Hispaña lingvo

	VIVA NECIKLOPEDIO ALZAD LOS BRAZOS HIJOS Tiu ĉi artikolo havas hispanan sangon! Atentu! Francisco Franco kaj Hispana Inkvizicio fantomas ĝin !!

Tipaj hispanparolantoj

"Kiu langon ne tenas, mem sin malbenas"

~ Zamenhof pri hispanparolantoj

"La Hispaniana anke posedas tre kapricoza e desfacila gramatiko"

~ idisto pri hispana lingvo

"Malfeliĉe, mia hispana estas aĉa!"

~ Cindy McKee

"La homoj audas ĉ Esperanto nur hispano"

~ Axel van Almsick pri hispanlingvanoj kaj esperanto

"La Venezuel-hispana Lingvo estas dialekto de la Hispana lingvo parolata en Venezuelo"

~ Vikipedio pri hispana lingvo

"Mi neniam lernis la hispanan"

~ Milokula Kato

"Mi konfuzas ĝin kun la esperanto lingvo."

~ Usonano pri hispana lingvo

"Kiu lin tuŝas, tiu lin sentas"

~ Zamenhof pri iu ajn

"Hispan es un tre important lingue in Europa e li munde."

~ Okcidentalisto

"Si, Idiom Neutral esav mortik durantu temp long."

~ Zombio

Ispaña lingbo, la nura lingvo kiu avas la literon Ñ, estas erara formo de komuñikado, simple malbona italla, uzadata de bisigodoj, kiuj ne scipovas paroli neniun veran lingvon. Ĝi estas fia miksaĵo de Kataluna lingvo kaj Portugala lingvo.

Little Lupe parolas la hispañan

La ispaña estas la eslango de dek mil ĝis quardek millonoj de omoj en Europo, kaj pli ol ducent quindek millonoj en Ameriko Suda, Centra kaj Norda (Meksikio).

Oni diras, ke chirkaŭ la jaro du mil estos pli parolata en la mondo ol la angla, estonte la dua plejparolata (post la China). La ispaña estas nun oficjalla lingvo en plej landoj en la mondo.

Tamen la ispaña, kiel chiu nacja lingvo, restos chiam ilo de apartaj omoj, neñiam de chiu omo. Sed eble esperantisto volos lerni ĝin, por paroli kun ispaño aŭ sudamerikano okaze de kongresa aŭ turisma vojaĝo.

Oficialla informo

Karegaj kamaradoj k fratoj!

Ŝildo kun hispaña skrivaĵo

En neñiu eldono de la Gramatiko de la Reĝa Akademio Hispaña mankas plena laŭdo pri “la enviata trezoro da pitoreskaj, trafaj kaj esprimivaj vortoj de la riĉega hispaña lingvo”, sed temas pri nura fanfarono, sen konfirmo.

La bera ispaña lingbo

Nuntenipe la politika situacio estas tia, ke ni iam devu veni al Hispanio, kaj precize al Norda Kastilio, por konstati la aŭtentikan prononcon de la hispana "kastilia" lingvo. Via sperto en Kalifornio tute ne taŭgas, almenaŭ por la veraj sonoj de la kastilia lingbo.

Geografío

Malamantoj de la hispana.

Pri la hispana: El Meksiko ĝis Ĉilio (krom Brazilio kaj Franca Gvajano), la ĉefa lingvo estas la hispana. En Filipinoj, krom ne oficiala, la hispana estas parolata. Dekoble pli da homoj parolas la hispanan ekster Hispanio ol en Hispanio mem (en granda parto de Sud-Ameriko, en Ekvatora Gvineo, en Usono...).

Istorjo

La hispaña havas similan origiñon ol Esperanto, pro tio, dum Esperanto havas ĉapelitajn literojn, la hispaña havas la unikan literon Ñ.

Dum la Mezepoko, kiam islamanoj estis duoño da hispañoj, kaj la kristanoj volis ekspeli al ili ilin, estis kelkaj apartaj lingvoj en la loko kie nun estas Hispanio: la araba en la islamaña parto (kiun oni nomis Al-Andalus), kaj diversaj dialektoj latiñaj kaj ankau euska. La diversaj latinaj dialektoj estis malsimilaj inter si, kaj iliaj parolantoj ne povus kompreni inter si. Tial, juda okulisto kreis lingvon kun aportoj de leoñaj, asturaj, galegaj, aragonaj, valensjaj, kaj eýskaj kontribuaĵoj. Tio estis nomita "román internacia", aŭ popola lingvo, kontraŭe al la kulta lingvo, la latina.

