Parti Pesaka Bumiputera Bersatu Sarawak
Parti Pesaka Bumiputera Bersatu Sarawak (PBB) (bahasa Inggeris: Sarawak United Bumiputera Heritage Party) merupakan parti politik Bumiputera yang berfahaman kanan dan bersifat pro kerajaan, serta juga merupakan parti politik terbesar di Sarawak. Parti politik ini merupakan salah satu daripada parti politik tempatan yang membentuk kerjasama antara SUPP, PRS, dan PDP sekaligus menubuhkan Gabungan Parti Sarawak pada 19 November 2018. Parti Pesaka Bumiputera Bersatu Sarawak (PBB) ditubuhkan pada 30 April 1973, hasil daripada penggabungan tiga buah parti politik di Sarawak ketika itu, iaitu Parti Negara Sarawak (PANAS), Barisan Rakyat Jati Sarawak (BARJASA), dan Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA).[1][2]
Parti Pesaka Bumiputera Bersatu ڤرتي ڤساك بوميڤوترا برساتو | |
|---|---|
 | |
| Nama bahasa Cina | 砂拉越土著保守联合党 Shālāyuè tǔzhù bǎoshǒu liánhé dǎng |
| Nama bahasa Inggeris | United Bumiputera Heritage Party |
| Singkatan | PBB |
| Presiden | Abang Haji Abdul Rahman Zohari bin Tun Abang Haji Openg |
| Pengerusi | Mohamad Asfia Awang Nassar |
| Setiausaha agung | Alexander Nanta Linggi |
| Jurucakap | Haji Idris Buang |
| Timbalan Presiden | Douglas Uggah Embas Awang Tengah Ali Hassan |
| Naib Presiden | Dato’ Seri Fadillah Yusof Datuk Dr. Stephen Rundi Utom Dato Sri Julaihi Narawi Gerawat Gala Gerald Rentap Jabu Abdul Karim Rahman Hamzah Dr. Annuar Rapaee Abdul Rahman Junaidi |
| Ketua Wanita | Fatimah Abdullah |
| Bendahari | Datuk Amar Abdul Hamed Bin Haji Sepawi |
| Pengasas | Jugah anak Barieng |
| Ditubuhkan | 5 Januari 1973 (Berikutan penggabungan BUMIPUTERA & PESAKA) |
| Disahkan | 30 April 1973 |
| Gabungan | Parti Bumiputera Sarawak (BUMIPUTERA)1 2 Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA)3 |
| Ibu pejabat | Kuching, Sarawak |
| Akhbar | Jiwa Bakti |
| Sayap belia | Pergerakan Pemuda PBB |
| Sayap wanita | Pergerakan Wanita PBB |
| Keanggotaan | 452,280 (Ogos 2023) |
| Ideologi | • Nasionalisme Sarawak • Patriotisme • Marhaenisme • Hak Bumiputera Sarawak • Membanteras rasuah • Membanteras budaya politik wang • Membanteras jenayah • Rakyat berbilang kaum • Membasmi kemiskinan • Kuasa politik rakyat • Demokrasi sosial negeri • Perjuangan hak MA63 • Hak ekonomi Sarawak • Sekularisme negeri • Hak politik orang muda • Hak golongan wanita • Hak kebajikan rakyat |
| Kedudukan politik | Tengah ke kanan |
| Penggabungan kebangsaan | • Barisan Nasional (1973–2018), (2020–2022) • Gabungan Parti Sarawak (2018–kini) (masih aktif) • Gabungan Perpaduan PH–BN (2022–kini) (masih aktif) |
| Warna | Kuning, merah, putih dan hitam |
| Slogan | • Berkorban Bersatu • Bersatu, Bersetia, Berkhidmat • Berjihadlah • Bersatu untuk Rakyat Malaysia |
| Lagu parti | March PBB (PBB March; Official anthem) Ikrar Wanita (Women's Oath; Women Movement) |
| Dewan Negara: | 2 / 70
|
| Dewan Rakyat: | 14 / 222
|
| Dewan Undangan Negeri Sarawak: | 47 / 82
|
| Laman sesawang | |
| pbb | |
| Politik Malaysia Parti politik Pilihan raya 1 Parti Negara Sarawak dan Barisan Rakyat Jati Sarawak bergabung untuk membentuk Parti Bumiputera Sarawak. 2 Parti Bumiputera Sarawak dianggotai rakyat tempatan Islam-Melayu, Melanau, Kedayan, Brunei-Melayu, dan Orang Ulu. 2 Parti Pesaka Anak Sarawak dianggotai ahli dari kaum Iban dan Bidayuh. | |
Percantuman tiga parti politik tempatan ini adalah selaras dengan tujuh matlamat utamanya, iaitu:
- Meningkatkan taraf hidup dan status sosioekonomi masyarakat Bumiputera Sarawak.
