Јужно велигденче

Јужно велигденче
	Дорзален поглед
	Страничен поглед
Научна класификација
Царство:	Animalia
Колено:	Arthropoda
Класа:	Insecta
Ред:	Lepidoptera
Семејство:	Papilionidae
Род:	Zerynthia
Вид:	Z. polyxena
Научен назив
	Zerynthia polyxena; (Denis & Schiffermüller, 1775)
Синоними
	Papilio cassandra Geyer, 1828; Papilio creusa Meigen, 1829; Papilio hypermnestra Scopoli, 1763; Papilio hypsipyle Schulze, 1776; Papilio hypsipyle Fabricus, 1777; Zerynthia polyxena D., 1775; Zerynthia polyxena polyxena;

Јужното велигденче (Zerynthia polyxena) е пеперутка од семејството пеперутки Ластовичарки.

Подвидови и форми

Zerynthia polyxena polyxena (Денис & Шифермилер, 1775) Италија
- Zerynthia polyxena polyxena f. punctata Шулц, 1908
- Zerynthia polyxena polyxena f. marpha Шулц, 1908
- Zerynthia polyxena polyxena f. rubra Хофман, 1916
- Zerynthia polyxena polyxena f. bella Нојбергер, 1903
- Zerynthia polyxena polyxena f. bipunctata Космовичи, 1892
- Zerynthia polyxena polyxena f. meridionalis Хофман, 1916
- Zerynthia polyxena polyxena f. tripunctata Железни, 1916
- Zerynthia polyxena polyxena f. nora Шулц, 1908
- Zerynthia polyxena polyxena f. muelleri Брик, 1921
- Zerynthia polyxena polyxena f. springeri Ронике, 1906
- Zerynthia polyxena polyxena f. reducta Железни, 1915
- Zerynthia polyxena polyxena f. nigromaculata Железни, 1915
- Zerynthia polyxena polyxena f. unimaculata Железни, 1915
- Zerynthia polyxena polyxena f. demaculata Шулц, 1908
- Zerynthia polyxena polyxena f. confluens Шулц, 1908
- Zerynthia polyxena polyxena f. lateviltata Шулц, 1908
- Zerynthia polyxena polyxena f. fasciata Бегрер, 1919
- Zerynthia polyxena polyxena f. skalae Железни, 1917
- Zerynthia polyxena polyxena f. derubescens Зулих, 1928
- Zerynthia polyxena polyxena f. alba Еспер, 1805
- Zerynthia polyxena polyxena f. subalba Шулц, 1908
- Zerynthia polyxena polyxena f. rufescens Обертур, 1879
- Zerynthia polyxena polyxena f. meta Мајген
- Zerynthia polyxena polyxena f. ochracea Шѕтаудингер, 1861
- Zerynthia polyxena polyxena f. cellopura Ајснер
- Zerynthia polyxena polyxena f. basinigra Ајснер
- Zerynthia polyxena polyxena f. quincunx Ајснер
- Zerynthia polyxena polyxena f. divisa Шулц, 1908
- Zerynthia polyxena polyxena f. ornata Ајснер
- Zerynthia polyxena polyxena f. vitrina Ротшилд
- Zerynthia polyxena polyxena f. irregularis Холанд
Zerynthia polyxena aemiliae (Рочи, 1929) северна Италија
Zerynthia polyxena albanica (Римел, 1927) Албанија
Zerynthia polyxena australis Еспер, 1780
- Zerynthia polyxena australis f. alicea Нојбергер, 1903
- Zerynthia polyxena australis f. paucipunctata Нојбергер
- Zerynthia polyxena australis f. tristis Верити
- Zerynthia polyxena australis f. divisa Шултез
- Zerynthia polyxena australis f. hartmanni Штаудфус, 1896
- Zerynthia polyxena australis f. unipunctata Ајснер, 1954
- Zerynthia polyxena australis f. minusculus Ајснер
- Zerynthia polyxena australis f. vitrina Ротшилд
- Zerynthia polyxena australis f. aperta Ајснер, 1954
- Zerynthia polyxena australis f. quincunx Ајснер
- Zerynthia polyxena australis f. honnerathii Боасдивал, 1832
- Zerynthia polyxena australis f. albescens Ајснер
- Zerynthia polyxena australis f. binaria Ајснер
Zerynthia polyxena bosniensis (Ајснер, 1974)Босна и Херцеговина
- Zerynthia polyxena bosniensis f. ochracea Штаудингер, 1861
- Zerynthia polyxena bosniensis f.reducta Зелзни, 1915
Zerynthia polyxena bryki (Ајснер, 1954) Црна Гора и Босна и Херцеговина
