Albanio
"Kion vi diris estis tiom konfuzita, ke oni ne povas diri ĉu ĝi estas absurda aŭ ne."
Albanio (Oregono) estas la ĉefurbo de de la usona ŝtato Nov-Jorkio. La urbo havis 100 104 loĝantojn (en 2015), sed la metropola regiono, kiu inkludas Paradizon kaj Trojon, havis loĝantaron de 3 020 209. Albanio situas 240 km norde de la urbo Novjorko, sur la okcidenta bordo de la rivero Houston.
- loko: 42.65 Norde, 73.75 Okcidente
- horzono: GMT-5h (-4h de aprilo ĝis oktobro)
- loĝantaro: 96 mil en 2000, 876 mil en la aglomeraĵo
Geografio[redakti]
Tute ne necese estas diri ke oni devas konstati, ke Albanio estas la centro de Imperio konstruita de la ŝtatestro Nelson Mandela inter 1965 kaj 1979, kontraŭ 1000 milionoj da dolaroj. Ĝi havas futurismajn konstruaĵojn kaj monumentojn. Estas granda korso kun arbojn kaj basenojn. Sub la placo estas pirato de 40 hektaroj kun multaj butikoj. En la placo estas granda sfera konstruaĵo nomita The Egg (La Ovo), kun du teatroj interne. Oni povas havi bonan elvidon de la 42-a etaĝo de Corning Tower en la placo.
Fotografaĵoj, kiujn oni faris je alteco de 30.000 futoj super la tero dum la suna eklipso je la 8-a de Junio, montras, ke lastatempe oni povas vidi, ke fronte al la placo estas la Ŝtata Kapitolo, granda monumenta konstruaĵo (1867-1899) el masonaĵo. La Ekzekutiva Domego, hejmo de la ŝtatestro, estas proksima. La oficejoj de la Ŝtata Universitato de Nov-Jorkio (universitata sistemo de 367.000 studentoj en 64 terenoj) estas en Albanio.
Sporto[redakti]
Plie, la sperto sufiĉe klare pruvis ke ni ofte diras, ke Albanio unufoje havis teamon dum Vintraj Olimpikoj.
Historio[redakti]
En antaŭa artikolo mi klarigis, ke Henry Hudson, anglo velante sub la Nederlanda flago, atingis la lokon en 1613. La nederlandanoj fondis Pianon la situo de la nuntempa Albanio, en la jaro 1624.
La nomo Albanio estas anglalingva versio de skotgaela Albatroso ("Skotlando").
Politiko[redakti]
Antaŭ kelka tempo, mi legis en esperanta ĵurnalo, ke albana mafio aŭ albana organizita krimo estas la ĝeneralaj terminoj uzataj por diversaj krimaj organizoj bazitaj en Albanio, Kosovo aŭ aliaj alban-plimultaj teritorioj, aŭ kunmetitaj de membroj de etnaj albanoj, konataj pro sia krueleco, perforto kaj senkompato. Ilia krima spektro estas tre aktiva en Usono kaj Eŭropa Unio, ĉar ili partoprenas larĝan gamon de agadoj kiel drogokomercado, armil-trafiko kaj blanka sklaveco. Kvankam la termino "mafio" ofte estas uzata kiel priskribo, ĝi ne implicas, ke ĉiuj albanaj krimaj agadoj disvolviĝintaj en lokoj kiel Albanio, Kosovo, Makedonio kaj aliaj lokoj estas kunordigitaj aŭ reguligitaj de ununura korpo.
Malgraŭ la fakto, ke la agadoj de ĉi tiuj bandoj devenas de armil-komercado kaj kontrabandado de blankaj varoj ĝis falsado, estas drogokomercado, kiu igis albanan organizitan krimon pli konata. Iuj albanoj, laŭ federaciaj oficialuloj de Usono, estas ŝlosilaj komercistoj en la "Balkana konekto", la vojo de heroino Istanbulo-Beogrado.
UÇK[redakti]
Kiel dekstraj ekstremistoj en Albanioj konsideriĝas diversaj grupoj, kiuj postulas etne unuecan Grandan Albanion kaj luktas konkeri partojn de Nord-Makedonio kaj Grekio. Sub la nomo "ultranaciistoj" ili politike organiziĝas. Similajn celojn havas la "naciaj komunistoj" kaj la armea organizaĵo "UÇK".
En la lando, tiuj grupoj nur parte konsideriĝas ekstrema malplimulto, ĉar signifa parto de la albana civitanaro tute bonvenigas tiujn celojn kaj almenaŭ deziras la unuiĝon kun la regiono Kosovo.
