Geštezierate
Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése
Gl tèrmene geštezierate nzegnava a l’èpeca svèva é angeina ogn deštritt ammeneštrative pe comm éva spartute gl Rrégn e Secilia, ghevernate da ne fenzienarie de nòmmena mberiale, gl gešteziére, ch’arrappresendava la peteštà riale a gleviégl prevengiale.
Geštezierate decretate da Fedriche II
[cagna | cagna surgente]L'únnece deštréttera štabbelite da Fedriche II a gl mèse d’aušt de gl 1231 (Cheštetuzione de Mélf), fúrene criate n’tiémb deviérz; allescì, presèmbie, gl Geštezierate d'Abbruzz (Justitiaratus Aprutii) fòtt abbiate sule a gl 1233 é la sède fòtt méssa a Sulmona. A secunna d'addó ze truóvene puonn èss spartute accuscì:
- a) Penenzelare
- b) Nzulare
- M’base andó corr gl sciume Salz:
Geštezierate nemmenate da Carl d'Angiò
[cagna | cagna surgente]
Gl 5 ottobr 1273 Carl I d'Angiò apprevètt che gl deplòma d’Alife la spartènza de gl Abbruzz, cunzederate ne deštritt truopp ruoss pe èss ammeneštrate buone é defennute, trevènnese gl cape cchiù a nòrd de gl rrégn. Ze penzètt megl a passà ngim’a ne chembine naterale, gl sciume Atèrn, štabbelènn a nòrd gl geštezierate d'Abbruzz ulteriore (Ultra flumine Piscaria) é a sudd gl geštezierate d'Abbruzz citeriore (Citra flumine Piscaria).
A gl 1282 che la uèrra e gl Vèspr, abbiata dòpp a la rebbellione seceliana (Viéspr seceliane) é fenita dòpp ann che la pace de Cataviddotta (31 aušt 1302), gl angeine perdiérn la part nzulare de gl rrégn (la capetale fòtt scasata da Palèrm a Nápele) é, pecciò, pure gl du deštritt seceliane.
A gl ann dòpp sía gl Prengepate sía la Calabbria fúrene appedù spartute a du geštezieriate deffrènd (une Ulteriore é gl ate Citeriore pe ognune), addeprènn sèmb comm chembine gl sciume, il Séle (Silarus) a gl prime, é gl Nete (Naethus) a la seconda.
La fine de gl seštèma de gl geštezierate
[cagna | cagna surgente]‘N’èpeca aragunése, gl geštiziére fúrene scagnate da ate fenzienare riale é, a gl stéss tiémb, le deštréttera terreteriale de gl Rrégn e Nápele fúrene chiamate, mmòde cchiù sémblece, preving.