Zerynthia polyxena cantabrica Гомес-Бустил
Zerynthia polyxena carmenae (Сабариего ет Мартинес, 1991) Бугарија
Zerynthia polyxena cassandra (Гејер, 1828)Франција и Италија
Zerynthia polyxena cassandra f. ochracea Штаудингер, 1861
- Zerynthia polyxena cassandra f. vitrina Ротшилд, 1918
- Zerynthia polyxena cassandra f. inornata Пјоно
- Zerynthia polyxena cassandra f. bella Нојбергер
- Zerynthia polyxena cassandra f. reducta Железни, 1915
- Zerynthia polyxena cassandra f. quincunx Ајснер
- Zerynthia polyxena cassandra f. microcreusa Верити, 1947
- Zerynthia polyxena cassandra f. deminuta Верити, 1947
Zerynthia polyxena cassandra-clara (Верити, 1947) Хрватска
Zerynthia polyxena castiliana Рул, 1892
- Zerynthia polyxena castiliana f. derubescens Шулц
- Zerynthia polyxena castiliana f. honnorathii Боасдивал, 1832
- Zerynthia polyxena castiliana f. tristis Верити, 1906
- Zerynthia polyxena castiliana f. semitristis Де Сагара, 1930
- Zerynthia polyxena castiliana f. ornatissima Блашиер, 1908
- Zerynthia polyxena castiliana f. nigricans Холанд
- Zerynthia polyxena castiliana f. alicea Нојбергер, 1903
Zerynthia polyxena catalonica Де Сагара 1930
- Zerynthia polyxena catalonica f. semitristis Де Сагара, 1930
Zerynthia polyxena caucasiae (Нардели и Хиршфелд, 2002) Кавказ
Zerynthia polyxena creusa Мајген, 1829Италија
Zerynthia polyxena decastroi (Sala & Bollino, 1992) Италија
Zerynthia polyxena deminuta (Верити, 1947) Франција
Zerynthia polyxena demnosia Фрејер, 1833Грција, Македонија и Албанија
- Zerynthia polyxena demnosia f. quincunx Ајснер
- Zerynthia polyxena demnosia f. vitrina Ротшилд
- Zerynthia polyxena demnosia f. ochracea Штаидунгер, 1861
Zerynthia polyxena gracilis (Шулц, 1908) Турција
Zerynthia polyxena idaensis (Ајснер, 1974) Крит
Zerynthia polyxena idaensis f. rumina Лине, 1758
Zerynthia polyxena latevittata (Верити, 1919) Сицилија
Zerynthia polyxena latiaris (Стичел, 1907) Италија
Zerynthia polyxena linnea (Брик, 1932)Италија
Zerynthia polyxena macedonia (Ајснер, 1974) Македонија
Zerynthia polyxena michaelis (Нардели, 1993) Италија
Zerynthia polyxena microcreusa (Верити, 1947) Франција
Zerynthia polyxena minima Гархардингер, 1951 )
Zerynthia polyxena nemorensis (Веритуи, 1919) Италија
Zerynthia polyxena nigra (Сијариќ, 1989) Босна и Херцеговина
Zerynthia polyxena padana (Рочи, 1929) Италија
Zerynthia polyxena patrizii (Нардели, 1993) Италија
Zerynthia polyxena petheri Ромеј, 1927 Шпанија
Zerynthia polyxena petri (Брик, 1932)
Zerynthia polyxena polymnia (Милије, 1880)
Zerynthia polyxena reverdinii (Фрушторфер, 1908) Италија
Zerynthia polyxena silana (Сторас, 1962) Италија
Zerynthia polyxena sontae (Сијариќ, 1989) Србија
Zerynthia polyxena taygetana (Росен, 1929) Грција
Zerynthia polyxena thesto Фрушторфер, 1908
- Zerynthia polyxena thesto f. rufescens Обертур, 1879
- Zerynthia polyxena thesto f. muelleri Брик, 1991
- Zerynthia polyxena thesto f. cellopura Ајснер
Zerynthia polyxena tristis Де Латин, 1950 Турција
Zerynthia polyxena vipsania Хеминг, 1941Италија

Распространетост

Јужното велигденче е распространето во средна и јужна Европа, вклучително и Балканот и Македонија. На исток пеперутката може да се најде до Казахстан.^[2]^[3]

Живеалиште

Овие ретки пеперутки може да се најдат во топли, сончеви и отворени пространства. Тие сакаат места кои се влажни, има вода, изобилство на растенија. Живеат на надморска височина од 0 до 1700 метри.

