Robert Bellarmin
Roberto Francesco Romolo Bellarmino SJ (* 4. Oktober 1542 in Montepulciano; † 17. September 1621 in Rom) weer en Jesuit, Theoloog un Kardinal. He weer Hööftverfechter van den röömschen Katholizismus un de paapstlich Suprematie in dat 16. Johrhunnert.
Leven
[ännern | Bornkood ännern]Bellarmino wurr in dat verarmt Patrizierhuus van de Bellarmini to Montepulciano rinboren. Sien Moder weer Cynthia Cervini, en Süster van Paapst Marcellus II. Se weer Anhängerin van den Jesuitenorden un hett fröh versöcht hör Söhn dor ünner to bringen. He wurr to groot Frömmigkeit, Bescheidenheit un Sittenreinheit uptrucken. He hett dat Kolleg van de Jesuiten in Montepulciano besöcht un mit 18 Johren is he den Jesuitenorden bitreeden.
Nah sien Philosophie-Studium in Rom studeer he toeerst in Florenz (u. a. Astronomie), denn in Monreale un later in Padua Theologie. Sien theologisch Utbillen hett he an de Universität Löwen afslooten, wo he 1570 to’n Preester weeht wurr un gegen Michael Bajus uptreeden is. Dör sien starke Utstrahlung kreeg he in ganz Europa en besünnern Roop as Theoloog, wat 1576 dorto führen dee, dat Paapst Gregor XIII. hüm an de de päpstliche Universität nah Rom beroopen dee.
Dor hett he den Lehrstohl för Apologetik an dat Collegium Romanum övernommen un en Studienrichtung Kontroverstheologie inricht. In Rom wurr he buterdem to’n „Lehrer im geistlichen Leben“ bestellt un deen as Geistlich Vader för de Alumnen van dat Collegium, ünner annern Aloisius von Gonzaga. Relativeeren Utführungen van hüm to de Macht van den Paapst över weltlich Göder wurrn 1590 indizeert, as he jüst up en diplomatisch Mission in‘n Updrag van den Paapst Sixtus V. in Frankriek weer. Achtergrund weer aber woll ehrder en Konflikt tüschen den Jesuitenorden un den ut den Franziskanerorden entstammen Paapst. To sien Schuul wurr Bellarmin nah Neapel versett un to’n Baas van de Ordensprovinz dor bestimmt.
As Clemens VIII. 1592 Paapst wurr, kunn Bellarmin rehabiliteert wurrn un nah Rom torüchkehren. Nahdem he sien darten Band van sien Disputationes de controversiis christianae fidei adversus hujus temporis haereticos (1593) herutbrocht harr, wurr he 1863 weer nah Neapel versett un he bleev dor Baas van de Ordensprovinz bit 1597. Dann kehr he weer nah Rom torüch un hett sien Katechismus Christianae doctrinae explicatio verfaat.
1599 wur he van Clemens VIII. gegen sien Willen in dat Kardinalskollegium upnommen un doruphen to’n Bischof weeht. As Titelkark wurr hüm Santa Maria in Via tospraaken. In de Tüschentiet harr he de Rull van den Grootinquisitor in den Häresieperzess tegen Giordano Bruno övernommen. De wurr dorbi dör en Dood dör Verbrennen veroordeelt. In den Striet van de Jesuiten un Dominikaner wegen de pelagianiseeren Schriften van den spaanschen Jesuiten Luis de Molina hett he sück för de Interessen van sien Oorden un dormit för den Monolismus utspraaken. Dordör full he aber ok weer in Ungnaad un wurr 1602 as Arzbischop nah Capua entsandt. Dor hett he bit 1605 de Erzdiözese leit, as he van Paapst Leo XI. as theologisch Berader nah Rom torüchberopen wurr. In dat sülvig Johr is Leo aber ok storven; ut dat folgen Konklave weer binahst Bellarmin statt Paul V. as Paapst hervörgahn.
In Rom harr Bellarmin Galileo Galilei kennen un schätzen lehrt, sowohl as Natuurwetenschapler as ok as glooven Christ. As 1615 de Karmeliter Paolo Antonio Foscarini en Book rutbroch, dat bewiesen sull, dat de in De revolutionibus orbium coelestium formuleert kopernikaansch Astronomie nich de Hillig Schrift entgegenstahn dee, hett de Röömsche Kongregatschoon för den Index van verbooden Böker en Ünnersökensverfohren anstreevt, dat dorto führen dee, dat dat Wark van Foscarini 1616 verbooden un Nicolaus Copernicus sien De revolutionibus „suspendeert“ wurr. Dorto geev dat de klar Ansaag, dat de kopernikaansch Astronomie „falsch und der Heiligen Schrift zuwiderlaufend“ weer. Bellarmin harr as Berader van den Paapst bi dat Vörbereiten van dit Verfohren en Führensrull un hett Galilei de Hollen van den Vatikan düütlich maakt.
1620 hett he de Titelkark wesselt un wurr Kardinalpreester van Santa Prassede. Bit to sien Dood an‘n 17. September 1621 bleev he in Rom, wo he in de Kark Sant’Ignazio neben de Graffstäe van den hilligen Aloisius von Gonzaga bisett wurr.
An‘ 13. Mai 1923 wurr he van Paapst Pius XI. selig- un an’n 29. Juni 1930 hillig spraaken. 1931 wurr he to’n Karkenlehrer nömmt.
Mehrere Karken dragen sien Naam. Sien karklich Gedenkdag is de 17. September.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Opera Oratoria Postuma, herausgegeben von Sebastian Tromp, Rom 1942ff.
- Franz Xaver Arnold: Die Staatslehre des Kardinals Bellarmin: Ein Beitrag zur Rechts- und Staatsphilosophie des konfessionellen Zeitalters, München 1934
- Ludwig Sedelaar: Die Lehre von der Mittlerschaft Christi nach dem heiligen Bellarmin, Würzborg 1937
- Manfred Biersack: Initia Bellarminiana: die Prädestinationslehre bei Robert Bellarmin bis zu seinen Löwener Vorlesungen 1570–1576, Wiesbaden 1989
- Thomas Dietrich: Die Theologie der Kirche bei Robert Bellarmin (1542–1621): Systematische Voraussetzungen des Kontroverstheologen, Patterbuorn 1999
