പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ ജില്ലകളുടെ പട്ടിക
പശ്ചിമ ബംഗാളിന്റെ വടക്ക് ഭാഗത്ത് ഹിമാലയവും തെക്ക് ബംഗാൾ ഉൾക്കടലുമാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. അവയ്ക്കിടയിൽ, ഗംഗ നദി കിഴക്കോട്ട് ഒഴുകുന്നു, അതിന്റെ പ്രധാന പോഷകനദിയായ ഹൂഗ്ലി നദി തെക്കോട്ട് ഒഴുകി ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിൽ എത്തുന്നു. വടക്കുകിഴക്കൻ ഇന്ത്യയെ ഇന്ത്യയുടെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന സിലിഗുരി ഇടനാഴി, സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വടക്കൻ ബംഗാൾ മേഖലയിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. - ഡാർജിലിംഗ് ഹിമാലയൻ മലനിരകൾ, തെരായ്, ഡോർസ് മേഖല, വടക്കൻ ബംഗാൾ സമതലങ്ങൾ, റാർ മേഖല, പടിഞ്ഞാറൻ പീഠഭൂമിയും ഉയർന്ന പ്രദേശങ്ങളും , തീരസമതലങ്ങൾ, സുന്ദർബൻസ്, ഗംഗാ ഡെൽറ്റ എന്നിങ്ങനെ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി, പശ്ചിമ ബംഗാൾ വിവിധ മേഖലകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. [1]
1947-ൽ, ഇന്ത്യയ്ക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചപ്പോൾ, അന്നത്തെ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിലെ ബംഗാൾ പ്രവിശ്യയുടെ വിഭജന പദ്ധതി പ്രകാരം 14 ജില്ലകളുമായി പശ്ചിമ ബംഗാൾ സംസ്ഥാനം രൂപീകരിച്ചു. [2] [3] മുൻ നാട്ടുരാജ്യമായ കൊച്ച് ബിഹാർ 1950 ജനുവരി 26-ന് ഒരു ജില്ലയായി ചേർന്നു, [4] മുൻ ഫ്രഞ്ച് എൻക്ലേവ് ചന്ദനഗോർ 1954-ൽ ഹൂഗ്ലി ജില്ലയുടെ ഭാഗമായി [5] ചേർന്നു. 1956- ലെ സംസ്ഥാന പുനഃസംഘടന നിയമം പുരുലിയ ജില്ലയെ സംസ്ഥാനത്തോട് കൂട്ടിച്ചേർക്കുന്നതിനും പടിഞ്ഞാറൻ ദിനാജ്പൂർ ജില്ലയുടെ വിപുലീകരണത്തിനും കാരണമായി. [6] പിന്നീട്, വെസ്റ്റ് ദിനാജ്പൂർ, 24 പർഗാനാസ്, മിഡ്നാപൂർ തുടങ്ങിയ വലിയ ജില്ലകൾ വിഭജിക്കപ്പെട്ടു.
പശ്ചിമ ബംഗാൾ ഇപ്പോൾ 23 ജില്ലകളായി വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു, അതിൽ പുതുതായി രൂപീകരിച്ച അലിപുർദുവാർ ജില്ല (2014 ജൂൺ 25 ന് രൂപീകരിച്ചത്), കലിംപോംഗ് ജില്ല (2017 ഫെബ്രുവരി 14 ന് രൂപീകരിച്ചത്), ജാർഗ്രാം ജില്ല (2017 ഏപ്രിൽ 4 ന് രൂപീകരിച്ചത്), മുൻ ബർധമാന്റെ വിഭജനം എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. ജില്ലയെ പുർബ ബർധമാൻ ജില്ലയിലേക്കും പശ്ചിമ ബർധമാൻ ജില്ലയിലേക്കും (2017 ഏപ്രിൽ 7-ന് രൂപീകരിച്ചു). ജില്ലകളെ അഞ്ച് ഡിവിഷനുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. [7] [8]
ഡിവിഷണൽ കമ്മീഷണർമാരാണ് ഡിവിഷനുകൾ നിയന്ത്രിക്കുന്നത്. [9] സംസ്ഥാനത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായ കൊൽക്കത്ത, കൊൽക്കത്ത ജില്ലയാണ് . മറ്റ് ജില്ലകളെ യഥാക്രമം SDO, BDO എന്നിവ നിയന്ത്രിക്കുന്ന സബ്ഡിവിഷനുകളും ബ്ലോക്കുകളും പോലുള്ള അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് യൂണിറ്റുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. സംസ്ഥാനത്ത് പഞ്ചായത്തീരാജിന് ത്രിതല ഘടനയുണ്ട്. ആറ്റോമിക് യൂണിറ്റിനെ ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് എന്ന് വിളിക്കുന്നു, ഇത് ഗ്രാമങ്ങളുടെ ശേഖരണത്തിനുള്ള പഞ്ചായത്ത് സംഘടനയാണ്. [10] ബ്ലോക്ക് തലത്തിലുള്ള സംഘടനകളെ പഞ്ചായത്ത് സമിതി എന്നും [11] ജില്ലാതല സംഘടനകൾക്ക് ജില്ലാ പരിഷത്ത് എന്നും പേരിട്ടു. [12]
പശ്ചിമ ബംഗാൾ മന്ത്രിസഭ 2022 ഓഗസ്റ്റ് 1 ന് ഏഴ് പുതിയ ജില്ലകൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് അംഗീകാരം നൽകി. ഇത് ജില്ലയുടെ എണ്ണം 23 മുതൽ 30 [13] വരെ ആയിരിക്കും. നിലവിലുള്ള സൗത്ത് 24 പർഗാനാസ് ജില്ലയിൽ നിന്ന് പുതിയ സുന്ദർബൻ ജില്ല, പുതിയ ഇച്ഛമതി ജില്ല, നിലവിലുള്ള നോർത്ത് 24 പർഗാനാസ് ജില്ലയിൽ നിന്ന് ബസിർഹട്ട് ജില്ല. നിലവിലുള്ള നാദിയ ജില്ലയിൽ നിന്ന് പുതിയ രണഘട്ട് ജില്ലയും നിലവിലുള്ള ബങ്കുര ജില്ലയിൽ നിന്ന് ബിഷ്ണുപൂർ ജില്ലയും. നിലവിലുള്ള മുർഷിദാബാദ് ജില്ലയിൽ നിന്ന് പുതിയ ജംഗിപൂർ ജില്ലയും ബെർഹാംപൂർ ജില്ലയും രൂപീകരിക്കും .
