Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu
Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu ڤرتوبوهن كبڠسأن ملايو برساتو | |
---|---|
Nama Bahasa Inggeris | United Malay National Organisation |
Singkatan | PEKEMBAR, UMNO |
Presiden | Ahmad Zahid Hamidi |
Pengerusi | Badruddin Amiruddin |
Setiausaha agung | Ahmad Maslan |
Setiausaha | Mohd Sumali Reduan |
Jurucakap | Azalina Othman Said |
Timbalan Presiden | Mohamad bin Hasan |
Naib Presiden | |
Ketua Wanita | Noraini Ahmad |
Ketua Pemuda | Muhamad Akmal Saleh |
Ketua Puteri | Nurul Amal Mohd Fauzi |
Pengasas | Onn Jaafar |
Diasaskan | 11 Mei 1946 |
Didaftarkan | 11 Mei 1946 |
Disahkan | 13 Februari 1988 |
Dibubarkan | 4 Februari 1988 |
Didahului oleh | Pertubuhan Melayu Bersatu |
Ibu pejabat | Tingkat 38, Menara Dato’ Onn, Pusat Dagangan Dunia Putra, Jalan Tun Ismail, 50480 Kuala Lumpur |
Akhbar | New Straits Times Berita Harian[nb 1] Harian Metro[nb 2] |
Sayap belia | Pergerakan Pemuda UMNO |
Sayap wanita | Wanita UMNO |
Sayap beliawanis | Pergerakan Puteri UMNO |
Keanggotaan (2024) | 3.399 |
Ideologi | Nasionalisme, [2][3] Konservatisme Demokrasi Islam |
Kedudukan politik | Parti haluan kanan jauh |
Agama | Islam: Ahli Sunah Waljamaah |
Penggabungan kebangsaan | Parti Perikatan (1952-1973) Barisan Nasional (1973–kini) Muafakat Nasional (2019-2022) Kerajaan Perpaduan (2022-kini) |
Warna | Merah dan putih1 |
Slogan | Bersatu, Bersetia, Berkhidmat |
Lagu parti | Bersatu, Bersetia, Berkhidmat |
Dewan Negara: | 12 / 70 |
Dewan Rakyat: | 26 / 222 |
Dewan Undangan Negeri: | 105 / 607 |
Simbol pilihan raya | |
Bendera parti | |
Laman sesawang | |
umno umno-online | |
Merah putih telah digunakan semenjak sebelum kemerdekaan |
Negara Anggota ASEAN |
Portal Malaysia |
Sebahagian daripada siri tentang |
---|
Sejarah Malaysia |
Portal Malaysia |
Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (Jawi: ڤرتوبوهن کبڠساءن ملايو برساتو , juga dikenali sebagai PEKEMBAR (Jawi: ڤکمبر ) atau UMNO; /ˈəmnoʊ/ ) ialah sebuah parti politik di Malaysia yang dipimpin oleh Presiden, Ahmad Zahid Hamidi. UMNO merupakan tulang belakang bagi gabungan politik Barisan Nasional, yang menjadi komponen gabungan parti pemerintah Kerajaan Persekutuan di Malaysia, dan menjadi parti pemerintah bagi kerajaan negeri Perak, Pahang, Johor dan Melaka. UMNO tidak menubuhkan mana-mana bahagian atau cawangan di negeri Sarawak.
UMNO dianggap sebagai parti nasionalisme Melayu.[4] Menurut perlembagaan parti ini, UMNO adalah sebuah parti politik yang berjuang mendukung cita-cita Agama Islam, Kebangsaan Melayu, Bumiputera, Anak Negeri Sabah dan Orang Asli serta perpaduan Malaysia demi kemakmuran dan kestabilan Negara.[5] Ia juga yang memperjuangkan hak-hak istimewa orang Melayu dan orang Bumiputera.[6]
Dalam pemilihan UMNO 2018, pemimpin yang dianggap oleh banyak pihak sebagai penting dalam perkembangan parti, bekas Timbalan Perdana Menteri Ahmad Zahid Hamidi telah dipilih sebagai Presiden UMNO, setelah mendapat 78 undi berbanding saingannya Khairy Jamaluddin (bekas ketua Pemuda UMNO) dengan 53 undi dan Tengku Razaleigh Hamzah (veteran UMNO) sekadar memperoleh 28 undi.[7]
Sejarah
Selepas British kembali ke Tanah Melayu selepas Perang Dunia II, Malayan Union dibentuk. Walau bagaimanapun, Kesatuan ini telah ditentang kerana kerangka perlembagaannya, yang dikatakan mengancam kedaulatan Melayu ke atas Tanah Melayu.
Fasa pertama bermulanya perjalanan parti UMNO adalah daripada hasil gabungan 41 persatuan-persatuan Melayu di Semenanjung Tanah Melayu mempersembahkan sebuah memorandum kepada Sultan Ismail Ibni Sultan Ibrahim yang menjadi Sultan Johor ketika itu bagi menolak usul Malayan Union yang dibawa oleh pihak British.
