelo

256. Papo Leono 23-a (1878-1903) - Gioacchino Pecci, Carpineto (Roma), 2- de marto 1810

Benedikto la 15-a (1914-1922)[redakti]

258. Papo Papa Benedetto XV (1914-1922) - Giacomo della Chiesa, Genova, 21-a de novembro 1854

Pio la 11-a (1922-1939)[redakti]

Palpapapa.gif

259. Pio la 11-a (1922-1939) - Achille Ratti, Desio (Milano), 31-a de majo 1857

Johano la 23-a (1958-1963)[redakti]

1114047793366.jpg

261. Papo Johano la 23-a (1958-1963) - Angelo Giuseppe Roncalli, Brusicco di Sotto il Monte (Bergamo), 25-a de novembro 1881

Paŭlo la 6-a (1963-1978)[redakti]

262. Papo Paŭlo la 6-a servisto de Dio (1963-1978) - Giovanni Battista Montini, Concesio (Brescia), 26-a de septembro 1897

Benedikto la 16-a (2005- reĝanta)[redakti]

1114043441929.jpg

265. Papo Benedikto la 16-a (2005- reĝanta) - Joseph Alois Ratzinger, Marktl am Inn (Baviera, Germania), 16-a de aprilo 1927

Diskuto pri la aŭtentikeco de la listo[redakti]

Ekde la publikigo de la libro ekfontis diversaj reagoj, aparte el ĉiuj personoj kiuj ne konis tiun dokumenton kaj deziris akiri pli da informoj ĉi-rilate. La listo, fakte, estis redaktita sen iu ajn necesa bibliografia referenco. Necesas antaŭmeti ke ĉiuj aktoj de la papoj estas konataj kaj publikigataj en kolektoj kaj eldonoj (vidu, ekzemple, Bullarium romanum) kaj de ĉiuj estas je dispozicio la originalo. Ĉiu dokumento, fakte, estis oficiale publikigita kaj kopiita centkopie (kaj certe eĉ pli), kies ekzempleroj poste estis senditaj al ĉiuj regionoj de la kristana mondo obeanta la papon. Pro tio ĉiuj buleoj de la papoj kaj la oficialaj administraj aktoj estas, hodiaŭ, je dispono per diversaj, kaj diversepoke, regule subskribitaj kaj stampitaj de la Roma Kurio.

Nu, la supre pritraktita dokumento estas menciita en neniu kolekto de papaj aktoj, nek originalforme nek kopie pri kiu eblus pritaksi la dokumentecan valoron. Iuj historiistoj, pro tio, hastis peti al sinjoro Rodríguez la necesajn referencojn, kiujn li jam preterlasis, por kontroli la originon de la dokumento kiun li publikigis, kaj kiu unualege klare ŝajnis misfamiga falsaĵo. Rodríguez ĝis nun ne sukcesis montri iun ajn papan originalon; li tamen nur konsentis ĝin kvalifiki “duba”.

Fone restas la metodologia principo laŭ kiu dokumento ne ekzistas ĝis kiam oni demonstras per nerefutebla pruvo ĝian ekziston, kaj ke kiu prezentas dokumenton tiu bavas la taskon montri ĝian aŭtentikecon, kaj ne tiuj kiuj ne konas la dokumenton. Alimaniere kiu ajn povus fabriki dokumenton kaj ĝin deklari aŭtenta, kaj pretendi ke aliaj montru ĝian falsecon. Ne eblas demonstri la falsecon de io kio dokumente ne ekzistas.

Nemulte, eĉ nenie, valoras la ideo laŭ kiu la dokumento estus kaŝita en Vatikano. Tio signifus ke de tiu dokumento ekzistus nur unu kopio: tio igus tuj evidente nekredebla la deklaro ke la tarifoj estis efektive aplikitaj kaj disvastigitaj inter la fideluloj. Papa akto ne publikigita estas simple papa akto ne ekzistanta pro nelogika.

Plue, la vatikanaj arĥivoj entenantaj tiuepokajn dokumentojn estas malfermitaj al studuloj. Fine, se dokumento estas kaŝita en biblioteko, ne kompreneblas kiel kelka kapablis ĝin publikigi sed nekapablas sciigi neniun el la cirkonstancoj en kiuj tiu dokumento estis por li alirebla.

Ero da esploristoj, rikoltis ĉi-rilate serion da dokumentadoj, enmetitaj en ilia interretejo [1]. Antaŭ ĉio estis demandite ke Rodríguez prezentu la dokumenton sur kiu li skribis ke mem kopiis, sed li respondis ke la teksto estis eltirita el kelkaj fotokopioj de paĝoj franclingvaj nun senkoloraj. Kaj li ne montris tiujn paĝojn kopiitajn, kaj nun senkoloraj. La tuta korespondaro de tiuj historiistoj kun Rodríguez estas nun videbla en la menciita veba situo.

