Olland
Olland (ok Oolland; hoochdüütsch Altes Land) is en Deel von de Elvmaschen süden de Elv, dat deelwies in Neddersassen (Landkreis Stood) un in Hamborg liggt. Mit üm un bi 10.000 Hektar, op de Appels, Karsbeern, Beern un Plummen anboot warrt, is Olland dat gröttste Anborebeed för Aaft in Middeleuropa, dat in een Stück tohoophängt.
In Neddersassen höört dor de Gemeen Jörk, de Samtgemeen Lüh un Rübk to, in Hamborg de Öörd Neefeld, Cranz un Francop.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]
De Maschen langs de Elv weren fruchtbor Land, aver ok jümmer in Gefohr dör Stormfloden. Dorüm hebbt sik hier eerst laat Minschen dallaten. Olland is in dat 12. Johrhunnert plaanvull besiedelt worrn. Dorto hett Arzbischop Freerk I. von Bremen in dat Johr 1113 Kolonisten ünner Leid von Preester Hendrik ut Holland anwarven. Dor kummt woll ok de Naam Olland von af (wo sik eerst later Oolland un hoochdüütsch Altes Land rututwickelt hebbt). Jüstso hett dat Dörp Hullern von de Hollanners sien Naam von af. Olland dee sik binnen dat Bremen-Veern jümmer sülvs verwalten, toletzt in’n Kreis Jörk. Dat hett sik eerst 1932 ännert, as de Kreis Jörk Deel von’n Landkreis Stood worrn is un den Deel von Olland oosten de Eest an’n Landkreis Horborg afgeven hett. Mit dat Groot-Hamborg-Gesett 1937 is disse oosten Deel denn Deel von Hamborg worrn.
Geografie
[ännern | Bornkood ännern]Olland is in dree Mielen deelt. De eerste Miel twüschen de Swing un de Lüh is toeerst indiekt worrn, so üm un bi 1170. De twete Miel reckt von de Lüh bet na de Eest un is to Enn von dat 12. Johrhunnert indiekt worrn. De drüdde Miel denn twüschen Eest un Süderelv is eerst mit dat 15. Johrhunnert indiekt worrn.
De Öörd in Olland liggt vör allen dicht bi de Elv. In dat Siedland twüschen de fruchtboren Maschen an de Elv un de Geest (an de ehr Rand de Öörd Gothenborg, Dullern, Hornborg, Buxthu, Vosshusen un Neegraven liggt) liggt en Stremel Moorland. De Dörper in Olland sünd vör allen Maschhovendörper, bi de de Hüüs langs en lange Straat staht un elk Hoff na achtern rut sien egen Land hett. Dör de fetten Boddens weren de Maschbuurn in Olland in’n Vergliek temlich riek. Dorüm tekent sik Olland dör temlich prächtige Buurnhüüs un de Ollanner Prunkpoorten ut.
Aaftbo
[ännern | Bornkood ännern]
In’t 17. Johrhunnert hett dat man 200 Hektar geven, op de Aaft anboot worrn is. In de twete Hälft von dat 19. Johrhunnert hett sik denn de Aaftbo bilütten as wichtigste Form von Bueree in Olland utwickelt. Vondaag sünd dat to 89,9 % Appels un de Rest Karsbeern, Beern un Plummen.[1]
Na de Statistiken von 2017 boot an de Nedderelv (dor höört blangen Olland ok noch Keden un annere lüttjere Rebeden to, de aver veel weniger Aaftbo bedrievt as Olland) 565 Bedrieven op 10.063 Hektar Aaft an.[1] Opslötelt na Landkreis sünd dat 404 in’n Landkreis Stood, 105 in Hamborg, 30 in’n Landkreis Cuxhoben un 26 in’n Landkreis Horborg.[1] 1992 weren dat noch 1000 Bedrieven mehr.[1] Dormit is de Grött von de Bedrieven in’n Dörsnidd von 7 Hektar op 18 Hektar anstegen.[1] 69 Bedrieven mit 1456 Hektar sünd in’n Öko-Landbo aktiv.[1] Allens tohoop hebbt de Bedrieven 20,68 Milljonen Aaftbööm.[1] Dat is en Snidd von 2240 Bööm op’n Hektar.[1] Dormit is de Boomtall siet 1992 üm den Faktor 2,5 wussen.[1] In een Johr warrt üm un bi 1,5 Milljonen Bööm nee plant.[1] Dat bedüüdt, dat de Bööm in’n Snidd 13,5 Johr staht.[1]
| Appelsoort | % |
|---|---|
| Elstar | 33,4 |
| Red Jonaprince | 14,9 |
| Braeburn | 11,5 |
| düüstern Jonagold | 10,5 |
| Boskoop | 5,9 |
| Holsteener Cox | 4,7 |
| hell Jonagold | 3,0 |
| Kanzi | 2,0 |
| Wellant | 1,6 |
| Topaz | 1,5 |
| Junami | 1,4 |
| Gala | 1,3 |
| Delbarestivale | 0,9 |
| Rubens | 0,6 |
| Annere | 4,8 |
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Gertrud Schauber: Kindheit unterm Kirschenbaum. Alltag im Alten Land an der Elbe 1940 bis 1958, Zeitgut Verlag Berlin 2005, ISBN 3-933336-85-6
- Outi Tuomi-Nikula: Der Altländer Hof im Wandel. Veränderungen der sozialen Strukturen und des Alltagslebens im Alten Land bei Hamburg im 20. Jahrhundert. Publikationen der Kulturstiftung Altes Land, Bd. 1, Husum Verlag, Husum 2006, ISBN 978-3-89876-288-5
- Oliver Falkenberg/Linda Sundmaeker: Das Alte Land - Ein illustriertes Reisehandbuch, 3. Aufl. 2011, Edition Temmen, ISBN 978-3-86108-957-5
- Oliver Falkenberg/Linda Sundmaeker: Das Alte Land - Ein Portrait, 2. Auflage 2010, Edition Temmen, ISBN 978-3-86108-957-5
- Wolfgang Kaiser: Obstland im Norden. Die Geschichte des Obsthandels im Alten Land, Publikationen der Kulturstiftung Altes Land, Bd. 3, Husum Verlag, Husum 2009. ISBN 978-3-89876-421-6
Footnoten
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ a b c d e f g h i j k l Björn Vasel: Stade ist der Landkreis der Obstbäume, Stader Tageblatt an’n 25. November 2017
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]
Koordinaten:53° 32′ N, 9° 40′ O