Pada fasa kedua pula, satu siri kongres Melayu telah diadakan, memuncak dalam pembentukan parti nasionalis, UMNO pada 10 Mei 1946 di Kongres Melayu Ketiga di Johor Bahru, dengan Dato' Onn Jaafar sebagai pemimpinnya. UMNO sangat menentang Malayan Union, tetapi pada mulanya tidak mencari kuasa politik. UMNO tidak mempunyai pilihan dengan terus memainkan peranan sokongannya kepada raja-raja British. British bekerjasama dengan pemimpin UMNO dan membantu mengalahkan pemberontakan komunis.[8]
Pada tahun 1949, selepas Malayan Union digantikan oleh Persekutuan Tanah Melayu yang separa-autonomi, UMNO beralih fokusnya kepada politik dan tadbir urus. Orang-orang Melayu mencari hak-hak kelahiran mereka sejak kerajaan Malaya tidak mengumumkan secara terbuka, menyebabkan situasi yang membingungkan. Walau bagaimanapun, pentingnya perjuangan UMNO nampaknya tidak berasaskan kaum. Kerana mereka juga berjuang untuk kaum lain apabila mereka berada di kemuncak negara.[9]
Pada tahun 1951, Onn Jaafar meninggalkan UMNO selepas gagal membuka keanggotaannya kepada orang-orang Melayu bukan Melayu untuk membentuk Parti Kemerdekaan Malaya (PKM).[10] Tunku Abdul Rahman menggantikan Dato' Onn sebagai Presiden UMNO. Pada tahun yang sama, Parti Radikal memenangi Pilihan raya perbandaran George Town 1951 yang mendakwa enam daripada sembilan kerusi yang ada. Pada tahun berikutnya, cawangan UMNO Kuala Lumpur membentuk pakatan pilihan ad-hoc dan sementara dengan cawangan Selangor Persatuan Cina Malaysia (MCA) Selangor untuk mengelak bertanding kerusi yang sama dalam pilihan raya majlis perbandaran Kuala Lumpur.[11] UMNO dan MCA akhirnya membawa sembilan daripada dua belas kerusi, berhadapan dengan tamparan hebat kepada IMP. Selepas beberapa kejayaan lain dalam pilihan raya majlis tempatan, gabungan itu telah diformalkan sebagai "Perikatan" pada tahun 1954.[12]
Pada tahun 1954, pilihan raya negeri diadakan. Dalam pilihan raya ini, Perikatan memenangi 226 daripada 268 kerusi di seluruh negara. Pada tahun yang sama, Majlis Perundangan Persekutuan dibentuk, terdiri daripada 100 kerusi. 52 akan dipilih, dan selebihnya akan dilantik oleh Pesuruhjaya Tinggi British. Perikatan menuntut agar 60 daripada kerusi dipilih, tetapi walaupun Tunku terbang ke London untuk berunding, firma British yang dipegang. Pilihan raya untuk majlis itu diadakan pada tahun 1955, dan Perikatan yang kini diperluaskan untuk memasukkan Kongres India Tanah Melayu (MIC), mengeluarkan manifesto yang menyatakan matlamat mencapai kemerdekaan menjelang tahun 1959, yang memerlukan pendidikan sekolah rendah untuk semua kanak-kanak, melindungi hak-hak raja-raja Melayu sebagai raja-raja perlembagaan, mengakhiri kecemasan Komunis, dan mereformasi perkhidmatan awam melalui pengambilan lebih ramai orang Melayu berbanding dengan orang asing.[13][14]
Apabila keputusan itu dikeluarkan, ia muncul bahawa Perikatan telah memenangi 51 daripada 52 kerusi yang dipertandingkan, satu kerusi dimenangi Parti Islam Se-Tanah Melayu (PAS). Tunku menjadi Ketua Menteri Tanah Melayu pertama.[15]
Sepanjang tempoh ini, Darurat Tanah Melayu telah berterusan. Tentera Pembebasan Rakyat Malaya (MRLA), yang disokong oleh Parti Komunis Malaya (MCP), melakukan tindakan keganasan seperti merobohkan ladang, mengganggu rangkaian pengangkutan dan komunikasi, menyerang balai polis, dan sebagainya. Matlamat mereka adalah akhir penjajahan di Tanah Melayu. British mengisytiharkan MCP, bersama beberapa kumpulan politik sayap kiri, menyalahi undang-undang pada tahun 1948. Pada tahun 1955, kerajaan Perikatan bersama-sama dengan Pesuruhjaya Tinggi British mengisytiharkan pengampunan bagi pemberontak komunis yang menyerah diri. Wakil dari kerajaan Perikatan juga bertemu dengan pemimpin MCP dalam usaha menyelesaikan konflik dengan aman, seperti manifesto mereka dalam pilihan raya yang dinyatakan. Chin Peng, Setiausaha Agung MCP, menegaskan MCP dibenarkan bertanding dalam pilihan raya dan diisytiharkan sebagai parti politik yang sah sebagai pra-syarat untuk meletakkan senjata. Walau bagaimanapun, Tunku menolak ini, menyebabkan kebuntuan.[16]
Pada tahun 1956, Tunku mengetuai sekumpulan perunding, yang terdiri daripada ahli-ahli politik Perikatan dan wakil-wakil pemerintah Melayu, ke London. Di sana, mereka mengadakan perjanjian dengan British untuk kemerdekaan. Tarikh kemerdekaan ditetapkan pada 31 Ogos 1957 dengan syarat sebuah suruhanjaya bebas ditubuhkan untuk merangka sebuah perlembagaan untuk negara. Kerajaan Perikatan juga dikehendaki untuk tidak merampas harta benda British dan asing lain di Tanah Melayu. Perjanjian pertahanan juga akan ditandatangani.[17]
Suruhanjaya Reid, yang diketuai oleh Lord William Reid, dibentuk untuk merangka perlembagaan. Walaupun konsep seperti federalisme dan monarki berperlembagaan, perlembagaan yang dicadangkan juga mengandungi peruntukan yang melindungi hak-hak istimewa bagi orang Melayu, seperti kuota kemasukan ke pendidikan tinggi dan perkhidmatan awam, dan menjadikan Islam agama rasmi persekutuan. Ia juga menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi negara, walaupun hak untuk pendidikan vernakular dalam bahasa Cina dan Tamil akan dilindungi. Walaupun Tunku dan raja-raja Melayu telah meminta Suruhanjaya Reid untuk memastikan bahawa "dalam Malaya bebas semua warganegara harus diberi hak, keistimewaan dan peluang yang sama dan tidak boleh diskriminasi atas alasan kaum dan kepercayaan," keistimewaan Melayu, yang ramai di dalam UMNO disokong, sebagaimana yang dikehendaki oleh Suruhanjaya Reid sebagai satu bentuk tindakan afirmatif yang akhirnya akan dihentikan. Langkah-langkah ini dimasukkan sebagai Perkara 3, 152 dan 153 Perlembagaan.[18][19] Seperti yang dijangka, kemerdekaan diisytiharkan oleh Stadium Tunku di Merdeka pada 31 Ogos 1957, menandakan peralihan ke era baru politik Malaya dan Malaysia.
Zaman Dato Onn
Satu perhimpunan besar-besaran yang dikenali sebagai Kongres Melayu Se-Malaya pertama telah diatur oleh Persatuan Melayu Selangor di Kelab Sultan Sulaiman, Kampung Baharu, Kuala Lumpur pada 1 hingga 4 Mac 1946 dan seramai 41 Pertubuhan-pertubuhan Melayu telah menghantar wakil masing-masing.[20]
Onn Jaafar daripada Persatuan Melayu Johor telah dipilih sebagai Pengerusi Kongres. Hampir semua wakil pertubuhan telah berucap termasuk dua orang wakil kanak-kanak.[21][22]
Tiga usul telah diluluskan oleh Kongres seperti berikut:
- Menubuhkan Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu;
- Membantah pertubuhan Malayan Union; dan
- Mengadakan Derma Pelajaran Kebangsaan Melayu sahaja.
