Aqbeż għall-kontentut

Dengfeng

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Dengfeng
 Repubblika tal-Poplu taċ-Ċina
Amministrazzjoni
Stat sovranRepubblika tal-Poplu taċ-Ċina
Province of ChinaHenan
Belt prefetturaZhengzhou
Isem uffiċjali 登封市
登封县
Kodiċi postali 452470
Ġeografija
Koordinati 34°27′37″N 113°01′41″E / 34.46031°N 113.02803°E / 34.46031; 113.02803Koordinati: 34°27′37″N 113°01′41″E / 34.46031°N 113.02803°E / 34.46031; 113.02803
Dengfeng is located in Ċina
Dengfeng
Dengfeng
Dengfeng (Ċina)
Superfiċjenti 1,216.83 kilometru kwadru
Għoli 2,400 m
Demografija
Popolazzjoni 729,332 abitanti (2020)
Informazzjoni oħra
Żona tal-Ħin UTC 8
dengfeng.gov.cn

Dengfeng (biċ-Ċiniż: 登封; bil-Pinjin: Dēngfēng), spelluta wkoll Tengfeng, hija belt fil-livell ta' kontea fil-Provinċja ta' Henan, iċ-Ċina. Taqa' taħt l-amministrazzjoni tal-belt fil-livell ta' prefettura ta' Zhengzhou. Fi żmien il-qedem, il-belt kienet magħrufa bħala Yangcheng (biċ-Ċiniż tradizzjonali: 陽城; biċ-Ċiniż simplifikat: 阳城; bil-Pinjin: Yángchéng).

Dengfeng għandha erja ta' 1,220 km2 (470 mil kwadru) u popolazzjoni ta' 630,000 ruħ.[1][2] Tokkupa r-rokna tal-Lbiċ ta' Zhengzhou u hija l-iżjed diviżjoni fil-Punent fil-livell ta' kontea.

Dengfeng tinsab fil-bażi tal-Muntanja Song, waħda mill-iżjed muntanji sagri fiċ-Ċina. Il-belt hija wieħed mill-iżjed ċentri spiritwali rinomati taċ-Ċina, u tospita diversi istituzzjonijiet reliġjużi u tempji famużi, fosthom it-Tempju Taoist ta' Zhongyue, it-Tempju Buddist ta' Shaolin (ċentru rinomat għall-arti marzjali), kif ukoll l-Akkademja tal-Konfuċjaniżmu ta' Songyang u l-Osservatorju ta' Gaocheng. B'hekk ġiet imlaqqma fil-letteratura Ċiniża bl-espressjoni poetika "ċentru (spiritwali) tas-smewwiet u tad-dinja". Partijiet mill-belt tniżżlu fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2010.[3]

Bħala l-ewwel belt kapitali tad-dinastija Xia, Yangcheng inbniet fil-Punent tar-Raggruppament ta' Rħula ta' Gaocheng max-xmara Yin taħt il-muntanja sagra ta' Song.

Il-monasteru famuż ta' Shaolin, tradizzjonalment ikkunsidrat bħala l-oriġini taż-Żen, jinsab f'Dengfeng u fih isir it-tagħlim tal-arti marzjali lit-tfal kif ukoll lill-adulti. Il-monasteru huwa wkoll attrazzjoni turistika famuża.

Diviżjonijiet amministrattivi

[immodifika | immodifika s-sors]

Mill-2012, il-belt hija maqsuma fi tliet sottodistretti, tmien irħula u ħames raggruppamenti ta' rħula.[4]

