Latin-idaj lingvoj
"Vermente, la linguoy romancay essas dialectoy de Interlingwo."
"Lu minu noi ama un fémina, lu plu facilmen noi place a ella"
La Latin-idaj lingvoj estas lingvoj kreitaj per kombinaĵoj de Latino kun Ido.
Sed oni ne povas prave diri ke la studantoj de latinidaj lingvoj ŝajne starigis sistemon por klasifiki la latinidajn lingvojn, baze de samecoj kaj malsamecoj en la formoj, simile ol kion faras bestistoj/arbistoj. Per tiu sistemo, ili agnoskis ke la latinidaj lingvoj kaj dialektoj povas esti klasifikataj en iuj familioj, kaj hierarkie ĉiu familio en subfamilio, sub-subfamilio, k.t.p..
Komplekseco[redakti]
Raporto de Luana Lourenço, el Agentejo Brasil, publikigita dum 2010j, feliĉe por nia afero informas al ni, ke li dubas, ĉu la klasika Latino ja havis "kompleksajn" fleksitarismojn, kiajn la modernaj latinidaj lingvoj ne plu havas. Sed la modernaj lingvoj (la franca, la hispana, la itala, ktp) havas multe pli kompleksan uzadon de artikoloj kaj prepozicoj ol Lation, kiu ne havis artikolojn kaj malofte uzis prepozicojn. Mi ne ŝatus diri, ke derivitaj vortoj kiuj antaŭe estis laŭsurface kompreneblaj ŝanĝis iliajn formojn kaj nun aperas strangaj al iliaj parencaj vortoj.
Esperanto[redakti]
Ne estas la kulpo de Occidental, ke Esperanto ne estas Latin-ida lingvo. Tiu frazo indignigis ĉiujn ilin, kiuj opinias ke Esperanto estis kreita en la finaĵo de la 19-a jarcento de Ludoviko Lazaro Zamenhof kiel planlingvo por facilega kaj internacia komunikado sen privilegio al iu ajn nacia lingvo. Kvankam la vortaro de Esperanto enhavas multajn vortojn el latinaj kaj aliaj lingvoj, ĝi havas siajn proprajn gramatikajn regulojn kaj vortfaradojn, kiuj ne estas rekte el la latina.
Tre amuza ŝerco[redakti]
Jen unu ŝerco pri Latin-idaj lingvoj:
Kial la Latin-idaj lingvoj estas tiel senrompaj?
Ĉar ili ĉiam havas kasxon! (Kasxo estas la latina vorto por "bovlo" aŭ "ujo".)
Listo de latin-idaj lingvoj[redakti]
- Itala lingvo: moderna vulgara Latino
- Sicilia lingvo: la itala, sed sakra
- Hispana lingvo: la itala lingvo kun simpligita gramatiko plus hazardaj eŭskaj, arabaj kaj indiĝenaj vortoj
- Judhispana lingvo: malnova versio de la hispana kun la sono /ʒ/ kaj hazardaj hebreaj vortoj
- Portugala lingvo: la hispana lingvo kun itala gramatiko kaj rusa akĉento
- Galega lingvo: la portugala kun hispana akĉento
- Franca lingvo: Latino prononcata de gaŭloj kaj ĝermanoj, kiuj kredas (pro la influo de siaj propraj lingvoj) ke ne ĉiu sono estu elparolata
- Kataluna lingvo: la franca kun hispana akĉento
- Provenca lingvo: la kataluna en Francio
- Rumana lingvo: sufiĉe fida lingvo kreita kiam bizanc-imperianoj provis paroli Latinon sen kontakto kun denaskaj parolantoj