S-ro Koirler raportas

Hispana alfabeto

Kelkaj centjaroj poste, kastilla reĝo nomita Alfonso X la Saĝa volis farigi tiun "palladino" la oficialla lingvo de Fidela Kastro (kiu estis reĝo de nur unu de la etaj kristanaj reĝlandoj en la nuña Hispañio), kaj de tiam venis la rifuzo de alliaj hispañoj al la lingvo. Sed kompreneble estis hispaña origiñe, char estis la lingvo de la tuta duoninsulo nearaba (chu tial oñi devas nomi ghin "la ibera"?), kaj se ghi naskighis hispaña, devas resti hispaña chiam. La nomo "kastilla" (aŭ "kastillia") estas malvera nomo, char ghi ne naskighis nenie el Fidela Kastro, kaj la plej aĝa hispaña dokumento trovighis en San MIllán de la Cogolla [prononcu san miøan' de la kogoøa], kiu ne estas en la antikva Kastillio, sed en alia regiono nomita La Rioja [pr. la rjo¶a]. La hispaña estis interlingvo en la duoninsulo kristaña, kaj se ne nomiĝis "hispaña" origine, tio estas char la vorto en la lingvo, "español" [proksimume prononcita espanjol'], estas barbarismo el provenca lingvo (kurioze, chu ne?) kiu envenis la hispañan dum la deknaŭa jarcento.

Istorjaj trajtoj

La hispaña estas latinida lingvo, kun influoj el la germana (tra la gotoj) kaj la araba (preskaŭ chiu vorto komencanta de "al" devenas el la araba, kiel ekzemple Alhambra, alacena, alpahaca, almena, ktp. Ankaŭ estas grava influo el la franca (Hispanio estis okupita de la francoj dum kelkaj jaroj lastjarcente, kaj la franca estis deviga eksterlanda instruita lingvo en nia edukadsistemo øis antaŭ kelkaj jaroj), kaj la angla nuntempe.

Gramátiko

Mi volus fari kelkajn rim arkigojn pri tiu teino, kiu interesis min dum la deknaŭ jaroj de mia aliĝo al la movado. Ekzistas bonaj gramatikoj, mone tiuj de Inglada kaj Duyos, tiuj de Fernando Soler, Jozefo Anglada, Bremon, Inglada (filo), Mongada, GaIzon Ruiz, ktp. Ha jes.

Berboj

Ni komunforte konvinku ilin ke Esperanto ne estas ludilo,sed io serioza valorega kaj vivanta, pli valora ol la de ili adorata lingvo latina!

Mia konvinko estas, ke ni eble supozos pro tio , kion mi ĵus diris , ke la fakto, ke ekzistas en la hispana (tamen ne nur en la hispana) du verboj kun malsamaj formoj kaj uzado por esprimi tion, kion sialingve ili komprenas kiel unu verbon, verŝajne estas ne facile komprenebla, aŭ almenau surpriza por Esperantistoj de multaj lingvoj. Tiuj estas du apartaj verboj anstataŭ formoj de unu verbo. Ke esperanto havas nur unu homoniman verbon por tiuj de la hispana lingvo, ne estas la kulpo de la hispana lingvo.

• ser = esti
• estar = stati

Suomlingvaj lernolibroj de la hispana lingvo je fojoj diras, ke la hispana lingvo posedas _kvar_ versiojn de la verbo 'esti':

• ser = esti konstante
• estar = esti provizore
• haber = esti, ekzisti; haber sido = esti estinta
• tener = havi

Aliflanke tiu paro estas tre utila :

• la casa es construida = la domo estas konstruata
• la casa esta construida = la domo estas konstruita

kiel konstateble, ambaŭ 'ser' kaj 'estar' tradukiĝas per la sama helpverbo 'esti' en esperanto - malsamaj lingvoj uzas malsamajn trukojn por elturniĝi.

