Futbalo
"Futbalo estas valida vorto, laŭ mia vortaro"
- ~ Usonano pri futbalo
"Doni al iu la baton de morto"
- ~ Zamenhof pri futbalo
"Karaj vizitantoj, en nia universala vendejo estas malfermita nova fako - "ĉio por futbalo". Tie vi povas aĉeti bieron, cigaredojn kaj televidilon"
- ~ Propagando pri futbalo
"mi ne vidas kian specifan burkon vi intencas montri - estis nura futbalo
plej enuiga."
- ~ Gerrit Berveling pri burko
"Pri la sportoj: se en aliaj lingvoj oni diras football, Fussball kial oni devas nepre aldoni "ad" en Esperanto?"
- ~ Marcos Cramer pri bonalingvismo
""Sokero" ("futbalo", "piedpilkludo") estas prenita de la afrikansa, irlanda kaj cebua"
- ~ Andreas Kueck pri usona imperiismo
"La golo estas la orgasmo de la futbalo"
- ~ Dario, brazila futballudisto pri seksumado
"Kiu havas la domaĝon, tiu ne zorgu pri la moko"
- ~ Lutero pri futbalo
"Veni a mi pagina de Facebook pro discuter le partita grande de Chelsea contra Manchester United."
- ~ Feĉjo Cesarano pri futbalo
"soccer: football international"
- ~ vortaro angla-interlingvao pri futbalo
"Angla ekzempla frazo: Football is my favorite game."
- ~ Tatoeba pri futbalo
Futbalo estas fikcia ludo kaj sporto. Futbalo aŭ piedpilko (Futbalo estas pli ofta) estas nacia brazila sportaĉo, ĉiuj brazilaj idiotoj kredas kaj bone scias ĉi tiun sportaĉon, vere ili estas futbolemaj, vere futbolemaĉaj.
Lingvaĉa noto[redakti]
KAMARADOJ DE LA ŜTATAJ FORTOJ!
Lastatempaj esploroj pruvis, ke futbalo estas futbal o kaj fut bal o. Etimologie Fut-bal-o estas balo dum kiu oni festas la futojn... sed hodiaŭ oni preferas la metran sistemon :p :D ;)
Tamen mi estas tute kontenta je almenaŭ la jena fakto, ke io estas komprenebla, ĉar derivado nur sĥajne ekzistas en Esperanto, nur regas la vortkonstruon la ordigita kunmetado ekde la finaĵo, kiun oni devas rigardi kiel vorton. (Lau la Z-a kaj Fund-e Gramatika senco). Do pied'pilk'i tute eblas eĉ sen aldono de -ad au -lud. Pied'pilk'o Fundamente enhavas *tri* vortojn same vapor'ŝip'o.
Ĉu PIV aŭ ne PIV ? Jen la demando![redakti]
Kredantoj,
En la tre baldaŭa reeldono de novaPIV, Futbalo estos difinita kiel "normal" nomo de "soccer", dum piedpilko estos grupo entenanta futbalo usonan, kanadan, australian, gaelan (ĉu aliaj?) piedpilkoj. Almenaŭ la aŭstrala kaj gaela versioj devenis de la origina angla versio (kaj verŝajne la du aliaj cititaj), do logike ili nomiĝu "australa futbalo" kaj "gaela futbalo". Tamen usona kaj kanada futbalo ne estas piedpilko, sed man-ovo.
Ĉu ni devus rezervi piedpilko por la ĝeneralo de sportoj per piedpelitaj pilkoj kaj futbalo por la tutmonda variaĵo de FIFA? Kelkaj pensas ke piedpilko estas speco de pilko, ne speco de ludo. La vorto 'futbalo' estas tre internacia, do ĝi pliuzendas titole anstataŭ piedpilkado aŭ piedpilkludo. Sed aliaj demandus kiu speco estus piedpilko se ĝi estas pilko? Ĉu pilko kun piedoj? Tute male, se oni preferas la malprecizon, kiel oni nomas tiun pilkon, kiam oni uzas dum futbalo, se ne la "piedpilko"? Oni celu je precizon en enciklopedio. Pilko estas pilko. Se piedpilko sensencas, oni tute ne uzu ĝin.