ഭൂമിശാസ്ത്രം
[തിരുത്തുക]പശ്ചിമ ബംഗാൾ മൂന്ന് രാജ്യങ്ങളുടെ അതിർത്തിയാണ്: നേപ്പാൾ, ഭൂട്ടാൻ, ബംഗ്ലാദേശ്; കൂടാതെ അഞ്ച് ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങളും: സിക്കിം, ബീഹാർ, ജാർഖണ്ഡ്, ഒഡീഷ, അസം. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വടക്ക് സിക്കിമും ഭൂട്ടാനും, വടക്ക് പടിഞ്ഞാറ് നേപ്പാളും, പടിഞ്ഞാറ് ബീഹാറും ജാർഖണ്ഡും, തെക്ക് പടിഞ്ഞാറ് ഒഡീഷയും, തെക്ക് ബംഗാൾ ഉൾക്കടലും, കിഴക്ക് ബംഗ്ലാദേശും അസമും സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. മഞ്ഞുമലകളും (വടക്ക് ഹിമാലയം) കടൽത്തീരങ്ങളും (തെക്ക് ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിന്റെ തീരത്ത്) ഉള്ള ഇന്ത്യയിലെ ഏക സംസ്ഥാനമാണ് പശ്ചിമ ബംഗാൾ. അവയ്ക്കിടയിൽ, ഗംഗ നദി തെക്കോട്ട് ഒഴുകി ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിൽ എത്തിച്ചേരുന്ന ഹൂഗ്ലി നദി, കിഴക്കോട്ട് ബംഗ്ലാദേശിലേക്ക് ഒഴുകുന്ന പദ്മ നദിഎന്നീ പ്രധാന വിതരണ നദികളായി വിഭജിക്കുന്നതിന് മുമ്പ്: പടിഞ്ഞാറ് നിന്ന് സംസ്ഥാനത്തിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നു, .
ഗംഗയുടെ വടക്കുഭാഗത്തായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ജില്ലകൾ - ഡാർജിലിംഗ്, ജൽപായ്ഗുരി, കൂച്ച് ബെഹാർ, മാൾഡ, ഉത്തർ ദിനാജ്പൂർ, ദക്ഷിണ ദിനാജ്പൂർ, അലിപുർദുവാർ, കാലിംപോങ് എന്നിവയെ പൊതുവായി നോർത്ത് ബംഗാൾ എന്ന് വിളിക്കാറുണ്ട്. പശ്ചിമ ബംഗാളിൽ പുതുതായി ചേർത്ത ജില്ലയാണ് കാലിംപോങ്. [1] ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി, ഈ പ്രദേശം ഡാർജിലിംഗ് ഹിമാലയൻ കുന്നുകൾ, തെരായ്, ഡോർസ് മേഖല, വടക്കൻ ബംഗാൾ സമതലങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. [1] വടക്ക്-കിഴക്കൻ ഇന്ത്യയെ ഇന്ത്യയുടെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന, ചിക്കൻസ് നെക്ക് എന്നറിയപ്പെടുന്ന സിലിഗുരി ഇടനാഴി ഈ പ്രദേശത്താണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഇൻഡോ-ബംഗ്ലാദേശ് എൻക്ലേവുകൾ ഒന്നുകിൽ കൂച്ച് ബെഹാർ ജില്ലയുടെയോ ജൽപായ്ഗുരി ജില്ലയുടെയോ എൻക്ലേവുകളോ എക്സ്ക്ലേവുകളോ ആണ്. [14]
ഗംഗയുടെ തെക്ക് ഭാഗത്തുള്ള ജില്ലകൾ- ബാങ്കുര, പശ്ചിമ ബർധമാൻ, പുർബ ബർധമാൻ, ബിർഭും, പുരുലിയ, മുർഷിദാബാദ്, നാദിയ, വെസ്റ്റ് മിഡ്നാപൂർ, ജാർഗ്രാം, ഈസ്റ്റ് മിഡ്നാപൂർ, ഹൂഗ്ലി, ഹൗറ, കൊൽക്കത്ത, നോർത്ത് 24 പർഗാനസ്, പർഗാനസ്, തെക്കൻ 24 ഇനം. രാർ മേഖല, പടിഞ്ഞാറൻ പീഠഭൂമി, ഉയർന്ന പ്രദേശങ്ങൾ, തീര സമതലങ്ങൾ, സുന്ദർബൻസ്, ഗംഗാ ഡെൽറ്റ തുടങ്ങിയ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പ്രദേശങ്ങൾ. [1] സംസ്ഥാനത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായ കൊൽക്കത്ത, കൊൽക്കത്ത ജില്ലയാണ്.
