Putera Mahkota Sado
Yi Seon, Putera Mahkota Sado 이선 사도세자 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pemerintahan | 1744 - 1762 | ||||||||
Didahului oleh | Putera Mahkota Hyojang | ||||||||
Diikuti oleh | Putera Mahkota Yi San | ||||||||
Keputeraan | 13 Februari 1735 Hanseong, Kerajaan Joseon | ||||||||
Kemangkatan | 12 Julai 1762 Hanseong, Kerajaan Joseon | (umur 27)||||||||
Consort | Puteri Damping Hyegyeong Pasangan Sekunder Yeongbin Pasangan Sekunder Pingae | ||||||||
Anakanda | Putera Mahkota Uiso Jeongjo dari Joseon Putera Euneon Puteri Cheongyeon Putera Eunshin Puteri Cheongseon Puteri Cheonggeun Putera Eunjeon | ||||||||
| |||||||||
Kerabat | Jeonju Yi | ||||||||
Ayahanda | Yeongjo dari Joseon | ||||||||
Bonda | Pasangan Mulia Diraja Yeong |
Putera Mahkota Sado | |
---|---|
Hangul | 장조 |
Hanja | 莊祖 |
Perumian Semakan | Jangjo |
McCune–Reischauer | Changjo |
Nama anumerta | |
Hangul | 사도 세자 |
Hanja | 思悼 世子 |
Perumian Semakan | Sado Seja |
McCune–Reischauer | Sado Seja |
Putera Mahkota Sado (13 Februari 1735 – 12 Julai 1762) dilahirkan sebagai Putera Jangheon, putera kedua raja Korea Yeongjo (1694 - 1776). Disebabkan kematian kakanda sebapanya yang lebih tua, Putera Mahkota Hyojang (1728), putera baru itu berkemungkinan menjadi pewaris kerajaan. Namun, Putera Sado tidak diberi kesempatan untuk memerintah. Pada usia 27 tahun, beliau dihukum atas perintah ayahandanya dan meninggal dunia akibat kelaparan selepas dikurung di dalam peti beras.[1] Ayahandanya memberinya gelaran Sado selepas kematian puteranya itu, yang bermaksud "Berfikir dengan kesedihan yang besar."
Biografi
[sunting | sunting sumber]Kehidupan
[sunting | sunting sumber]Puan Besar Hyegyeong, isteri Sado, menulis sebuah memoir pada 1805 memperincikan kehidupan mereka bersama-sama. Beliau mencatatkan bahawa putera itu mengalami penyakit yang teruk pada tahun 1745, di mana putera itu sering tidak sedar.[2] Walaupun sembuh, hubungan tegang antara Sado dan Raja Yeongjo menyebabkan putera itu mengalami keresahan teruk ketika berada di hadapan ayahandanya.[2] Apabila Sado berumur 15 tahun, ayahandanya melantiknya menjadi pemangku, memberikannya kuasa untuk membuat keputusan mengenai perkara pentadbiran.[2] Puan Besar Hyegyeong menggambarkan Raja Yeongjo sentiasa tidak berpuas hati dengan mana-mana tindakan yang dipilih Sado.[2] Yeongjo juga tidak membenarkan Sado untuk melawat makam nenek moyang sehingga 1756, dan juga tidak dibenarkan menghadiri acara istana yang mengagumkan.[2] Yeongjo juga sentiasa memastikan untuk memarahi puteranya di hadapan orang ramai, sama ada dang perwara atau sida-sida.[2] Hasilnya, Sado membentuk ikatan hubungan yang kuat dengan kakaknya, Puteri Hwahyeop, yang juga tidak disukai oleh ayahanda mereka. Apabila puteri itu meninggal dunia pada tahun 1752, Sado dilaporkan berasa sangat sedih.[2]
Pada tahun 1752, Sado membaca teks Tao yang dipanggil Okchugyeong (Hangul: 옥추경 ; Hanja: 玉樞經 ). Semasa membaca, beliau berhalusinasi yang beliau melihat Dewa Guruh. Sejak itu, Sado terkejut dengan guruh dan enggan menyentuh objek yang terukir dengan watak-watak buku itu.[2]
Sado mengambil pasangan kedua, Yeongbin (Pasngan Diraja Suk), yang kemudian mempunyai seorang putera pada tahun 1754. Takut dengan kemarahan ayahandanya, Sado memaksa pasangannya itu untuk mengambil ubat pengguguran, pun begitu, puteranya itu dilahirkan dengan selamat. Aturan untuk kelahiran dan penjagaan dibuat oleh Puan Besar Hyegyeong.[2] Sado mempunyai putera lain dengan Yeongbin pada tahun 1755, yang kemudian lahirnya maharaja pertama Korea dari keturunan itu.[2]