Satu jawatankuasa yang terdiri dari Onn Jaafar, Dato' Panglima Bukit Gantang, Nik Ahmad Kamil, Hamzah Abdullah dan Zainal Abidin Ahmad (Za'ba) telah dipilih untuk menyediakan draf piagam atau Perlembagaan UMNO untuk dibentangkan dan diterima oleh Kongres Melayu Se-Malaya kelak.[23][24]
Walaupun ada bantahan yang hebat daripada kaum Melayu, Kerajaan British tetap meneruskan rancangan mereka dan pada 1 April 1946 menubuhkan Malayan Union. Orang-orang Melayu dan pertubuhan-pertubuhan Melayu terus membangkang dan tidak memberi sebarang sokongan terhadap Malayan Union. Pada 11 Mei 1946, Kongres Melayu Se-Malaya ketiga dan perhimpunan agung pertama Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu atau PEKEMBAR (UMNO) berlangsung di Istana Besar Johor Bahru dan Perlembagaan UMNO telah diterima dan diluluskan oleh para peserta. UMNO pun lahirlah secara rasmi.[25]
Dato Onn mencadangkan bahawa keahlian parti dibuka kepada semua penduduk Tanah Melayu, tanpa mengira kaum, dan nama UMNO ditukarkan menjadi "Pertubuhan Kebangsaan Penduduk Tanah Melayu Bersatu" (bahasa Inggeris: United Malayan National Organisation ). Disebabkan cadangan itu ditentang, Dato Onn meletakkan jawatan sebagai presiden UMNO apabila persidangan Majlis Mesyuarat Agung Keenam diadakan pada 25 - 26 Ogos 1951. Dato Onn kemudian menubuhkan Parti Kemerdekaan Malaya (IMP) pada 26 Ogos 1951.[26]
Zaman Tunku Abdul Rahman
Pada 1951, Tunku Abdul Rahman dilantik sebagai Presiden UMNO kedua. Atas persepakatan di antara UMNO, MCA dan MIC mengadakan mesyuarat kerajaan British di London, kemerdekaan Tanah Melayu tercapai. Beliau meletakkan jawatan sebagai Perdana Menteri dan Presiden UMNO pada 1971 dan digantikan oleh timbalannya, Abdul Razak Hussein.
Zaman Tun Abdul Razak
Pada tahun 1971, Tun Abdul Razak mengumumkan Dasar Ekonomi Baru yang bertujuan membantu orang Melayu. Dasar ini menyasarkan pegangan ekonomi orang Melayu sebanyak 30% menjelang 1990 namun gagal.Walaupun begitu pelbagai kemajuan yang berjaya dibawa Tun Abdul Razak yang menjadi batu asas kepada kejayaan Malaysia di kemudian hari.
Zaman Tun Dr. Mahathir Mohamad
Mahathir Mohamad adalah Perdana Menteri keempat dari 1981 hingga 2003. Pada tahun 1991, Mahathir melancarkan Wawasan 2020, mengumumkan bahawa “Menjelang tahun 2020, Malaysia akan menjadi sebuah negara yang bersatu padu, dengan masyarakat Malaysia yang berkeyakinan, diterapkan dengan nilai moral dan etika yang kuat, hidup dalam masyarakat yang demokratik, liberal dan bertoleransi, saling peduli, dengan ekonomi yang adil dan saksama, progresif dan makmur, memiliki ekonomi yang berdaya saing, dinamik, berketahanan, dan mampan”, dengan pengumuman sembilan cabaran strategik untuk dicapai menjelang 2020.
UMNO telah diharamkan oleh mahkamah pada 4 Februari 1988 selepas berlakunya krisis kepimpinan UMNO pada 1987 yang menyaksikan Tengku Razaleigh Hamzah telah bertanding jawatan Presiden UMNO namun kalah dengan perbezaan undi yang kecil. Dr Mahathir telah mendaftar satu pertubuhan baru dengan nama UMNO Baru pada 13 Februari 1988. Kemudiannya, Tengku Razaleigh telah menubuhkan parti serpihan UMNO, Semangat 46 selain berlakunya Krisis Perlembagaan Malaysia 1988.
Pada 1999, Dr Mahathir Mohamad menyingkir Anwar Ibrahim dari jawatan Timbalan Perdana Menteri Malaysia pada 1998 dan kemudian dari Timbalan Presiden UMNO serta keahlian dalam UMNO. Parti Keadilan Nasional, kini Parti Keadilan Rakyat ditubuhkan selepas gelombang Reformasi yang seterusnya menjadi pesaing sengit UMNO, dalam Pilihanraya Umum 2008 yang lepas.
Zaman Tun Abdullah Ahmad Badawi
Pada tahun 2003, Mahathir menyerahkan jawatan Presiden UMNO kepada Abdullah Ahmad Badawi. Pada 2004, UMNO dan Barisan Nasional mencapai kemenangan kerusi tertinggi dalam sejarah pilihan raya di Malaysia dengan mendapat 198 daripada 219 kerusi atau 90.41% kerusi. Namun pada 2008, UMNO dan Barisan Nasional mengalami kemerosotan undi sehingga menyebabkan Pakatan Rakyat menguasai 4 negeri di Semenanjung Malaysia (Kedah, Pulau Pinang, Perak, dan Kedah) selain PAS mengekalkan Kelantan.
Zaman Najib Razak
Pada 2009, Najib sebagai pengerusi Umno Perak ketika itu menggerakkan pengambilalihan kerajaan negeri daripada Pakatan Rakyat dengan memancing anggota Dewan Undangan Negeri (ADUN). Beliau mengangkat sumpah pada 3 April 2009. Sehari selepas itu, Mahathir dan isterinya Siti Hasmah Mohamad Ali kembali menyertai Umno, setelah berundur sebagai tanda protes kepada Abdullah.
