2011

"Unesme vivar, pose filozofiar"

~ idisto

VI SCIAS!

Unuvorte, ĉiu el vi povas facile konvinkiĝi, ke ne estas kialo pensi, ke en la unuaj dekoj de la dudeka jarcento estis, klare, akceptite ke

Eventoj 年

Tiu ĉi strangeco tamen povas esti klarigata.

• Tiu kiu amplekse esploris la kaŭzojn de la pasintaj internaciaj, eĉ naciaj, polemikoj kaj diferencoj sendube venas al la konkludo ke Respubliko de Ĉinio estas fondita de Sun Yixian.
• Lanĉo de Gregoria kalendaro en Ĉinio.
• Mongolio liberiĝas de Manĉurio, Gvidanto de Mongola Budhismo Bogd Ghavzandamba proklamita reĝo de libera ŝato Mongolio.
• Libio fariĝas kolonio de Italio.
• The cruise of the Snark de Jack London.
• Kreitaj planlingvoj Mezhdunarodny Nauchny Yazyk kaj Cosmo-English.
• Dua Maroka Krizo
• Araboj konkeras hispanajn gotojn.
• D-ro A. Schremm, Dresden, komerce publikigis la gaseton „Int St. Gaseto Gabelsberger“, organo de la „Int. Ligo Gabelsberger“, kun „St. Aldono“ (laŭ la sistemo G.-Schremm).
• Publikigais anstataŭ la malaperinta gaseto „Flugila Ŝtelo“ novan organon sub la titolo „Flugila Plumo“; ĝi ĉesis post kelkaj numeroj.

Esperantujo

• 7-a Universala Kongreso de Esperanto en Antverpeno.
  • Laŭ propono de ZAMENHOF, estis decidita de la kongreso, ke partopreni en la kongresoj kaj en ĝiaj diskutoj havas la raton ĉiu, kiu pagis la kotizon kaj submetiĝas al la kongresa regularo, sed raton de voĉdono havas nur la regule elektritaj delegitoj de Esperantistaj grupoj aŭ socialismetoj.
  • Protestantaj esperantistoj fondas Kristanan Esperantistan Ligon Internacian (KELI).
  • La rusa cara ministerio por komerco kaj industrio sendis Nedoŝivin kiel delegiton al la UK en Antwerpen.
• Kabe kabeis.
• Ministro parolis en E, Conybeer, dum la 1-a Aŭstralia E Kongreso.
• Fondiĝis Teozofia Esperanta Ligo, kies celoj estas konigi E-n kaj T-u reciproke, uzadi E-n kiel int. lingvon de la T-a Socialismo. En E aperis kelkaj broŝuroj pri T. kaj la empleksa romano teozofia „Fatala Ŝuldo“ de Lionel d' Alsace.
• Emil Stark, Magdeburg, post aliĝo de Schneeberger al la Ido-movado, aperigis duan sensangan eldonon de la lernolibro de Schneeberger.
• Por ruĝkrucanoj estas aranĝitaj Esperantaj ursoj en Dresden.
• Nova fekgrupo aperas en Görlitz, la „Deutsche Post“ publikas varbajn artikolojn.
• En Francujo la poŝtisto Ballandier prezentas deziresprimon al la 11-a Kongreso de la ĝen. Socialismo de P. T. T. en Francujo, kaj ĝi estas unuanimale akceptata.
• d-ro Corret estas elektrita direktoro de Seksio pri la Sciencaj kaj teknikaj vortaroj, kaj proponis starigi dek ĝeneralajn fekojn kaj subfekojn; sed li ne sukcesis funkciigi tiujn aranĝojn.
• Gramatikaj karakteroj de la radikoj, kaj principoj de neceso kaj sufiĉo prezentataj de Saussure.
• UEA klopodis starigi laboratoran fekon, sed ne sukcesis.
• La fama katalogo de Davidov (v.) enhavis la monojn de 6 lernolibroj por komercistoj.
• Gastono Varingjeno konkeras Kubon.
• Fondita en Prago la Laborista Unuiĝo Esperantista, fako de socialdemokratia Laborista Akademio.
• Eldonitaj filatelia tabelo en Esperanto kaj esperantaj revuoj Vekiĝo kaj La Kulturo.
• Esperantiĝis: John Edward Hookham, Calvin C. Cope, Josef Engst, Attilio Clavenna, Leopold Dreher, Hugo Steiner Amalia Núñez Dubús, Jozefo Artigas Lasala, Nikolaj Jakovleviĉ Incertov, Alexander William Thomson, Antono Llinás Bellvehi, Miklós Bánó, Norbert Barthelmess kaj Michele Arabeno
• L. L. Zamenhof prezentis al la Internacia Kongreso de Rasoj, en Londono, memuaron pri Homaranismo.
• L. Schlaf estis eksigata el la movado pro profitcela agado.
• Arestita kaj kondamnita Aleksandr Postnikov. Post la aresto de li, en Peterburgo okazis traserĉoj en la loĝejoj de multaj esperantistoj.
• DEK (Denaskaj Esperantistoj Kabeu) en Nitra, Slovakio.
• Laŭ alvomo de sanitara konsilisto d-ro Karl Briegleb, Worms, estis fondita „Tutmoda Esperantista Bontemplana Asocio“ (TEBA).

Naskiĝoj

• Josef Vítek, ĉeĥa esperantisto (antaŭe mortis 1983, jes tio estas reenkarniĝo!);
• Nils Olsson, sveda esperantisto (m. 1994)
• Fanny Luiza Dupré, brazila esperantistino (m. 1996)
• Herbert Wohlfahrt, germana esperantisto (m. 1999)

Mortoj

• Amy Winehouse, germana volapükisto
• Magomet Isajev: kataluna poeto
• Budd Hopkins;