Kegeringan
[sunting | sunting sumber]Dalam 1757, ibunda (Permaisuri Inwon) dan suri (Permaisuri Jeongseong) Raja Yeongjo mangkat dalam tempoh sebulan antara satu sama lain. Sado telah rapat dengan kedua-dua mereka dan kematian mereka menyebabkan kesihatan mental dan hubungannya dengan bapanya merosot dengan ketara.[2] Sebagai cara mengatasi kekecewaan dan kemarahannya, Sado memukul sida-sidanya.[2] Pada bulan yang sama dengan pengebumian Permaisuri Jeongseong, Sado masuk ke dalam kamarnya sambil memegang kepala seorang sida-sida yang telah dibunuh, memaksa dang perwara dan isterinya melihatnya. Selepas itu, beliau sering membunuh kakitangan istana untuk melepaskan emosinya,[2] serta menyerang dan merogol ramai dang perwara.[3] Puan Besar Hyegyeong melaporkan isu Sado kepada Pasangan Diraja Mulia Yeong, tetapi memintanya untuk tidak bercakap dengan sesiapa pun, kerana takut keselamatannya sendiri jika Sado mendapati beliau telah memberitahu seseorang.[2] Menjelang 1758, fobia terdahulu mengenai pakaian Sado menjadi sangat bermasalah.
Untuk dia untuk berpakaian, saya terpaksa mengambil sepuluh, dua puluh, atau tiga puluh set pakaian untuk dibentangkan. Dia akan membakar beberapa, kononnya bagi pihak hantu atau yang lain. Walaupun selepas itu, jika dia berjaya menyarung pakaian tanpa insiden, seseorang terpaksa menganggapnya sebagai nasib baik. Jika, bagaimanapun, mereka yang melayaninya membuat sedikit kesilapan, dia tidak akan menyarung pakaiannya, tidak kira betapa kuatnya dia cuba. Dalam proses itu, akan ada orang yang tercedera, malah dibunuh. Ia benar-benar dahsyat.
Lewat tahun 1757, Sado mengambil satu lagi pasangan, Pingae (Pasangan Diraja Mulia Gyeong), yang pernah menjadi dang perwara untuk neneknya, jadi hubungannya dengannya dianggap melanggar pantang larang inses.[2] Apabila Yeongjo mengetahui hal tersebut, baginda memarahi anakandanya itu dan Sado akhirnya melompat ke dalam telaga, tetapi pengawal menariknya. Puan Besar Hyegyeong, pada masa itu, telah berjaya menyembunyikan Pingae di rumah saudara perempuan Sado, Puteri Hwawan.[2]
Pada hari ulang tahunnya pada tahun 1760, Sado yang mengamuk berkenaan ibu bapanya, membelasah Pasangan Diraja Yeong, serta puteranya sendiri, dan dua orang puterinya.[2] Selepas itu, Sado mengancam Puteri Hwawan, menuntut agar dia menggunakan pengaruhnya terhadap Raja Yeongjo untuk memindahkan istana dan membolehkan Sado melawat mata air di Onyang.[2] Dia juga mengancam untuk membunuhnya; satu peristiwa yang disaksikan oleh Puan Besar Hyegyeong dan ibu Sado.[2] Sado secara fizikal ganas terhadap isterinya, yang menyebabkan Puan Besar Hyegyeong selalu mengelak dari hadir ke istiadat istana untuk menyembunyikan lebam.[2]
Pada tahun 1761, Sado memukul Pingae dengan penuh kemarahan. Beliau membiarkannya di atas lantai, di mana dia meninggal dunia. Puan Besar Hyegyeong menguruskan mayat tersebut untuk upacara pengebumian, tetapi, ketika kembali, Sado dilaporkan tidak berkata apa-apa tentang kematian Pingae.[2]
Pelaksanaan hukuman
