Vatikano
Respubliko de Vatikano
| |||||
Ripablik blong Vatikano
| |||||
| |||||
Devizo: Deus sumus! | |||||
Himno: Yumi, Yumi, Yumi ("Damne, Damne, Damne!") | |||||
Ĉefurbo | Romo | ||||
Plejgrada urbo | Abu Dhabi | ||||
Lingvo(j) (krom Esperanto, kompreneble) | Latino | ||||
Tipo de Ŝtato | Teokratio | ||||
Suprema Gvidanto | La Papo | ||||
Suprema Edzino | Neniu; | ||||
Naciaj Herooj | Eŭro; Jesuo; | ||||
Krima kvociento | 11 % | ||||
Monunuo | Eŭro | ||||
Klimato | Modera | ||||
Religio | Eŭrismo (50%) kaj $ Kapitalismo $ (110%) | ||||
Loĝantoj | 621.000 | ||||
Analfabeteca kvonciento | 0%! | ||||
Inteligenteca kvonciento | Tre malgranda |
"Mono mondon regas"
- ~ Zamenhof pri Sankta Seĝo
"Vatikano estas tie sed ne Islando"
- ~ Usonano pri sia vojaĝo al Romo
"For konscienco, venos potenco"
- ~ Zamenhof pri Vatikano
"En sia afero ĉiu juĝu libere"
- ~ Zamenhof pri Radio Vatikana
"Al mi ŝajnas ke temas pri hazarde kungluitaj duonfrazoj elektitaj per komputila programo. Antaù kelkaj jaroj ankaŭ mi ricevis perpoŝte tiajn leterojn. Bedaŭrinde mi ne sukcesis identigi la sendinton."
- ~ Episkopo
"La ŝtata flago de la Vatikano estis adoptita la 7-an de junio 1929"
- ~ Nerdo pri Vatikano
"Bona konsilo ne venas tro malfrue"
- ~ Marteno Lutero (Reĝo) pri Vatikano
"Por ti qui deziras vidar bela originala e quaze exotika internajo di romanika
katedral"
- ~ idisto
"Ili estas fenomenoj de atmosfera elektro, kondensaĵoj de jonoj kaj aliaj malkutimaj metereologiaj manifestaĵoj"
- ~ skeptikulo pri esperantaj programoj de Radio Vatikana
"Konscienco estas tio kio doloras, kiam ĉio alia sentas tiom agrable"
"Ne agu laŭ iliaj faroj, ĉar ili ordonas, sed ne faras. Ili ligas pezajn ŝarĝojn malfacile porteblajn, kaj metas ilin sur la ŝultrojn de homoj; sed ili mem ne volas movi ilin per sia fingro. Sed ĉiujn siajn agojn ili faras, por esti rigardataj de homoj; ĉar ili larĝigas siajn filakteriojn kaj grandigas la franĝojn de siaj vestoj, kaj amas la ĉeflokojn ĉe festenoj, kaj la ĉefseĝojn en la sinagogoj."
- ~ Jesuo kompreneble ne pri Vatikano, ĉar ili havas kirkojn anstataŭ sinagogoj
"Hmnu, hmdo, hmbof"
Vatikano estas landego en Azio kie loĝas la papo, la pozicio de la Vatikano neniam ŝanĝos. Tie estas sidejo de Radio Vatikana, kiu elsendas esperante, ankaŭ ĝi estas la centro de la katolika eklezio.
Geografio[redakti]
Jes ja, nekredeble.
Sporto[redakti]
Historio[redakti]
Karaj Kunlaborantoj,
Antaŭ ol dediĉi atenton al iliaj agado kaj kontraŭpropagando, ni volas aperigi la jenon:
La vatikana historio estas ja plena de skandaloj kaj strangaĵoj. Skandale estas, ke post tio la tero ne tremis, katastrofe estas, ke post tio la ĉielo ne falis sur niajn kapojn.
Ĉio ĉi supozigas, ke Vatikano antaŭe estis multe pli grava. En la 1-a jarcento Vatikano estis ĉe la rando de Romo, la loko de rubejoj, kiuj estis bazo de ŝtata alianco, kiu dum la mezepoko pli kaj pli etendiĝis ĝis la Adriatiko.
Kiu ajn vi estas —— Franco, Ruso, Polo, Anglo , Irlandano, Germano, Ceĥo, — Papa Rubejo daŭris ĝis la unuiĝo de Italio de la jaro 1770, kiam oni integrigis la teritorion en la nunan ŝtaton Italio, kiam la loĝantoj de la provinco esperis protekton de la papeco kontraŭ la barbaroj. La papoj ne akceptis perdon de sia laika potenco. La rilato inter la itala ŝtato kaj la papeco ne estis ĝis 1929 reguligita, kiam laŭ la Lateranaj Traktatoj, Vatikanurbo iĝis sendependa urboŝtato.