1970-കളിൽ ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിൽ ഇന്ത്യ-ബംഗ്ലാദേശ് അതിർത്തിക്ക് സമീപം ഉയർന്നുവന്ന ജനവാസമില്ലാത്ത തെക്കൻ തൽപാട്ടി ദ്വീപ് ഇന്ത്യയും ബംഗ്ലാദേശും അവകാശവാദമുന്നയിക്കുന്നു. [15]
ചരിത്രം
[തിരുത്തുക]1947-ൽ ഇന്ത്യക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചതിനുശേഷം, ബംഗാൾ പ്രവിശ്യ മതപരമായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു . പടിഞ്ഞാറൻ ഭാഗം ഇന്ത്യയിൽ തന്നെ തുടർന്നു (പശ്ചിമ ബംഗാൾ എന്ന് നാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു), കിഴക്കൻ ഭാഗം പുതുതായി രൂപീകൃതമായ പാക്കിസ്ഥാനുമായി ചേർന്ന് കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാൻ എന്ന പേരിൽ ഒരു പ്രവിശ്യയായി (പിന്നീട് 1971-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് രൂപപ്പെട്ടു). [2] 1947-ൽ രൂപീകൃതമായ സമയത്ത്, പശ്ചിമ ബംഗാൾ സംസ്ഥാനം 14 ജില്ലകളായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു - ബങ്കുറ, ബിർഭും, ബർദ്വാൻ, കൽക്കട്ട (കൊൽക്കത്ത), ഡാർജിലിംഗ്, ജൽപായ്ഗുരി, ഹൂഗ്ലി, ഹൗറ, മാൾഡ, മിഡ്നാപൂർ, മുർഷിദാബാദ്, നാദിയ, വെസ്റ്റ് ദിനാജ്പൂർ. 24 പർഗാനാസ്. [3] 1949 ഓഗസ്റ്റ് 20-ന് ഇന്ത്യയിൽ ചേരാൻ സംസ്ഥാനം ഔപചാരികമായി സമ്മതിക്കുന്നത് വരെ കൂച്ച് ബിഹാർ എന്ന നാട്ടുരാജ്യമായിരുന്നു കൂച്ച് ബിഹാർ ജില്ല. ഭരണ കൈമാറ്റം 1949 സെപ്തംബർ 12 ന് ആരംഭിച്ചു, 1950 ജനുവരി 19 ന് കൂച്ച് ബെഹാർ പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ ജില്ലയായി മാറിയപ്പോൾ പൂർത്തീകരിച്ചു. [4] നേരത്തെ ഫ്രഞ്ച് ഇന്ത്യയുടെ ഭാഗമായിരുന്ന ചന്ദനഗർ 1949-ൽ നടന്ന ഹിതപരിശോധനയിൽ ഇന്ത്യയിൽ ചേരാൻ വോട്ട് ചെയ്തിരുന്നു. ഔപചാരികമായി, 1952-ൽ ഇത് ഇന്ത്യയിൽ ചേരുകയും ഒടുവിൽ 1954 ഒക്ടോബർ [5] -ന് പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ ഹൂഗ്ലി ജില്ലയുടെ ഭാഗമായി. 1956-ലെ സംസ്ഥാന പുനഃസംഘടന നിയമം ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ അതിർത്തികൾ ഭാഷാടിസ്ഥാനത്തിൽ പുനഃസംഘടിപ്പിച്ചു. ഈ നിയമം നടപ്പിലാക്കിയതിനാൽ, ബീഹാറിൽ നിന്നുള്ള ചില പ്രദേശങ്ങൾ ചേർത്ത് അന്നത്തെ പടിഞ്ഞാറൻ ദിനാജ്പൂർ ജില്ല വിപുലീകരിക്കുകയും 1956 നവംബർ 1 ന് ബീഹാറിലെ മൻഭും ജില്ലയുടെ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് പുരുലിയ ജില്ല രൂപീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. [6]
പിന്നീട് ചില വലിയ ജില്ലകളെ ചെറിയ ജില്ലകളായി വിഭജിച്ചു. 1986 മാർച്ച് 1 ന്, 24 പർഗാനാസ് ജില്ലയെ രണ്ട് ജില്ലകളായി വിഭജിച്ചു-നോർത്ത് 24 പർഗാനാസ് ജില്ലയും സൗത്ത് 24 പർഗാനാസ് ജില്ലയും. [16] 1992 ഏപ്രിൽ 1-ന് പടിഞ്ഞാറൻ ദിനാജ്പൂർ ജില്ലയെ ഉത്തർ ദിനാജ്പൂർ ജില്ലയായും ദക്ഷിണ ദിനാജ്പൂർ ജില്ലയായും വിഭജിച്ചു. [17] [18] 2002 ജനുവരി 1-ന്, പഴയ മിഡ്നാപൂർ ജില്ലയെ പുർബ മേദിനിപൂർ ജില്ലയായും പശ്ചിമ മേദിനിപൂർ ജില്ലയായും വിഭജിച്ചു. [19]
2007 മുതൽ, ഡാർജിലിംഗ് കുന്നുകളിലെ ഗൂർഖ ജനമുക്തി മോർച്ചയും അതിന്റെ പിന്തുണക്കാരും ചേർന്ന് പ്രത്യേക ഗൂർഖാലാൻഡ് സംസ്ഥാനത്തിനുള്ള ആവശ്യം പുനരുജ്ജീവിപ്പിച്ചു. [20] കംതാപൂർ പീപ്പിൾസ് പാർട്ടിയും വടക്കൻ ബംഗാൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന പ്രത്യേക കംതാപൂർ സംസ്ഥാനത്തിനായുള്ള അതിന്റെ അനുഭാവികളുടെ പ്രസ്ഥാനവും 2000-കളിൽ ശക്തി പ്രാപിച്ചു. [21]
ഭരണ ഘടന
[തിരുത്തുക]പശ്ചിമ ബംഗാൾ സംസ്ഥാനത്തെ ഒരു ജില്ലാ മജിസ്ട്രേറ്റ് (ഡിഎം) എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു ജില്ലാ കളക്ടറാണ് ഒരു ജില്ലയെ ഭരിക്കുന്നത്. [22] ഇന്ത്യൻ അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സർവീസ് (ഐഎഎസ്) അല്ലെങ്കിൽ പശ്ചിമ ബംഗാൾ സിവിൽ സർവീസ് (ഡബ്ല്യുബിസിഎസ്) എന്നിവയിൽ നിന്നുള്ള ഉദ്യോഗസ്ഥനാണ് ഡിഎം, അദ്ദേഹത്തെ നിയമിക്കുന്നത് പശ്ചിമ ബംഗാൾ സംസ്ഥാന സർക്കാരാണ്. [22] കൊൽക്കത്ത മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ ഭരിക്കുന്ന നഗരപ്രദേശങ്ങൾ മാത്രം ഉൾക്കൊള്ളുന്ന കൊൽക്കത്ത ജില്ല ഒഴികെ ഓരോ ജില്ലയെയും ഉപവിഭാഗങ്ങളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. ഒരു