Sottodistretti
  • Sottodistrett ta' Songyang (biċ-Ċiniż: 嵩阳街道)
  • Sottodistrett ta' Shaolin (biċ-Ċiniż: 少林街道)
  • Sottodistrett ta' Zhongyue (biċ-Ċiniż: 中岳街道)
Irħula
  • Dajindian (biċ-Ċiniż: 大金店镇)
  • Yingyang (biċ-Ċiniż: 颖阳镇)
  • Ludian (biċ-Ċiniż: 卢店镇)
  • Gaocheng (biċ-Ċiniż: 告成镇)
  • Yangchengqu (biċ-Ċiniż: 阳城区镇)
  • Daye (biċ-Ċiniż: 大冶镇)
  • Xuanhua (biċ-Ċiniż: 宣化镇)
  • Xuzhuang (biċ-Ċiniż: 徐庄镇)
Raggruppamenti ta' rħula
  • Raggruppament ta' Rħula ta' Dongjindian (biċ-Ċiniż: 东金店乡)
  • Raggruppament ta' Rħula ta' Baiping (biċ-Ċiniż: 白坪乡)
  • Raggruppament ta' Rħula ta' Junzhao (biċ-Ċiniż: 君召乡)
  • Raggruppament ta' Rħula ta' Shidao (biċ-Ċiniż: 石道乡)
  • Raggruppament ta' Rħula ta' Tangzhuang (biċ-Ċiniż: 唐庄乡)

Sit ta' Wirt Dinji

[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-2010, l-UNESCO ddeżinjat diversi komponenti rinomati ta' Dengfeng bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO bit-titlu uffiċjali "Monumenti Storiċi ta' Dengfeng fiċ-"Ċentru tas-Smewwiet u tad-Dinja".[3]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; u l-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".[3]

Dan is-Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO huwa magħmul minn diversi daħliet storiċi, tempji, akkademja tal-Konfuċjaniżmu u l-Osservatorju ta' Gaocheng:

  • id-Daħliet ta' Taishi Que (biċ-Ċiniż: 太室闕): dawn id-daħliet inbnew quddiem dak li mbagħad sar it-Tempju ta' Zhongyue fl-118 W.K., b'riljievi mnaqqxa ta' annimali, siġar u spirti;
  • it-Tempju ta' Zhongyue: dan it-tempju tat-Taoiżmu nbena fis-seklu 5 matul ir-riformi ta' Kou Qianzhi; jinkludi s-Sala ta' Juni, li hija sala kbira għas-sagrifiċċji lill-allat, u żewġ statwi tal-ġebel li nbnew fl-118 W.K. li huma l-eqdem statwi tal-ġebel li għadhom jeżistu fiċ-Ċina;
  • id-Daħliet ta' Shaoshi Que: daħliet tad-dinastija Han (li jmorru lura għall-123 W.K.), b'pitturi ta' żwiemel waqt il-galopp, ċirklu, u l-cuju, logħba tal-futbol tal-qedem.
  • id-Daħliet ta' Qimu Que: dawn iż-żewġ daħliet inbnew fl-123 W.K., bi xbihat li juru xeni tal-ġlied tas-sriedaq, tal-għargħar u taż-żjarat mill-Imperu Ruman;
  • il-Pagoda tat-Tempju ta' Songyue: inbniet bejn il-508 u l-511, u kellha arkitettura innovattiva ħafna, tant li saret mudell għal bosta pagodi fil-ġejjieni;
  • il-Monasteru ta' Shaolin u l-Foresta tal-Pagodi tiegħu: kumpless ta' tempji b'iktar minn 240 pagoda, li nbniew matul 1,300 sena mis-seklu 5; dan huwa sit sagru ewlieni tal-Buddiżmu;
  • it-Tempju ta' Huishan: tempju tal-injam li nbena fis-seklu 12 fis-sit tar-residenza tal-astronomu Yi Xing;
  • l-Akkademja ta' Songyang: inħolqot matul żmien id-dinastija Tang, u kienet meqjusa bħala waħda mill-erba' akkademji l-kbar tat-tagħlim klassiku fiċ-Ċina; ikkontribwiet għat-tixrid tal-Konfuċjaniżmu madwar iċ-Ċina;[5]
  • l-Osservatorju Astronomiku ta' Gaocheng: osservatorju li nbena fis-seklu 13 għall-kejl bir-reqqa tad-dinja u għall-ħolqien ta' kalendarji preċiżi.

Siti notevoli oħra f'Dengfeng jinkludu t-Tempju ta' Fawang, tempju Buddista li nbena matul żmien id-dinastija Tang.