Pasca-PRU Ke-14
Pada 9 Mei 2018, Mahathir dan gabungannya, Pakatan Harapan (PH) memenangi pilihan raya umum ke-14 yang menamatkan pemerintahan 61 tahun UMNO sebagai sebahagian gabungan Perikatan dan kemudiannya Barisan Nasional.[27] Sejak itu, UMNO mengalami pengunduran besar-besaran dari anggota-anggota berpangkat, ketua-ketua negeri serta juga Anggota Parlimen lalu menyokong parti BERSATU binaan Mahathir serta parti-parti serantau seperti Parti Warisan Sabah pada bulan-bulan setelah pilihan raya.[28][29][30]
Pada bulan September 2019, UMNO berkeputusan unutk menjalin perjanjian dengan PAS sebagai gabungan Muafakat Nasional. Tujuan utamanya adalah untuk menyatukan masyarakat Melayu Muslim dalam pilihan raya.[31] Walau bagaimanapun, tidak ada perjanjian rasmi dengan pihak lain daripada BN, walaupun ada tuntutan agar BN dimasukkan ke dalam Muafakat Nasional.[32][33] Pada Disember, pindaan pada perlembagaan UMNO telah disepakati oleh ahli-ahli UMNO, termasuk menetapkan perjuangan demi agama Islam sebagai matlamat terhadapan parti, disusuli dengan perjuangan demi bangsa dan negara.[34] BN terus berfungsi sebagai gabungan empat parti yang terdiri daripada UMNO, MCA, MIC dan PBRS sehingga kejatuhan kerajaan PH pada Mac 2020 lalu bergabung dengan Perikatan Nasional untuk membentuk kerajaan baharu.[35]
UMNO dalam krisis politik (2020-)
Pada 23 Februari 2020, pakatan Muafakat Nasional (UMNO dan PAS) mengadakan mesyuarat luar biasa di Janda Baik, Pahang, serta majlis tertinggi UMNO di Pusat Dagangan Dunia Putra.[36]
Presiden UMNO, Ahmad Zahid Hamidi pergi ke Istana Negara pada petang untuk bertemu dengan dengan Yang di-Pertuan Agong. Selepas pertemuan itu, beberapa pemimpin parti pembangkang, termasuk Naib Presiden UMNO, Ismail Sabri Yaakob bergabung dengan para penyokong Azmin Ali di Sheraton Hotel, Kuala Lumpur.[37]
Setelah perbincangan awal, pada 25 Februari, UMNO dan PAS membuat pengumuman untuk menarik sokongan mereka terhadap Mahathir untuk terus menjadi Perdana Menteri, dan meminta pembubaran parlimen.[38] Sebelum ini, dilaporkan bahawa ketika semua parti politik menyuarakan sokongan mereka terhadap Mahathir, beliau bercadang untuk menubuhkan "kerajaan perpaduan" yang tidak dapat disetujui oleh pihak UMNO dan PAS.[39][40] Annuar Musa, Setiausaha Agung UMNO, mengatakan asas rundingan dengan Mahathir ialah cadangan UMNO dan PAS untuk memberikan sokongan untuk membentuk gabungan alternatif tanpa DAP. Oleh itu, kedua-dua pihak PAS dan UMNO menyatakan sokongan mereka untuk pilihan raya.[41]
Pada 28 Februari, semua ahli parlimen daripada Muafakat Nasional menandatangani perjanjian yang menyokong Muhyiddin Yassin menjadi Perdana Menteri ke-8.[42] Muhyiddin Yassin dan sekutunya termasuk pemimpin parti dari UMNO, PAS, Gabungan Parti Sarawak, Parti Bersatu Rakyat Sabah, dan Parti Solidariti Tanah Airku bertemu dengan Agong.[43][44] Beliau juga mengumumkan bahawa gabungannya akan terdiri daripada BERSATU, UMNO, PAS, PBRS, GPS dan STAR, dan dinamakan sebagai Perikatan Nasional. Dalam kabinet Muhyiddin yang dibentuk pada 10 Mac, enam orang ahli parlimen UMNO menjadi Menteri dan lapan ahli parlimen UMNO menjadi Timbalan Menteri.
Pada 30 Jun, Salleh Said Keruak, bekas Ketua Menteri Sabah serta bekas ahli UMNO membatalkan permohonannya untuk bergabung dengan PKR setelah berfikir secara mendalam dan mengambil kira landskap politik semasa serta pergolakan dalaman PKR. Katanya, keputusan itu dibuat April lalu dan dengan pembatalan itu beliau kekal tidak berpihak dengan mana-mana parti sejak meninggalkan UMNO pada tahun 2018. Sebelum ini, Salleh memohon untuk menyertai PKR pada Oktober tahun lalu.[45]
Pada 8 Julai 2021, UMNO secara rasmi membuat keputusan untuk menarik balik sokongan kepada kerajaan Muhyiddin.[46] Parti tersebut turut menyebut bahawa kerajaan Muhyiddin gagal menangani pandemik COVID-19 dan menyalahgunakan darurat.[47] Pada Ogos, penarikan sokongan dikukuhkan lagi dengan persetujuan antara para ahli tertinggi UMNO, dengan kenyataan rasmi penarikan diunjurkan kepada Yang di-Pertuan Agong; sekurang-kurangnya 14 orang ahli parlimen UMNO dikatakan menarik sokongan.[48][49] Sungguhpun, kebanyakan ahli BN dikatakan masih menyokong Muhyiddin.[50]
Ideologi
UMNO secara terang-terangan mewakili orang Melayu Malaysia, walaupun mana-mana Bumiputera (orang asli Malaysia, kategori yang termasuk orang-orang seperti Kadazan, Iban, Dayak, dan lain-lain dari Malaysia Timur) boleh menyertai parti itu. UMNO memperjuangankan kelangsungan masa depan bumiputera dan Islam iaitu satu konsep bahawa kaum Bumiputera, termasuk Melayu, adalah penduduk asal Malaysia dan sedikit keistimewaan diberikan selepas bersetuju memberikan kerakyatan serta hak sebagai rakyat kepada bukan penduduk asal sewaktu kemerdekaan dan hasil pengiktirafan orang Melayu serta anak negeri Sabah dan Sarawak dalam Perkara 153 Perlembagaan Malaysia.[51]
Presiden UMNO
# | Presiden | Tempoh mula | Tempoh tamat | |
---|---|---|---|---|
1 | Onn Jaafar | 11 Mei 1946 | 25 Ogos 1951 | |
2 | Tunku Abdul Rahman | 25 Ogos 1951 | 23 Januari 1971 | |
3 | Abdul Razak Hussein | 25 Jun 1972 | 14 Januari 1976 | |
4 | Hussein Onn | 15 September 1978 | 28 Jun 1981 | |
5 | Mahathir Mohamad | 28 Jun 1981 | 31 Oktober 2003 | |
6 | Abdullah Ahmad Badawi | 23 September 2004 | 26 Mac 2009 | |
7 | Mohd Najib Abdul Razak | 26 Mac 2009 | 12 Mei 2018 | |
8 | Ahmad Zahid Hamidi | 30 Jun 2018 | kini |
Lagu UMNO
Lagu UMNO diilhamkan oleh Siti Rahmah Kassim dan dicipta oleh Johari Salleh pada 1985.