സബ് ഡിവിഷനൽ മജിസ്ട്രേറ്റ് (SDM) ആണ് ഭരിക്കുന്നത്, സബ് ഡിവിഷണൽ ഓഫീസർ (SDO) എന്നറിയപ്പെടുന്നു. [23] ടൗൺ മുനിസിപ്പാലിറ്റികൾ പോലുള്ള നഗര യൂണിറ്റുകൾ ഒഴികെ, ഒരു ഉപവിഭാഗത്തിൽ 'കമ്മ്യൂണിറ്റി ഡെവലപ്മെന്റ് ബ്ലോക്കുകൾ' ( സിഡി ബ്ലോക്കുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ബ്ലോക്കുകൾ അല്ലെങ്കിൽ തഹസിൽ അല്ലെങ്കിൽ താലൂക്ക് എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു) അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. സെൻസസ് പട്ടണങ്ങൾ പോലെയുള്ള നഗര യൂണിറ്റുകളും ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകൾ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ഗ്രാമീണ യൂണിറ്റുകളും അടങ്ങുന്നതാണ് ബ്ലോക്ക്. ഒരു ബ്ലോക്ക് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് തഹസിൽദാർക്ക് സമാനമായതും പശ്ചിമ ബംഗാൾ സർക്കാർ നിയമിക്കുന്നതുമായ ഒരു ബ്ലോക്ക് ഡെവലപ്മെന്റ് ഓഫീസർ (BDO) ആണ്. [22]
ഒരു കൂട്ടം വില്ലേജുകൾ ഉൾപ്പെടുന്ന ഒരു ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത്, ഒരു പ്രധാനന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഒരു വില്ലേജ് കൗൺസിലാണ് ഭരിക്കുന്നത്. [10] പശ്ചിമ ബംഗാൾ പഞ്ചായത്ത് ആക്റ്റ്, 1973 പ്രകാരം, ഓരോ ബ്ലോക്കിനും ഒരു പഞ്ചായത്ത് സമിതിയുണ്ട്, അതിൽ അംഗങ്ങൾ ഘടക ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകളിലെ പ്രധാൻമാരും ബ്ലോക്കിൽ നിന്നുള്ള എംഎൽഎമാരും ഉൾപ്പെടുന്നു. [11] ഒരു സഭാപതിയുടെ നേതൃത്വത്തിലാണ് പഞ്ചായത്ത് സമിതി . [24] പഞ്ചായത്തീരാജിന്റെ മൂന്നാം നിര ജില്ലാ പരിഷത്താണ്, ഘടക പഞ്ചായത്ത് സമിതിയുടെ സഭാപതിമാരും ജില്ലയിലെ എംഎൽഎമാരും അംഗങ്ങളായ ജില്ലാതല സംഘടനയാണ്. [12] ഒരു സഭാധിപതിയുടെ നേതൃത്വത്തിലാണ് ഒരു ജില്ലാ പരിഷത്ത് . [25] ഡാർജിലിംഗ് ജില്ലയിൽ, ജില്ലാ പരിഷത്ത് ഇല്ലാതായി, എന്നാൽ സിലിഗുരി ഉപവിഭാഗത്തിന് സമാനമായ ഒരു സംഘടന നിലവിലുണ്ട്, അത് മഹാകുമാ പരിഷത്ത് ആയി നിയോഗിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. [26]
1988-ൽ രൂപീകൃതമായ ഗൂർഖ ഹിൽ കൗൺസിൽ, ഡാർജിലിംഗ് ജില്ലയുടെ മൂന്ന് (നാലിൽ) ഉപവിഭാഗങ്ങൾ നിയന്ത്രിക്കുന്നു: ഡാർജിലിംഗ് സദർ, കലിംപോംഗ്, കുർസിയോങ് . [27] പൊതു ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, പൊതുമരാമത്ത്, ഗതാഗതം, വിനോദസഞ്ചാരം, മാർക്കറ്റ്, ചെറുകിട വ്യവസായങ്ങൾ, കൃഷി, കാർഷിക ജലപാതകൾ, വനം (സംവരണ വനങ്ങൾ ഒഴികെ), ജലം, കന്നുകാലി, തൊഴിൽ പരിശീലനം, കായികം, യുവജന സേവനങ്ങൾ എന്നീ വകുപ്പുകൾ ഗൂർഖ ഹിൽ കൗൺസിൽ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു. [28] തിരഞ്ഞെടുപ്പ്, പഞ്ചായത്ത്, ക്രമസമാധാനം, റവന്യൂ തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും ഉത്തരവാദിത്തമുള്ള ഡാർജിലിംഗിലെ ജില്ലാ ഭരണകൂടം കൗൺസിലിനും സംസ്ഥാന സർക്കാരിനും ഇടയിലുള്ള ഒരു ഇന്റർഫേസായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. [28]
പോലീസ് സൂപ്രണ്ട് എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു ജില്ലാ പോലീസ് സൂപ്രണ്ട്, പശ്ചിമ ബംഗാൾ പോലീസിന്റെ ജില്ലാ പോലീസ് സംഘടനയുടെ തലവനാണ്. ഇത് 1861ലെ പോലീസ് ആക്ട് പ്രകാരമാണ്, ഇത് ഇന്ത്യയ്ക്ക് മുഴുവൻ ബാധകമാണ്. [29] ഇന്ത്യൻ പോലീസ് സർവീസിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥരാണ് പോലീസ് സൂപ്രണ്ടുമാർ. [30] ഓരോ സബ്ഡിവിഷനിലും, അസിസ്റ്റന്റ് സൂപ്രണ്ട് ഓഫ് പോലീസ് അല്ലെങ്കിൽ ഡെപ്യൂട്ടി പോലീസ് സൂപ്രണ്ട് റാങ്കിലുള്ള ഒരു പോലീസ് ഓഫീസറുടെ നേതൃത്വത്തിൽ ഒരു സബ്ഡിവിഷൻ പോലീസ് ഉണ്ട്. [31] സബ്ഡിവിഷനുകൾക്ക് കീഴിൽ, പോലീസ് സർക്കിളുകൾ ഉണ്ട്, ഓരോന്നിനും ഒരു ഇൻസ്പെക്ടർ ഓഫ് പോലീസ് (സർക്കിൾ ഇൻസ്പക്ടർ) നേതൃത്വം നൽകുന്നു. [31] ഒരു പോലീസ് സർക്കിളിൽ കുടേ പോലീസ് സ്റ്റേഷനുകൾ ഉൾപ്പെടുന്നു, ഓരോന്നിനും ഒരു ഇൻസ്പെക്ടർ ഓഫ് പോലീസ്, അല്ലെങ്കിൽ ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളിൽ, ഒരു സബ്-ഇൻസ്പെക്ടർ ഓഫ് പോലീസ്. ചുമതലയിലുണ്ട് [31]
