Сватоплук
| Сватоплук I | |
|---|---|
 Статуа на Сватоплук во Братиславскиот замок, Словачка | |
| Кнез на Нитра | |
| На престол | пред 867–870 |
| Кнез на Моравија | |
| На престол | 870–871 |
| Претходник | Ростислав |
| Наследник | Славомир |
| Кнез на Моравија | |
| На престол | 871–пред 885 |
| Претходник | Славомир |
| Наследник | Самиот како крал |
| Крал на Велика Моравија | |
| На престол | пред 885–894 |
| Претходник | Самиот како кнез |
| Наследник | Мојмир II |
| Роден(а) | c. 840 |
| Починал(а) | 894 |
| Сопружник | Аделаида (?)[се бара извор] |
| Деца | Мојмир II Сватоплук II Предслав (?) |
| Татко | Богислав (?), Светимир (?) |
| Мајка | Непозната |
Сватоплук I (латински: Zuentepulc, Zuentibald, Sventopulch, Zvataplug; старословенски: Свѧтопълкъ; полски: Świętopełk; грчки: Σφενδοπλόκος, Sphendoplókos),[1] бил владетел на Велика Моравија, која го достигнала своето најголемо територијално проширување за време на неговото владеење (870–871, 871–894).[2][3]
Во 860-те, тој управувал со кнежевство во Моравија, чија локација сè уште е предмет на дебата помеѓу историчарите, под власта на неговиот вујко, Ростислав.[4][5] Во 870 Сватоплук го симнал од престолот Ростислав, кој бил вазал на Луис Германецот, и го предал на Франките. Меѓутоа, во рок од една година Франките го заробиле и Сватоплук.[6][7] Откако Моравјаните се побуниче против Франките, Сватоплук бил ослободен и ги предводел востаниците до победа над освојувачите.[8] Иако бил обврзан да плаќа данок на Источна Франција според мировниот договор склучен во Форххајм (Германија) во 874, тој успеал да ги прошири своите територии надвор од сферата на интерес на Франките во текот на следните години.[8][9]
Сватоплук воспоставил добри односи со папите, и тој и неговиот народ биле формално земени под заштита на Светата столица во 880 година.[5][8] Папата Стефан V дури и му се обратил како „Крал“ во писмо напишано во 885 година.[10] Се чини дека Сватоплук сакал да го смири германското свештенство кое се противело на водењето на литургијата на старословенски јазик, и ги протерал учениците на Методиј од Моравија во 886, по смртта на нивниот учител.[11][12][13]
Државата на Сватоплук била лабав склоп на кнежевства и освоени територии.[14]
Не долго по неговата смрт, државата на Сватоплук се распаднала среде борбата за моќ помеѓу неговите синови и засилените унгарски напади.[15][16]
Сватоплук, чија империја се состоела од делови на денешна Чешка (Моравија и Бохемија), Словачка, Полска и Унгарија, повремено погршно и анахроно се претставува како „словачки крал“ во словачката литература од 18-ти век, периодот на словачкото национално будење.[17]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Havlík 2013, стр. 362
- ↑ Kirschbaum 2007, pp. 5., 278.
- ↑ Bartl 2002, pp. 17., 336.
- ↑ Goldberg 2006, стр. 284
- ↑ 5,0 5,1 Kirschbaum 2007, стр. 278
- ↑ Bowlus 1994, стр. 7
- ↑ Spiesz et al. 2006, p. 21.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Bartl 2002, стр. 21
- ↑ Kirschbaum 2007, стр. 121
- ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака
<ref>; нема зададено текст за наводите по имеVlasto 81. - ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака
<ref>; нема зададено текст за наводите по имеBartl 22. - ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака
<ref>; нема зададено текст за наводите по имеBarford 110. - ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака
<ref>; нема зададено текст за наводите по имеVlasto 82. - ↑ Kirschbaum 2005, стр. 35
- ↑ Bartl 2002, стр. 17
- ↑ Spiesz et al. 2006, p. 311.
- ↑ Bartl 2002, стр. 88
Наводи
[уреди | уреди извор]- Barford, Paul M. (2001). The Early Slavs: Culture and Society in Early Medieval Eastern Europe. Ithaca: Cornell University Press.
- Betti, Maddalena (2013). The Making of Christian Moravia (858-882): Papal Power and Political Reality. Leiden-Boston: Brill.
- Bowlus, Charles R. (1995). Franks, Moravians, and Magyars: The Struggle for the Middle Danube, 788-907. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
- Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge: Cambridge University Press.
- Fine, John Van Antwerp Jr. (1991) [1983]. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.
- Grzesik, Ryszard (2016). „Blasi and Pastores Romanorum in the Gesta Hungarorum by an Anonymous Notary“. Res Historica. 41: 25–34. doi:10.17951/rh.2016.0.25.
- Goldberg, Eric J. (2006). Struggle for Empire: Kingship and Conflict under Louis the German, 817-876. Ithaca, NY: Cornell University Press.
- Kantor, Marvin (1983). Medieval Slavic Lives of Saints and Princes. Ann Arbor: The University of Michigan Press.
- Kirschbaum, Stanislav J (2005). A History of Slovakia: The Struggle for Survival. Palgrave. ISBN 1-4039-6929-9.
- Kirschbaum, Stanislav J (2007). Historical Dictionary of Slovakia. Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-5535-9.
- Kontler, László (1999). Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9.
- MacLean, Simon (2003). Kingship and Politics in the Late Ninth Century: Charles the Fat and the End of the Carolingian Empire. Cambridge: Cambridge University Press.
- MacLean, Simon (2009). History and Politics in Late Carolingian and Ottonian Europe: The Chronicle of Regino of Prüm and Adalbert of Magdeburg. Manchester and New York: Manchester University Press.
- Moravcsik, Gyula, уред. (1967) [1949]. Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio (2 revised. изд.). Washington D.C.: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies.
- Nelson, Janet L. (1991). The Annals of St-Bertin. Manchester: Manchester University Press.
- Reuter, Timothy (1992). The Annals of Fulda. Manchester: Manchester University Press.
- Reuter, Timothy (2013) [1991]. Germany in the Early Middle Ages c. 800–1056. London and New York: Routledge.
- Skvarna, Dusan; Bartl, Július; Cicaj, Viliam; Kohutova, Maria; Letz, Robert; Seges, Vladimir (2002). Slovak History: Chronology & Lexicon. Bolchazy-Carducci Publishers. ISBN 0-86516-444-4.
- Sommer, Petr; Třeštík, Dušan; Žemlička, Josef; Opačić, Zoë (2007). Bohemia and Moravia. In: Berend, Nora (2007); Christianization and the Rise of Christian Monarchy: Scandinavia, Central Europe and Rus’, c. 900–1200; Cambridge University Press; ISBN 978-0-521-87616-2.
- Spiesz, Anton; Caplovic, Dusan; Bolchazy, Ladislaus J. (2006). Illustrated Slovak History: A Struggle for Sovereignty in Central Europe. Bolchazy-Carducci Publishers, Inc. ISBN 978-0-86516-426-0.
- Squatriti, Paolo (2007). The Complete Works of Liudprand of Cremona. The Catholic University of America Press. ISBN 978-0-8132-1506-8.
- Vlasto, Alexis P. (1970). The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs. Cambridge: Cambridge University Press.