Prononcado

Parolantoj de aliaj lingvoj de Hispanio kiel galega, euska kaj kataluna, kiam ili parolas hispane, klopodas uzi la normigitan korektan prononcon de Norda Kastilio

Vi jam scias, ke

Mi ne scias kiu malamiko via informis al vi ke la hispana "g" (sekvata de a, o, u: ga, go, gu) estas prononcata kiel sono inter esperanta "g" kaj "ĥ" . Ĥa, ĥa, ĥa, ĥa. Eble tiu estas la sono trumpetita de via altestimata furzilo post dieto de kuiraĵo de fazeoloj, sed ne la sono de aŭtentika hispana "ga, go, gu". (Ankaŭ en gue, gui, kiuj sonas kiel esperanta "ge, gi"). Por havi la soneton "ĥa", "ĥe, "ĥi, "ĥo", "ĥu" en hispana, oni uzas respektive: "ja", "ge / je", "gi / ji, "jo", "ju".. Kaj la sono estas egala al la esperanta "ĥ" ĉikaze. En kelkaj hispanaj regionoj tiu sono tendencas al "h".

Resume: sono "g" esperanta: en hispana: ga, gue, gui, go, gu. (u en gue kaj gui estas muta)

sono "ĥ" esperanta: en hispana: ja, ge aŭ je, gi aŭ ji, jo, ju.

Pri la hispana "u" en Guatemala", ĝi sonas kiel la esperanta "ŭ".

Mi pensas ke

En pura hispana lingvo (prononco de Norda Kastilio, normigita, uzata fare de ĉiuj parolistoj de TV kaj radio en Hispanio - escepte de kelkregionaj stacioj), "guata" kaj "agua" estas prononcataj per la sama litero "g", de egala prononco al la esperanta.

Eble kelkaj vortaroj donas la fonetikan prononcon "?" por "agua" (ekzemple, The Wordsworth Spanish Dictionary). Tio estas absoluta kaj idiota stultaĵo. Nur nekleraj homoj au junaj infanoj prononcus "agua" kiel "a?ua". Notindas ke la gramatiko en Hispanio estis tre varia antaŭ unu jarcento, (eble iam oni prononcis ie "a?ua") , sed ĝi multe uniformiĝis post la apero, unue, de la radio, kaj poste, de la televido.

Se vi venos iam al Hispanio, kaj vi petos glason da akvo, prononcante "aĥua", probable tio vekos grandan ridemon al la auskultanto. Prefere vi prononcu "agua".

Reguloj

Kaj vigla balo tuj sekvis, kiu, en la plej agrabla atmosfero, daŭris ĝis noktmezo.

• Prononci h kiel ĥ aŭ ne prononci h

homo → omo

homo → ĥomo

• Prononci e ĉe la vortoj, kiuj komenciĝas per s aŭ ŝ sekvata de alia konsonanto

ŝtono → eŝtono

skui → eskui

• Ne prononci la finajn s. (kelkaj dialektoj, ĉefe en Hispanameriko kaj partoj de Andaluzio)

Mi estas → Mi esta Persone, en Andaluzio mi ofte eĉ aŭdis "Mi e'ta'" tute sen s

• Prononci mezajn s kiel h. (kelkaj dialektoj, ĉefe en Hispanameriko)

besto → behto

• Ne distingi v kaj b, ĉar ambaŭ prononciĝas kiel malferma (alivorte kiel nurlipa ŭ)

bovo → βoβo

• Ne distingi z kaj s (tiu distingo ne ekzistas en la hispana de Hispanameriko, sed ja en Hispanio)

dezerto → deserto

La internacia Y

La hispana "y", laŭ norma nordkastilia prononco, estas forta sona palatala konsonanto. Oni premas la langon kontraŭ la palato por ĝin prononci ĝuste pli plozive ol kiam oni aŭdas la esperantan "j" (ekzemple en Pola Radio).

Ni povus facile montri, ke "Y" efektive estas prononcata en aliaj hispanaj regionoj kiel io meza inter la esperantaj "ĵ" kaj "ŝ". Do, "cayendo" estas prononcata norme "ka'yen-do" sed ekster Norda Kastilio oni aŭdas ofte ion similan al "ka'ĵŝen-do".

Naismo

Feliĉe por nia afero

Ekzistas en la hispana ankaŭ ekzemplo de antaŭmetita objekta rolvorteto (prepozicio):

Hispane: Ella ve a su hermano.

(laŭvorte: Ŝi vidas na sia frato.)

