Прејди на содржината

Tradescantia zebrina

Од Википедија — слободната енциклопедија
Tradescantia zebrina
Научна класификација
Царство: Растенија
Ред: Commelinales
Семејство: Commelinaceae
Род: Tradescantia
Вид: T. zebrina
Научен назив
Tradescantia zebrina
(Schinz) D. R. Hunt
Синоними

Tradescantia pendula
Zebrina pendula
Zebrina pendula var. quadrifolia

Tradescantia zebrina, порано позната како Zebrina pendula, ― вид на ползечко растение од родот Tradescantia. Вообичаените имиња на англиски се silver inch plant и wandering Jew.[1] Последното име (исто така понекогаш се користи за сродниот вид T. fluminensis[2][3]) е контроверзно,[4] а некои сега го користат алтернативниот wandering dude.[5]

Растението е популарно во одгледувањето поради неговиот брз раст и привлечното зеленило. Се користи како покривка за земја во топли зимски клими, а како домашно растение на други места.[6]

Опис

[уреди | уреди извор]

Tradescantia zebrina има привлечни лисја со шари на зебра, горната површина покажува виолетов нов раст и зелен постар раст напоредно со средишната оска, како и две широки сребрено обоени ленти на надворешните рабови, со долната површина на листот со длабока униформна магента. Листовите се синкаво зелени и обично имаат две надолжни ленти кои се сребрени на површината и виолетови на долната страна. Лиската на е тенка и проѕирна, долга 8 до 12 мм и широк 5 до 8 мм, во лисниот ракавец е долг, инаку гол или малку влакнест.

Ниско, малку месесто, повеќегодишно тревно растение често прави густи бусени или колонии Ваквата градба се заснова на создавање централен главен корен. На нодиумите на изданокот има коренски приоди, од кои корените се развиваат во постојан допир со вода или доволно влажна подлога под поволни услови во рок од еден ден. Ластарите се голи или влакнести. Стеблестите, напоредно жилави лисја се претежно јајцевидни, долги 4 до 10 см и широки 1,5 до 3 см, насочени кон врвот, заоблени до основата. Горната површина е гола до слабо влакнеста, долната страна без влакна до просечно влакнеста кон основата на листот. Структурата на цветот од трите розови ливчиња и белите полови органи е слична на онаа на другите Tradescantia, но за разлика од нивната градба, овој вид се разгранува благодарение на новите пупки кои се наоѓаат под листовите (и не над нив).

Цветовите се во групи, сместени во основата на две големи тесни влакнести прицветници. Хермафродитните, радијално-симетрични цветови се тричлени. Трите обраснати сепали се долги 2 до 3 мм. Трите чашкини ливчиња во основата се јајцевидно-тапи, розови до виолетови и долги 5 до 9 мм. Шесте прашници со еднаква големина се виолетово влакнести. Три карпели формираат постојан плодник на врвот на цветот. Тие формираат капсулни плодови кои содржат сиво-кафеави семиња.[7]

Живеалиште

[уреди | уреди извор]

Tradescantia zebrina потекнува од Мексико, Средна Америка и Колумбија, но може да се најде и на островите на Карибите. Натурализиран е во делови од Азија, Африка, Австралија, Јужна Америка и разни океански острови.[8]

Растението расте во грмушки во мочуриштата и дождовните шуми, често на камења во засенчени и отворени области или на брегови на реки на надморска височина од 2000 метри или подолу, но главно на пониски височини.[9]

Употреби

[уреди | уреди извор]

Одгледување

[уреди | уреди извор]

Вообичаено е достапно и се користи како домашно растение и покривка врз земјата, агресивно колонизирајќи нови области кога ќе остане непречено. Размножувано со резници, ова растение може лесно да се преместува или да се манипулира бидејќи неговите корени лесно се држат до земјата (ако се користат како покривка). Тој има намера да стане инвазивен вид ако не се одржува правилно. Растението не е отпорно на мраз, но може да се чува во затворен простор во текот на зимските месеци во постудени клими. Отпорен е во зоните на отпорност на Соединетите Држави 9, 10 и 11.[10]

Видот[11] и сортите 'Purpusii'[12] и 'Quadricolor'[13] ја добиле Наградата за заслуги на градината на Кралското хортикултурно друштво.[14][15]

Медицински

[уреди | уреди извор]

Иритација на кожата може да биде резултат на повторен допир или продолжено ракување со растението - особено од бистриот, воден сок (особеност уникатна за T. zebrina во споредба со другите горенаведени типови).