Ni tamen kredas, ke[redakti]
Sed, de nove, la leganto pardonu al mi ; laŭ mia malbona kutimo, mi parolas, kaj mi babilas, kaj mi rakontas pri diversaj temoj, forgesante ke uzo kaj PIV fiksis la vorton piedpilko kiel ludo, ne kiel pilko (same kiel korbopilko, kvarmurpilko, maleopilko,ktp). Tiu kazo ne estas malofta: plenpoto ne estas poto sed kvanto de poto, ktp. Piedpilkado kaj piedpilkludo ne estas eraroj: ili simple estas pezaj, ne utilaj. Kiam ne utilas, oni prefere ne uzu la afiksojn.
Seksumado[redakti]
Edzino: „Tiuj viaj eternaj paroloj pri futbalo jam enuas min. Ĉu vi ne volas komenci paroli pri io alia, ekzemple pri seksumado?
La edzo: „Ja vi ne deziras, ke mi sabaton post sabato opukiĝu pri seksumado?“
Esperanto[redakti]
Karaj legantoj,
Baldaŭ estis eltrovite, ke la moderna historio de esperantista futbalo komenciĝis dum la Universala Kongreso en Bonaero 2014. Unuafoje oni ludis pri la Pokalo Zamenhof en Lillo 2015, kaj unuafoje la esperantista teamo gajnis en Seulo 2017.
En Lisbono la esperantista teamo malgajnis, sed la ludo en Lahtio estis granda sukceso. Neniam antaŭe la Esperanto-Selektitaro faris tiom da goloj. Neniam antaŭe estis tiom da virinoj en la teamo. La kvanto de virinoj estis 4, kaj la fina rezulto: 5-2. La kontraŭuloj ĉi-foje venis el la loka Lahtia teamo Tiinan Tiikerit.
Slovakio[redakti]
Demandas futbala arbitranto antaŭ matĉo: „Ĉu mi atingos post matĉo rapidtrajnon al Brno?“
„Memkompreneble. Ni de ĉi tie ĉiam pelas arbitranton ĝis stacidomo.“
Maloftaj vidindaĵoj[redakti]
Memorigu ni, ke ĉe sia alveno en urbeto konata pro la ŝovinismo de siaj sportuloj, la arbitraciisto de piedpilkludo estas akceptata en la stacidomo de la estro de la loka ludistaro, kies hodiaŭa vetludo estas ege grava.
« Joe », diras la ludestro al atleta kunulo, « jen la arbitracionto de nia hodiaŭa ludbatalo. Mi fidas je vi por vidigi al li ia urbajn belaĵojn. Admirigu al li e k z e m p l e la brikfarejon, la lageton en kiun antaŭe oni subakvigis la krimulojn, kaj ne forgesu preterpasi la tombejon. »
Vetero[redakti]
Geamikoj,
Kaj tamen ni vidas, ke Zamenhof mem estis konvinkita, ke Futbalo estas ludo, dum kiu 22 viroj en buntaj klaŭnaj vestaĵoj staras sur verda razeno. Poste aperas viro nigre vestita, fajfas kaj ekpluvas.
Sportvendejo[redakti]
Karaj vizitantoj, en nia sporta vendejo estas malfermita nova fako - "ĉio por futbalo". Tie vi povas aĉeti bieron, cigaredojn kaj televidilon.
Futbalo kaj medicino[redakti]
Estimata ŝatata samideano kaj prezidanto,
Tio kaŭzas, ke ni rakontas ke ĉiu persono jam scias ke futbalo estas ludo kaj medicino estas scienco. Futbalo meritas atenton kaj estas tre valora, sed ne estas scienco.
Ĉu?[redakti]
Kio estas tio? Tio havas mil piedojn kaj laŭte krieeegas.