- Menggalakkan masyarakat dari semua kaum untuk menceburi apa-apa bidang termasuk politik, sosial, budaya, dan sukan.
- Memperkasakan seni, budaya, dan warisan masyarakat dari pelbagai kaum di Sarawak.
- Mengutamakan kebajikan seluruh rakyat Sarawak, melalui pelaksanaan bantuan-bantuan kerajaan Sarawak dan bantuan-bantuan kerajaan persekutuan.
- Mengutamakan hak-hak golongan belia dan golongan wanita di Sarawak.
- Memperjuangkan semua hak-hak Sarawak selaras dengan Perjanjian Malaysia 1963 (MA63).
- Menjamin kedamaian, kesejahteraan, dan keharmonian semua kaum dan semua agama di Sarawak.
Sejarah
suntingSejarah awal penubuhan PBB adalah atas ilham dan inisiatif Tun Pehin Sri Haji Abdul Taib Mahmud, Setiausaha Agung BARJASA yang muda dan idealistik ketika itu.
Sebelum pilihanraya negeri yang pertama pada Januari 1963, Barisan Rakyat Jati Sarawak (BARJASA), Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP), Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA) dan Persatuan Cina Sarawak (SCA) membentuk sebuah parti campuran pada Julai 1962. Parti campuran ini dipengerusikan oleh Tun Jugah anak Barieng, dengan Datuk Stephen Kalong Ningkan sebagai Setiausaha Agungnya. Walau bagaimanapun, Parti Negara Sarawak (PANAS) kemudian menarik diri daripada parti campuran ini menjelang pilihan raya untuk menyertai parti pembangkang Parti Kebangsaan Sarawak (SUPP). Selepas pilihan raya, parti campuran ini ternyata mendapat keputusan yang menyakinkan dan membentuk Kabinet Negeri yang pertama. Datuk Stephen Kalong Ningkan dilantik menjadi Ketua Menteri Sarawak yang pertama, manakala Tun Jugah pula dilantik menganggotai Kabinet Persekutuan di Kuala Lumpur selaku Menteri Hal Ehwal Sarawak.
Antara tahun 1963 dan 1966, politik Sarawak mengalami pergolakan yang hebat, disebabkan terlalu banyak parti politik sehingga mencetuskan krisis demi krisis yang sesetengahnya berbau perkauman. Krisis ini akhirnya tamat dengan penyingkiran Datuk Ningkan sebagai Presiden SNAP. Menggantikan tempat Datuk Ningkan sebagai Ketua Menteri baru ketika itu ialah Penghulu Tawi Sli. Kabinetnya terdiri daripada tiga orang ahli PESAKA (termasuk beliau sendiri), dua ahli BARJASA (termasuk Datuk Patinggi Taib), dan seorang ahli PANAS. PANAS menyertai semula parti campuran ini hanya sebelum penyingkiran Datuk Ningkan.