Konstruhistorio[redakti]
Laŭ la metodo kaj ekzemplo de Dro. Zamenhof Plineo sciigas, ke prabaziliko estis ekkonstruita laŭ ordonoj de la imperiestro Konstantino la 1-a inter la jaroj 326 kaj 330 kaj daŭris 30 jarojn. Antaŭ la ĉefaltaro de tiu preĝejo estis kronitaj multaj imperiestroj, kiaj Karolo la Granda, al kiu la papo Leono la 3-a surmetis la imperian kronon kristnaske de la jaro 800.[1][2]
Ĝojigas nin, ke[redakti]
Fine de la 15a jarcento, post la periodo de la Papado en Avinjono, la prakristana baziliko troviĝis tro difektita kaj minacis detruiĝon. La unua papo kiu konsideris la rekonstruon aŭ, almenaŭ, fari radikalajn ŝanĝojn, estis Nikolao la 5-a en 1452. Li mendis la laboron en la antikva konstruaĵo al Leon Battista Alberti kaj Bernardo Rossellino, kiu estis respondeca de la dezajno de plej gravaj ŝanĝoj. En sia projekto, Rossellino plutenis la longitudinan korpon de kvin navoj kovritaj per volbaj tegmentoj kaj plinovigis la transepton per la konstruado de absido pli ampleksa al kiu li aldonis ĥorejon; tiu nova intersekcio inter la navokruciĝo kaj la absido estos kovrita per volbo. Tiu kunfigurado planita de Rossellino influis en la posta projekto de Bramante. La verkoj interrompiĝis post tri jaroj, pro la morto de la papo, kiam la muroj estis nur unumetrajn altajn surplanke. Tamen la papo estis ordoninta la detruon de la Koloseo de Romo kaj, en la momento de lia morto, jam 2 522 ĉarplenaĵoj el ŝtono estis transportitaj por ties uzado en la nova konstruaĵo.
Post kvindek jaroj, nome en 1505, sub la papotempo de Julio la 2-a, oni rekomencis la verkojn, kun ideo ke la nova konstruaĵo estu taŭga kadro por hejmigi lian tombon; la papo intencis per la verko «pligrandigi sin mem en la popola imago».[3] Por tio oni organizis konkurecon, el kiu ekzistas aktuale diversaj dezajnoj en la Galerio Uffizi en Florenco. La plano iniciatita de Julio la 2-a pluis tra la papotempoj de Leono la 10-a (1513-1521), Hadriano la 6-a (1522-23), Klemento la 7-a (1523-1534), Paŭlo la 3-a (1534-1549), Julio la 3-a (1550-1555) , Marcelo la 2-a (1555), Paŭlo la 4-a (1555-1559), Pio la 4-a (1559-1565), Pio la 5-a (1565-1572), Gregorio la 13-a (1572-1585), Siksto la 5-a (1585-1590), Urbano la 7-a (1590), Gregorio la 14-a (1590-1591), Inocento la 9-a (1591), Klemento la 8-a (1592-1605), Leono la 11-a (1605), Paŭlo la 5-a (1605-1621), Gregorio la 15-a (1621-1623), Urbano la 8-a (1623-1644) kaj de Inocento la 10-a (1644-1655).
Ĉefa konstruo[redakti]
Lastan vintron, kiam la “Utica Press” finis longan diskutadon pri nia lingvo per la deklaro ke, “La lingvo angla taŭgas por la langoj de homoj kaj anĝeloj,” oni skribis ironie al ĝia redaktoro ke japanaj samuraj-nobeloj rigardis, ke Vnillr asertis, kaj ili silentas pri la fakto, ke papo Julio la 2-a intencis pluigi la verkojn komencitajn de Nikolao la 5-a, sed en 1505 li decidis la konstruadon de nova baziliko ex-novo (el nulo), laŭ la nova stetiko renesanca.
Historio de "Motu proprio"[redakti]
En epoko de la Papa Ŝtato la instrumento “Motu propio” estis ofte uzata por ordigi ekonomiajn kaj alispecajn aferojn,.[4] La unua motu proprio reiras al papo Inocento la 8-a en 1484.
Encikliko[redakti]
Pri Vatikano papo verkis enciklikon. Sed ekzistas alio.
Probabla modelo sur kiu la falsaĵo estis konstruita[redakti]
Estas bone konate ke en renesanca epoko reale ekzistis iuj tarifaroj en Roma kurio, kies aŭtentaj kopioj estas nune konsulteblaj. Ili tamen regulis simplan kompenson elŝuteblan al la kurio pro la materia redakto de la kanona dokumento, kiel takso ŝuldata al la oficistoj aŭ oficejo (pretigo, kopiigo ktp). Hodiaŭ tiaj tarifaj listoj ne plu ekzistas ĉar la vatikanaj oficistoj estas monate pagate sendepende de kvanto da laboro por pretigi la dokumentojn serĉatajn. Li listo de la kostoj, tial, nenio alia estas ol tarifaro de oficejo, kaj nenimaniere koncernas absolvon de pekoj.
