ခွေးအ

ခွေးအ (Jackal)
ရွှေရောင် ခွေးအ (Canis aureus)
သိပ္ပံနည်းကျ အမျိုးစားခွဲခြားခြင်း
လောက:	Animalia
မျိုးပေါင်းစု:	Chordata
မျိုးပေါင်း:	Mammalia
မျိုးစဉ်:	Carnivora
မျိုးစဉ်သေး:	Caniformia
မျိုးရင်း:	Canidae
မျိုးရင်းသေး:	Caninae
မျိုးဇာတ်:	Canini
မျိုးဇာတ်သေး:	Canina
"ခွေးအ" ဟုခေါ်ဆိုကြသော မျိုးစိတ်များ
Lupulella adusta (ကျောမည်း ခွေးအ)၊ Lupulella mesomelas (ဘေးကျား ခွေးအ)၊ Canis aureus (ရွှေရောင် ခွေးအ)၊

အိမ်ခွေးများသည် ခွေးအတို့မှ ဆင်းသက်ပေါက်ဖွားလာကြ သည်ဟု သုတေသီများက ယုံကြည်ကြလေသည်။ ခွေးအ သည် အိမ်ခွေးနှင့် ဆင်ဆင်တူသော်လည်း ကိုယ်လုံးသေး၍ နှုတ်သီး ချွန်သည့်အတွက် မြေခွေးနှင့် သာ၍တူသည်။ အရောင်မှာ အဝါ ညစ်ဖြစ်၍ ကျောဘက်တွင် အရောင်ပိုမွဲလာပြီးလျှင် ရင်ဘက် တွင် ဖျော့သွားသည်။ နှုတ်သီးဖျားမှ အမြီးဖျားအထိ နှစ်ပေခွဲ ကျော်ကျော် ရှည်၏။ အမြီးမှာ ရှစ်လက်မခန့် ရှည်၍ အမွေး ဖွားသည်။

ခွေးအ သည် လောဘကြီးသည်။ ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲသည်။ ခိုးကြောင်ခိုးဝှက် ပြုကျင့်တတ်သည်။ ရွယ်တူ တိရစ္ဆာန်များကို မည်သည့်အခါမျှ မတိုက်ခိုက်ချေ။ မြို့ရွာများနှင့် မနီးမဝေးဖြစ် သော ဂူများ မြေတွင်း များတွင် နေလေ့ရှိသည်။ ခွေးအ အမ များသည် တစ်ကြိမ်လျှင် သား ၃ ကောင်မှ ၅ ကောင်အထိ မွေးလေ့ရှိသည်။ နေ့အခါ ခွေးအ တို့သည် တွင်းအောင်းနေကြ၍ ညအခါမှ တစ်ကောင်ချင်းဖြစ်စေ၊ အုပ်ဖွဲ့၍ဖြစ်စေ အစာရှာ ထွက်လေ့ရှိကြသည်။ ထိုသို့ အစာရှာထွက်စဉ် မသာယာသော အသံဖြင့် အူတတ်ကြ၏။ လူတို့ စိုက်ပျိုးထားသော သစ်သီး၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် လူတို့မွေးမြူထားသော ကြက်၊ ဘဲ၊ သိုး၊ ဆိတ် စသည် တို့ကို ခိုးဝှက်စားသောက်တတ်ကြသဖြင့် ခွေးအ များကို လူတို့ အလွန်မုန်းတီးကြသည်။ သို့သော် လူနေ ရပ်ကွက်တို့၌ တွေ့ရတတ်သော အပုပ်အစပ်နှင့် အသေကောင် များကို စားသောက်ရှင်းလင်းသွားတတ်သည့်အတွက် လူတို့အား တစ်နည်းတစ်ဖုံ ကျေးဇူးပြုသည်ဟုလည်း ဆိုနိုင်ပေသည်။

တောထဲ၌ ကျား၊ ခြင်္သေ့ စသော သားရဲတိရစ္ဆာန်များ နောက်မှ နောက်ယောင်ခံလိုက်ကာ ယင်းတို့၏ စားကြွင်းစားကျန်များ ကိုလည်း လိုက်လံ စားသောက်တတ်သည်။ ကျင်လည်စွာ ပြေးလွှားတတ်ခြင်း၊ သဲသဲမဲမဲ ပြန်လည်ခုခံတတ်ခြင်းတို့ကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ခွေးအ များကို အမဲလိုက်ခွေးများဖြင့် အပျော် တမ်း အမဲလိုက်လေ့ ရှိကြသည်။

ခွေးအသည် အိမ်၌မွေးမြူလျှင် ယဉ်ပါးလွယ်သော်လည်း မင်္ဂလာမဲ့သောအသံနှင့် ညှီစို့စို့ကိုယ်အနံ့တို့ကြောင့် ယင်းတို့အား လူတို့မွေးမြူခြင်းမပြုကြချေ။

ခွေးအ ကို ဥရောပတိုက်အရှေ့တောင်ပိုင်း၊ အာရှတိုက် တောင်ပိုင်းနှင့် အာဖရိကတိုက်မြောက်ပိုင်းတွင် များစွာ တွေ့ရ တတ်သည်။ အာဖရိကတိုက်တွင်မူ ခွေးအ များကို အလျဉ်းမတွေ့ ရချေ။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ခွေးအ ကို ရခိုင်ရိုးမ အရှေ့ဘက်ရော အနောက်ဘက်ပါ တောစပ်ဒေသတွင် များစွာတွေ့နိုင်သည်။ ရခိုင်တိုင်းတွင် ခွေးအ ကို ခဲဝါဟု ခေါ်ဝေါ်လေ့ရှိသည်။

ခွေးအသုံးမျိုး ရှိလေသည်။ ယင်းတို့မှာ

• ရွှေရောင် ခွေးအ၊
• ဘေးကျား ခွေးအ၊
• ကျောမည်း ခွေးအ၊

တို့ ဖြစ်သည်။