Bersatu, Bersetia, Berkhidmat Bersatu Kita Bersatu Bersama Kita Bersama Lambang Kita Yang Gagah |
Struktur dan keahlian
Penjawat jawatan terkini
Berikut senarai pemegang jawatan UMNO Malaysia Sesi 2023-2025:
Jawatankuasa Pusat
- Ahmad Zahid Hamidi - Politik
- Mohamad bin Hasan - Pengurusan / Pengarah Pilihan Raya
- Ismail Sabri Yaakob - Pengkaderan
- Mahdzir Khalid - Keahlian
- Mohamed Khaled Nordin - Perlembagaan dan Peraturan
- Tengku Adnan Tengku Mansor - Kewangan, Aset dan Pelaburan
- Shamsul Anuar Nasarah - Komunikasi dan Media
Jemaah Penasihat dan Majlis
- Tengku Razaleigh Hamzah - Jemaah Penasihat UMNO
- Ahmad Zahid Hamidi - Pengerusi Majlis Hal Ehwal Syiar Islam
- Mohamad bin Hasan - Pengerusi Majlis Hak Asasi dan Kepentingan Melayu / Bumiputera
- Dusuki Ahmad - Pengerusi Majlis Ulama UMNO
- Mahdzir Khalid - Pengerusi Majlis Hal Ehwal Kedaulatan Raja-Raja
- Ismail Sabri Yaakob - Pengerusi Majlis Hal Ehwal Perlembagaan dan Perundangan
- Mohamed Khaled Nordin - Pengerusi Majlis Dasar Awam
- Annuar Musa - Pengerusi Majlis Hal Ehwal Bahasa dan Kebudayaan
- Shamsul Anuar Nasarah - Pengerusi Majlis Hal Ehwal Komunikasi dan Media
- Johari Abdul Ghani - Pengerusi Majlis Hal Ehwal Ekonomi dan Kewangan
Wakil rakyat
Dewan Negara
Senator
Ahli-ahli Senator Malaysia tidak dipilih secara pilihanraya. Setiap daripada 13 dewan undangan negeri memilih dua Senator; baki 44 dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong. UMNO mempunyai 17 orang Ahli Dewan Negara yang dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong dan melalui Dewan Undangan Negeri.[54]
Lantikan | Ahli | Penggal | Tempoh | Catatan |
---|---|---|---|---|
Yang di-Pertuan Agong | Arman Azha Abu Hanifah, YB Senator Dato' | Pertama | 26 Oktober 2021 - 25 Oktober 2024 | |
Zurainah Musa, YB Senator Datuk | Pertama | 22 Disember 2021 - 21 Disember 2024 | ||
Azhar Ahmad, YB Senator Datuk Dr. | Pertama | 21 Mac 2022 - 20 Mac 2025 | ||
Mohamad Fatmi Che Salleh, YB Senator Tan Sri | Pertama | 25 April 2022 - 24 April 2025 | ||
Ros Suryati Alang, YB Senator Puan | Pertama | 20 September 2022 - 19 April 2025 | ||
Tengku Zafrul Abdul Aziz, YB Dato' Seri | Kedua | 3 Disember 2022 - 2 Disember 2025 | Menteri Pelaburan, Perdagangan dan Industri Malaysia | |
Zambry Abdul Kadir, YB Senator Dato' Seri | Pertama | 3 Disember 2022 - 2 Disember 2025 | Menteri Pendidikan Tinggi Malaysia | |
Nur Jazlan Mohamed, YB Senator Datuk | Pertama | 19 Jun 2023 - 18 Jun 2026 | Timbalan Yang di-Pertua Dewan Negara | |
Perak | Shamsuddin Abd Ghaffar, YB Senator Dato' | Pertama | 20 Disember 2021 - 19 Disember 2024 | |
Melaka | Mustafa Musa, YB Senator Datuk | Pertama | 31 Julai 2023 - 30 Julai 2026 | |
Johor | Abdul Halim Suleiman, YB Senator Datuk | Pertama | 23 November 2023 - 22 November 2026 | |
Sabah | Noraini Idris, YB Senator Datuk | Pertama | 10 Disember 2021 - 9 Disember 2024 |
Dewan Rakyat
Ahli Parlimen Malaysia ke-15
UMNO kini mempunyai 26 ahli parlimen.
Negeri | No. | Perlembagaan Parlimen | Ahli | Catatan | Penggal |
---|---|---|---|---|---|
Perak | P055 | Lenggong | Shamsul Anuar Nasarah, YB Datuk Seri | Timbalan Menteri Dalam Negeri Malaysia | Penggal ke-4 |
P075 | Bagan Datuk | Ahmad Zahid Hamidi, YB Datuk Seri Dr. | Timbalan Perdana Menteri Malaysia 1 Menteri Kemajuan Desa dan Wilayah Malaysia |
Penggal ke-8 | |
Pahang | P078 | Cameron Highlands | Ramli Mohd Nor, YB Dato' | Timbalan Yang di-Pertua Dewan Rakyat | Penggal ke-2 |
P079 | Lipis | Abdul Rahman Mohamad, YB Dato' Sri | Timbalan Menteri Sumber Manusia Malaysia | Penggal ke-3 | |
P084 | Paya Besar | Mohd Shahar Abdullah, YB Dato' | Penggal ke-2 | ||
P085 | Pekan | Sh Mohmed Puzi Sh Ali, YB Dato' Sri | Penggal pertama | ||
P090 | Bera | Ismail Sabri Yaakob, YB Dato' Sri | Penggal ke-5 | ||
Wilayah Persekutuan | P119 | Titiwangsa | Johari Abdul Ghani, YB Datuk Seri | Menteri Perladangan dan Komoditi Malaysia | Penggal ke-2 |
Negeri Sembilan | P126 | Jelebu | Jalaluddin Alias, YB Datuk Seri | Penggal ke-2 | |
P127 | Jempol | Shamsulkahar Mohd Deli, YB Dato' | Penggal pertama | ||
P129 | Kuala Pilah | Adnan Abu Hassan, YB Dato' | Penggal pertama | ||
P131 | Rembau | Mohamad Hassan, YB Dato' Seri | Menteri Luar Negeri Malaysia | Penggal pertama | |
P133 | Tampin | Mohd Isam Mohd Isa, YB Dato' | Penggal pertama | ||
Johor | P147 | Parit Sulong | Noraini Ahmad, YB Datuk Seri Dr. | Timbalan Menteri Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat Malaysia | Penggal ke-4 |
P151 | Simpang Renggam | Hasni Mohamad, YB Dato' | Penggal ke-2 | ||
P153 | Sembrong | Hishammuddin Hussein, YB Dato' Seri | Keahlian digantung[55] | Penggal ke-7 | |
P155 | Tenggara | Manndzri Nasib, YB Tuan | Penggal pertama | ||
P156 | Kota Tinggi | Khaled Nordin, YB Dato' | Menteri Pertahanan Malaysia | Penggal ke-7 | |