Iuj inklinas doni kvalifikon de aŭtenteco al la dokumento sen doni, aŭ postuli, referencojn kontroleblajn de historiisto. Tial la diskuto procedas ja jes, - sed ekskluzive en kampo ekstere de la laborkoncernatoj – sur la nekontrolebla nivelo de la persona inklino klerikala aŭ kontraŭklerikala.

Kelkaj tezoj el la encikliko[redakti]

Pecx.jpg

Ni tute ne volas enmiksiĝi en politika situacio de iu ajn lando. Letero estas la titolo de unu el la enciklikoj de la papoj. Fiaj kaj malhonoraj agoj por la homa digno

Ĉio, kio malvivigas, kiel ĉiaj mortigoj, genocidoj, aborto, eŭtanazio kaj libervola memmortigo; ĉio, kio parte detruas tutecon de la persono, kiel kripligoj, torturoj de la korpo kaj animo, altrudaj provoj de psika premo; ĉio, kio maldignigas la homon, kiel nehomaj kondiĉoj de la vivo, arbitraj arestoj, deportoj, sklaveco, prostituo, komerco de virinoj kaj de junularo; kaj ankaŭ nehomaj kondiĉoj de laboro, en kiu oni traktas laborantojn kiel ordinaraj iloj de la gajno, kaj ne kiel liberajn, resopndecajn personoj: ĉiuj ĉi kaj similaj aferoj kaj praktikoj estas io malhonora; infektante civilizon de la homaro pli fiigas tiujn, kiuj tion faras, ol tiujn, kiuj spertas maljustaĵon, kaj estas plej kontraŭaj al honoro inda al la Kreanto.


Krimoj kontraŭ la vivo kaj afero de individua libereco

Signifa parto de la publika opinio pravigas krimojn kontraŭ la vivo je la nomo de rajto al individua libereco kaj elirante de tiu ĉi premiso postulas ne nur ilian senpunecon, sed male aprobon de la ŝtato por ili, por plenumi ilin kun la tuta libero, kaj eĉ utiligante senpagan helpon de la sanservo. Ĉio ĉi kondukas al profundaj transformoj en la maniero rigardi la vivon kaj rilatojn inter la homoj. Fakto, ke leĝaro de pluraj ŝtatoj, deirante eĉ de la fudamentaj principoj de siaj konstitucioj, ne nur ne punas tiajn praktikojn kontraŭantaj la vivon, sed ilin agnoskas tute leĝaj, estas maltrankviliga manifestiĝo, kaj samtempe unu el esencaj kaŭzoj de la serioza morala krizo: agoj iam unuanime konsiderataj kiel krimaj kaj en universala morala eksento nepermeseblaj, akiras la socian aprobon.

Kaze de la leĝo interne maljusta, kiel rajto permesanta rompon de gravedeco kaj eŭtanazion, oni devas neniam ĝin respekti "nek partopreni formigon de publika opinio favora al tia leĝo, nek apogi ĝin en voĉdonado".

Kiu apogas memmortigan intencon de alia homo kaj kunlaboras en ĝia realigo pere de tiel nomata "apogata memmortigo", iĝas kunlboranto, kaj kelkiam eĉ senpera kaŭzanto de maljustaĵo, kiu neniam povas estis pravigita, eĉ tiam, kiam estas farita laŭ postulo.

De eŭtanazio oni devas distingi la decidon pri rezigno el t.n. "persista terapio", tio signifas el certaj medicinaj agoj, kiuj ĉesis esti adekvataj al reala situacio de malsanulo, ĉar ne plu jam estas proporciaj al rezultoj, kiujn oni povus atendi, aŭ estas ankaŭ tro penaj por malsanulo mem kaj ties familio.

En tiaj situacioj, kiam la morto estas proksima kaj neevitebla, oni povas konforme kun la konscienco "rezigni pri klopodoj, kiuj kaŭzus nur portempan kaj doloran plilongigon de la vivo, tamen oni ne devas rompi kutimajn terapiojn, kiujn postulas la malsanulo en tiaj kazoj". Evidente ekzistas morala devo de kuracado kaj subiĝo al sanigdo, sed tian devon oni devas difini en konkretaj situacioj: oni devas pritaksi, ĉu aplikataj kuracaj rimedoj estas objektive proporciaj al supozata plibonigo de la sano.

Rezigno pri eksterordinaraj kaj troaj rimedoj ne egalas al sinmortigoeŭtanazio; prefere esprimas akcepton de la homa stato fronte al la morto.

El sentempa meniorlibro[redakti]

Leterojn de amataj homoj oni forbruligas tuj aŭ neniam. Kaj en la Novan Jaron eniru kun la firma decido: De nun ni ne plu disputos, sed laboros, ĉar ni volas, ke nia afero venku!

Anedokto[redakti]

“Mizera sorto min atendas. La edzino trovis leteron, kiun mi forgesis enpoŝtigi.”

“Pli mizera sorto atendas min. Mia edzino trovis leteron, kiun mi forgesis bruligi.”

Alie[redakti]

Ruzo ne estas sorĉado.

Notoj[redakti]

  1. ĉu pulovro aŭ pulovero?