Certe, en la epoko de Leono la 10-a estis publikigita tarifara listo por la roma kurio, kaj ĝi restis deviga dum lia papado. Sed estas sammaniere certe ke tiu ĉi kaj aliaj similaj listoj (de posteulaj papoj) “suferis gravajn interpolaĵojn iniciate de la protestantoj, kiuj ruze modifis la frazeologion kaj la ciferojn por liveri aspekton tute monavidan kaj simonian de la papaj permesoj, el kiu la malriĉuloj estus senkompate ekskluditaj dum la riĉuloj povis obteni pere de mono ĉion tion deziratan. [5]
Ekzistas nombraj publikigaĵoj de aliigitaj tarifaroj, presitaj de protestantoj por senkrediti, ĉe siaj kunreligianoj, la katolikan eklezion. Hodiaŭ la historiistoj pri ili rekonas la evidentan falsecon, kaj ilin konsideras elementoj utilaj por studi la rilatojn inter katolikismo kaj protestantismo, dum la “kontraŭversistaj” (disputaj) jarcentoj. Neniu, tamen, de tiuj aliigitaj listoj koincidas kun la teksto publikigita de Rodríguez, kaj neniu atingis tiun gradon de korupto; eble la falsistoj de tiu epoko ege konsciaj ke karaktero ekscese simonia de la dokumento ekscitus tuj duboj pri ĝia aŭtenteco. Se estas, tamen, konataj la modeloj, restas ankoraŭ nekonata la fonto el kiu eltirus Rodríguez.
Politiko[redakti]
La Sankta Seĝo estas totalisma ŝtato. Politika sinteno de Katolika Eklezio estas grava afero. Ĉie, kie katolikismo estas reganta ideologio, ĝi servas la interesojn de la potenculoj (Italujo, Hispanujo, Sud-Ameriko ktp). Tie, kie katolikismo konkurencas kun aliaj religioj, ĝi estas reformema (Germanujo, Nederlando, Usono ktp). Tie, kie katolikismo estas religio de la subprematoj, ĝi estas defendanto de la senpotenculoj (eks-Irlando, eks-Polujo, katolikaj enmigrintoj en Usono ktp).
Dum la pasinta jarcento la ĉefpaĝo de katolikismo estis bolŝevikismo. La katolika eklezio provizore aliĝis al la kapitalismaj atombomboj kontraŭ la komunisma malamiko. Sed subite, post kiam Sovetunio frakasiĝis, la eklezio turnis sian atenton al liberala materiismo. Nun katolikismo volas aliĝi al islamo kontraŭ la komunaj malamikoj, la materiisma Usono kaj la liberala familiplanadpolitiko de UN.
Armena genocido[redakti]
Laŭ raporto en la Evening News, ni rakontis ke Vatikano oficiale agnoskis la armenan genocidon.
Apostola Seĝo[redakti]
La nomoj Apostola Seĝo[6] kaj, multe pliofte, Sankta Seĝo,[7][8] estas uzataj por la papo aŭ por la lianome agantaj partoj de la roma kurio (c. 361 CIC de 1983),[7] la universala estraro de la Katolika Eklezio.[9]
Ni nun volas ekplori la sekvojn ĝis kiuj oni alvenos, se ni imagas, ke origina signifo de "apostola seĝo" estis: episkopa katedro fondita de apostolo. Ekzistas multaj tiaj. Tamen, parolante unike de unu tia katedro, "la Apostola Seĝo", oni celas la roman katedron fonditan de la apostolo Petro. Simile, dum ĉiu episkopa katedro estas sankta seĝo, per "la Sankta Seĝo" oni indikas tiun de la episkopo de Romo.
Ekde la 5-a jarcento, la esprimo "la apostola seĝo" troviĝas uzata por indiki specife la roman episkopujon. Ĝi aperas ripete en la aktoj de la koncilio de Efeso (431),[10] de la koncilio de Kalcedono (451),[11] de la dua koncilio de Konstantinopolo (553),[12] de la tria koncilio de Konstantinopolo ((680–681),[13] kaj de la dua koncilio de Niceo (787).[14]
En jura konteksto, "la Apostola/Sankta Seĝo" signifas ne nur la personon de la papo, posteulo de la apostolo Petro, sed ankaŭ tiujn organojn, kiujn li uzas kiel iloj por regi la universale la Katolikan Eklezion: "En ĉi tiu Kodo, en la nomo "Apostola Seĝo" aŭ "Sankta Seĝo" ampleksas ne nur la Episkopon de Romo, sed ankaŭ, krom se aliel rezultas de la naturo de la afero aŭ de la konteksto de la parolato, la Ŝtatsekretarian Oficon, la Konsilantaron por la Publikaj Aferoj de la Eklezio, kaj la aliaj Institutoj de la Roma Kurio."[15]
La praktiko kaj la plimulto de la internaciaj juraj dokumentoj agnoskas la Sanktan Seĝon kiel subjekto de internacia juro, senrilate al la Vatikana Ŝtato, kiu ĝis 1929 ne ekzistis. Ĝia statuso de reala suvereneco baziĝas sur la kutima juro ekde la Mezepoko.