പശ്ചിമ ബംഗാൾ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ അധികാരപരിധിയാണ് കൽക്കട്ട ഹൈക്കോടതിക്കുള്ളത് . മിക്ക ജില്ലകളിലും ഒരു ജില്ലാ കോടതി ഒഴികെ കൂടുതൽ കോടതികൾ ഉണ്ടെങ്കിലും, സംസ്ഥാനത്തെ എല്ലാ ഉപവിഭാഗങ്ങൾക്കും ഒരു കോടതി ഇല്ല. [32]
ഒരു കൂട്ടം ജില്ലകൾ ചേർത്ത്ഒരു ഡിവിഷൻ രൂപീകരിക്കുന്നു, അത് ഒരു 'ഡിവിഷണൽ കമ്മീഷണർ' നിയന്ത്രിക്കുന്നു. പശ്ചിമ ബംഗാൾ ഇപ്പോൾ ഇരുപത്തിമൂന്ന് ജില്ലകളായി വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു, അഞ്ച് ഡിവിഷനുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു: [9]
മാൾഡ ഡിവിഷൻ | ബർദ്വാൻ ഡിവിഷൻ | ജൽപായ്ഗുരി ഡിവിഷൻ | പ്രസിഡൻസി ഡിവിഷൻ | മേദിനിപൂർ ഡിവിഷൻ |
---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
പശ്ചിമ ബംഗാൾ ജില്ലകളുടെ അക്ഷരമാലാക്രമത്തിലുള്ള പട്ടിക
[തിരുത്തുക]ഹ്ഹേSl no. | Code[33] | District | Headquarters[34] | Established | Subdivisions[9] | Area[35] | Population 2011—ലെ കണക്കുപ്രകാരം[update][35] | Population Density | Map |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | AD | Alipurduar | Alipurduar | 2014[19] |
|
3,383 കി.m2 (1,306 ച മൈ) | 1,491,250 | 441/കിമീ2 (1,140/ച മൈ) | |
2 | BN | Bankura | Bankura | 1947 |
|
6,882 കി.m2 (2,657 ച മൈ) | 3,596,674 | 523/കിമീ2 (1,350/ച മൈ) | |
3 | BR | Paschim Bardhaman | Asansol | 2017 |
|
1,603.17 കി.m2 (618.99 ച മൈ) | 2,882,031 | 1,798/കിമീ2 (4,660/ച മൈ) | |
4 | BR | Purba Bardhaman | Bardhaman | 2017 |
|
5,432.69 കി.m2 (2,097.57 ച മൈ) | 4,835,532 | 890/കിമീ2 (2,300/ച മൈ) | |
5 | BI | Birbhum | Suri | 1947 |
|
4,545 കി.m2 (1,755 ച മൈ) | 3,502,404 | 771/കിമീ2 (2,000/ച മൈ) | |
6 | KB | Cooch Behar | Cooch Behar | 1950[4] |
|
3,387 കി.m2 (1,308 ച മൈ) | 2,819,086 | 833/കിമീ2 (2,160/ച മൈ) | |
7 | DA | Darjeeling | Darjeeling | 1947 |
|
2,092.5 കി.m2 (807.9 ച മൈ) | 1,595,181 | 732/കിമീ2 (1,900/ച മൈ) | |
8 | DD | Dakshin Dinajpur | Balurghat | 1992[18] |
|
2,219 കി.m2 (857 ച മൈ) | 1,676,276 | 755/കിമീ2 (1,960/ച മൈ) | |
9 | HG | Hooghly | Chinsura | 1947 |
|
3,149 കി.m2 (1,216 ച മൈ) | 5,519,145 | 1,753/കിമീ2 (4,540/ച മൈ) | |
10 | HR | Howrah | Howrah | 1947 |
|
1,467 കി.m2 (566 ച മൈ) | 4,850,029 | 3,306/കിമീ2 (8,560/ച മൈ) | |
11 | JP | Jalpaiguri | Jalpaiguri | 1947 |
|
2,844 കി.m2 (1,098 ച മൈ) | 2,381,596 | 837/കിമീ2 (2,170/ച മൈ) | |
12 | JH | Jhargram | Jhargram | 2017[4] |
|
3,037.64 കി.m2 (1,172.84 ച മൈ) | 1,136,548 | 374/കിമീ2 (970/ച മൈ) | |
13 | KO | Kolkata | Kolkata | 1947 | Kolkata | 185 കി.m2 (71 ച മൈ) | 4,496,694 | 24,306/കിമീ2 (62,950/ച മൈ) | |
14 | KA | Kalimpong | Kalimpong | 2017[19] |
|
1,044 കി.m2 (403 ച മൈ) | 251,642 | 241/കിമീ2 (620/ച മൈ) | |
15 | MA | Malda | English Bazar | 1947 |
|
3,733 കി.m2 (1,441 ച മൈ) | 3,988,845 | 1,069/കിമീ2 (2,770/ച മൈ) | |
16 | ME | Paschim Medinipur | Medinipur | 2002[19] |
|
6,308 കി.m2 (2,436 ച മൈ) | 4,776,909 | 757/കിമീ2 (1,960/ച മൈ) | |
17 | ME | Purba Medinipur | Tamluk | 2002[19] |
|
4,736 കി.m2 (1,829 ച മൈ) | 5,095,875 | 1,076/കിമീ2 (2,790/ച മൈ) | |
18 | MU | Murshidabad | Baharampur | 1947 |
|
5,324 കി.m2 (2,056 ച മൈ) | 7,103,807 | 1,334/കിമീ2 (3,460/ച മൈ) | |
19 | NA | Nadia | Krishnanagar | 1947 |
|
3,927 കി.m2 (1,516 ച മൈ) | 5,167,601 | 1,316/കിമീ2 (3,410/ച മൈ) | |
20 | PN | North 24 Parganas | Barasat | 1986[16] |
|
4,094 കി.m2 (1,581 ച മൈ) | 10,009,781 | 2,445/കിമീ2 (6,330/ച മൈ) | |
21 | PS | South 24 Parganas | Alipore | 1986[16] |
|
9,960 കി.m2 (3,850 ച മൈ) | 8,161,961 | 819/കിമീ2 (2,120/ച മൈ) | |
22 | PU | Purulia | Purulia | 1956[6] |
|
6,259 കി.m2 (2,417 ച മൈ) | 2,930,115 | 468/കിമീ2 (1,210/ച മൈ) | |
23 | UD | Uttar Dinajpur | Raiganj | 1992[17] |