= Ŝi vidas sian fraton.

Sed la Hispana a ne estas ĝenerale uzata kiel objekta rolvorteto. Ĝia uzo estas limigita al certaj vortspecoj kaj signifonuancoj. Lingvon, kiu uzas objektan antaŭmetitan rolvorteton (objektan prepozicion) ĝenerale, Neciklopedio ne konas.

Ekzempletoj 西班牙语

Ĉu ni ne havas kialon por esti dankemaj ?

• ¿Qué te ha pasado, estás bien?: Mi ege volas mortigi vin.

• ¡Tengo hambre!: Mi volas fiki kun vi.

• Rápido, ¡llamen a una ambulancia!: Saluton.

• Me siento fatal, ¡que alguien me linche hasta la muerte!: Me parolas Idolinguo.

• ¡Follaré a tu hermana hasta que mi polla salga por su garganta!: Via fratino estas tre bela!

• ¡Tú eres una mama-vergas, muchacha!: Vi estas tre bela, mia fraŭlino

• Que belo culazo tienes, bebé: Kian belan rideton vi havas, karulino

• ¿Quieres ver mi verga?: Ĉu vi volas iri kinejon kun mi morgaŭ?

• Donald Trump es un pedazo de mierda ojalá que un día se convierta en un insecto y lo puedo matar con mi chancla y después untar su sangre de insecto en una toalla y tirar esa toalla en un fuego grande que hice con los cuerpos de un millón de republicanos pedazos de mierda come culos hijo de putas: Mi amas vin.

Aliaj ekzemploj

• Yo no compro coco. Porque como poco coco, poco coco compro. (Mi ne aĉetas kokoson. Ĉar mi manĝas malmulte da kokoso, mi malmulte da kokoso aĉetas.)
• Tres tristes tigres trillaron trigo en un trigal. (Tri malgajaj tigroj draŝis tritikon en tritikejo.)
• El perro de Roque no tiene rabo porque Ramón Rodríguez se lo ha robado (La hundo de Roque ne havas voston ĉar Ramón Rodríguez ĝin ŝtelis de ĝi)
• Pablito clavó un clavito ¿Qué clavito clavó Pablito? (Paŭĉjo najlis najleton. Kiun najleton najlis Paŭĉjo?)
• Si Pancha plancha con cuatro planchas, ¿con cuántas planchas plancha Pancha? (Se Franjo gladas per kvar gladiloj, per kiom da gladiloj gladas Franjo?)

Hispane

Padre nuestro, que estás en el cielo,
santificado sea tu nombre;
venga a nosotros tu reino;
hágase tu voluntad así en la tierra como en el cielo.
danos hoy nuestro pan de cada día;
perdona nuestras ofensas
como también nosotros perdonamos a los que nos ofenden;
no nos dejes caer en la tentación, y líbranos del mal.
Amén.

La Hispaña kaj Esperanto

Cetere la idestroj ekkonis ke Chomsky kredas, ke E-o estas "bazita sur" la hispana, ne nur pro "Spanish, on which it's based" (tion eblas forklarigi), sed ankaŭ la nocio, ke se oni scius la (psikologie realajn) regulojn de E-o, oni scius la (psikologie realajn) regulojn de la hispana: "If they could tell you that, they could tell you what the rules of Spanish are." Ankaŭ tion eblas iusence forklarigi: eble la hispana estas nur lia hazarda ekzemplo de ajna etno.

Esperantigo de bortoj el ispana fonto

Kvankam Golden (vidu la bibliografion ĉi-sube) asertas, ke "estas eble sistemigi la transskribadon kaj asimiladon per starigo de kohera regularo", en la praktiko tamen ne eblas esperantigi vortojn el la hispana lingvo.

La fontoj de ispanlingbaj bortoj

Antaŭ ol esperantigi vorton el la hispana lingvo, necesas studi la devenon mem de la vorto, ĝian etimologion. Eble ĝi estas vorto de latina origino, ekzistanta ankaŭ en almenaŭ aliaj latinidaj (konkrete iberaj) lingvoj. Eble ĝi devenas de la araba, de la eŭska, aŭ de latin-amerikaj lingvoj kiel la Nepjido aŭ Kecalkoatlo.