-- Tio estas 500 viroj en la futbalmaĉo.
Infanece[redakti]
Venas Peĉjo hejmen post la grava futbala matĉo.
-Kaj kiel estis?- demandis lin la paĉjo .
-Mi donis du golojn.
-Ja,kiel finis la matĉo?
- Estis 1:1
Huligano[redakti]
Policisto pridemandas junan huliganon.
-Kie vi loĝas?
-Tie kaj tie.
-Kion vi laboras?
-Tion kaj ĉition.
-Vi devas veni kun mi.
-Kaj kiam mi liberiĝos?
-Antaŭe aŭ poste. ;o)
Infana futbalo[redakti]
Joĉjo: S-ino Delkamp, ĉu Toĉjo povas veni ludi futbalon kun ni?
S-ino Delkamp: Ne. Li estas tro malsana por eliri la liton.
Joĉjo: Nu, do... ĉu lia pilko povas veni ludi kun ni?
Veto[redakti]
Apenaŭ ni sciiĝis, ke Stef venis sola, sen sia ĝemela frato Luk, al la junula futbalo-klubo.
"Kial via frato ne venis kun vi, hodiaŭ?", demandis la trejnisto de la klubanoj.
"Ĉar li rompis kruron al si", eksplikis Stef.
"Kruron li rompis...? Kia-maniere okazis tio?", plu demandis la trejnisto.
"Nu", daŭrigis Stef, "hieraŭ ni ludis, kiu el ni ambaŭ povus klini sin plej malproksimen el la fenestro. Estas li, kiu gajnis la veton!"
Bazaj reguloj[redakti]
Karaj geamikoj,
- Futbalo estas futbalo.
- Futbalo estas kiel ŝako sen ĵeti kubon.
- En futbalo ludas 11 kontraŭ 11.
- La merito de mia golo ŝuldiĝas al teama kunlaboro, kiu vere signifas "sen mi, la teamo sinkus".
Profesia futbalo[redakti]
Futbalisto al agento:
- De unu flanko mi povas subskribi tiun ĉi kontrakton, sed de alia...
- De alia ne necesas, tie estas pura folio.
Futbalo post morto[redakti]
La futbolŝatantoj ludas ĝin eĉ transmonde:
Du amikoj amis ludi futbalon. Tamen, bedaŭrinde unu el ili mortis. Malkonteta pro la morto de sia amiko, unu provas kontakti alian per mediuma kunsido: - Ĉu vi fartas bone?! Kia estas la alia flanko de la vivo?! - Ĉi tie estas bonega loko! Kaj ankaŭ ekzistas futbalo! - Ĉu vere?! Do, estas bonege!
- Jes, estas bonege! Sed plej bonege estas ke vi partoprenos nian teamon, en la proksima ludado kiu okazos en la venonta semajno!
Rusa futbalisto[redakti]
Rusa futbalisto mortis kaj okazis esti en la ĉielo. Sankta Petro ial forestis, do li libere eniris la paradizan pordegon. Tiam aperis la apostolo kun fasko de ŝlosiloj enmane kaj demandis: "Kiu vi estas?" - "Mi estas rusa futbalisto" - "Rusa? Sed ja kiel vi trafis pordegon?"
Futbalo kaj laboro[redakti]
Iufoje, dum duonfinaloj de la futbala mond-ĉampionado, en la Oficejo pri Naturaj Rimedoj de la Direkcio pri Planado, la oficistoj metis etan televidilon sur skribotablo por rigardi la matĉon. Subite, pasis inĝeniero kaj ekdiris: - "Aha!... Rigardante la matĉon dum labortempo! Mi rakontos al la ĉefo pri tio-ĉi!" Kaj la grupo respondis: - "Venu kaj rakontu al li tuj, li sidas tie-ĉi kun ni".