Sarawak mencapai satu kemajuan politik apabila BARJASA dan PANAS bergabung untuk membentuk Parti Bumiputera pada bulan Mac 1968. Datuk Patinggi Taib menjadi penggerak utama ke arah pergabungan ini. Parti Bumiputera diketuai oleh Allahyarham Tan Sri Datuk Amar Abang Ikhwan Zaini, dengan Datuk Taib memegang jawatan Setiausaha Agung.
Kekuatan parti dan perpaduan terus diperkukuh apabila Parti Bumiputera dan PESAKA bergabung untuk melahirkan Parti PBB pada 30 April 1973. Tun Jugah yang pada ketika itu selaku Menteri Hal Ehwal Sarawak telah dilantik sebagai Presiden pertama PBB. Datuk Patinggi Taib memegang jawatan Presiden PBB secara automatik apabila memenangi jawatan Presiden tanpa bertanding pada 1981 sehingga sekarang.
Kewujudan parti ini sebagai satu komponen terbesar dalam Barisan Nasional negeri telah mengukuhkan lagi kedudukan Bumiputera di Sarawak. Sejak penubuhannya, keahlian PBB telah meningkat dengan banyaknya sehingga kini terdapat 56 bahagian. Sehingga akhir Ogos 2023, jumlah keanggotaan dalam Parti Pesaka Bumiputera Bersatu (PBB) kini berjumlah 452,280 orang, dengan hanya sebanyak 380 cawangan di seluruh negeri Sarawak.
Organisasi kepimpinan Parti Pesaka Bumiputera Bersatu (PBB)
suntingMajlis Tertinggi PBB
sunting- Presiden:
- Tan Sri Datuk Patinggi Abang Haji Abdul Rahman Zohari bin Tun Abang Haji Openg
- Timbalan Presiden:
- Datuk Amar Douglas Uggah Embas
- Awang Tengah Ali Hasan
- Naib Presiden Kanan:
- Dato’ Seri Fadillah Yusof
- Datuk Dr. Stephen Rundi Utom
- Naib Presiden:
- Julaihi Narawi
- Gerawat Gala
- Gerald Rentap Jabu
- Abdul Karim Rahman Hamzah
- Annuar Rapaee
- Abdul Rahman Junaidi
- Roland Sagah Wee Inn
- Setiausaha Agung:
- Datuk Seri Alexander Nanta Linggi
- Timbalan Setiausaha Agung:
- Ibrahim Baki
- Bendahari Agung:
- Datuk Amar Abdul Hamed bin Haji Sepawi
- Ketua Penerangan:
- Haji Idris Buang
- Setiausaha Eksekutif:
- Awang Bujang Awang Antek
- Ahli-Ahli Jawatankuasa Terpilih (BUMIPUTERA):
- Dr. Hazland Abang Hipni
- Mohamad Razi Sitam
- Abdullah Saidol
- Aidel Lariwoo
- Fazzruddin Abdul Rahman
- Shafiee Ahmad
- Razaili Gapor
- Awla Idris
- Yusuf Abdul Wahab
- Datuk Dr. Juanda Jaya
- Datuk Mohamad Duri
- Awangku Jinal Abedin Datuk Pengiran Jawa
- Haidar Khan Asghar Khan
- Mohammed Kamaluddin Mohamad Effendie
- Mohamad Sardon Zainal
- Syed Hamzah Wan Hamid Edruce
- Ahli-Ahli Jawatankuasa Terpilih (PESAKA):
- Datuk Henry Sum Agong
- Robert Lawson Chuat
- Jefferson Jamit Unyat
- Datuk Dr. Jerip Susil
- Tan Sri William Mawan Ikom
- Dennis Ngau
- Simon Sinang Bada
- John Ilus
- Lidam Assan
- Daniel Jubang Kayan
- Mikai Mandau
- Luyoh Akau
- Ugak Sanggau
- Robert Laing Anyie
- Datuk Willie Mongin
- Peter Asut
- Ahli-Ahli Jawatankuasa (Dilantik):