Опис

Распонот на крилјата на пеперутката може да достигне од 46 до 52 мм. Женките имаат нешто подолги крилја и вообичаено со посветли бои. Основата боја на крилјата е жолта со јасни и изразени шари. Гасениците се долги до 35 мм, првично се црни, а потоа стануваат посветли.

Мажјак
Мажјак, долен дел
Женка
Женка, долен дел

Биологија

Оваа пеперутка се јавува во рана пролет. Возрасните летаат од аптил до јуни и не се активни повеќе од три седмици. Јајцата ги снесуваат поединечно или во групи под листот на некое растение. Јајцата се сферични. Гасениците се хранат воглавно со Aristolochia clematitis, Aristolochia rotunda, Aristolochia pistolochia и Aristolochia pallida).^[4]

Животен циклус на Јужното велигденче

јајце

гасеница

Наводи

↑ Funet.fi
↑ „Fauna Europaea“. Архивирано од изворникот на 2011-11-03. Посетено на 2020-02-17.
↑ „Tree of Life“. Архивирано од изворникот на 2016-09-14. Посетено на 2020-02-17.
↑ Paolo Mazzei, Daniel Morel, Raniero Panfili Moths and Butterflies of Europe and North Africa

Литература

Capinera, J. L. (Ed.), Encyclopedia of Entomology, 4 voll., 2nd Ed., Dordrecht, Springer Science Business Media B.V., 2008, pp. lxiii 4346, ISBN 978-1-4020-6242-1, LCCN 2008930112, OCLC 837039413.
Dapporto, L., Speciation in Mediterranean refugia and post-glacial expansion of Zerynthia polyxena (Lepidoptera, Papilionidae). J. Zool. Syst. Evol. Res., in press.doi: 10.1111/j.1439-0469.2009.00550.x
Higgins, L.G, Riley, N.D, 1970; A Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe
Kükenthal, W. (Ed.), Handbuch der Zoologie / Handbook of Zoology, Band 4: Arthropoda - 2. Hälfte: Insecta - Lepidoptera, moths and butterflies, in Kristensen, N. P. (a cura di), Handbuch der Zoologie, Fischer, M. (Scientific Editor), Teilband/Part 35: Volume 1: Evolution, systematics, and biogeography, Berlino, New York, Walter de Gruyter, 1999 [1998], pp. x 491, ISBN 978-3-11-015704-8, OCLC 174380917.
Nazari, V., Sperling, F.A.H. 2007; Mitochondrial DNA divergence and phylogeography in western Palaearctic Parnassiinae (Lepidoptera:Papilionidae): how many species are there? Insect Syst Evol 38:121–138.
Scoble, M. J., The Lepidoptera: Form, Function and Diversity, 2nd ed., London, Oxford University Press & Natural History Museum, 2011 [1992], pp. xi, 404, ISBN 978-0-19-854952-9, LCCN 92004297, OCLC 25282932.
Stehr, F. W. (Ed.), Immature Insects, 2 vol., 2nd ed. Dubuque, Iowa, Kendall/Hunt Pub. Co., 1991 [1987], pp. ix, 754, ISBN 978-0-8403-3702-3, LCCN 85081922, OCLC 13784377.

Надворешни врски

Јужно велигденче, НП Галичица.
Европски пеперутки, Мет Роулингс
Schmetterling-raupe.de
Butterfly Corner Архивирано на 14 февруари 2017 г.
Catalogue of life Архивирано на 17 февруари 2020 г.

[funet-1] Funet.fi

[fe-2] „Fauna Europaea“. Архивирано од изворникот на 2011-11-03. Посетено на 2020-02-17.

[tol-3] „Tree of Life“. Архивирано од изворникот на 2016-09-14. Посетено на 2020-02-17.

[4] Paolo Mazzei, Daniel Morel, Raniero Panfili Moths and Butterflies of Europe and North Africa

[1]

[2]

[3]

[4]