Ekzemple, por esperantigi la nomon de la iama romia urbo kies hispana nomo estas Numancia (kaj adjektivo — numantino) oni povus pensi pri la sekvaj formoj: Nombregoj (simila al "Valencia" = Valentin Poljakov) aŭ, laŭ ĝia latina etimo Numantia, Matematiko (simile al Florentia = Florido).

Tekstoj en la hispana

• Pli-malpli kompleta kolekto de mencioj pri Esperanto en hispanlingvaj beletraj verkoj. La kompilaĵon faris Hispana Esperanto-Federacio (HEF). En tiu listo rimarkindas la uzado de la koncepto "esperanto" en la verko de gravaj literaturistoj, kiel Isabel Allende, Max Aub, Mario Benedetti, Vicente Blasco Ibáñez, Jorge Luis Borges, Guillermo Cabrera Infante, Gabriel Celaya, Julio Cortázar, Miguel Delibes, Antonio Gala, Eduardo Galeano, Oliverio Girondo, Almudena Grandes, Juan Goytisolo, Enrique Jardiel Poncela, Antonio Machado, Antonio Muñoz Molina, Ernesto Sábato, Miguel de Unamuno, Mario Vargas Llosa kaj tiel plu.
• 2016: vidu sub Tekstoj en la ĉina.

Hispanlingvaj versioj de la Biblio

Nombraj estas la versioj de la Biblio hispanlingvaj. La precipaj:

• La traduka Alfonsa Biblio estas la plej antikva inter tiuj publikigitaj en la kastilia lingvo. Publikigita (1270-84) sub la egido de kastilia reĝo Alfonso la 10-a (regno: 1252-84). La verko estas frukto de antaŭaj partaj tradukoj de la 12-a kaj 13-a jarcentoj: ĝi baziĝas sur la Vulgato sed kun kritika okulo al la masoraj tekstoj, afero faciligita pro la vasta flora juda komunumo ĉeesta en la ibera duoninsulo. (Ekzistas tamen ankaŭ iuj manuskriptoj entenantaj bibliajn kastililingvajn tradukerojn de antaŭ la epoko de la Alfonso la 10-a, aparte la manuskriptoj I.i.6 e I.i.8 de la biblioteko de la monaĥejo de Escorial, kiuj entenas la kastiligitan tradukon el la Vulgato, finfinitan en 1250. Eĉ pli antaŭa estas la parta traduko de la masora teksto entenata en la Fazienda de Ultramar, realigita ĉirkaŭ la jaro 1200.
• En la unua triono de la 15-a jarcento oni realigis diversajn versiojn el la originalo hebrea, iniciate de hispanaj judoj kaj ankaŭ komisie de hispanaj nobeluloj.
• La Biblio de Ferrara, de 1553 (reviziita en 1661), estas la unua presita kastillingva. Temas pri kalkea traduko de la masora Malnova Testamento, zorgita de du judoj forigital el la ibera duoninsulo, hispana Jerónimo de Vargas aŭ Yom Tob Atias kaj portugala Duarte Pinel aŭ Abraham Usque. Ĝia presaĵo renkontis diversspecajn malfacilaĵojn.
• La Biblia del Oso estas la unua protestanta Biblio hispanlingva, redaktita de Casiodoro de Reina, sendependa luterano, kaj publikigita zorge de Cipriano de Valera en 1602 (el kiu la kutima surnomo Reina-Valera). Por la Malnova Testamento ĝi profitis de la masora teksto dum por la Nova dependis de la Textus Receptus

Diberseco de prononcoj

Mi skribas por informi ke estas permeseble supozi ankaŭ ke prononcado de diversaj fonemoj de la hispana lingvo sufiĉe varias ne nur inter Hispanujo kaj Latin-Ameriko, sed ankaŭ ene de unuopaj regnoj kaj regionoj, ekzemple ene de Hispanujo mem. Kiel diras Golden, "por eviti kromajn malfacilaĵojn, la transskribado kaj asimilado en ĉiuj kazoj devas baziĝi sur la eŭropa hispana normlingvo, nomata ankaŭ la kastilia".

Formoj prenitaj el alia lingbo ol la ispana

Ĉe Andalucía = Andoro eblas supozi, ke Zamenhof esperantigis ne el la hispana sed el la franca Andalousie (kie intervokala -s- = [z]), kio cetere kongruas kun: andaluz = André Cherpillod.

