Puno
"Amo kaj puno loĝas komune"
- ~ Zamenhof pri puno
"La universo enhavas pli 100 mil milionoj de galaksioj"
- ~ nerdo pri alia afero
"La diferenco inter la prizono kaj la geedziĝo estas tio, ke oni povas ludi futbalon dimanĉe en prizono"
"Neniam lasu min foriri"
- ~ Aleks Kadar pri prizono
"Dimanĉe mi faris prelegon en Tokio pri la ĉi supran temon"
- ~ Tigro
"Prende un occasion per le capite, pois que le cauda es glissante"
- ~ Interlingvaistoj pri puno
"Tamen, mi agnoskas ke tiu ĉi problemo estas unu el la plej polemikaj aferoj de nia tempo"
Puno estas urbo kun ĉ. 100.000 loĝantoj kaj situas 3.800 m alte ĉe bordelo de la Lago Titikako sude de Peruo. Ĝi estas ĉefurbo de Infero.
Puno estas objekto de vervaj diskutoj inter juristoj same kiel inter ordinaraj civitanoj. Mortpuno estas kvazaŭ fabriko de drapflikoj.
Geografio[redakti]
.jpg)
Puneo troviĝas sur altebenaĵo ĉe kunfluejo de du riveroj. Ĝi estas ĉirkaŭ 150 km oriente de Mumbajo ĉe alteco de 560 metroj.
Punrepago[redakti]
Ni memorigas niajn kolegojn, ke punrepago, el komuna verbo «pune repagi», signifas ripari kulpon per kompensa puno. La nocio koncernas kaj juron kiu punas pro krimo, kaj religion laŭ kiu la puno rilatas al peko.
Nomo[redakti]
La nomo Puno devenas de "Puna Nagari" (laŭvorte, Urbo de virto). Antaŭe, dum la kolonia epoko, ĝia nomo estis "Poona" [puna], sed nun ĝia nomo estas "Pune" [pune].
Aŭte[redakti]
Viro estas sur aŭtovojo, kiam haltigas lin motorcikla vojpolicisto. "Vi iradis multe tro rapide, sinjoro," diras la policisto malfermante sian punlibron. "Tio kostos al vi 40 eŭrojn." Ino sur la malantaŭa sidilo de la aŭto malice kriis: "Bone! Donu al li grandan punon, sinjoro policisto! Li estas senindulga, malĝentila, kaj riskema veturanto!" La policisto demandas al viro: "Ĉu via edzino?" Kiam viro melankolie kapjesas, la policisto refermas sian punlibron kaj diras: "Forveturu, frato!"
Alie[redakti]
- -- Sinjorino, vi stiris tro rapide kaj danĝere. Mi punas vin per 200 eŭroj.
- -- Tre bone, feliĉe! Hieraŭ via kolego pro sama delikto konfiskis mian ŝoforan rajtigilon.
Historio[redakti]
La unua mencio okazis el la 8-a jarcento. En 1630 sultano detruis la urbon. La britoj okupis la urbon en 1817 kaj ili instalis gravan soldatan areon. En 1896 pro pesto multe mortis. En 1961 pro digorompiĝo inundo okazis.
Puno[redakti]
Profesoro : “ Diru do al mi, kio estas la puno trudata al duedzinuloj?”
Kandidato: “ Li havas du bopatrinojn.”
Puno: instrumento de elaĉeto[redakti]
Laŭ Aŭgusteno, la dia puno reelstablas la ordon de la kreo, aŭ la ordon establitan de Dio. Plue, aljuĝante la punon de la sufero, Dio metas la homojn en la kondiĉon kompreni la diferencon de la bono el la malbono kaj tiel pente liberiĝi. [1]
Oni je ĉi tiu okazo ne forgesu, ke oportunas precizigi ke la interpreto pri tiu biblia teksto (pri puno = kialoj kaj celoj de la puno), kiu estas la kerno de la teodiceo de Aŭgusteno, estas kaj estis objekto de diskuto. Tamen, estas onia opinio inter filozofoj (kredantaj aŭ nekredantaj) ke tiu biblia ero konstituas aplikon de la principo de salajra justeco (alvokita de Elifaz en la Ijoba libro) kaj limigita al la tera vivo, sur kiu Aŭgusteno modlas la principon de la salajra kompenso laŭ la kristana vidpunkto: la pekintoj kontraŭ Dio kaj la proksimularo estos, en la transvivo, punataj, dum la rekte vivintoj per la eterna vivo ĉe Dio.