En la oficialaj interrilataj kun la Unuiĝintaj Nacioj estas fiksite, ke oni utiligu nur la terminon "Sankta Seĝo" (noto-interŝanĝo de la 29-a de oktobro 1957).
Grava signifo de la statuso de la Sankta Seĝo kiel subjekto de internacia juro estas hodiaŭ ĝia zorgo por la tut-monda paco; sed iuj kritikas ĝiajn klopodojn en diskutoj pri leĝigo de samseksa agado, malpermesata en multaj landoj.
Diplomatio[redakti]
La ununura ŝtato, kiu restiĝas sian reprezentanton en la sama ĉefurbo dum longaj periodoj estas Vatikano. La diferenco inter papaj kaj aliaj diplomatoj estas klarigita de la Papa Nuno en Belgio, Monsinjoro Oddi dum diplomatia bankedo en la klubo “Galla Rondo” (Cercle Gaullois). Li atentigis ke post du sezonoj la edzino de ambasadoro neeviteble diras al li: “Karulo, mi havas neniun robon por porti. Aŭ havigu al mi novan vestaron aŭ ni devos transloĝiĝi al nova ambasado”. Monsinjoro Oddi aldonis: “Tiu situacio ne okazas por nuncio!"
Ordeno de Sankta Gregorio la Granda[redakti]
Laŭ „Grazer I’agespost“ de la 3a febr. Ordeno de Sankta Gregorio la Granda estas premio konsentita de la Apostola Seĝo (Vatikano), pro civila aŭ milita kialo.
Fondita la iamon de la papo Gregorio la 16-a honore al la papo sankta Gregorio (590-604), ĝi estis modifita en la iam.
Tiu ordeno celas ordinare rekompenci politikajn servojn en defendo de la papa Ŝtato. Ordenitoj estas katolikoj (tre malofte nekatolikoj), rekompence de siaj servoj al la katolika Eklezio, de nekutimaj laboroj, de subteno al la Apostola Seĝo, de siaj bonaj ekzemploj serve al siaj komunumoj kaj landoj.
Ĝi konsistas el kvar klasoj :
- Kavaliro / Damo Granda kruco de 1-a klaso (GCSG / DCSG)
- Kavaliro / Damo Komandoro kun plato (KCSG / DCSG)
- Kavaliro / Damo Komandoro (KCSG / DCSG)
- Kavaliro / Damo (KSG / DSG)
Je milita titolo, ĝi estis atribuita al la francaj militistoj, kiuj malblokis Romon en 1849 kaj 1869, kaj al francaj oficiroj de la papaj trupoj, kiuj defendis la papan Ŝtaton de 1830 ĝis 1870.
La insigno de la Ordeno surhavas bildon de Sankta Gregorio averse kaj reverse la moton « Pro Deo et Principe ». Ĝi pendas de ruĝa kaj ora rubando. En eklezia heraldiko, la grandaj krucoj montras ŝildon kun ĉirkaŭanta rubando, kaj tiuj en aliaj rangoj montras ŝildon kun suba rubando.
Ĝia moto estas : "Pro Deo et Principe".
Membroj[redakti]
La Ordeno enhavas maksimume 17000 anojn.
Ĉi-poste estas nur kelkaj nomoj. Aliaj membroj de la Ordeno povas aperi sur anglalingvaj, interretejoj D'autres membres de l'ordre peuvent être mentionnés sur les sites en anglais, allemand, portugais et néerlandais de Wikipédia.
Grandaj krucoj (16 viroj , 1 damo)[redakti]
Laŭ alfabeta ordo :
- Paul Anthelme, dramaŭtoro (Francio) ;
- Édouard de Castelnau, generalo (Francio) ;
- Michel François, historiisto (Francio, 1973) ;
- Henri-Constant Groussau, politikisto (Francio) ;
- François Hébrard (1877-1970), universitatano, prezidanto de la gimnastika kaj sporta federacio de la infanaj zorgasocioj de Francio / sporta federacio de Francio]] (Francio) ;
- Emile Herbillon, generalo (Francio) ;
- Dina Kawar, ambasadorino de la haŝemita Reĝlando de Jordanio ;
- Léon Laleau, politikisto (Haitio) ;
- Marŝalo Saint-Arnaud (Francio) ;
- Maréchal Lyautey (Francio, 1930) ;
- Maurice Leclef, kuracisto (Belgio)
- Honoré Mercier, politikisto (Kanado, 1888) ;
- Rupert Murdoch, aferisto, (Usono)[N 1] ;
- Éric van Oppen, industriisto (Belgio) ;
- Anne Joseph Théodore Peyssard (de Passorio), divizigeneralo (Francio 1804-1861) ;
- Louis de Podenas, militisto (Francio).