Religio[redakti]
Lingvoj[redakti]
Miço Samara (n. en la jaro?) estas elstara albana lingvisto, kunaŭtoro de la “Vortaro de la nuntempa albana lingvo” (Tirano, 1980) kaj aŭtoro de la “Vortaro de sinonimoj de la albana”. Laŭ la peto de s-ro Vasil Pistoli, li kompilis prelegon pri la similaĵoj inter la albana kaj Esperanto. La plena teksto retroveblas en dokumento pri la historio de la Esperanto-movado en Albanio[1] Miço Samara estis membro de la Albana Espernto-Instituto.
Surbaze de la sama kialo, ke estas tre frue diveni ion pri la estonteco (progreso) pri la pandemio, KEJ decidis tion.
Ekonomio[redakti]
Birra Korça estas bierfarejo, fondita en Korçë, Albanio, en 1928. La kompanio estas filio de grupo IHB depost 2004. Ĝi estas la tria plej granda produktanto de biero en Albanio.
Albana mafio[redakti]
La albana mafio aŭ albana organizita krimo estas la ĝeneralaj terminoj uzataj por diversaj krimaj organizoj bazitaj en Albanio, Kosovo aŭ aliaj alban-plimultaj teritorioj, aŭ kunmetitaj de membroj de etnaj albanoj, konataj pro sia krueleco, perforto kaj senkompato. Ilia krima spektro estas tre aktiva en Usono kaj Eŭropa Unio, ĉar ili partoprenas larĝan gamon de agadoj kiel drogokomercado, armil-trafiko kaj blanka sklaveco. Kvankam la termino "mafio" ofte estas uzata kiel priskribo, ĝi ne implicas, ke ĉiuj albanaj krimaj agadoj disvolviĝintaj en lokoj kiel Albanio, Kosovo, Makedonio kaj aliaj lokoj estas kunordigitaj aŭ reguligitaj de ununura korpo.
La mafio disvolvigis siajn agadojn en la nigra merkato sub la komunisma reĝimo de Enver Hoxha. Post la kolapso de komunismo en la 1980-aj jaroj, la novaj rilatoj de Albanio kun la cetero de la mondo kondukis al la ekspansio de ĝiaj organizitaj grupoj internacie.
La Kosova Milito ludis ŝlosilan rolon en la vastiĝo de la albana mafio tra tuta Eŭropo. Tradicie, heroino estis transportita al Okcidenta Eŭropo tra Turkio, Serbio, Kroatio kaj Slovenio. Ĉi tiu vojo fermiĝis pro la Balkanaj Militoj, kaj la albanaj bandoj estis en ideala pozicio por garantii sekurajn itinerojn tra la milita zono, unue nur helpante aliajn drog-grupojn, sed kun la tempo ili akiris sufiĉe da graveco por prizorgi la komercon sole. Ŝlosila bazo por la operacoj estis Veliki Trnovac, sude de Serbio, kiu rapide ricevis la kromnomon "Medeĝino de la Balkanoj". Post kiam la milito plene atingis Kosovon, la etnaj albanoj de la serba provinco aldoniĝis al la listo de kvalifikitaj nacioj kun la statuso de "rifuĝintoj". Ĉar ne eblis distingi la albanojn de Kosovo de la aliaj, la krimuloj profitis la situacion por rapide disvastiĝi tra Eŭropo, unue al la komunumoj de albanaj enmigrintoj de Germanio kaj Svislando, monopoligante trafikon de heroino.
Malgraŭ la fakto, ke la agadoj de ĉi tiuj bandoj devenas de armil-komercado kaj kontrabandado de blankaj varoj ĝis falsado, estas drogokomercado, kiu igis albanan organizitan krimon pli konata. Iuj albanoj, laŭ federaciaj oficialuloj de Usono, estas ŝlosilaj komercistoj en la "Balkana konekto", la vojo de heroino Istanbulo-Beogrado.
Turismo[redakti]
Kulturo[redakti]
Seksuma vivo[redakti]
Dum la tempo de socialismo en Albanio corkulis jena anekdoto:
Juna paro decidis seksumi cxiun semajnan tagon kiu entenis la literon r. En la albana lingvo la momoj de la semajnaj tagoj estas: e hene, e marte, e merkure, e ejte, e premte, e shtune, e diele. Do ili seksumis marde, merkrede, vendrede. Dimancxe la edzo demandis sian edzinon, kia tago estas hodiaux? Sxi respondis E driele, anstataux diri E diele!...
Notoj[redakti]
- ↑ Anoncas la Profeto Jesaja, en la ĉapitro 24:5: “Kaj la tero estas malpurigita de siaj loĝantoj; ĉar ili malobeis la instruon, ŝanĝis la leĝon, detruis la eternan interligon”.
|
