Каторга

Каторга (руски: ка́торга) бил систем на казнен труд во Руската Империја^[1] и Советскиот Сојуз. Затворениците биле испраќани во далечински казнени колонии, во големи ненаселени области на Сибир и Рускиот Далечен Исток, каде доброволци доселеници и работници никогаш не биле достапни во доволен број. Затворениците вршеле присилна работа под тешки услови.

Историја

Каторга, категорија казна во рамките на судскиот систем на Руската Империја, имала многу од одликите поврзани со затворот во работниот логор: затворање, поедноставени установи (наспроти затворите) и принудна работа, обично вклучувана тешка, неквалификувана или полуквалификувана работа.

Камповите каторга биле основани во XVII век од страна на Алексис од Русија во ново освоените, недоволно населени области на Сибир и Рускиот Далечен Исток - региони кои имале малку градови или извор на храна. И покрај изолираните услови, неколку затвореници успешно избегале во населените места. Од овие времиња, Сибир се здобил со својата страшна конотација на казна, што било дополнително засилено со советскиот систем гулаг.

По промената на рускиот казнен закон во 1847 година, прогонството и каторгата станале вообичаена казна за учесниците во националните востанија во рамките на Руската Империја. Ова довело до зголемување на бројот на Полјаци испратени во Сибирската каторга. Овие луѓе станале познати во Полска како Сибиракс. Некои од нив останале таму, формирајќи полско малцинство во Сибир.

Најчестите занимања во камповите кампови биле рударството и работа со дрво. Забележителен пример била изградбата на патот за коли, Амур (Амурская колесная дорога), пофален како успех во организацијата на казнениот труд.

Во 1891 година Антон Чехов, рускиот писател и драматург, ги посетил населбите каторга на островот Сахалин на Рускиот Далечен Исток и напишал за условите таму во својата книга „Островот Сахалин“. Тој ја критикувал кратковидоста и неспособноста на одговорните службеници што доведувало до лош животен стандард, губење на државни средства и намалување на продуктивноста. Александар Солженицинин, во својата книга за работни логори од времето на Советскиот Сојуз, „Архипелагот Гулаг“, опширно го цитирал Чехов за да го илустрира огромното влошување на условите за живот на затворениците и огромното зголемување на бројот на луѓе испратени таму во советската ера, во споредба со каторга системот на времето на Чехов.

Петар Кропоткин, додека бил аѓутант на гувернерот на Трансбајкалија во 1860-тите, бил назначен да ја провери состојбата на затворскиот систем во областа; подоцна ги опишал своите откритија во неговата книга „Во руски и француски затвори“ (1887).

Значајни каторга

Нерчинска каторга (Нерчинская каторга)
Акатуј каторга (Акатуйская каторга)
Алгача каторга (Алгачинская каторга)
Кара Каторга (Карийская каторга)
Малцев каторга (Мальцевская каторга)
Зерентуј каторга (Зерентуйская каторга)
Сахалин каторга (Сахалинская каторга)

Познати осудени лица во каторга

Руски

Александар Николаевич Радишчев, автор и социјален критичар уапсен и прогонет под Катерина Велика.
Фјодор Достоевски, од 1849 до 1854 година, за револуционерна активност против царот Николај Први.
Николај Чернишевски, од 1864 до 1872 година за народичка револуционерна активност.
Давид Ријазанов (1891–1895), народник во тоа време и последен основач на Институтот Маркс-Енгелс.
Вера Фигнер, револуционерка, позната политичка активистка.
Декабристи: првичната пресуда била 16 лица за безвременска каторга, 5 лица за 10 години, 15 лица за 6 години. По судењето, царот Николај Први ги намалил казните; последователните амнестии дополнително ги скратил термините.
Фани Каплан, руски политички револуционер и обид за убиство на Владимир Ленин.
Сухомлинов, руски поранешен министер за војна, за злоупотреба на моќ.
Андреј Синјавски, дисидентски автор се обиде во 1960-тите со Јули Даниел.

Украински

Поетот и уметник Тарас Шевченко, од 1847 до 1857 година, за револуционерна активност против царот Николај Први од Русија.
Водечки советски ракетен инженер за време на вселенската трка, Сергеј Королев. Од 1938 до 1944 година.

Грузија

Јосиф Сталин избегал двапати, во 1902 и 1908 година, пред конечно да биде затворен во каторга, кај реката Јенисеј 1913–1917 година, конечно ослободен во времето на Февруарската револуција.

Полски

Основачот на Чека, Феликс Ѕержински, затворен (и избегал) двапати, во 1897 и 1900 година, за револуционерна активност.
Александар Чекановски
Јан Черски
Бенедикт Дибовски
Бронислав Пишудски
Јозеф Пилсудски 1887–92
Пјотр Висоцки
Барбара Скарга 1944–54

Советско време

По Руската револуција во 1917 година, рускиот казнен систем го презеле болшевиците, кои на крајот ја трансформирале каторгата во логорите Гулаг.

Во 1943 година повторно бил воведен „каторга трудот“ (каторжные работы) како посебен, строг вид на казна. Првично бил наменет за нацистички соработници, но и други категории политички затвореници (на пример, припадници на депортирани народи кои избегале од егзил), исто така, биле осудени на „каторга труд“. Затворениците осудени на „каторга труд“ биле испраќани во гулаг логорите со најсуров режим, а многу од нив починале.^[2]

Поврзано

Наводи

↑ Russian History Архивирано на 28 ноември 2018 г., Bucknell University, 2008.
↑ „ГУЛАГ: общие сведения | Репрессии и пенитенциарная система в СССР“ [Gulag: general information | Repression and the prison system in the USSR]. Архивирано од изворникот на 2009-04-19.

Дополнителна литература

Daly, Џонатан W. Autocracy под Опсада: Безбедност Полицијата и Опозицијата во Русија, 1866-1905 (1998).

Надворешни врски

П. Kropotkin: „Во руски и француски затвори“

[1] Russian History Архивирано на 28 ноември 2018 г., Bucknell University, 2008.

[2] „ГУЛАГ: общие сведения | Репрессии и пенитенциарная система в СССР“ [Gulag: general information | Repression and the prison system in the USSR]. Архивирано од изворникот на 2009-04-19.

[1]

[2]