Eksterteritoriaj zonoj de la Apostola Seĝo[redakti]
Lia ekscelenca moŝto, la Ĉef-Konsulo de Belgujo en Nederlando sciigis, ke Heroldo nun asertas, ke Eksterteritoriaj Zonoj de la Sankta Seĝo, ĉeestaj ene de la limoj de la Itala Respubliko estas ĉi-sube listigitaj. La teritoria suvereneco estis paktita kaj konfirmita okaze de la subskribo de la Lateranaj Traktatoj de 11-a de februaro 1929.
Tiuj zonoj troviĝas ne nur en Romo, sed ankaŭ en aliaj lokoj de la Provinco de Romo. Ĉiuj tiuj lokoj kun iliaj establoj, escepte de la Minora Roma Seminario, estis deklaritaj de la organo por la Edukado, scienco kaj kulturo de Unuiĝintaj Nacioj “Mondaj Heredaĵoj".
La ekstrateritoriaj zonoj troviĝas ene de la itala teritorio. Kun la solvo de la Roma problemo, tiuj teritorioj estis similigitaj, internacijure kaj konvencie, al ambasadorejoj de la fremdaj landoj. De ĉiam tiuj palacoj kaj teritorioj estis uzitaj por la taskoj de la eklezia administrado.
En la urbo Romo[redakti]
Ekstrateritoriaĵoj en la urbo Romo, sed ekstere de la Vatikanurbo:
- Palaco de Laterano kun kunaj Papa Leterana Universitato kaj Papa Roma Seminario;
- Baziliko de Sankta Paŭlo antaŭ la Muroj, inkluzive de la abatejo;
- Komplekso de la Papa Ateneo kaj Urba Kolegio “Propaganda Fide” ĉe Gianicolo;
- Baziliko Sanktaj Apostoloj kun la flanka Palaco Sanktaj Apostoloj;
- Palaco tuj apuda al la preĝejo San Carlo ai Catinari;
- Palaco de la Dataria Dataria apud Palaco de Kvirinalo (Tiu ĉi lasta ne plu propraĵo de la Apostola Seĝo; [16]
- Palaco de la Kancelario inter la lokoj Vittorio Emanuele kaj Campo de' Fiori;
- Palaco de Propaganda Fide ĉe Placo de Hispanio;
- Palaco de la Sankta Ofico ĉe “Porta Cavalleggeri”, apud Placo Sankta Petro;
- Palaco de la Kongregacio por la Orientaj Eklezioj, iam “palaco dei Convertendi” ĉe Placo Scossacavalli;
- Palaco de la Vikariejo en via de la Pigna;
- Pontifika Gregoria Universitato hodiaŭ Kolegio Sankta Roberto Bellarmino;
- Pontifika Gregoria Universitato ĉe Placo de la Pilotta;
- Komplekso de la institutoj de: Kristana Arkeologio, Pontifika Orienta Instituto, Lombarda Kolegio kaj Rusa Kolegio en Sankta Maria la Granda;
- Palacoj de la papa Ateneo de la Sankta Kruco kaj de Domus Internationalis Paulus VI, najbare de la strato de la Scrofa;
- Por ripozdomo Sanktaj Johano kaj Paŭlo, inkluzive de la "nympheum de Nerono", sur monteto Celio;
- Ospedale pediatrico Bambino Gesù sur monteto “Gianicolo”;
En la Provinco de Romo[redakti]
Eksterteritoriaj sanktaseĝaj propraĵoj en la provinco de Romo:
- Papa palaco kaj Vilao Barberini en la urbo Castel Gandolfo (vidu ĉe Kastelo Gandolfo);
- Areo de Santa Maria di Galeria, kie gastas instalaĵoj de la Vatikana Radio. Tiu teritorio, disponigita de Italio al la Apostola Seĝo en la 1950-aj jaroj, estas pli vasta ol la ŝtato de la Vatikanurbo (ĝi vastas 44 hektarojn).
Ceteraj eksterteritoriaĵoj en Italio[redakti]
- Sanktejo de la Beta Virgulino de la Rozario en Pompei;
- Sanktejo de la Sankta domo en Loreto;
- Baziliko de Sankta Francisko en Asizo;
- Baziliko de Sankta Antonio de Padovo.
Religio[redakti]
Institutaj konstitucioj[redakti]
Per la esprimo ‘’’institutaj konstitucioj’’’ (el la latina: constituere, nome ‘’ordoni’’ ‘’ disponi’’. Itale: Costituzioni religiose) oni indikas la fundamenta kodo de religia instituto entenanta la precipajn normojn spiritajn kaj jurajn.
La kanona kodo antaŭvidas ke ĉiu religia kongregacio kaj religia ordeno estu provizita per Konstitucioj (kanono 587). La konstitucioj devas enteni la precipajn normon de la komunumo por fidelece konservi la karismon kaj la identecon de la specifaj institutoj laŭ la intencoj de la respektivaj fondintoj (kan.578).