P157 | Pengerang | Azalina Othman Said, YB Dato' Seri | Menteri JPM Undang-Undang dan Reformasi Institusi Malaysia | Penggal ke-5 | |
P164 | Pontian | Ahmad Maslan, YB Dato' Seri | Timbalan Menteri Kerja Raya Malaysia | Penggal ke-4 | |
Sabah | P173 | Putatan | Shahelmey Yahya, YB Datuk Ir. | Keahlian digantung[56] | Penggal pertama |
P176 | Kimanis | Mohamad Alamin, YB Datuk | Timbalan Menteri Luar Negeri Malaysia | Penggal ke-2 | |
P177 | Beaufort | Siti Aminah Aching, YB Datuk | Penggal pertama | ||
P184 | Libaran | Suhaimi Nasir, YB Tuan | Penggal pertama | ||
P187 | Kinabatangan | Bung Moktar Radin, YB Datuk Seri | Penggal ke-6 | ||
P191 | Kalabakan | Andi Muhammad Suryady Bandy, YB Tuan | Penggal pertama |
Dewan Undangan Negeri
Dewan Undangan Negeri Perak (Penggal ke-15) 9 / 59
Dewan Undangan Negeri Pahang (Penggal ke-15) 17 / 42
Dewan Undangan Negeri Sembilan (Penggal ke-14) 15 / 36
|
Dewan Undangan Negeri Johor (Penggal ke-15) 33 / 56
Dewan Undangan Negeri Melaka (Penggal ke-15) 18 / 28
Dewan Undangan Negeri Sabah (Penggal ke-16) 14 / 60
|
Dewan Undangan Negeri Terengganu (Penggal ke-14) 10 / 32
Dewan Undangan Negeri Perlis (Penggal ke-15) 0 / 15
Dewan Undangan Negeri Kelantan (Penggal ke-14) 8 / 45
|
Dewan Undangan Negeri Selangor (Penggal ke-14) 4 / 56
Dewan Undangan Negeri Kedah (Penggal ke-14) 3 / 36
Dewan Undangan Negeri Pulau Pinang (Penggal ke-14) 2 / 40
|
Keputusan pilihan raya umum
Pilihan raya | Jumlah dimenangi | kerusi direbutkan | Jumlah undian | Peratus undian | Hasil pilihan raya | Pemimpin parti |
---|---|---|---|---|---|---|
1955 | 34 / 52 65%
|
35 | 589,933 | 58.90% | ▲34 kerusi; Kerajaan (Parti Perikatan) | Tunku Abdul Rahman |
1959 | 52 / 104 50%
|
70 | 553,160 | 35.75% | ▲18 kerusi; Kerajaan (Parti Perikatan) | Tunku Abdul Rahman |
1964 | 59 / 159 57%
|
78 | 458,854 | 38.10% | ▲7 kerusi; Kerajaan (Parti Perikatan) | Tunku Abdul Rahman |
1969 | 52 / 144 36%
|
70 | ▼7 kerusi; Kerajaan (Parti Perikatan) | Tunku Abdul Rahman | ||
1974 | 62 / 144 43%
|
70 | ▲10 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Abdul Razak Hussein | ||
1978 | 70 / 154 47%
|
80 | ▲4 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Hussein Onn | ||
1982 | 70 / 154 45%
|
80 | ▲1 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Mahathir Mohamad | ||
1986 | 83 / 177 47%
|
90 | 1,474,063 | 31.06% | ▲13 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Mahathir Mohamad |
1990 | 71 / 180 39%
|
90 | ▼12 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Mahathir Mohamad | ||
1995 | 89 / 192 46%
|
95 | ▲9 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Mahathir Mohamad | ||
1999 | 72 / 193 37%
|
100 | ▼9 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Mahathir Mohamad | ||
2004 | 109 / 219 50%
|
120 | 2,483,249 | 35.9% | ▲20 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Abdullah Ahmad Badawi |
2008 | 79 / 222 36%
|
120 | 2,381,725 | 29.33% | ▼22 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Abdullah Ahmad Badawi |
2013 | 88 / 222 40%
|
120 | 3,252,484 | 29.45% | ▲9 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Najib Razak |
2018 | 54 / 222 24%
|
120 | 2,548,251 | 17.56% | ▼36 kerusi; Pembangkang (Barisan Nasional) kemudian Kerajaan (Perikatan Nasional) | Najib Razak |
2022 | 26 / 222 24%
|
119 | 2,548,251 | 17.56% | ▼28 kerusi; Kerajaan (Barisan Nasional) | Ahmad Zahid Hamidi |
Keputusan pilihan raya negeri
Pilihan raya negeri | Dewan Undangan Negeri | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Dewan Undangan Negeri Perlis | Dewan Undangan Negeri Kedah | Dewan Undangan Negeri Kelantan | Dewan Undangan Negeri Terengganu | Dewan Undangan Negeri Pulau Pinang | Dewan Undangan Negeri Perak | Dewan Undangan Negeri Pahang | Dewan Undangan Negeri Selangor | Dewan Undangan Negeri Sembilan | Dewan Undangan Negeri Melaka | Dewan Undangan Negeri Johor | Dewan Undangan Negeri Sabah | Jumlah kerusi / Jumlah bertanding | ||
2/3 majoriti | 2 / 3
|
2 / 3
|
2 / 3
|
2 / 3
|
2 / 3
|
2 / 3
|
2 / 3
|
2 / 3
|
2 / 3
|
2 / 3
|
2 / 3
|
2 / 3
|
||
1959 | 10 / 12
|
18 / 24
|
1 / 30
|
5 / 24
|
10 / 24
|
21 / 40
|
17 / 24
|
14 / 28
|
11 / 24
|
13 / 20
|
20 / 32
|
|||
1964 | 9 / 12
|
18 / 24
|
8 / 30
|
20 / 24
|
10 / 24
|
22 / 40
|
17 / 24
|
13 / 28
|
14 / 24
|
13 / 20
|
20 / 32
|
|||
1969 | 9 / 12
|
12 / 24
|
10 / 30
|
12 / 24
|
4 / 24
|
18 / 40
|
16 / 24
|
12 / 28
|
11 / 24
|
11 / 20
|
19 / 32
|
54 / 68
| ||
1974 | 8 / 12
|
12 / 26
|
13 / 36
|
18 / 28
|
9 / 27
|
22 / 42
|
23 / 32
|
19 / 33
|
15 / 24
|
13 / 20
|
20 / 32
|
|||
1978 | 10 / 12
|
14 / 26
|
22 / 36
|
27 / 28
|
9 / 27
|
23 / 42
|
24 / 32
|
19 / 33
|
15 / 24
|
13 / 20
|
20 / 32
|
|||
1982 | 9 / 12
|
19 / 26
|
22 / 36
|
22 / 28
|
10 / 27
|
24 / 42
|
24 / 32
|
20 / 33
|
15 / 24
|
13 / 20
|
20 / 32
|
|||
1986 | 12 / 14
|
20 / 28
|
28 / 39
|
29 / 32
|
