Брежице (замок)

Замок Брежице
Grad Brežice
Schloss Rann
Замок Брежице; Grad Brežice; Schloss Rann
Општи податоци
Адреса	Улица на првоборците бр. 1 (Cesta prvih borcev 1)
Град	Брежице
Земја	Словенија
Координати	45°54′06″N 15°35′33″E / 45.901708° СГШ; 15.592389° ИГД

Замок Брежице (словенечки: Grad Brežice, германски: Schloss Rann) — замок во градот Брежице, Словенија.^[1]

Историја

Дрвеното утврдување било присутно на местото долго пред 1241 година, кога за прв пат било споменато Брежице (тогаш познато како Градишче (во превод Градиште)). А каструм првпат бил споменат во 1249 година; претходникот на сегашниот замок, тој веројатно бил изграден кон крајот на 12 век, кога Брежице станал административно и економско средиште на имотите на Салцбуршката епископија во Долно Посавје. Во прилог на гарнизон, замокот бил домаќин на ковнички и судски простории. Замокот тогаш бил познат по германското име Рајн (Rain), како и околната населба (исто така значи и „речни брегови“).^[1]

Во 1479 година, на ова подрачје била водена војната помеѓу императорот Фридрих III Хабсбуршки и унгарскиот крал Матијаш Корвин. Тогаш кралските сили го презеле замокот од Салцбуршката епископија и го држеле сè додека не бил потпишан мировен договор во 1491 година, во кој момент бил префрлен на Хабсбурговците.

За време на Големата словенечка селанска буна од 1515 година, местното крањско благородништво побарало помош од банот на Хрватска, кој испратил сили под витезот Марко Клиски. На пат, витезот заробил околу 500 жени и деца на бунтовните селани и ги продал во ропство на хрватското приморје. Сила од 900 селани потоа се собрале кај Брежице, чекајќи го Господин Марко, кој го запалил градот пред да се повлече во замокот, кој разбеснетите бунтовници потоа упаднале, убивајќи го него и неговите приврзаници пред да го запалат.

Замокот бил во поправка до 1528 година, кога повторно изгорел. Поради почестите османлиски напади, Хабсбурговците сега започнаа брза градежна програма, наменета за зајакнување на Краината. На 22 јануари 1529 година, императорот Фердинанд одобрил 3000 флорини за изградба на нов замок и утврдување на градот. Помеѓу 1530 и 1551 година, италијанските мајстори градители ги срушиле урнатините на стариот замок и ги подигнале главните елементи на сегашната структура, четири одбранбени кули поврзани со двојни одбранбени ѕидови. Архитектите го вклучиле Јулио Диспацјо од Меран. Во 1554/5 година на замокот работеле истакнатите ренесансни градители и браќа Андреа и Доменико дел'Алио. Стела со грбовник вградена во фасадата наведува дека работата конечно била завршена со мандатот на благородничкото француско семејство Гал фон Галенштајн во 1590 година.

Покрај преживеаните османлиски напади, замокот бил единствената тврдина во Долно Посавје која издржала друг бунт на селаните во 1573 година, предводен од Илија Грегорич. Аголните кули биле бранети со по три топови, спречувајќи блиска борба.

Во средината на 17 век, замокот преминал од рацете на Галенштајновците во хрватската благородничка куќа Франкопанци. По смртта на Јулијана Франкопанска во 1694 година, нејзините наследници го продале за да ја пребројат Игнатц Марија Атемс, која го опремила замокот со сегашните внатрешни украси, вклучувајќи обемни троп леј фрески. Сликите на ѕидовите на големата сала го следат напредокот на архитектурата од антиката до ренесансата, а на таванот има сцени од грчката и римската митологија.

Освен додавањето на рововите, под јужното крило била изградена тераса, со што се отвора простор за овоштарници и градини. Околу 1720 година, западното крило било преизградено, и изградени биле големи скалила и капела, а ѕидовите на секоја од нив биле украсени од штаерскиот сликарот Франц Игнац Флуер помеѓу 1715 и 1732 година. Во втората половина на 18 век, на замокот му бил обновен покривот од страна на семејството Атемс; на кулите во исто време им биле дадени мансардни покриви.