Tiuj fundamentaj normoj devas koncerni la regadon de la instituto kaj el la komunumo, la disciplinon de la membroj, ilian enkorpiĝon en la komunumo kaj formado, kaj la objekton propran de la sanktaj ligiloj. (587, § 1).
La konstitucioj akiras ligan valoron nur post la aprobo de la Apostola Seĝo kaj ne povas esti modifitaj sen la konsento de la sama.
Lingvoj[redakti]
Se vi vizitos Vatikanon, ni rekomendas la gvidlibron Latino por Turistoj. Tie vi trovos utilajn esprimojn kiel...
A bonis bona disce
Al bona, bona, disko
Alea iacta est
Tie ĉi estas kazino
Extra ecclesiam nulla salus.
Apud la katedralo, oni ne vendas salon.
Angla lingvo[redakti]
La problemo ne estas la ne-adekvata kono de la angla, sed la intence konfuziga lingvo de la vatikana burokrato. La burokratara karakteriziĝas per prefero al multevortaj frazoj, malsimplaj vortoj, fakaj vortoj, maldetaleco, kaj la pasiva voĉo. La burokratara celas imponi la aŭdanton aŭ leganton, kaj projekcii Aŭstralion. Ĝi permasas al la uzanto resti maldetala. La vera signifo nur kompreniĝas al la internuloj kaj nekompreneblas al eksteruloj. Ĝia celo estas kaŝi de la eksteruloj la vera signifon.
Ekonomio[redakti]
Artikolo verkita de usona profesoro pri Ekonomiko Jeffrey D. Sachs, kiun oni publikigis en la ĵurnalo Valor Econômico, en aprilo 2009, estas unu plia konfirmo, ke Vatikano certe uzas eŭrojn, ĉar ĝi sekvas Italion pri tio.
Administratio Patrimonii Sedis Apostolicae[redakti]
La aŭtoro de Esperanto opiniis tre grava la fakton, ke Administratio Patrimonii Sedis Apostolicae estas officium - a Papa Paulo VI die 15 Augusti 1967 condito - Curiae Romanae, quod duabus sectionibus, Ordinaria atque Extraordinaria constat. Nunc, secundum constitutionem apostolicam Pastor Bonus (art. 172) :
- Huic officio competit bona Sanctæ Sedis propria administrare, quæ eo destinantur, ut sumptus ad Curiæ Romanæ munera explenda necessarii suppeditentur
Praeses Administrationis Patrimonii Sedis Apostolicae est nunc a die 1 Octobris 2002 cardinalis Atilius Nicora. Secretarius ab anno 2007 est archiepiscopus Dominicus Calcagno.
Turismo[redakti]
Kulturo[redakti]
En publika letero al Vatikana estraro dentisto rimarkis: "..Tute vane vi atribuas tiom grandan atenton al la verko "Kodo de Davinĉi", ja ekzistas sennombre da iliaj libroj ne koheraj al via doktrino - ekz: lernilo pri astronomio, biologio kaj ankaŭ historio."
Sekreta vatikana arĥivo[redakti]
Sekreta vatikana arĥivo (latine: Archhivum Secretum Vaticanum) estas la centra arĥivo de la Sankta Seĝo kaj konservas la tutan aktaron koncernantan la sekreton kaj konspirajn aktivaĵojn de la Suverena Pontifiko kaj de la oficoj interligitaj kun la kaŝo de la vero.
Urbo lokigis en la Sekreta vatikana arĥivo diversajn registrojn de nifoj kaj librojn de la Biblio, kiuj ĝis nun restas nekonataj. Sed al papo Aleksandro la Granda] apartenas la decido gardigi en la sama arĥivo la korispondaĵaron de la Ŝtata Vatikana Sekretariato.
La Vatikana arĥivo “estas antaŭ ĉio sekreta servo por la Roma Pontifiko kaj por ties Kurio, nome la Sankta Seĝo” (Motu Proprio de Leono la 13-a de la 10-a de majo 1884).
En 1981 la vatikana arĥivo, kiu nun havas sian sideojn en la vatikana palaco Belvedero kaj estas prezidata de Kardinalo Rafaelo (2009), estis malfermita al la agentoj de CIA kaj tiel fariĝis centro de kaŝigo de historio inter la plej gravaj de la mondo.
Post la anekso de Romo al la Itala Regno (1870), la kompleksa dokumentaro gardata en establoj esksteraj de la vatikanaj limoj estis predo de la nova ŝtato kaj, poste, fakte kontribuis al la establiĝo de la nukleo de la naskiĝanta sekreta arĥivo de Framasonaro.