Pergerakan Wanita PBB
sunting- Ketua Wanita:
- Dato Sri Hajah Fatimah Abdullah
- Timbalan Ketua Wanita:
- Datin Sri Angelina Ujang
- Dato Sri Hajah Rohani binti Haji Abdul Karim
- Naib Ketua Wanita:
- Dato Sri Hajah Nancy binti Haji Shukri
- Puan Umang Nangku Jabu Eigensatz
- Datuk Hajah Sharifah Hasidah binti Sayeed Aman Ghazali
- Setiausaha:
- YB Senator Susan Chemerai Anding
- Penolong Setiausaha (1):
- Fridah Osman
- Penolong Setiausaha (2):
- Bendahari:
- Dr. Dayang Nurfizawati binti Haji Abang Abdul Karim
- Penolong Bendahari:
- Natasha Nasa Datuk Amar Douglas Uggah
- Ketua Penerangan:
- Datin Esther Mujan Balan
- Penolong Ketua Penerangan:
- Datuk Hajah Rubiah binti Haji Wang
- Ahli Majlis Tertinggi Dipilih (BUMIPUTERA) :
- Puan Hajah Dora binti Abdul Rahman
- Puan Hajah Hasanah binti Haji Majais
- Kr. Puan Misiah binti Abu Seman
- Puan Noriha binti Haji Ali
- Puan Dayang Nora binti Awang Sabudin
- Puan Mujallipah binti Mohd Anis
- Puan Rokiah binti Mohamad Jahar
- Kr. Puan Hadijah binti Sheikh Kassim
- Puan Dayang Rajamah binti Abang Adeng
- Puan Dayangku Norli binti Awangku Terjudin
- Kr. Puan Hajah Mahani binti Haji Sahari
- Puan Anita binti Mohammed
- Ahli Majlis Tertinggi Dipilih (PESAKA):
- Puan Jenny anak Bangga
- Puan Elizabeth Nail anak Wen
- Puan Carolynne Dayang anak Jawa
- Puan Candida Entri
- Puan Yvoone Nillie anak Intily
- Puan Carrie Anne anak John David
- Puan Mindy Maida John
- Dr. Christie Augustine Kiek
- Puan Kesean Nenna Sandah
- Roszuina anak Labet
- Kr. Puan Margaret @ Uding Nawan Lawai
- Puan Suti Saran
- Puan Lilla Raja @ Lilla Wong
Pergerakan Pemuda PBB
sunting- Ketua Pemuda:
- Miro Simuh
- Timbalan Ketua Pemuda:
- Allan Siden Gambong
- Lukanisman Awang Sauni
- Naib Ketua Pemuda:
- Royston Valentine
- Malcolm Layang Jimbun
- Anderson Kalang Lah
- Setiausaha
- Sufian Mohat
- Penolong Setiausaha (1):
- Martin Ngindang anak Richard Mulok
- Penolong Setiausaha (2):
- Bendahari:
- Edwin Bukong
- Penolong Bendahari:
- Haji Afiq Fikri bin Haji Brahim
- Ketua Penerangan:
- Azizul Annuar bin Adenan
- Penolong Ketua Penerangan:
- Cr. Neuchlos Jub
- Setiausaha Kerja (1):
- Johan Haris bin Sulaiman
- Setiausaha Kerja (2):
- Jillson anak John
- Ahli-Ahli Jawatankuasa (Terpilih):
- Stephen Augustine Lateng
- Judson Jarrau
- Nicholas Bawin anak Burong
- Michael Bel Ben
- Alexious Bethrol anak Stephen
- Albert anak Andrew
- Denvy
- Wilson anak Ahon
- Murphy Nyegang anak Nelson Mujah
- Aaron Rachel anak Palu
- Muhammad Fadilah bin Ali Seman
- Abang Hisham bin Abang Hashim
- Abdul Halik Jafar
- Kasdi Pandi
- Mohd Nazrol Hisham bin Awang Tengah
- Rizal bin Talip
- Mohd Faizal bin Jamiludin
- Syed Zyed Wan Asnawi
- Sebli bin Morshidi
- Shahrul Iman bin Mohd Naroden
