Pathogenität
De Pathogenität (gr.: pathos „Krankheit“, „Lieden“ un gennan „tügen“) betekent de Egenschop vun en Objekt, in en Organismus en Krankheit uttolösen. Dat Objekt, sülvst warrt ok as Pathogen betekent, dat Adjektiv dorto heet jüst so: pathogen.
In de Mikrobiologie warrt mit Pathogenität vör allen de Anlaag vun mikrobielle Leevformen (Bakterien, Viren, Protozoen) meent, bi en sünneren Wirt as Krankmaker en Krankheit utlösen künnt. Dat Gegendeel dorvun is de Apathogenität, also wenn en Krankmaker in en Wirt keen Krankheit utlösen kann. He is för em in dissen apathogen.
En Ünnerscheden vun de Pathogenität kann över de Oort vun’n Wirt maakt warrn: Krankmakers, de den Minschen bedrapen doot, warrt as humanpathogen betekent, solke, de Deerten bedrapen doot, as zoopathogen un phytopathogen sünd Krankmakers för Platen. Afhangig vun’t Vermögen in’n enkelten Fall en Krankheit uttolösen warrt ünnerscheedt in fakultative Pathogenität – dat is, wenn blots ünner sünnere Ümstännen oder nich in jeden Fall en Krankheit entsteiht – un obligate Pathogenität – dat hett, dat in jeden Fall en Krankheit tostannen kummt. Wo stark de Pathogenität is, warrt as Virulenz betekent.
Dat Kunzept vun de Pathogenität vun Mikroorganismen is to’t Enn vun’t 18. Johrhunnert hen opkamen. In disse Tiet geev dat en Striet twüschen de Kontagionisten, also Lüüd, de glöven deen, dat en sik mit Krankheiten ansteken künn, un de Antikontagionisten, de dorvun nix weten wulln. De eerste Grupp hett sik dorbi dörsett. Dat en Överdrägen dör pathogene Organismen mööglich is, warrt vun de Wetenschop nich antwievelt.
Weniger verbreedt is de Begreep vun de Psychopathogenität in’n Tosamenhang mit Inholten un Dogmen vun ünnerscheedliche Religionen un Ideologien, üm de sik kappelt warrt. In Anlehnen an den Begreep Pathogenität warrt disse Begreep bruukt, üm antodüden, dat solke Inholten den Geist krank maken künnt.