[sunting | sunting sumber]Pada musim panas 1762, satu pertengkaran dengan seorang pegawai di istana mencetuskan kemarahan Sado. Untuk membalas dendam, beliau mengancam untuk membunuh anak pegawai itu[5] dan cuba menyelinap melalui laluan air ke istana atas. Beliau gagal mencari anak lelaki tersebut dan, sebaliknya, merampas pakaian dan barang miliknya. Khabar angin yang Sado telah cuba memasuki istana atas untuk membunuh Raja Yeongjo tersebar di sekitar istana.[2] Takut akan keselamatan cucundanya, Pasangan Diraja Yeong memohon Yeongjo untuk berurusan dengan Sado.[2] Mengikut undang-undang istana, tubuh seorang kerabat diraja tidak boleh diapa-apakan dan, di bawah amalan ketika itu bagi hukuman bersama, isteri Sado dan anak lelaki (ahli waris lelaki terdekat) juga boleh dihukum bunuh atau buang negeri jika Sadon disabitkan sebagai penjenayah.[2] Sebagai penyelesaian, Yeongjo memerintahkan Sado untuk panjat masuk peti beras yang diperbuat daripada kayu (kira-kira 4x4x4kaki) pada suatu hari bula Julai yang panas pada 1762.[6] Menurut memoir Puan Besar Hyegyeong, Sado memohon tidak dibunuh sebelum masuk ke dalam peti, walaupun dia cuba untuk keluar.[2]
Bersama anak-anaknya, Puan Besar Hyegyeong dibawa pulang ke rumah ayahnya pada hari yang sama. Selepas dua hari, Raja Yeongjo mengarahkan peti yang mengandungi Sado diikat dengan tali, ditutup dengan rumput, dan dipindahkan ke istana atas.[2] Sado masih boleh menjawab dari dalam peti tersebut sehingga malam hari ketujuh; peti itu dibuka dan beliau diumumkan mati pada hari kelapan.[2] Yeongjo kemudian mengembalikannya ke kedudukan putera mahkota.[2]
Teori konspirasi
[sunting | sunting sumber]Semasa kurun ke-19, terdapat khabar angin bahawa Putera Sado tidak sakit mental, tetapi telah dianiaya; walau bagaimanapun, khabar angin ini bertentangan dengan isterinya, Puan Besar Hyegyeong, dalam Memoir Puan Besar Hyegyeong. Kematian Sado tetap menjadi isu perdebatan tentang adakah kematiannya sebagai penghukuman atas salah laku sebenarnya atau jika beliau menjadi mangsa konspirasi oleh lawan politiknya.
Pengebumian
[sunting | sunting sumber]Putera Mahkota Sado dikebumikan di Gunung BaebongSan di Yangju. Tubuhnya dipindahkan oleh anaknya, Raja Jeongjo, ke lokasinya sekarang pada tahun 1789, kemudian dipanggil Hyeollyungwon berhampiran Suwon, 30 kilometer di selatan Seoul. Lima tahun kemudian Kubu Hwaseong Suwon dibina oleh Raja Jeongjo, khususnya untuk mengenang dan menghormati makam ayahandanya (pembinaan berlangsung 1794-1796, sementara pembukaan rasmi adalah pada 1795). Puan Besar Hyegyeong meninggal dan dikebumikan bersama suaminya pada tahun 1816.
Putera Sado dan Puan Besar Hyegyeong telah dinaikkan taraf statusnya dan diberi gelaran Maharaja Yangjo dan Maharani Heonyeong pada tahun 1899. Makam mereka dan makam anak mereka di bersebelahan, Raja Jeongjo, dan Permaisuri Hyoui dinaik taraf dan dinamakan semula Yungneung.
Tabu dan pengembalian kedudukan
[sunting | sunting sumber]Putera Sado telah dikembalikan semula kedudukannya lima belas hari selepas meninggal tetapi Raja Yeongjo mengharamkan menyebut nama puteranya untuk sepanjang baki pemerintahannya. Oleh sebab keputusan ini, anak lelaki Putera Sado, Jeongjo, yang naik takhta setelah kematian Raja Yeongjo, ditambahkan ke dalam nama keluarga ayahanda saudaranya yang telah meninggal dunia (Putera Hyojang). Salah satu kenyataan pertama Jeongjo setelah menjadi raja, bagaimanapun, menyatakan, "Beta ialah anak Putera Sado." Jeongjo selalu memperlihatkan ketaatan kepada ayahandanya, Putera Sado, dan mengembalikan semula nama dan gelarannya yang asli, Putera Jangheon.