|
3,140 കി.m2 (1,210 ച മൈ) | 3,007,134 | 958/കിമീ2 (2,480/ച മൈ) | |
— | Total | 23 | — | — | 69 | 88,752 കി.m2 (34,267 ച മൈ) | 91,347,736 | 1,029/കിമീ2 (2,670/ച മൈ) |
ജനസംഖ്യാശാസ്ത്രം
[തിരുത്തുക]2011 ലെ സെൻസസ് സമയത്ത് പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ ജില്ലകളുടെ ഇന്ത്യയിലെ ജനസംഖ്യാ റാങ്ക് അനുസരിച്ച് അടിസ്ഥാന ഡെമോഗ്രാഫിക് ഡാറ്റയുടെ ഒരു പട്ടികയാണ് താഴെ കൊടുത്തിരിക്കുന്നത് [37]</br>
Rank | District | Population | Growth Rate | Sex Ratio | Literacy | Density/KM |
---|---|---|---|---|---|---|
2 | North 24 Parganas | 11,060,148 | 12.86 | 955 | 84.53 | 2,445 |
6 | South 24 Parganas | 9,161,961 | 18.17 | 956 | 77.51 | 819 |
7 | Bardhaman | 7,717,563 | 11.92 | 945 | 76.21 | 1,099 |
9 | Murshidabad | 7,103,807 | 21.09 | 958 | 66.59 | 1,334 |
14 | Paschim Medinipur | 5,943,300 | 14.44 | 960 | 79.04 | 636 |
16 | Hooghly | 5,520,389 | 9.49 | 958 | 82.55 | 1,753 |
18 | Nadia | 5,168,488 | 12.24 | 947 | 75.58 | 1,316 |
20 | Purba Medinipur | 5,094,238 | 15.32 | 936 | 87.66 | 1,076 |
23 | Howrah | 4,841,638 | 13.31 | 935 | 83.85 | 3,300 |
35 | Kolkata | 4,496,694 | −1.67 | 908 | 86.31 | 24,306 |
58 | Malda | 3,997,970 | 21.50 | 939 | 62.71 | 1,071 |
66 | Jalpaiguri | 3,869,675 | 13.77 | 954 | 73.79 | 621 |
80 | Bankura | 3,596,292 | 12.64 | 954 | 70.95 | 523 |
84 | Birbhum | 3,502,387 | 16.15 | 956 | 70.90 | 771 |
124 | North Dinajpur | 3,000,849 | 22.90 | 936 | 60.13 | 956 |
129 | Purulia | 2,927,965 | 15.43 | 955 | 65.38 | 468 |
136 | Cooch Behar | 2,822,780 | 13.86 | 942 | 75.49 | 833 |
257 | Darjeeling | 1,842,034 | 14.47 | 971 | 79.92 | 585 |
295 | South Dinajpur | 1,670,931 | 11.16 | 954 | 73.86 | 753 |
സാമ്പത്തികം
[തിരുത്തുക]2013-2014 വരെയുള്ള പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ ജില്ലകൾക്കായുള്ള അടിസ്ഥാന സാമ്പത്തിക ഡാറ്റയുടെ ഒരു ലിസ്റ്റ് ചുവടെയുണ്ട്, ഡാറ്റ ലഭ്യമായ ഏറ്റവും പുതിയ വർഷം: [38]
District | Gross District Domestic Product (as of 2013–14, at Constant (2004–05) Prices) | Gross District Domestic Product Per Capita (as of 2013–14, at Constant (2004–05) Prices) |
---|---|---|
Bardhaman | ₹38,923.07 കോടി (equivalent to ₹930 billion or US$14 billion in 2016) | ₹40,634.07 (equivalent to ₹97,000 or US$1,500 in 2016) |
Birbhum | ₹10,291 കോടി (equivalent to ₹240 billion or US$3.8 billion in 2016) | ₹25,426.29 (equivalent to ₹60,000 or US$940 in 2016) |
Bankura | ₹11,729.33 കോടി (equivalent to ₹280 billion or US$4.4 billion in 2016) | ₹28,345.12 (equivalent to ₹67,000 or US$1,100 in 2016) |
Purba Medinipur | ₹26,978.96 കോടി (equivalent to ₹640 billion or US$10 billion in 2016) | ₹44,654.60 (equivalent to ₹1,10,000 or US$1,700 in 2016) |
Paschim Medinipur | ₹18,930.11 കോടി (equivalent to ₹450 billion or US$7.0 billion in 2016) | ₹27,575.49 (equivalent to ₹66,000 or US$1,000 in 2016) |
Howrah | ₹22,817.15 കോടി (equivalent to ₹540 billion or US$8.5 billion in 2016) | ₹39,313.99 (equivalent to ₹94,000 or US$1,500 in 2016) |
Hooghly | ₹24,371.33 കോടി (equivalent to ₹580 billion or US$9.0 billion in 2016) | ₹35,920.65 (equivalent to ₹85,000 or US$1,300 in 2016) |
Uttar 24 Parganas | ₹48,035.5 കോടി (equivalent to ₹1.1 trillion or US$18 billion in 2016) | ₹37,010.24 (equivalent to ₹88,000 or US$1,400 in 2016) |
Dakshin 24 Parganas | ₹29,238.58 കോടി (equivalent to ₹700 billion or US$11 billion in 2016) | ₹29,745.60 (equivalent to ₹71,000 or US$1,100 in 2016) |