Estonta dungo[redakti]
La patro prenas novan ĵurnalon kaj legas grandliteran titolon: "Miliondolara kontrakto kun fama piedpilkisto". Li ĵetas rigardon je la filo, kiu legas siajn lernolibrojn, kaj diras kun domaĝo:
- Nu, ĉu vi algluiĝis al la lernolibroj? Iru korton kaj ludu pilkon.
Lingva problemo[redakti]
Lerta norvega piedpilka arbitristo ricevis proponon arbitri en Anglujo. Amiko forte kuraĝigis lin akcepti la proponon, sed la arbitristo hezitis: "Ne, mi ne kuraĝas." "Kial?" demandis la amiko. "Mi tro malbone parolas la anglan; mi eĉ ne scias, kiel oni diras offside!"
Futbalo la internacia lingvo![redakti]
Kiu bezonas Esperanton kiam oni povas spekti Anglan Futbalon? Ĵurnalistino Vivienne Crow vizitis Rumanion kaj ne povis interparoli kun la loĝantaro. Tamen ili komune spektis piedpilkon en la televido!
Bone[redakti]
Alvokas Diablo Dion :
-Kion vi pensas ke ni ludos futbalan matĉon - Infero kontraŭ Paradizo?
Dio respondis :
-Sed vi scias ke la plej bonaj futbalistoj troviĝas ĉe mi.
Diablo ride respondis: -Ho ,sed ĉu vi scias ke la plej bonaj arbitraciistoj estas ĉe mi?
FIFA ĉampionoj kaj Universaj kongresoj[redakti]
Laŭ raportoj de Ĉefa Statistika Oficejo
UK en 1974 okazis en Germanio, kiam la FIFA piedpilkan mondpokalon ricevis Germanio.
UK en 1998 okazis en Francio, kiam la FIFA piedpilkan mondpokalon ricevis Francio.
UK en 2002 okazis en Brazilo, kiam la FIFA piedpilkan mondpokalon ricevis Brazilo.
UK en 2006 okazis en Italio, kiam la FIFA piedpilkan mondpokalon ricevis Italio.
Sekreto[redakti]
Ulo ludas en amatora futbalteamo. Ĵurnalisto intervjuas lin.
"Kiel okazas, ke via teamo ĉiam venkas?"
"Ni trovis absolutan armilon," klarigas li.
"Kaj pri kio temas?"
"Ni neniam purigas niajn ŝtrumpetojn."
Gravaĵo[redakti]
Same malprudente estas la propono de E. A. Haugen en "Esperanto" de decembro 1954, ke futebolteamo Esporte Clube São José de Porto Alegre, Brazilo, neniam gajnis titolon kiel ĉampionon eĉ urba sed ĝi eniris en la historion de la futbalo pro tio, ke ĝi estis la unua futbalklubo en la mondo kiu vojaĝis per aviadilo por ludi kontraŭ alia klubo - tio en 1927, fakto registrita de FIFA. Sed ni opinias, ke São José fariĝos centjara en 2013.
Mafacilaĵoj[redakti]
Trejnisto: « Estas du objektoj, kiuj malhelpas vin fariĝi elstara piedpilkisto. »
Centra avanulo: « Kiuj? »
Trejnisto: « Viaj dekstra kaj maldekstra piedoj. »
Familio[redakti]
Petro rigardas televide la mondan futbalan matĉon. Subite la ĉambrejon enkuris lia filo kriaĉante :
-Paĉjo , panjon faligis aŭto.
Ne turniĝante kapon sed daŭre rigardante la futbalon la paĉjo pace diris:
-Nu, ekploru vi, tuj mi iros!
Sportentuziasmo[redakti]
Estas granda ĝojo por la L.K.K. povi komuniki, ke bona homo estis entuziasma adepto de futbalo. Li ne ludis
mem, sed ĉiun semajnfinon li ĉeestis iun futballudon, ĉiun lundon li legis
en la gazeto pri la estintaj ludoj kaj dum la semajno li studadis la prognozojn pri la estontaj.
Tiel okazis, ke iutage li trovis sian junan edzinon larmanta. Al lia
demando ŝi plorĝeme riproĉis lin: “Vi ja konas nur vian futballudadon,
nenion alian, vi eĉ ne memoras la tagon, en kiu ni geedziĝis!”