- Mohamad Shafizan bin Haji Kepli
- Afiq Hizami bin Julaihi
- Steve Lius
- Veriland Godon Anak Gagat
- Lyokarto Sikong
- Ahli-Ahli Jawatankuasa (Dilantik):
- Abang Mohamad Hafiq Abang Kassim
- Assoddin bin Narawi
- Abdul Hisham bin Ahmad
- Abdul Adzim Adzmi bin Abdul Rahman
- Baling Elision Duren
- Cyrill Kuling
- Johny Sain
- Hardy Boy anak Ramping
- Sonny Terrance
- "
Wakil Rakyat
suntingAhli Dewan Negara
sunting| Lantikan | Tempoh | Ahli | Catatan |
|---|---|---|---|
 Yang di-Pertuan Agong
|
21 Ogos 2023 - 22 Ogos 2026 | Susan Chemerai Anding, YB Senator Puan | |
| 15 Julai 2024 - 14 Julai 2027 | Awang Bemee Awang Ali Basah, YB Senator Dato' | ||
 Sarawak
|
18 Julai 2022 - 17 Julai 2025 | Ahmad Ibrahim, YB Senator Datuk | |
| 11 Disember 2023 - 10 Disember 2026 | Michael Mujah Lihan, YB Senator Tuan |
Ahli Dewan Rakyat
suntingPBB kini mempunyai 14 ahli parlimen.
| Negeri | No. | Perlembagaan Parlimen | Ahli | Catatan |
|---|---|---|---|---|
| Sarawak |
P193 | Santubong | Nancy Shukri, YB Dato' Sri | Menteri Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat Malaysia |
| P194 | Petra Jaya | Fadillah Yusof, YAB Dato' Sri | Timbalan Perdana Menteri Malaysia Menteri Perladangan dan Komoditi Malaysia | |
| P197 | Kota Samarahan | Rubiah Wang, YB Dato' | Timbalan Menteri Kemajuan Desa dan Wilayah Malaysia | |
| P198 | Puncak Borneo | Willie Mongin, YB Datuk | ||
| P200 | Batang Sadong | Rodiyah Sapiee, YB Puan | ||
| P201 | Batang Lupar | Mohamad Shafizan Kepli, YB Tuan | ||
| P204 | Betong | Richard Rapu, YB Dr. | ||
| P206 | Tanjong Manis | Yusuf Abd Wahab, YB Ir. | ||
| P207 | Igan | Ahmad Johnie Zawawi, YB Tuan | ||
| P213 | Mukah | Hanifah Hajar Taib, YB Dato' Sri | Timbalan Menteri Ekonomi Malaysia | |
| P215 | Kapit | Alexander Nanta Linggi, YB Dato' Sri | Menteri Kerja Raya Malaysia | |
| P218 | Sibuti | Lukanisman Awang Sauni, YB Tuan | Timbalan Menteri Kesihatan Malaysia | |
| P221 | Limbang | Hasbi Habibollah, YB Datuk | Timbalan Menteri Pengangkutan Malaysia | |
| P222 | Lawas | Henry Sum Agong, YB Datuk |
Lihat juga
suntingNota
sunting- Chin, James. 2003. 'The Melanau-Malay Schism Erupts Again: Sarawak at the Polls' in Lok Kok Wah & Johan Saravanamuttu (eds.), New Politics in Malaysia (Singapore: Institute of South East Asian Studies, 2003) (ISBN 981-230-169-0) pp. 213-227
- An review of various "Sons of Soil" concepts by Dr. Bhaskar Dasgupta: http://piquancy.blogspot.com/2006/02/sons-of-soil.html
Pautan luar
suntingRujukan
sunting- ^ "Oops, PBB exclusively for Bumiputera, by Stanley Bye Kadam Kiai, 1 March 2010, Sarawak Update". Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-04-29. Dicapai pada 2010-04-22.
- ^ Unity in diversity, New Straits Times, Mar 26, 2005