Kolkata | ₹36,031.93 കോടി (equivalent to ₹860 billion or US$13 billion in 2016) | ₹67,993.29 (equivalent to ₹1,60,000 or US$2,500 in 2016) |
Nadia | ₹18,205.56 കോടി (equivalent to ₹430 billion or US$6.8 billion in 2016) | ₹29,006.54 (equivalent to ₹69,000 or US$1,100 in 2016) |
Murshidabad | ₹21,280.12 കോടി (equivalent to ₹510 billion or US$7.9 billion in 2016) | ₹25,416.46 (equivalent to ₹60,000 or US$940 in 2016) |
Jalpaiguri | ₹14,240.17 കോടി (equivalent to ₹340 billion or US$5.3 billion in 2016) | ₹29,692.58 (equivalent to ₹71,000 or US$1,100 in 2016) |
Darjeeling | ₹10,664.32 കോടി (equivalent to ₹250 billion or US$4.0 billion in 2016) | ₹45,808.78 (equivalent to ₹1,10,000 or US$1,700 in 2016) |
Uttar Dinajpur | ₹6,843 കോടി (equivalent to ₹160 billion or US$2.5 billion in 2016) | ₹18,836.95 (equivalent to ₹45,000 or US$700 in 2016) |
Dakshin Dinajpur | ₹4,955.3 കോടി (equivalent to ₹120 billion or US$1.8 billion in 2016) | ₹23,599.48 (equivalent to ₹56,000 or US$880 in 2016) |
Malda | ₹12,023.94 കോടി (equivalent to ₹290 billion or US$4.5 billion in 2016) | ₹25,412.24 (equivalent to ₹60,000 or US$940 in 2016) |
Cooch Behar | ₹7,895.18 കോടി (equivalent to ₹190 billion or US$2.9 billion in 2016) | ₹24,973.51 (equivalent to ₹59,000 or US$930 in 2016) |
Purulia | ₹8,340.2 കോടി (equivalent to ₹200 billion or US$3.1 billion in 2016) | ₹24,749.26 (equivalent to ₹59,000 or US$920 in 2016) |
West Bengal | ₹3,71,795.04 കോടി (equivalent to ₹8.8 trillion or US$140 billion in 2016) | ₹36,293.33 (equivalent to ₹86,000 or US$1,300 in 2016) |
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 David Christiana (1 September 2007). "Arsenic Mitigation in West Bengal, India: New Hope for Millions" (PDF). Southwest Hydrology. p. 32. Archived from the original (PDF) on 5 March 2016. Retrieved 20 December 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "swhydro" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 2.0 2.1 Harun-or-Rashid (2012). "Partition of Bengal, 1947". In Islam, Sirajul; Jamal, Ahmed A. (eds.). Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second ed.). Asiatic Society of Bangladesh. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "parttionbanglaped" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 3.0 3.1 Chatterji, Joya (2007). The Spoils of Partition: Bengal and India, 1947–1967. Cambridge University Press. p. 58. ISBN 978-0-521-87536-3. Retrieved 8 December 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "partitionspoil" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Brief History of Cooch Behar". Official website of Cooch Behar District. Archived from the original on 24 July 2011. Retrieved 10 September 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "CBE" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 5.0 5.1 "States of India since 1947". World Statesmen website. Archived from the original on 18 June 2008. Retrieved 7 November 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "Chander" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 6.0 6.1 6.2 "District profile". Official website of Purulia District. Archived from the original on 9 December 2009. Retrieved 18 November 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "PF" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ "The Statesman: Alipurduar to become Bengal's 20th dist". Archived from the original on 14 July 2014. Retrieved 2014-06-21.