12 / 33
|
26 / 46
|
25 / 33
|
26 / 42
|
18 / 28
|
12 / 20
|
22 / 36
|
|||
1990 | 12 / 14
|
22 / 28
|
0 / 39
|
22 / 32
|
12 / 33
|
27 / 46
|
25 / 33
|
26 / 42
|
18 / 28
|
12 / 20
|
21 / 36
|
|||
1994 | 19 / 48
|
|||||||||||||
1995 | 13 / 15
|
26 / 36
|
6 / 43
|
24 / 32
|
12 / 33
|
30 / 52
|
28 / 38
|
30 / 48
|
20 / 32
|
16 / 25
|
25 / 40
|
|||
1999 | 10 / 15
|
16 / 36
|
2 / 43
|
4 / 32
|
10 / 33
|
26 / 52
|
21 / 38
|
26 / 48
|
20 / 32
|
16 / 25
|
25 / 40
|
24 / 48
|
||
2004 | 12 / 15
|
23 / 36
|
21 / 45
|
27 / 32
|
14 / 40
|
34 / 59
|
31 / 42
|
35 / 56
|
22 / 36
|
18 / 28
|
33 / 56
|
32 / 60
|
||
2008 | 12 / 15
|
12 / 36
|
6 / 45
|
23 / 32
|
11 / 40
|
27 / 59
|
29 / 42
|
18 / 56
|
19 / 36
|
18 / 28
|
32 / 56
|
32 / 60
|
||
2013 | 12 / 15
|
19 / 36
|
12 / 45
|
17 / 32
|
10 / 40
|
30 / 59
|
28 / 42
|
12 / 56
|
21 / 36
|
17 / 28
|
32 / 56
|
31 / 60
|
||
2018 | 10 / 15
|
3 / 36
|
9 / 45
|
10 / 32
|
2 / 40
|
28 / 59
|
24 / 42
|
4 / 56
|
15 / 36
|
13 / 28
|
17 / 56
|
17 / 60
|
||
2020 | 14 / 73
|
14 / 31
| ||||||||||||
2021 | 18 / 28
|
18 / 20
| ||||||||||||
2022 | 33 / 56
|
|||||||||||||
2023 | 0 / 36
|
1 / 45
|
0 / 32
|
2 / 40
|
2 / 56
|
14 / 36
|
Lihat juga
Nota kaki
- ^ Pada tahun 1972, cabang pelaburan UMNO membeli operasi Malaysia Straits Times Press, yang merangkumi Berita Harian. Yang dibeli daripada penerbitan telah diletakkan di bawah pengurusan New Straits Times Press, yang juga merupakan nama penerbitan utamanya [1]
- ^ kepunyaan syarikat induk yang sama seperti Berita Harian.
Rujukan
- ^ Edge 2004, m/s. 185.
- ^ Helen Ting. "The Politics of National Identity in West Malaysia: Continued Mutation or Critical Transition? [The Politics of Ambiguity]" (PDF). Southeast Asian Studies, Universiti Kyoto (dalam bahasa Inggeris). J-Stage. m/s. 3/21 [33] dan 5/21 [35].
UMNO came into being in 1946 under the impetus of the Anti-Malayan Union Movement based on this ideological understanding of ketuanan Melayu. Its founding president, Dato’ Onn Jaafar, once said that the UMNO movement did not adhere to any ideology other than Melayuisme, defined by scholar Ariffin Omar as “the belief that the interests of the bangsa Melayu must be upheld over all else”. Malay political dominance is a fundamental reality of Malaysian politics, notwithstanding the fact that the governing coalition since independence, the Alliance [subsequently expanded to form the Barisan Nasional or literally, the “National Front”], is multiethnic in its composition.
- ^ Jinna Tay; Graeme Turner (24 July 2015). Television Histories in Asia: Issues and Contexts (dalam bahasa Inggeris). Routledge. m/s. 127. ISBN 978-1-135-00807-9.
- ^ UMNO Online. UMNO's Constitution: Goal 3.5. From:"Archived copy" (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 29 Februari 2012. Dicapai pada 5 Januari 2013.CS1 maint: archived copy as title (link)
- ^ Perlembagaan UMNO Pindaan 2019 - Dipinda di Perhimpunan Agung UMNO 2019 di Dewan Merdeka WTC, KL
- ^ UMNO Online. Tujuan Parti 3.6. Dari: http://umno-online.com/?page_id=2787 Diarkibkan 2012-02-29 di Wayback Machine
- ^ "Umno elections historic, ensure party remains relevant, says Zahid - Nation | The Star Online". www.thestar.com.my (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2018-07-01.
- ^ "Malaysia : History | The Commonwealth".
- ^ Adam, Ramlah binti, Samuri, Abdul Hakim bin & Fadzil, Muslimin bin (2004). Sejarah Tingkatan 3, pp. 60–65, 75. Dewan Bahasa dan Pustaka. ISBN 983-62-8285-8.
- ^ Joseph M. Fernando (18 June 2007). "The rebel in Onn Jaafar". The Star. The Malaysian Bar. Dicapai pada 19 June 2007.
- ^ Keat Gin Ooi, penyunting (2004). Southeast Asia: A Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor, Volume 1. ABC-CLIO. m/s. 138. ISBN 9781576077702.
- ^ Adam, Samuri & Fadzil, p. 124, 135.
- ^ Adam, Samuri & Fadzil, pp. 137–140.
- ^ "About MIC: History" Diarkibkan 20 Februari 2006 di Wayback Machine. Retrieved 28 January 2006.
- ^ Adam, Samuri & Fadzil, p. 140.
- ^ Adam, Samuri & Fadzil, p. 103–107.
- ^ Adam, Samuri & Fadzil, pp. 148, 151.
- ^ Adam, Samuri & Fadzil, p. 153–155.
- ^ Ooi, Jeff (2005). "Social Contract: 'Utusan got the context wrong'" Diarkibkan 30 Oktober 2005 di Wayback Machine. Retrieved 11 November 2005.
- ^ "Malaysia : History | The Commonwealth".
- ^ Joseph M. Fernando (18 June 2007). "The rebel in Onn Jaafar". The Star. The Malaysian Bar. Dicapai pada 19 June 2007.
- ^ Keat Gin Ooi, penyunting (2004). Southeast Asia: A Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor, Volume 1. ABC-CLIO. m/s. 138. ISBN 9781576077702.
- ^ Adam, Samuri & Fadzil, pp. 137–140.
- ^ "About MIC: History" Diarkibkan 20 Februari 2006 di Wayback Machine. Retrieved 28 January 2006.
- ^ Joseph M. Fernando (18 June 2007). "The rebel in Onn Jaafar". The Star. The Malaysian Bar. Dicapai pada 19 June 2007.
