Et Vene (plak)
Et Vene (Nederlaans: Heerenveen, Fries: It Hearrenfean) is et heufdplak van de gelieknaemige gemiente Et Vene, perveensie Frieslaand (Nederlaand). De plaetse Et Vene leit in Centraol-Zuud-Frieslaand, an de snelwegen A7 en A32 en telt omdebi'j 29.750 inwoners (de gemiente Et Vene telt omdebi'j 41.000 inwoners).
Geschiedenis
[bewark | bronkode bewarken]Et Vene is ontstaon op de kruzing van de 'Hearresleat' en de Schoterlaanse Compagnosveert. Hier lag ok de Heereweg, de verbiendingsweg Zwolle-Liwwadden. Et graoven van disse twie kenaolen gebeurde op initiatief van drie heren: Van Dekema, Cuyck en Foeyts. Op 24 juli 1551 wodde een compagnie opricht mit as doel grote stukken laand te kopen om veen te winnen. Dat weren de 'heren' van et 'veen'; Heerenveen. Hiervan is ok de Stellingwarfse naeme ofleided.
In de periode 1581-1863 wodde deur de Staaten van Frieslaand en de stadholder Willem Lodewijk verschillende schaansen bouwd. Disse schansen vormen mit mekeer de Friese waeterlinie. Ien van de schaansen wodde bi'j Et Vene bouwd, de Schoterschaans. De schaans wodde in augustus 1672 drie keer bruukt om een anval van Berend van Galend zien troepen tegen te holen.
Een groot diel van Et Vene was in de 19e iew onderdiel van de gemiente Schoterlaand. Et kiesdistrikt Schoterlaand keus in 1888 de socialist Ferdinand Domela Nieuwenhuis in de Twiede Kaemer. Dit wodde mogelik maekt deur een liestverbiending tussen de SDB en de ARP. Daormit was Nieuwenhuis ok de eerste socialist in de Twiede Kaemer.
Tot 1934 lag Et Vene in drie gemientes: Schoterlaand, Aenjewier en veur een klein diel in Haskerlaand. De greenzen van de drie oolde gemientes kwammen bi'j mekeer op de tegensworige Oolde Koemerk. Van 1965 tot 2003 heurde et dörp Ooldeschoot tot Et Vene. In disse periode wodde et 'Heerenveen-Zuid' nuumd.
Tael
[bewark | bronkode bewarken]In et plakkien wodden Nederlaans en Fries naost elkaor praot. Der zol neffens verschillende kaorties ok nog een dialekt van et Stadsfries wezen. Et is niet hielemaole dudelik of Et Vene een eigen Stadsfries het. Et kon liekegoed een verkleurd Nederlaans of Fries wezen, en ok bij de meeste Veensters is et bestaon van een eigen Stadsfries dialekt niet bekend.
Sportstad
[bewark | bronkode bewarken]
Et Vene is deur verschillende sportfacaliteiten bekend wodden as sportstad. Et Abe Lenstra Stadion is et voetbalstadion van SC Heerenveen. D'r bin omdebi'j 26.400 zitplakken in et stadion.
In Thialf wodden schaetswedstrieden hullen en d'r is plak veur 10.000 meensken. In de ieshockeyhal van Thalf speule de Flyers Heerenveen. In de ieshockeyhal is plak veur 3.000 meensken.
Et skûtsje van Et Vene, de Gerben van Manen, het zestien maol et SKS wonnen (2008).
Bekende Veensters
[bewark | bronkode bewarken]Bekende Veensters bin:
- Abe Lenstra, voetballer
- Wim Duisenberg, econoom en bankier
- Fedde Schurer, schriever en journalist
- Falko Zandstra, schaetser
- Sven Kramer, schaetser