Keluarga
[sunting | sunting sumber]- Ayahanda: Raja Yeongjo dari Joseon (31 Oktober 1694 – 22 April 1776) (조선 영조)
- Nenekanda: Raja Sukjong dari Joseon (7 Oktober 1661 – 12 Julai 1720) (조선 숙종)
- Nenenda: Damping Diraja Mulia Suk dari keluarga Haeju Choi (17 Disember 1670 – 9 April 1718) (숙빈 최씨)
- Ibunda : Damping Diraja Mulia Yeong dari keluarga Jeonui Lee (15 Ogos 1696 – 23 Ogos 1764) (영빈 이씨)[7][8]
- Nenekanda: Yi Yu-beon (이유번)
- Nenenda: Puan Besar Kim dari keluarga Hanyang Kim (한양 김씨)
- Pasangan dan putera-puterinya:
- Puteri Damping Hyegyeong dari keluarga Pungsan Hong (6 Ogos 1735 – 13 Januari 1816) (혜경궁 홍씨) [9][10]
- Yi Jeong, Putera Mahkota Uiso (27 September 1750 – 17 April 1752) (이정 의소세자)
- Putera Pengganti Yi San (28 Oktober 1752 – 18 Ogos 1800) (왕세손 이산)
- Puteri Cheongyeon (1754 - 9 Jun 1821) (청연공주)
- Puteri Cheongseon (1756 - 20 Julai 1802) (청선공주)
- Damping Mulia Diraja Suk dari keluarga Buan Im (? - 1773) (숙빈 임씨)
- Damping Mulia Diraja Gyeong dari keluarga Park (? - Januari 1761) (경빈 박씨)
- Puteri Cheonggeun (1758 – 1 September 1835) (청근옹주)
- Yi Chan, Putera Eunjeon (14 Ogos 1759 – 26 Ogos 1778) (이찬 은전군)
Nama penuh anumerta
[sunting | sunting sumber]- Putera Pengganti Sado Sudeok Dongyeong Hongin Gyeongji Jangryun Ryungbeom Kimyeong Changhyu Jangheon
- 사도수덕돈경홍인경지장륜륭범기명창휴장헌세자
- 思悼綏德敦慶弘仁景祉章倫隆範基命彰休莊獻世子
Nama imperial anumerta
[sunting | sunting sumber]- Maharaja Jangjo ui
- 장조의황제
- 莊祖懿皇帝
Dalam budaya popular
[sunting | sunting sumber]- Dilakonkan oleh Hwang Hae-nam dalam filem 1956 film The Tragic Prince.
- Dilakonkan oleh Do Kum-bo dalam filem 1963 film Mangbuseok (A Wife Turned to Stone).
- Dilakonkan oleh Jeong Bo-seok dalam siri TV 1988 O, Heaven.
- Dilakonkan oleh Choi Soo-jong dalam siri TV MBC 1988 500 Years of Joseon: The Memoirs of Lady Hyegyeong.
- Dilakonkan oleh Im Ho dalam siri TV MBC 1998 The Great King's Road.
- Dilakonkan oleh Lee Chang-hoon dalam siri TV MBC 2007 Lee San, Wind of the Palace.
- Dilakonkan oleh Jo Han-jun dalam siri TV CGV 2007 Eight Days, Assassination Attempts against King Jeongjo.
- Dilakonkan oleh Oh Man-seok dalam siri TV SBS 2011 Warrior Baek Dong-soo.
- Dilakonkan oleh Lee Je-hoon dalam siri TV SBS 2014 Secret Door
- Dilakonkan oleh Yoo Ah-in dalam filem 2015 The Throne[13]
Leluhur
[sunting | sunting sumber]Leluhur Putera Mahkota Sado | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Rujukan
[sunting | sunting sumber]Nota
[sunting | sunting sumber]- ^ The Memoirs of Lady Hyegyeong, translated JaHyun Kim Haboush, p. 321
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Kim Haboush (2013).
- ^ Kim Haboush.
- ^ Kim Haboush (2013), m/s. 289.
- ^ This son refers to the son of Sin Man, Sin Gwang-su, who is also the husband of Princess Hwahyeop.
- ^ The Memoirs of Lady Hyegyeong (한중록, 閑中錄)
- ^ Daughter of Yi Yu-beon (이유번) and Madame Gim
- ^ Also known as Puan Besar Seonhui
- ^ Daughter of Hong Bong-han (홍봉한) —great-great-grandson of Puteri Jeongmyeong (1603-1685), the only legitimate daughter of Raja Seonjo— and Puan Besar Yi dari keluarga Hansun Yi.
- ^ Dignified as Queen Heongyeong 헌경왕후 in 1899 by emperor Gojong of Korea.
- ^ Grandfather of Cheoljong, the 25th Raja (철종)
- ^ Posthumous step-father of Prince Namyeon and, therefore, ancestor of Gojong
- ^ Jin, Eun-soo (15 October 2015). "The ever-changing history of Prince Sado". Korea JoongAng Daily. Dicapai pada 22 October 2015.
Kerja dinamakan
[sunting | sunting sumber]- Kim Haboush, JaHyun (2013). The Memoirs of Lady Hyegyŏng: The Autobiographical Writings of a Crown Princess of Eighteenth-Century Korea (ed. 2). Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-20055-5.