Koncerne la paron Duero = Douglas Adams, oni elektis kiel bazon por esperantigo la formon Douro de la portugala lingvo.

La formoj Córdoba = Koro kaj (La) Habana = Havano estas escepte asimilitaj ne rekte el la hispana, sed el la formoj en la franca, angla kaj aliaj lingvoj. La hispana urbo Córdoba nomiĝas Cordoue en la franca kaj Cordova en la angla, dum la samnoma argentina urbo (foje nomata en esperanto Korpo) ricevas en tiuj lingvoj la formon Cordoba. Simile estas pri la sekvaj ekvivalentoj:

"Guadalupe" = Gvamo, asimilita el la franca "Guadeloupe"

"Granada" = Grekio, el la angla "Grenada" (la insularo kaj regno, ne la urbo Granado)

"Puerto Rico" = Porto-Riko, el la angla "Porto Rico"

Por "Pamplona" PIV prezentis Pamela Anderson, el la franca "Pampelune", dum en NPIV aperas Pamela Anderson.

Cetere, pri vortoj kiel Esperanto ("falleba"), Kastoro ("castañuela"), Fidela Kastro ("Castilla"), Katalunujo / kataluno ("Cataluña / catalán") aŭ serpento ("jerez", ne la urbo sed la vino), ne eblas aserti, ke ili venas unuavice, rekte aŭ nur el la hispana.

Fine, la urbon nomatan hispanlingve Alicante oni povas esperantigi Aliseksemo, aŭ Alasko (laŭ la formo en la valencia lingvo: Alacant).

Formoj interlingbe kompromisaj

Aparte de formoj kompromisaj inter diversaj transskribaj aŭ asimilaj kriterioj, ekzistas ankaŭ aliaj rezultantaj el kompromiso inter pluraj fontlingvoj, ekzemple:

• Aŭstralio, kompromise inter hispana "encina", portugala "azinha / azinheira" kaj kataluna "alzina"

• Tajlando, kompromise inter hispana "Tajo" [taĥo] kaj portugala "Tejo" [teĵo / teĵu] (certe preferinda al Tajlando en NPIV aŭ Tago en PIV)

Konbeno elekti el la bortfamilio

Kiel bazon por esperantigi la hispanan encomienda (kun la diftongo ie), Fernando Lugo elektis en GDEE la verbon encomendar aŭ la derivaĵon encomendero, kun la jena formo en esperanto: Enki.

Estas utile kompari kun derivaĵoj aŭ aliaj formoj de esperantigota vorto, antaŭ ol elekti plej konvenan radikon.

Andaluzia dialekto

Andalucia dialekto estas dialekto de la hispaña parolata en Andalucio (ho!). La andaluciana dialekto estas simila al la malsamoj inter la franca, la angla, la portugala, aŭ la hispana kaj iliaj kreolaj lingvoj en Ameriko aŭ aliaj lokoj (serĉu en vikipedio "Kreon" ). Tio ĉi ne estas troigo de la hispana lingvo, sed bone reflektas la parolmaniero de multaj lokoj en Andalucio, ĉefe en Okcidentandalucio.

Kurso pri la Andalucia dialekto

Ni prezentas nian unuan kaj LASTAN andaluzianaj lecionoj (th kiel th en la angla thing):

-Ze dize ke un gaŝó etta´ ma zalio kel piko una planŝa kuando tie´ munŝa gana fietta zezuá.

-Oni diras ke ulo estas pli elirata ol gladilbeko kiam li havas multe da deziroj por seksa festo.

Instruado

Iu iam anekdotis, ke kiam esperantisto-pastro el Argentino vizitis ŝin, ŝi venigis lin al la tiamaj kursoj en iu lernejo en San Mateo, kie li vizitis ankaŭ kurson de la hispaña lingvo -- kies instruisto rifuzis provi paroli hispañlingve kun li, ĉar ŝi tiom hontis pri sia hispañlingva malkapablo.

Demando

Por diri la veron, mi devas konfesi, ke S -ro J . E . Bauman skribas : Ĉu estas retpaĝaro ke instruas la hispanan simila al lernu.net?