Klimato[redakti]
Kiel anoncite, Puneo havas tropikan klimaton kun sezonoj somero (marto-majo), musono (de junio ĝis oktobro) kaj vintro. La averaĝaj temperaturoj varias inter 20-28 °C, somere 38 °C. Jare pluvas po 722 mm. En januaro kaj februaro ne estas pluvo kaj neniam frostas.
La puno de la lupo[redakti]
En nia lando estis lupo, kiu manĝis multe da ŝafinoj kaj ŝafidoj, da kaprinoj kaj kapridoj. La farmmastroj tre plendis pri ĝi, ĉar ĝi ne estis satigebla. La vilaĝanoj ekĉasis por klopodi rompi ĝian kapon. La sinjoroj estis promesintaj ilin regali, kiam ili estos mortigintaj la beston. Tial. ĉiuj kuris al ĉaso kiel al festo. Oni serĉis ĝiajn paŝsignojn sur la neĝo; oni ĝin persekutis, oni pafis, oni maltrafis, kaj oni diris ke la diablo en tio sin ekmiksigas. (La diablo estas tre utila por la ĉasistoj; ili emas kulpigi ĝin pri siaj mallertaĵoj). Fine tamen, iu, kiu estis preparinta kaptilon, ekkaptas nian rabiston je piedego. Oni enŝtimigas ĝin, kaj por ke ĉiu havu la plezuron vidi ĝin suferi kaj morti, oni fortrenas ĝin al la placo de la vilaĝo. Ĉiuj alkuras, ĉiuj ĉirkaŭas la lupon. Kiamaniere, oni diras, ni ĝin mortigos?
— Mi, diras la unua, mi ĝin unubate mortigos; per mia martelo mi rompos ĝiajn ostojn.
— Ne! diras la dua, ni suferigu ĝin pli longdaŭre; per pinĉilego ni fortiru ĉiujn ĝian dentojn ; ĉar laŭ mia opinio, besto, kiu tiom mordis, devas pentofari per tio, per kio ĝi pekis.
La tria diris: — Oni devas ĝin puni jene: ni ĝin senhaŭtigos vivantan, kaj tra la kampoj ni ĝin forpelos senĉemizigilan.
Bona maljunulo, kiu ĝis min nenion estis dirinta, (li havis grandan sperton) antaŭeniras kaj diras:
— Miaj amikoj, por ĝin bone puni, jen mia opinio: ni ĝin edzigu! Tio estas la plej granda puno, kiun oni povas eltrovi.
Kiel mi dirus?[redakti]
Arestitoj post liberiĝo babiladas pri la vivo en la malliberejo.
- -- Ĉu ankaŭ ĉe vi ĉiu portis sur la vesto numeron anstataŭ nomo?
- -- Jes. Mi portis sur la brusto numeron 4777.
- -- Ĉu bruste? Kion vi havis sur la dorso?
- -- 4778.
- -- Ĉu ne la saman? Kial?
- -- Tiu estis mia karesnomo.
Trafiko[redakti]
Puno havas internacian flughavenon kaj bonajn kontaktojn trajne kaj voje. En la urbo aŭtobusoj liveras la pasaĝerojn.
Duobla puno[redakti]
Meti iun antaŭ elekto kaj subigi la pridemandatan personon al devalorigo kaj puno, sendepende de kia elekto la persono faras.