Замокот бил значително оштетен од земјотрес што го погодил градот Брежице на 29 јануари 1917 година, за време на Првата светска војна, во тоа време големата сала служела како воена болница. Грофовите Атемс го задржале имотот до неговата национализација во 1945 година, со вкупно време на поседување од 251 година.

Веднаш по војната, замокот бил поделен на станови за 26 семејства. Во 1949 година, замокот станал дом на Долнопосавскиот музеј. Музејот започнал со неговиот прв директор, Фрањо Стипловшек, кој ги донесе од Кршко (Аумановата збирка); тие подоцна биле проширени и поделени на археолошки, етнолошки и историски изложби (последната се насочила на Селскиот бунт). Има и галерија која се насочува на странски и домашни слики во масло.

Архитектура

Замокот е одличен пример за ренесансно рамничарско утврдување и го задржува својот трапезоиден распоред од 16 век. Записите наведуваат дека изградбата се одвивала во три фази: помеѓу 1530 и 1550 година, основната тврдина била обликувана, со четири аголни кули поврзани со ѕидови; помеѓу 1567 и 1579 година, кога биле додадени источниот и западниот тракт; и конечно, помеѓу 1586 и 1590 или 1601 година, северниот тракт и аркадните внатрешни премини.

Структурата има два ката, како и подрум издлабен од камен. Замокот некогаш поседувал и ров и подвижен мост, но иако синџирите на подвижните мостови останале, и двата биле отстранети откако текот на реката Сава (која го полнела ровот) се оддалечила низ вековите.

Карактеристичната „поклонувачка“ врата е симболот на винската визба на замокот.^[2]

Во популарната култура

Замокот е често место за културни настани, вклучително и концерти на Фестивалот „Брежице“. Големата сала е исто така популарно место за бракови. Подрумот на замокот е окупиран од винарска визба, Замочна визба (словенечки: Grajska Klet), од 1946 година.^[2]

Помалку позната е употребата на замокот, особено живописната Витешка сала, како место за снимање на голем број странски филмови во периодот непосредно пред распадот на Југославија. Најпознати меѓу нив се „Божји оклоп“ (1986) на Џеки Чен,^[3] проследено со Валканите дванаесетмина: Смртоносна мисија во 1987 година и Розенкранц и Гилденстерн се мртви (1990).^[4]

Галерија

Дворот
Витешката сала
Прозорец на замокот
Таванска фреска во Големата сала.
Таванска фреска во капелата

Наводи

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 slovenia.info (уред.). „Brežice castle“. Посетено на 2016-03-01.
↑ ^2,0 ^2,1 Grajska Klet site Архивирано на 17 февруари 2009.
↑ Bauman, Gregor (3 јули 2015). „Do prihoda Jackieja Chana je Predjamski grad veljal za neosvojljivega“ [Predjama Castle was thought to be impenetrable before the arrival of Jackie Chan]. Дневник (словенечки). Посетено на 15 февруари 2023.
↑ Bauman, Gregor (31 јули 2015). „Tim Roth in Gary Oldman sta umrla na brežiškem gradu“ [Tim Roth and Gary Oldman died in Brežice Castle]. Dnevnik (словенечки). Посетено на 15 февруари 2023.

Надворешни врски

Мрежно место на Долнопосавскиот музеј (на Slovene)
Скица на замокот - Мрежно место на Долнопосавскиот музеј (на Slovene)
visitbrezice.com воздушни фотографии на замокот (на хрватски)

[sloveniainfo-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 slovenia.info (уред.). „Brežice castle“. Посетено на 2016-03-01.

[Grajska_Klet_site-2] 2,0 ^2,1 Grajska Klet site Архивирано на 17 февруари 2009.

[3] Bauman, Gregor (3 јули 2015). „Do prihoda Jackieja Chana je Predjamski grad veljal za neosvojljivega“ [Predjama Castle was thought to be impenetrable before the arrival of Jackie Chan]. Дневник (словенечки). Посетено на 15 февруари 2023.

[4] Bauman, Gregor (31 јули 2015). „Tim Roth in Gary Oldman sta umrla na brežiškem gradu“ [Tim Roth and Gary Oldman died in Brežice Castle]. Dnevnik (словенечки). Посетено на 15 февруари 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]