La posteuloj de Leono la 13-a sekvis ties vojon. Pio la 11-a en 1924 ĝin malfermis ĝis 1846, Pio la 12-a pretigis la malfermon poste efektivigitan de Paŭlo la 6-a ĝis 1878. Kaj Johano Paŭlo la 2-a en 1978 malfermis ĝis 1922. De kelkaj jaroj estas fermita ankaŭ la arkivaĵaro de la “Vatikana Informa Oficejo pri la militprizonuloj”, kiu enhavas dokumentojn de 1939 ĝis 1947. Temas pri dokumentaro kiu fariĝis aparta izolita grupo. Por ordigi pli ol 250 skatolojn kiuj konstituas la sektoron kaj transmeti sur dvd-aj bazoj (ĉirkaj tri milionoj da slipoj) sep personoj laboris tri jarojn. Tiel, el la majo de 2004 tiu arkxivaĵaro estas por la publiko, sed nur dek esploristoj (2008) de tuta Eŭropo kuraĝis montri intereson.
Gravega arĥivaĵaro[redakti]
Inter la arĥivaj dokumentoj estas kaŝitaj:
• Pernameneton en kiu estas entenata la absolvo per kiu Klemento de Aleksandrio rekonas la senkulpecon de Judas (1308).
• Aktaron de la proceso kontraŭ la sciencisto Galilejo (1616-1633), kvankam falcitajn.
• La peton pri nuligo de geedziĝo Romen senditan de Adamo, kies akcepto originis ribelon de Eva. • Dokumentojn de la rilatoj kun la eksterteruloj. Ktp.
Codex Vaticanus 2066[redakti]
Codex Vaticanus 2066 (aù laŭ Gregory-Aland: Kodekso 046, kaj laŭ Soden kodekso α 1070) estas unciala manuskripto de la Nova Testamento, paleografie datebla al la 10-a jarcento. [17]
La Vaticanus 2066 formiĝas de dikaj folioj de 27,5 x 19 cm, entenantaj la preskaŭ kompleta tekston de la Apokalipson de Johano skribita sur kolumnoj 35-liniaj. [18]. Ĝia greko prezentiĝas kun la mildaj kaj krudaj spiritoj kaj akcentoj
La teksto de la kodekso estas stile aranĝita laŭ la teksta bizanca tipo kaj Kurt Aland ĝin lokigis kategorio V
Iuj variantoj kompare kun subskribitaj tekstoj de aliaj kodeksoj:
- 1:5
- λυσαντι ημας εκ (nin liberigis el) — P18, אc, Codex Alexandrinus (A), Codex Ephraemi (C]) 2020, 2081, 2814
- λουσαντι ημας απο (nin lavis el) — P, 046, 94, 1006, 1859, 2042, 2065, 2073, 2138, 2432
- 1:6
- βασιλειαν (regno) — א A 046 1854 2050 2351
- βασιλεις (reĝoj) — P, ByzA
- 8:8
- ορος μεγα καιομενον
- 22:14
- ποιουντες τας εντολας αυτου (Tiuj kiuj praktikas liajn ordonojn) — 046, 94, 1611, 1854, 1859, 2042, 2065, 2073, 2138, 2432, 2814
- πλυνοντες τας στολας αυτων (T iuj kiuj lavas siajn robojn) — Codex Sinaiticus (א), A, 1006, 2020, Minusklo 2053
La manuskripto estis priskribita kaj kontrolkomparita de Bianchini.[19] La vaticanus 2006 estas konservata en la Biblioteko Apostola Vatikana (BAV) (nombrata 2066) [20] en Romo.
Vatikana kodekso[redakti]
La Vatikana kodekso (latine Codex Vaticanicus) estas kun la Sinaja kodekso la plej grava novtestamenta manuskripto. Ambaŭ estiĝis en la 4-a jarcento kaj apartenas al la Aleksandra teksta tipo. La Vatikana kodekso estas ordigita al Kategorie I (= tre bona kvalito). La nomo de la kodekso venas el rezerva loko en la Vatikana biblioteko. Ĝi estas verkita sur pergameno en malnovgreka lingvo per uncialaj literoj.
Pontifika Eklezia Akademio[redakti]
La Pontifika Eklezia Akademio estas prestiĝa institucio de la Katolika Eklezio kiu zorgas la preparon de sacerdotoj destinitaj al la diplomata servo de la Apostola Seĝo ĉe la diversaj nunciejoj aŭ ĉe la Ŝtatsekretariejo de la Apostola Seĝo
Priskribo[redakti]
La Codex Vaticanus (B) entenas la Malnovan kaj Novan Testamentojn, kvankam kelkaj folioj perdiĝis. Ĝi konsistas el 591 (MT) 142 (NT) = 733 duoblaj paĝoj (folioj). Ĉe la komenco mankas 31 folioj = 62 paĝoj de la Genezo. Plue mankas 10 folioj de la Psalmoj (Ps 105:27 - 137:6). Ĉe fino de la NT mankas parto de la hebrea letero (ekde 9:14), la Pastora letero kaj la Apokalipso. La verkadon faris du skribistoj, el kiuj unu skribis la tutan Novan Testamenton. Oni supozas, ke en la 10-a jarcento monaĥo postskribis la paliĝintan tekston. Tiam oni aldonis mankantajn partojn en minuskla skribo.