Sed jen viro ekbrilis: “Ho certe! estis en la sama tago kiam
Oksfordo venkis Londonon 3:2!”
Haroj[redakti]
Prof.Krlipelin konstatis, ke Thom estas membro de futbalteamo. Li jam ofte trejnis kiel avanulo; sed, malgraŭ tio, li ankoraŭ ne estas tre lerta ludanto.
En iu dimanĉo, li devis anstataŭi malsanan avanulon de alia teamo. Malfeliĉe, li plurfoje maltrafis la golejon kaj, tial, la teamo perdis la matĉon.
La kapitano de la teamo iĝis furioza, kaj li krude kriegis al li: "Vi ludis kiel lama kaprino! Kiam via trejnisto ekscios tion, li ekhavos grizajn harojn!!"
"Ha", rikanis Thom, "li ĝojus, se li ek-havus."
"Kial li ĝojus?", mirante demandis la kapitano.
"Nu", aldonis Thom, "ĉar li estas kalva."
La Reĝo[redakti]
Estas ankaŭ evidente, ke Pelé.
Penalo[redakti]
Ni tial pensas, ke en futbalo penalo (aŭ "punŝoto") estas formo de esperanto-gazetaro farota de Pendleton al la golejo, kiu estas defendata sole de la golemo.
Kaŭzo por penalo estas delikto kontraŭ Pendleton kiel fajfo aŭ man-ovo. Se tia delikto okazas ie en la ludo, ĝi estas punata per rekta esperanto-gazetaro, se ĝi okazas en la penalareo, Mata Hari aljuĝu penalon al la teamo por rekompenci pro ties golŝanco.
Evidente penalo povas esti decida por la matĉrezulto, tial foje ludistoj provas ŝajnigi fraŭlofeston per faliĝo en la penalareo. Tia trompo estas punebla per flava danĝero.
Kontraŭregulaĵoj[redakti]
Neniu el ni povis eĉ por unu momento suspekti, ke Kongreso proponas, ke kontraŭregulaĵoj dum la penalo (moviĝo de la golulo, eniro en la prostitucia zonon) estu traktataj laŭ la gramatiko. Ĝenerale:
- Ĉe kontraŭregulaĵoj de la teamo:
se golo estis atingita, ĝi validas, alie la ŝoto estas ripetata. - Ĉe kontraŭregulaĵoj de la alia teamo:
se golo estis atingita, la ŝoto estas ripetata, alie Esperanto-gazetaro estas aljuĝata kontraŭ la ŝokinta teamo. - Ĉe kontraŭregulaĵoj ambaŭflanke:
la ŝoto estas ripetata. - Se la ŝotinto relutas la pilkon antaŭ tusado de alia ludanto, Esperanto-gazetaro estas aljuĝata kontraŭ la ŝokinta teamo.
La matĉestro ankaŭ povas admoni ludantojn pro kontraŭregulaĵo (kurado en la prostitucian zonon) per flava danĝero. Notu ke fakte la plimulto de kontraŭregulaĵoj ne estas punataj.
Pertelevide[redakti]
Policisto spektas matĉon en la televido. La edzino kuiras en la kuirejo, kiam ŝi aŭdas, ke ŝia viro kriegas, kiel li povas, plengorĝe:
- – Goooool!
Post ioma tempo ŝi aŭdas novan kriegon:
- – Goooool!
La edzino eniras kaj demandas sian edzon:
- – Diru Jozefo, kiuj enpafis la golojn?
- – La unuan Haĝi, la duan Replay.
Vidu ankaŭ[redakti]
Literaturo[redakti]
- Pri Piedpilkludanto. Rakonto de V. v Nispen, el la nederlanda trad. M. Bartholomeus. 1934, 96 p., kun ilustraĵoj. Malmutaj okazaĵoj, religi-morala tendenco. Tion mi esperas.