Инвазивност

[уреди | уреди извор]

Тој е класифициран како инвазивен вид од категорија 1б во Јужна Африка,[16] и затоа повеќе не може да се сади или размножува. Забранета е секаква трговија со семиња, сечи или друг размножувачки материјал. Не смее да се превезува или да му се дозволи да се распрсне, ниту во рурални ниту во урбани средини.[17][18]

Тоа е исто така инвазивен вид на островите Галапагос.[19]

Сорти

[уреди | уреди извор]
  • Tradescantia zebrina var. flocculosa (Г. Брукн.) DRHunt - тропско Мексико, Гватемала, Хондурас
  • Tradescantia zebrina var. mollipila (DRHunt) - тропско Мексико
  • Tradescantia zebrina var. zebrina - поголемиот дел од Мексико од север кон југ, Средна Америка, Колумбија

Галерија

[уреди | уреди извор]
  • Tradescantia zebrina во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
    Tradescantia zebrina во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
  • Tradescantia zebrina во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
    Tradescantia zebrina во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
  • Листови на Tradescantia zebrina во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
    Листови на Tradescantia zebrina во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
  • Листови на Tradescantia zebrina во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.
    Листови на Tradescantia zebrina во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје.

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ „Datasheet:Tradescantia zebrina (wandering jew)“. CAB Direct. Центар за меѓународно земјоделство и бионаука (ЦМЗБ/CABI). Архивирано од изворникот на 2020-10-28. Посетено на 9 мај 2022.
  2. ↑ Nelson Sutherland, C.H. (2008). Catálogo de las plantes vasculares de Honduras. Espermatofitas: 1-1576. SERNA/Guaymuras, Tegucigalpa, Honduras.
  3. ↑ CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Capital Nat. México. CONABIO, México D.F..
  4. ↑ „Racism in Taxonomy: What's in a Name?“. Hoyt Arboretum (англиски). 9 мај 2022. Посетено на 2021-04-19.
  5. ↑ „Wandering 'Dude'“. Универзитет „Бригам Јанг“. Brigham Young University. Посетено на 9 мај 2022.
  6. ↑ „Tradescantia zebrina (Wandering Jew)“. Gardenia. Посетено на 9 мај 2022.
  7. ↑ Paul C. Standley and Julian A. Steyermark: Flora of Guatemala, Field Museum of History Botanical Series, Volume 24, Part III, Chicago, USA, 1952.
  8. ↑ „World Checklist of Selected Plant Families: Royal Botanic Gardens, Kew“. apps.kew.org. Архивирано од изворникот на 2018-10-02. Посетено на 2022-05-09.
  9. ↑ Fritz Encke: Plants for Room and Balcony, Eugen Ulmer, Stuttgart, 1964.
  10. ↑ „How to Care for Inch Plants (Tradescantia)“. Old Farmer's Almanac. Посетено на 9 мај 2022.
  11. ↑ „Tradescantia zebrina“. www.rhs.org. Royal Horticultural Society. Посетено на 9 мај 2022.
  12. ↑ „Tradescantia zebrina 'Purpusii'“. RHS. Посетено на 9 мај 2022.
  13. ↑ „Tradescantia zebrina 'Quadricolor'“. RHS. Посетено на 9 мај 2022.
  14. ↑ „RHS Plant Selector - Tradescantia zebrina“. Архивирано од изворникот на 2014-03-26. Посетено на 5 July 2013.
  15. ↑ „AGM Plants - Ornamental“ (PDF). Royal Horticultural Society. July 2017. стр. 102. Посетено на 24 December 2018.
  16. ↑ „Архивиран примерок“. Архивирано од изворникот на 9 јануари 2016. Посетено на 9 мај 2022.
  17. ↑ „Архивиран примерок“. Архивирано од изворникот на 27 јануари 2016. Посетено на 9 мај 2022.
  18. ↑ „National Environmental Management: Biodiversity Act [No. 10 of 2004]“ (PDF). Посетено на 9 мај 2022.
  19. ↑ „dataZone“ (PDF). Darwinfoundation.org. Архивирано од изворникот (PDF) на 2016-11-24. Посетено на 9 мај 2022.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Таксонски назнаки
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Tradescantia_zebrina&oldid=5225409“