- ^ Keat Gin Ooi, penyunting (2004). Southeast Asia: A Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor, Volume 1. ABC-CLIO. m/s. 138. ISBN 9781576077702.
- ^ "Malaysia election: Opposition scores historic victory". BBC News. 10 May 2018. Dicapai pada 11 May 2018.
- ^ "Three Johor Umno reps jump to Pribumi". The Star. 12 Mei 2018. Dicapai pada 21 Julai 2019.
- ^ "Kelantan Wanita Umno info chief, 50 others, jump to Pribumi". The Star. 13 May 2018. Dicapai pada 21 July 2019.
- ^ "Sabah Umno exodus sees nine of 10 Aduns, five of six MPs leave". The Star. 12 Disember 2018. Dicapai pada 21 Julai 2019.
- ^ "What's next for Piagam Muafakat Nasional?". The Malaysian Reserve. 18 September 2019.
- ^ "MCA's future in Muafakat Nasional remains unclear". New Straits Times. 30 November 2019.
- ^ Reme Ahmad (5 December 2019). "Calls in Umno for Barisan Nasional to 'migrate' to Muafakat Nasional". The Straits Times.
- ^ Hidayah Hairom (7 Disember 2019). "UMNO pinda perlembagaan parti, letak Islam di depan". Sinar Harian.
- ^ Adib Povera (4 March 202). "Perikatan Nasional coalition to set up joint secretariat". New Strait Times.
- ^ "Apa maksud 5 mesyuarat politik diadakan serentak hari ini?". Astro Awani. 23 Februari 2020. Dicapai pada 26 Februari 2020.
- ^ Yiswaree Palansamy (23 February 2020). "Azmin arrives at Sheraton Hotel, first sighting since rumoured new coalition". Malay Mail. Dicapai pada 24 February 2020.
- ^ "Muafakat Nasional cadang bubar Parlimen, tarik balik SD sokong Dr M". Bernama. 25 Februari 2020. Dicapai pada 27 Februari 2020.
- ^ "Dr Mahathir proposes to lead 'unity government' — sources". The Edge Markets. 25 Februari 2020. Dicapai pada 27 Februari 2020.[pautan mati kekal]
- ^ Justin Ong (26 Februari 2020). "Malaysia still in limbo as Agong continues search for new PM". Yahoo! News. Dicapai pada 17 Mei 2020 – melalui Malay Mail.
- ^ "Umno and PAS withdraw support for Dr M". MalaysiaKini. 25 Februari 2020. Dicapai pada 27 Februari 2020.
- ^ "Tuan Ibrahim: All PAS, Umno MPs signed SD for Muhyiddin to be PM". Bernama. 27 February 2020. Dicapai pada 28 February 2020.
- ^ "Wakil pemimpin parti tiba di Istana Negara pagi ini" [Party leaders' representatives arrived at the National Palace this morning]. Astro Awani. 29 February 2020. Dicapai pada 29 February 2020.
- ^ "Muhyiddin ketuai Perikatan Nasional jumpa Agong" [Muhyiddin lead Perikatan Nasional to have audience with the Agong]. Berita Harian. 29 February 2020. Dicapai pada 29 February 2020.
- ^ "Salleh batalkan permohonan sertai PKR". Sinar Harian. 30 April 2020.
- ^ "UMNO Tarik Balik Sokongan Serta Merta". 8 Julai 2021. Dicapai pada 8 Julai 2021.
- ^ "Gagal Penuhi Aspirasi Rakyat, UMNO Tarik Balik Sokongan Kepada PM Serta Merta". 8 Julai 2021. Dicapai pada 8 Julai 2021.
- ^ P, Prem Kumar (3 Ogos 2021). "Muhyiddin cornered as UMNO formally tells king it drops support". Nikkei Asia Review (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 4 Ogos 2021.
- ^ Mohd, Hariz; B, Nantha Kumar (3 Ogos 2021). "14 Umno MPs retract support for PN so far - party sources". Malaysiakini (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 4 Ogos 2021.
- ^ Kaur, Minderjeet (3 Ogos 2021). "3 PKR MPs and 40 BN MPs behind Muhyiddin, claims Umno Supreme Council man". Free Malaysia Today (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 4 Ogos 2021.
- ^ Singh, Daljit; Smith, Anthony. Southeast Asian Affairs 2002.
- ^ "Di sebalik penciptaan lagu UMNO". Utusan Malaysia. 1 Disember 2012. Diarkibkan daripada yang asal pada 24 Jun 2018. Dicapai pada 24 Jun 2018.
- ^ Hakim, Akmal (11 Disember 2015). "Komposer muzik dedah inspirasi cipta tiga dekad lagu Umno". The Rakyat Post. Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-06-24. Dicapai pada 24 Jun 2018.
- ^ "Senarai Ahli Dewan Negara". Parlimen Malaysia. Dicapai pada 22 November 2014.
- ^ https://www.sinarharian.com.my/article/243068/berita/politik/hishammuddin-terima-surat-digantung-keahlian-umno
- ^ https://www.bharian.com.my/berita/nasional/2023/03/1078840/keahlian-shahelmey-dalam-umno-digantung-6-tahun-bung-moktar
- Sastera
- Ibrahim Mahmood (1981), Sejarah perjuangan UMNO, penerbitan Pustaka Antara Kuala Lumpur.
- Welsh, B (ed). The End of UMNO?: Essays on Malaysia's dominant party (SIRD, 2016)
- Chin, James. "Going East: UMNO's entry into Sabah Politics". Asian Journal of Political Science, Vol 7, No 1 (June) 1999, pp. 20–40.
- Goh, Jenny (23 July 1997). "Small spark can create big mess". The Straits Times.
- Kamarudin, Raja Petra (7 November 2005). "The stuff politicians are made of". Malaysia Today.
- Pillai, M.G.G. (3 November 2005). "National Front parties were not formed to fight for Malaysian independence". Malaysia Today.
- Ibrahim Mahmood (1981) Sejarah Perjuangan UMNO, Penerbitan Antara Kuala Lumpur
- "Pro-government Malaysian rally raises worry about ethnic tension – SWI swissinfo.ch".
Pautan luar
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu |
- Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu
- Parti komponen Barisan Nasional
- Pertubuhan etnik Melayu di Malaysia
- Parti politik di Johor
- Parti politik di Kedah
- Parti politik di Kelantan
- Parti politik di Melaka
- Parti politik di Negeri Sembilan
- Parti politik di Pahang
- Parti politik di Perak
- Parti politik di Perlis
- Parti politik di Pulau Pinang
- Parti politik di Sabah
- Parti politik di Selangor
- Parti politik di Terengganu
- Parti politik di Wilayah Persekutuan