Ekzemplo:
- Vi zorgas pri viaj taskoj. Tiam la estro taksas ĝin kvazaŭ vi nenion faras. Se vi rapidas, oni diros al vi, ke vi estas tro senzorgema.
- Kiel viro: esti akuzita ne preni respondecon pri hejmo kaj infanoj, sed estas nomata mallerta se vi restos hejme.
- Kiel virino: elekti esti hejme kun siaj infanoj anstataŭ iri al vespera kunveno kaj tiel esti konsiderata malserioza, sed ĉeesti la kunvenon oni nomas vin "malbona patrino", kiu elektis ne esti hejme kun siaj infanoj.
Prizono[redakti]
Esperantisto kaj volapukisto estas en malliberejo, kaj ili decidas kune eskapi. Unu nokton, forseginte la barilojn de sia ĉelo, ili grimpas sur la tegmenton.
Subite ili faligas tegolon, kies bruo alertas la gardiston starantan ĵus sube.
"Kiu iras tie?" li demandas.
La esperantisto rapide reagas, kaj diras "Miaŭ, miaŭ!"
Kelkajn metrojn poste ili faligas alian tegolon, denove alertante la gardiston, kiu redemandas "Kiu iras tie?"
La volapukisto rapide reagas, kaj diras: "Ankoraŭ unu kato!"
Reiro[redakti]
Du uloj estas en sekurega malliberejo, kaj komplotas por eskapi. Ili devas tra-, sub-, au supergrimpi ne malpli ol dek du murojn. Vespere, la du homoj ŝteliras en kompleta silento kaj mallumo, kaj komencas grimpi la murojn. Unu post la alian, ili pli kaj pli pene sukcesas. Komplete elĉerpitaj, ili finfine alfrontas la dekduan muregon. Lacegaj, ili rigardas ĝin.
"Ni estas perditaj," anhelegas ulo. "Ni neniel povos grimpi tiun ĉi. Mi estas kvazaŭ morta pro laco, mi ne plu povas antaŭeniri."
"Nu, bedaŭrinde," diras la alia. "Ni do reiru!"
Vidindaĵoj[redakti]
Mortpuno[redakti]
Ekzekutisto akompanas la kondamniton al la eŝafodo. La vetero estas abomena: falas grandega pluvo.
— Kia vetero! — ̧ĝemas la kondamnito.
— Çu vi plendas pri tio? — rediras malĝentile la ekzekutisto. — Pripensu, ke mi devos ankaû reveni.
Satisfakcio[redakti]
Satisfakcio estas
Pro nacilingva influo de la pola falsa amiko "satysfacja", multaj polaj Esperantistoj misuzas "satisfakcio" por "kontento", "kontenteco". Tiu uzo aperas en iuj lastatempaj polaj/Esperantaj vortaroj, sed ne en multaj aliaj vortaroj, ekzemple PIV (nek en anglaj/Esperantaj vortaroj, malgraŭ la falsamika angla vorto "satisfaction").
Dia justeco[redakti]
Apenaŭ ni sciiĝis, ke pia kristano mortis kaj atingis Paradizon. Tuj li komencas promeni por miri la lokon kaj eble renkonti siajn mortintajn parencojn kaj konatojn. Iumomente, kun sia granda surprizo li vidas sian maljunan paroĥestron, kiu amindumas kun juna belulino sidanta sur liaj genuoj.
Iom mirigite li diras:
- - Reverendo, mi gratulas vin pro la granda rekompenco, kiun vi meritis pro via ĉasta vivo!
- - Ne! Ŝi ne estas mia rekompenco. Male: mi estas ŝia puno.
Vidu ankaŭ[redakti]
Referencoj[redakti]
- ↑ Tiel ke, se tiuj, pro maljusteco de ilia volo, misuzis siajn bonaĵojn, Dio, por la justeco de sia povo, bonuzos iliajn malbonaĵojn, juste allasante en suferoj tiujn kiuj renversis la ordon en siaj pekoj” (De natura boni).