Data klimatika Dengfeng, elevazzjoni ta' 427 metru (1,401 pied), temp. normali fl-1991–2020, temp. estremi fl-1981–2010
Xahar Jan Fra Mar Apr Mej Ġun Lul Aww Set Ott Nov Diċ Sena
Temp. għolja rekord °C (°F) 18.8
(65.8)
21.8
(71.2)
31.7
(89.1)
38.5
(101.3)
38.0
(100.4)
40.1
(104.2)
39.4
(102.9)
37.0
(98.6)
37.6
(99.7)
31.2
(88.2)
27.4
(81.3)
21.4
(70.5)
40.1
(104.2)
Medja massima kuljum °C (°F) 5.6
(42.1)
9.1
(48.4)
14.8
(58.6)
21.7
(71.1)
26.8
(80.2)
30.7
(87.3)
31.1
(88.0)
29.7
(85.5)
25.7
(78.3)
20.6
(69.1)
13.7
(56.7)
7.7
(45.9)
19.8
(67.6)
Medja kuljum °C (°F) 1.1
(34.0)
4.1
(39.4)
9.5
(49.1)
16.1
(61.0)
21.5
(70.7)
25.6
(78.1)
26.6
(79.9)
25.3
(77.5)
21.1
(70.0)
15.8
(60.4)
9.0
(48.2)
3.2
(37.8)
14.9
(58.8)
Medja minima kuljum °C (°F) −2.5
(27.5)
0.2
(32.4)
5.0
(41.0)
10.9
(51.6)
16.3
(61.3)
20.6
(69.1)
22.8
(73.0)
21.6
(70.9)
17.1
(62.8)
11.7
(53.1)
5.2
(41.4)
−0.3
(31.5)
10.7
(51.3)
Temp. baxxa rekord °C (°F) −9.9
(14.2)
−10.1
(13.8)
−5.4
(22.3)
−0.2
(31.6)
7.2
(45.0)
12.8
(55.0)
17.4
(63.3)
11.3
(52.3)
9.8
(49.6)
0.6
(33.1)
−4.3
(24.3)
−9.3
(15.3)
−10.1
(13.8)
Preċipitazzjoni medja cm (pulzieri) 9.5
(0.37)
11.5
(0.45)
19.8
(0.78)
35.9
(1.41)
57.2
(2.25)
65.6
(2.58)
133.1
(5.24)
102.1
(4.02)
69.6
(2.74)
38.5
(1.52)
24.8
(0.98)
7.4
(0.29)
575
(22.63)
Medja għall-jiem bil-preċipitazzjoni (≥ 0.1 mm) 4.1 4.2 5.7 6.1 7.5 8.2 11.8 11.0 9.0 6.8 5.3 3.6 83.3
Medja għall-jiem bil-borra 5.0 4.1 2.2 0.3 0 0 0 0 0 0 1.5 3.6 16.7
Medja tal-umdità relattiva (%) 50 53 52 53 54 58 72 74 67 59 56 49 58
Medja fix-xahar għas-siegħat bid-dawl tax-xemx 140.0 143.5 178.8 207.2 219.6 207.1 181.7 177.9 159.4 166.0 151.0 151.5 2,083.7
Perċentwal għall-possibilità tax-xemx 45 46 48 53 51 48 42 43 43 48 49 50 47
Sors: China Meteorological Administration[6]
  • L-Awtostrada Nazzjonali taċ-Ċina Nru 207;
  • il-Linja Ferrovjarja Turistika ta' Dengfeng.
  1. ^ "Introduction to Dengfeng". web.archive.org. 2007. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-10-22. Miġbur 2024-09-09.
  2. ^ "全国各县市区人口排名-红黑人口库". www.hongheiku.com. Miġbur 2024-09-09.
  3. ^ a b ċ "Historic Monuments of Dengfeng in "The Centre of Heaven and Earth"". whc.unesco.org. Miġbur 2024-09-09.
  4. ^ "聊城市-区划地名网(行政区划网)". www.xzqh.org. Miġbur 2024-09-09.
  5. ^ "Rapport tal-ICOMOS". whc.unesco.org. Miġbur 2024-09-09.
  6. ^ . China Meteorological Administration http://data.cma.cn/data/weatherBk.html. Parametru mhux magħruf |script-title= injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf |access-date= injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf |language= injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf |publisher= injorat (forsi ridt tuża |pubblikatur= minflok) (għajnuna); |title= nieqes jew vojt (għajnuna)