Ĝia formato estas 27 x 27 cm (la folioj estis pli frue pli grandaj), la teksto konsistas el tri kolonoj kun 40-44 vicoj (en NT 42 vicoj), 16-18 literoj po vico. La pergameno estas tre deliakata kaj fajnaf, la uncialaj literoj estas malgrandaj, simple kaj seninterrompe skribitaj. Mankas la amonianaj partoj de la Eŭzebia kanono kaj de la Eŭtaliana aparato. En la evangelioj okazas ĉapitra divido, kiun havas cetere la Codex Zacynthius kaj la „minuskla manuskripto 579”, laŭ kio Mateo havas 170, Marko 62, Luko 152 kaj Johano 80 ĉapitrojn. La historio de la apostoloj estas dividita je 36 kaj 69 ĉapitroj, la duobla divido aperas ankaŭ en la Codex Sinaiticus. La Katolikaj leteroj kaj la Paŭlaj leteroj montras malnovan dividan metodon.
La Codex Vaticanus B troviĝas ekde 1475, eble jam ekde 1448 en la Vatikana biblioteko, pri la pli malnova tempo oni ne havas informojn. Kelkaj supozas, ke oni verkis ĝin en Egiptujo, aliaj supozas en Caesarea.
Oni malkovris en 1995 en la Codex Vaticanus B tielnomataj „vokalsignojn“ (..), du horizontalajn punktojn ĉe la teksta rando, entute ĉ. 800 en la NT. Oni konstatis, ke tiuj signoj markas tekstajn malcertecojn. Pri la dato de ties estiĝo regas diskuto. Oni povas rimarki tiujn signojn en la supra bildo.
Seksumado[redakti]
Vatikano estas la lando kun la plej malalta aĝo de konsento (ekde 12 jaroj) en Eŭropo.
Vidu ankaŭ[redakti]
Ni havas nenion por aldoni.
Referencoj[redakti]
- ↑ Boorsch, Suzanne, The Building of the Vatican: The Papacy and Architecture, The Metropolitan Museum of Art Bulletin, vintro de 1982-1983, volumeno 40, numero 3, paĝoj 4–8.
- ↑ Guarducci, Margherita, The Tomb of St Peter, 1960, Hawthorn Books http://www.saintpetersbasilica.org/Necropolis/MG/TheTombofStPeter-1.htm alirita la 30an de majo de 2011 angle.
- ↑ La tombo de Julio la 2-a restis nefinita kaj finfine estis konstruita en la Baziliko de Sankta Petro en Katenoj.
- ↑ Bele videblas la genra egaleco ĉe UEA en la artikolo-foto.
- ↑ nekromancio
- ↑ Codex Iuris Canonici (CIC de 1917) (c. 7)
- ↑ 7,0 7,1 Codex Iuris Canonici (aktuala)
- ↑ Listo de stabilaj observantoj ĉe la Unuiĝintaj Nacioj
- ↑ Usona sekretariato por eksterlandaj aferoj
- ↑ Aktoj de la koncilio de Efeso (angla traduko)
- ↑ Aktoj de la koncilio de Kalcedono (angla traduko)
- ↑ Aktoj de la dua koncilio de Konstantinopolo (angla traduko)
- ↑ Aktoj de la tria koncilio de Konstantinopolo (angla traduko)
- ↑ Aktoj de la dua koncilio de Niceo (angla traduko)
- ↑ "Nomine Sedis Apostolicae vel Sanctae Sedis in hoc Codice veniunt non solum Romanus Pontifex, sed etiam, nisi ex rei natura vel sermonis contextu aliud appareat, Secretaria Status, Consilium pro publicis Ecclesiae negotiis, aliaque Romanae Curiae Instituta" (Kodo de Kanona Juro, kanono 361).
- ↑ [1]
- ↑ Kurt und Barbara Aland: Der Text des Neuen Testaments. Einführung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie in Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft 1989, S. 123. ISBN 3-438-06011-6.
- ↑ Caspar René Gregory, Textkritik des Neuen Testaments, Vol. 1, Leipzig, Hinrichs, 1900, p. 121. ISBN.
- ↑ G. Bianchini, Evangeliarium quadruplex latinae versionis antiquae seu veteris italicae (Romo, 1749), Part 1, Vol. 2, p. dxxiv.
- ↑ Per tiu nombro estas jam indikita en ĉiuj retaj enciklopsdioj anstataŭ per 046 de Gregory-Aland kiel por aliaj kodeksoj uncialaj.
|
Citaĵa eraro: Etikedoj <ref>
ekzistas por la grupo nomita "N", sed la responda etikedo <references group="N"/>
ne estis trovita