- ↑ "Roy Alipurduar: Alipurduar a new district on June 25 | Kolkata News – Times of India". The Times of India.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 "Directory of District, Sub division, Panchayat Samiti/ Block and Gram Panchayats in West Bengal, March 2008". West Bengal. National Informatics Centre, India. 19 March 2008. Archived from the original on 25 February 2009. Retrieved 19 November 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "blocdir" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 10.0 10.1 "Section 9 of West Bengal Panchayat Act, 1973". Department of Panchayat and Rural Department, West Bengal. Archived from the original on 10 April 2009. Retrieved 9 December 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "gpdef" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 11.0 11.1 "Section 94 of West Bengal Panchayat Act, 1973". Department of Panchayat and Rural Department, West Bengal. Archived from the original on 10 April 2009. Retrieved 9 December 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "psdef" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 12.0 12.1 "Section 140 of West Bengal Panchayat Act, 1973". Department of Panchayat and Rural Department, West Bengal. Archived from the original on 10 April 2009. Retrieved 9 December 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "zpdef" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ "Explained: 7 new districts in West Bengal — how and why are districts created or abolished in India?". The Indian Express (in ഇംഗ്ലീഷ്). 2022-08-01. Retrieved 2022-08-02.
- ↑ Evgeny Vinokurov (2005). "Theory of Enclaves, Chapter 6: Enclave stories and case studies" (PDF). Evgeny Vinokurov's website. p. 17. Archived from the original (PDF) on 27 July 2007. Retrieved 20 December 2008.
- ↑ A.G. Noorani (31 August 2001). "Of Indo-Bangladesh distrust". Frontline magazine. Archived from the original on 26 March 2009. Retrieved 29 December 2008.
- ↑ 16.0 16.1 16.2 Mandal, Asim Kumar (2003). The Sundarbans of India: A Development Analysis. Indus Publishing. pp. 168–169. ISBN 81-7387-143-4. Retrieved 4 September 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "24P" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 17.0 17.1 "Home page". Official website of Uttar Dinajpur District. Retrieved 1 September 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "NDE" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 18.0 18.1 "Historical Perspective". Official website of South Dinajpur District. Retrieved 1 September 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "SDE" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ 19.0 19.1 19.2 19.3 19.4 Jana, Naresh (31 December 2001). "Tamluk readies for giant's partition". The Telegraph (Kolkata). Retrieved 1 September 2008. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ
<ref>
ടാഗ്; "MP" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു - ↑ "Call for Gorkhaland renewed". Darjeeling Times. 7 October 2007. Archived from the original on 22 December 2008. Retrieved 11 December 2008.
- ↑ Indo Asian News Service (25 June 2008). "West Bengal faces another blockade, this time for Kamtapur state". AOL India News. Archived from the original on 29 March 2009. Retrieved 11 December 2008.
- ↑ 22.0 22.1 22.2 "Section 2 of West Bengal Panchayat Act, 1973". Department of Panchayat and Rural Department, West Bengal. Retrieved 9 December 2008.[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
- ↑ Ramesh Kumar Arora, Ramesh Kumar Arora Rajni Goyal (1995). Indian Public Administration: Institutions and Issues. New Age Publishers. p. 298. ISBN 81-7328-068-1. Retrieved 9 December 2008.
- ↑ "Section 98 of West Bengal Panchayat Act, 1973". Department of Panchayat and Rural Department, West Bengal. Archived from the original on 10 April 2009. Retrieved 9 December 2008.
- ↑ "Section 143 of West Bengal Panchayat Act, 1973". Department of Panchayat and Rural Department, West Bengal. Archived from the original on 10 April 2009. Retrieved 9 December 2008.
- ↑ "Section 185 of West Bengal Panchayat Act, 1973". Department of Panchayat and Rural Department, West Bengal. Archived from the original on 10 April 2009. Retrieved 9 December 2008.
- ↑ "Memoranda of Settlement – DGHC". Darjeeling Times. Archived from the original on 29 March 2009. Retrieved 11 December 2008.
- ↑ 28.0 28.1 "History of Darjeeling: Darjeeling-Today". Official website of Darjeeling District. Retrieved 29 December 2008.
- ↑ "The Police Act, 1861". India Code Legislative Department. Retrieved 14 December 2008.
- ↑ "Indian Police Service (Uniform) Rules". Ministry of Personnel, Public Grievances and Pensions, Government of India. Archived from the original on 10 April 2009. Retrieved 14 December 2008.
- ↑ 31.0 31.1 31.2 "Police Organisation of India" (PDF). Commonwealth Human Rights Initiative. p. 9. Retrieved 14 December 2008.
- ↑ "Different Courts in West Bengal (Other than High Courts, Kolkata)". Judicial Department, Government of West Bengal. Archived from the original on 26 March 2009. Retrieved 14 December 2008.
- ↑ "NIC Policy on format of e-mail Address: Appendix (2): Districts Abbreviations as per ISO 3166–2" (PDF). Ministry Of Communications and Information Technology, Government of India. 18 August 2004. pp. 5–10. Archived from the original (PDF) on 11 September 2008. Retrieved 24 November 2008.
- ↑ "Districts : West Bengal". Government of India portal. Retrieved 24 November 2008.
- ↑ 35.0 35.1 "Area, Population, Decennial Growth Rate and Density for 2001 and 2011 at a glance for West Bengal and the Districts" (XLS). 2011 census of India. Retrieved 13 December 2012.
- ↑ "We are developing Purulia as a tourism hub: Mamata Banerjee : All India Trinamool Congress". Archived from the original on 2017-12-16. Archived 13 January 2020 at the Wayback Machine.
- ↑ "Indian Districts by Population, Growth Rate, Sex Ratio 2011 Census". Registrar General & Census Commissioner, India. Retrieved 6 April 2013.
- ↑ Department of Statistics and Programme Implementation, Government of West Bengal (6 May 2016). "State Domestic Product and District Domestic Product of West Bengal 2014–15" (PDF).