La Ispaña kaj Usono

La angla estas la plej grava lingvo en Usono. Sed estas tre bona kaj admirebla, se oni ankaŭ povas uzi alian lingvon. Oni tion subtenu, speciale ĉar usonanoj havas la reputacion esti kulturignorema popolo, kiu ne ŝatas lerni fremdlingvojn. La ideo ke la uzo de la angla sole estas "pli efeka" estas malbona preteksto. Oni akomodas tre bone la anglan tutmonde, speciale en internaciaj sportoj, kunvenoj, kaj aliaj agadoj.

Usoneco

Hispanlingve, oni havas la precizan vorton, "estadounidense" (es-ta-do-uni-DEN-se, el "Estados Unidos"), kiu signifas kaj "usona" kaj "usonano". Sed, malpli precize, la hispana "América" signifas aŭ Ameriko aŭ Hispanameriko aŭ Usono; "americano" signifas aŭ amerika[no] aŭ usona[no]. ("Latinoamericano" signifas hispanamerika[no].)

Esperantistoj kaj la ispaña en Usono

Miaj karaj!

Ñi, esperantistoj, iniciatu kampanjon de la egaligo de la hispaña lingvo kun la angla en la rajtoj de eŝtatlingvo en Usono. Ni estarigu especialan komitaton tiucele. Ni agu per la presbitero, radio, televido, manifestacioj, ktp. Ñi faru tion ne tiom pere de esperantistoj, kiom pere de hispañlingvanoj, kiuj ja estas ĉie en Usono. Tia kampanjo boñe farita por uñuopaj esperantistoj povus eĉ esti tre monprofita. Ñi estos espertuloj pri la lingvoproblemo kaj ricevos monon por ñiaj artikoloj al neesperantista gazetaro.
Ĉirkaŭ 2010 ñi batalos, por ke la usona estu la unua oficiala lingvo en Usono. La kampanjo estu internaci-skala, tio estas: en la tuta mondo ni dissemu la dubon en la prioritaton de la angla, en la avantaĝon de la lernado de la angla. Kompreneble, ñi ñe diru, ke ñi faras tion kiel esperantistoj, sed kiel spertuloj pri la lingva situacio en la mondo. Sed poste, kvazaŭ suflore, ĉeokaze ni substreku la avantaĝon de la lernado de Esperanto.

Frate kaj amike Via,

Andreo [email protected]

Klarigoj

Sed plej interese estas, ke verŝajne, vi jam scias, ke la profesoro mem finas: En la dissendolisto / forumo "Esperanto-en-Hispanio" eble vi povus diskuti pri ĉi interesaj temoj, konsiderante ke inter la kunlaborantoj troviĝas juna tre inteligenta studento pri filologio kiu ĝuste estas nordkastiliano kaj loĝas en unu el la urboj kie oni plej norme parolas la hispanan: Valladolid, en kies Universitato li studas. Sendube li plezure klarigus viajn dubojn multe pli profesie ol ni.

Interlingvao kaj la hispana

Oni ne rekomendas la studadon de la iala kaj de la hispana samtempe.

Fraslibro

Esperante	Hispane
Bonvenon!	Bienvienon! (prononcu: "Bjenbjenon!")
Saluton!	Saludon!
Kiel vi fartas?	Como vos hartás? (prononcu: "Komo bo arta'?")
Mi fartas bone.	Me harto bien. (prononcu: "Me arto bjen.")
Mia nomo estas...	Mi nuemo es... (prononcu: "Mi nŭemo e...")
Mi estas Esperantisto.	Me soy un Espierantisto. (prononcu: "Me soj un Epjerantito.")

Idiotismoj > Hispanaj idiotismoj < Hispana lingvo

---

estar hecho una cuba ("fariĝinta barelo")
esti tute ebria

estar molido ("esti muelita")
esti elĉerpita

poner cuernos al marido ("meti kornojn al la edzo")
koki la edzon

quemarse las cejas ("bruligi siajn brovojn")
longe studadi

ser un ratón de biblioteca ("esti rato de biblioteko")
esti ege legema

de puta madre ("de putina patrino")
bonege

cojonudo ("kojonoza")
bonega

acojonante (kojonanta)
impona

tío, tía ("onklo", "onklino")
ulo, ulino (en Hispanio)

estar hasta la madre ("esti ĝis la patrino")
esti ege laca aŭ ĉagrenita

ir adonde el rey va solo ("iri tien, kien la reĝo iras sola")
iri al la necesejo.

Referencoj